Текст
                    ХЪУЫЛАТЫ Г.
ОРФОГРАФИОН
ДЗЫРДУАТ
Сфидар æй кодта
Цæгат Ирыстоны АССР-ы
Рухсады Министрад
ПÆГАТ ИРЫСТОНЫ ЧИНГУЫТЫ РАУАГЪДАД
ОРДЖОНИКИДЗЕ* 1956


КУЛАЕВ Н. X. ОРФОГРАФИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ ОСЕТИНСКОГО ЯЗЫКА Северо-Осетинское книжное издательство Орджоникидзе ! 1956
3 РАЗНЫХАС ’ Литературон æвзаджы нормæтæ саразыны хъуыд- даджы ахсджиаг бынат ахсынц иумæйаг орфографи- он æгъдæуттæ. Ирон æвзаджы иумæйаг орфографион æгъдæуттыл ныхасгонд цæуы рагæй, ирон æвзагыл фыссынад куы фæзынд, уæдæй фæстæмæ. Фæлæ Хетæгкаты Къостайы агъоммæ ирон æвзаджы ницы бæлвырд орфографион æгъдæуттæ уыдис. Къоста æрæвæрдта бындур уыцы æгъдæуттæ раст саразы- нæн. Ирон æвзаджы иумæйаг орфографион æгъдæут- тыл бæлвырдæй ныхасгонд æрцыд Октябры револю- цийы фæстæ. Советон дуджы уыцы хъуыддагыл би- рæ бакуыстой ирон советон фысджытæ: Гæдиаты Цомахъ, Коцойты Арсен, Хъамбердиаты Мысост, Дзанайты Иван æмæ æндæртæ. Фыццагдæр ирон литературон æвзаджы иумæйаг орфографион æгъдæутты проект мыхуыргонд æрцы- дис 1933 азы. Проекты фæдыл ныхасгонд цыдис цып- пар азы дæргъы. Æмæ 1937 азы уыцы проект фи- даргонд аерцыдис иукъорд ивддзинæдтимæ. Иу афæдзы фæстæ та, алфавит латинаг графикæ- йы бындурæй уырыссаг графикæйы бындурмæ ивд куы æрцыд, уæд (1938 азы) ног ивддзинæдтæ хаст æрцыд ирон ’æвзаджы орфографион æгъдæуттæм. Фæлæ сыл уæд фаг бæстон куыст не ’рцыдис. Нæ орфографийы рабæрæг хъуагдзинæдтæ. 1943
4 азы дзы ивд æрцыдис иу амынд: уынаффæ хаст æр- цыд, цæмæй дзырдты райдайæны 3 æмæ С-йæ рай- дайгæ æмхъæлæсонты къорды разæй протетикон хъæлæсон фыст мауал цæуа. Кæд раздæр фыстам: ыстыр, ызнæнтын æмæ аф. д., уæд фыссын райдыд- там: стыр, змæнтын æмæ аф. д. Иннæ орфографион æгъдæуттæм уæд каст не ’рцыд, кæд ма сæ хъуагдзинæдтæ бирæ уыд, уæд- дæр. Уымæ гæсгæ 1951 азы нæ республикæйы арæзт æрцыд Хицауадон орфографион къамис ирон æвзаджы орфографион æгъдæуттæм ногæй лæмбынæг æр- кæсыны тыххæй. Фондз азы фæкуыста Хицауадон орфографион къа- мис æмæ бацæттæ кодта нæ раздæры орфографион æгъдæутты бындурыл ног проект. Ирон æвзаджы иумæйаг орфографион æгъдæутты проект арæзт æр- цыдис фонетикон-морфологон принципы бындурыл. Уыцы проектмæ æркастысты æмæ йыл æртæрхон кодтой ахуырадон кусджытæ, ахуыргæнджытæ, мы- хуыры кусджытæ æмæ йæм ивддзинæдтæ бахастой. Ныр уый сфидар кодтой СЦКП-йы Цæгат Ирыстоны Обком аемæ Министрты Совет. Ног орфографион æгъдæутты бындурыл арæзт у ацы дзырдуат дæр. - Орфографион æгъдæуттæ цы дзырдты растфыс- сынад нæ лыг кæнынц æмæ алыхуызон фыст цы дзырдтæ цæуынц, уыдон ацы дзырдуаты лæвæрд сты, Хицауадон орфографион къамис сæ куыд сфидар кодта, афтæмæй. Фидаргонд орфографион æгъдæуттæ æмæ Хица- уадон орфографион къамисы уынаффæмæ гæсгæ лыг- гонд цы дзырдты растфыссынад не ’рцыдис, уыцы дзырдты орфографи ацы дзырдуаты лæвæрд цæуы, æмткæй райсгæйæ, Мæскуыйы 1952 азы цы „Ирон уырыссаг дзырдуат" рацыдис (йæ иумæйаг редактор
5 Касаты А. М.), уым куыд фыст цæуынц, афтæ. Уы- рыссаг æвзагæй æрбайсгæ дзырдтæн сæ фылдæр хай фыст цæуы, уырыссаг æвзагæн йæхи мидæг куыд фыст цæуынц, афтæ. Æрмæст раджы кæй æр- байстам, уыцы дзырдтæн сæ иу хай фыст цæуы чысыл фонетикон ивддзинæдтимæ, орфографион къамис сæ куыд сфидар кодта, афтæмæй. Ирон æвзаджы орфографи, куыд æмбæлы, афтæ сбиноныг æмæ сбæстон кæныны тыххæй Цæгат Иры- стоны наукон-иртасæг институты кусдзæнис орфо- графион къамис.’Уыцы къамис рæстæгæй-рæстæгмæ фидар кæндзæн, йæ орфографи лыггонд цы дзырд- тæн нæма æрцыд, уыдоны растфыссынад. Цæгат Ирыстоны наукон-иртасæг институт
6 ДЗЫРДУАТЫ АРÆЗТЫ ТЫХХÆЙ Орфографион дзырдуаты разæй лæвæрд цæуынц СЦКП-йы Цæгат Ирыстоны Обком æмæ Министрты Советы фидаргонд орфографион æгъдæуттæ. Дзырдтæ орфографион дзырдуаты æвæрд сты ал- фавитон уагыл. Дзырдтæн, æмткæй райсгæйæ, лæ- вæрд цæуынц сæ райдайæн формæтæ, ома номдартæ, миногонтæ, нымæцонтæ æмæ миногмитæ лæвæрд цæуынц иууон нымæцы номон хауæны формæйы, мивдисджытæ та сæ инфинитивон формæйы. Цыбыр хуызы номивджытæн сæ райдайæн формæ у гуы- рынон хауæны формæ æмæ лæвæрд цæуынц уыцы формæйы. Дзырдтæй дзырдивынады æгъдæуттæм гæсгæ цы формæтæ арæзт цæуы, уыдон дзырдуаты алфавитон уагыл æвæрд нæ цæуынц, фæлæ лæвæрд цæуынц дзырдтæн сæ райдайæн формæйы фæстæ. Æрмæст бирæон нымæцы формæ цы дзырдтæй вæййы, уыдон лæвæрд цæуынц бирæон нымæцы но- мон хауæны формæйы. Бирæон нымæц аразгæйæ, хицæндзинæдтæ цы дзырдты вæййы, уыдон лæвæрд цæуынц ахæм хуыз- ты: ком, бир. н. кæмттæ, карк, бир. н. кæрчытæ æмæ аф. д. Хуымæтæг мивдисджытæн сæ райдайæн формæты фæстæ лæвæрд цæуынц æргомон здæхæны ивгъуыд кæнæ суинаг афоны иууон Чшмæцы 3-аг цæсгомы
7 формæтæ. Зæгъæм, цæугæ мивдисджытæй: уидзын, ивгъ. аф. уыгътау суин. аф.уидздзæн,-и, -ис\ æдзæу- гæ мивдисджытæй: лæууын, ивгъ. аф. лæууыдги,-ис> Уый афтæ æмбарын хъæуы, æмæ ис ныффыссæн: уидздзæн, уидздзæни, уидздзæнис; лæууыд, лæууы- ди, лæууыдис. Æххуысгæнæг мивдисæг уæвын-ы руаджы цы вазыгджын мивдисджытæ арæзт цæуынц, уыдонæн сæ райдайæн формæты фæ„стæ лæвæрд цæуынц æр- гомон здæхæны иууой нымæцы ивгъуыд афоны 3-аг цæсгомы формæтæ. Зæгъæм: аафтид уæвын, ивгъ. аф. аафтид, ааф- тид йс (и). Ацы ивгъуыд афоны формæйæн дæр ис ныффыссæн æртæ хуызы: аафтид, аафтид ис, аафтид и. Ис ахæм мивдисджытæ, æмæ сæ нысаниуæгмæ гæсгæ вæййынц цæугæ мивдисджытæ дæр æмæ æдзæугæ мивдисджытæ дæр. Ахæм мивдисджытæн сæ райдайæн формæйы фæстæ ивгъуыд афоны формæтæ лæвæрд цæуынц дыууæ хуызы. Зæгъæм: судзын, ивгъ. аф. сыгъта, сыгъд, -и, -ис; фыцын, ивгъ. аф. фыхта, фыхт, -и, -ис. Иуæй-иу æдзæугæ мивдисджытæн дæр ивгъуыд афоны ис дыууæ формæйы æмæ дзырдуаты лæвæрд цæуынц афтæ: рæзын, ивгъ. аф. рæзт, -и, -ис; рæ- зыд, -и, -ис, ома дыууæ формæйæ дæр ис пайда- гæнæн. Тасындзæг цы ныхасы хæйттæ кæнынц, уыдонæн сæ хауæнты формæты исты фонетикон ивддзинæдтæ куы вæййы, уæд лæвæрд цæуынц дзырдæн йæ рай- дайæн формæйы фæстæ. 3 æ гъæ м: гуырынон хауæны формæ: карк, г. х. каряы; дæттынон хауæны формæ: сæ, д. х. сын; арæзтон хауæны формæ: бон, ар. х. бонмæ;
8 æддагбынатон хауæны формæ: сæ, æддагб. х. сыл æмæ аф. д. Орфографион æгъдæутты 9-м пункты фиппаинаг- мæ гæсгæ иуæй-иу дзырдтæ фыст цæуынц дыууæ хуызы. Зæгъæм: змис (ызмис), скъæт (ыскъæт). Уыцы амындмæ гæсгæ, дзырдтæ къæлæтты мидæг куыд фыстæй лæвæрд цæуынц, афтæмæй сын ис фыссæн æрмæстдæр поэтикон уацмысты, куы хъæ- уой, уæд. Дзырдуаты ма дыгай хуызы фыстæй æмбæлынц æндæр дзырдтæ дæр. Зæгъæм: Радыгай, радгай; амондджын, амонджын. Ацы дзырдты растфыссынады фыццаг бынат дæт- тын хъæуы раззæгтæн, фæстаг формæтæ дæр рæдыд фыстыл нымад нæ цæуынц, цалынмæ сæ растфыс- сынад иу хуызы фидаргонд не ’рцæуа, уæдмæ. Иукъорд дзырдтæн сæ фæстæ къæлæтты амынд цæуы, уыцы дзырдтæ цавæр ныхасы хайæ сты, уый. Зæгъæм, иуæй-иу миногонтæ æмæ фæрсдзырдтæ дзырдуаты лæвæрд цæуынц афтæ: абæстаг (мин.), абонсарæй (фæрсдз.). Ис ахæм дзырдтæ, æмæ. æмхæстæй дæр фыст цæуынц, стæй хицæнтæй дæр. Уыцы дзырдтæ лæвæрд цæуынц афтæ: айхуызæн, фæлæ: ай хуызæн, уый- бæрц, фæлæ: уый бæрц. Орфографион къамисы уынаффæмæ гæсгæ иуæй- иу дзырдтæн ивд æрцыд сæ растфыссынад. Зæгъæм, кæд ныронг фыстам: мыккаг, æтте, уæд ныр хъуа- мæ фыссæм: мыггаг, седде. Ацы. дзырдтæ афтæ фыст цæуынц сæ равзæрдмæ гæсгæ. А втор.
9 Аа Дд Зз Мм Сс Хъхъ Щщ Ææ Дждж Ии Нн Тт Цц Ъ АЛФАВИТ Бб Дздз Йй Оо Тътъ Цъцъ Ыы ь Вв Ее Кк Пп Уу Чч Ээ Гг Ёё Къкъ Пъпъ Фф Чъчъ Юю Гъ гъ- Жж Лл Рр Хх Шш Яя
10 ИРОН ÆВЗАДЖЫ ОРФОГРАФИЙЫ ÆГЪДÆУТТÆ I. ХЪÆЛÆСОНТÆ, ДИФТОНГТÆ ÆМÆ ТРИФТОНГТЫ РАСТФЫССЫНАД 1. Райдайæны,у æмæ уы (дифтонг). Бирæ рæтты рандайæн у-йы бæсты дзурын бай- лыдтой дифтонг уы. У дзырдты райдайæны фыссын лхъæуы: а) мæнæ ацы номдарты, миногонты æмæ уыдонæй .аразгæ дзырдты: уд, улупа, ус, удхар, урс, удæвдз, утæхсæн æмæ номивæг утæппæт-ы; б) мæнæ ацы мивдисджыты æмæ уыдонæй араз- :гæ дзырдты: удайын, удæсын, узæлын, узын, улæ- *фын, уромын; в) æххуысгæнæг мивдисæг уæвын-ы мæнæ ацы <формæты: у, ут. Дифтонг уы дзырдты райдайæны фыссын хъæуы: а) уæлдæр цы номдартæ æмæ миногонтæ раны- мадтам, уыдонæй фæстæмæ, иннæты. Зæгъæм: уы- лæн, уыгæрдæн, уыгæс, уынаффæ, уылынг, уызын, уырдыг æмæ аф. д.; б) номивджыты: уыи, уымæн, уымæй, уымæ, уыимæ, уыдон, уыдæттæ, уыдоны, уыдонæи, уыдо- ныл, уыцы æмæ аф. д.; в) фæрсдзырдты: уым, уырдæм, уырдыгæй æмæ <-аф. д.;
11 г) мйвдисджыты æмæ уыдонæй аразгæ дзырдты. Уæлдæр § 1 „б"-йы цы дзырдтæ ранымадтам, уыдо-. нæй фæстæмæ, иннæты. Зæгъæм: уынын, уырнын, уынд, уынаг, уырнаг æмæ аф. д. Мивдисæг уæвын-ы алыхуызон формæты у, ут- æй фæста^мæ. Зæгъæм: уыдтæн, уыдтæ, уыдзы- стæм, уыдаин æмæ аф. д. Фиппаинаг. Цæсгомон-амонæн номивæгуьш æддэг- бынатон хауæны æмæ уымæй арæзт фæрсдзырд ууылты- йы райдайæны фыссын хъæуы дифтонг уы нæ, фæлæ у. 2. Райдайæн е æмæ йе (дифтонг). а) Хъæлæсон е дзырдты райдайæны хъуысы йо- тацигондæй, ома йе, фæлæ йæ фыссын хъæуы е: егар, ефс, ехс, ерыс, ердо æмæ аф. д. б) Дифтонг йе фыссын хъæуы: бæттæг йе- йы, æвастхъæр иегъæ-иы, фæсдзырд йедтæмæ-иы æмæ цæсгомон номивæджы 3-аг цæсгомы цыбыр с^формæтæй иуæй-иуты йе, йемæ-йы. 3. Райдайæн о. Хъæлæсон о дзырдты райдайæны фæхъуысы, цы- ма йæ разæй æрдæгхъæлæсон у вæййы, афтæ, фæлæ йæ фыссын хъæуы о.Зæгъæм: обау, ома, ололи, онг æмæ аф. д. 4. Дифтонг уæ. Дифтонг уæ дзырдты райдайæны, хаттæй-хатт астæуы дæр, æлвæст æрцæуы æмæ ратты о:уæрдон— ордон,уæрыкк—орыкк, дуæрттæ — дорттæ. Фæлæ ацы фæзынд нæ æвзаджы нæма сфидар ис. Уымæ гæсгæ фыссын хъæуы райдайæны дæр æмæ астæуæй
12 дæр о нæ* фæлæ.уæ: уæрдон, уæрыкк, уæнг, дуæрт- тæ, нуæртптæ æмæ аф. д. Фæлæ: нозт, нордын. 5. Дифтонг уы. Дифтонг уы-йы бæсты дзырдты астæуты æмæ’ кæрæтты, фæсæвзагон æмæ хурхон æмхъæлæсонтæ- г, к, къ, гъ, х, хъ æмæ уыдоны æмкъай дæргъвæ- тин æмхъæлæсонты фæстæ хаттæй-хатт фæдзурынц хъæлæсон ы. 3 æ г ъ æ м, хатгай фæдзурынц хуыр-ы бæсты хыр; куыдз-ы бæсты кыдз, куырой-ы бæсты кырой æмæ аф. д.,фæлæфыссын хъæуы уыцы дзырд- ’ты æмæ уыдоны хуызæтты ы нæ, фæлæ уы: хуыр, куыдз, куырой, фæткъуы, гуыр, хъуызын, æккуырсыну æххуырсын, зыгъгъуытт æмæ аф. д. Ф и п п а и н а г. Ис ахæм дзырдтæ дæр, кæцыты фæс- æвзагон æмæ хурхон æмхъæлæсонтæ г, к, къ, гъ, х æмæ хъ~иы фæстæ хъуысы æмæ фыссын хъæуы ы. 3 æ г ъ æ м: хырх, хыз, хызын æмæ аф. д. 6. Ь/-йы раивд и-мæ. Ног дзырдтæ аразгæйæ, суффикс -аг-ы разæй ы раивы #-мæ. Зæгъæм: быдыр (-аг)- быдираг, дза- быр (-гг)—дзабираг, хæрын (-аг) — хæринаг æмæ аф. д. 7. Трифтонг æуæ. Трифтонг æуæ арæх æрцæуы æлвæст æмæ рат- ты хъæлæсон о: нæуæг — ног, цæуæт — цот, рæ- уæг—рог, рæуæд—род æмæ аф. д. Фыссæн ис дыу- уæ> формæйæн дæр, фæлæ номдарты æмæ миногон- ты фыццаг бынат дæттын хъæуы æлвæст формæйæн: ног, рог, цот, род æмæаф. д. Мивдисджыты та æх-
13 хæст формæйæн: фæуæд, фæуæм, кæуæд, цæуæм, цæуæд, цæуæнт, хъæуæд æмæ аф. д.; фæлæ: цæ- уæм — цом. II. ХЪÆЛÆСОНТЫ КÆРÆДЗИЙЫЛ ФЕМБÆЛД ÆМÆ СÆ РАСТФЫССЫНАД 8. а) Æппæрццæг нæ кæнæ номивджыты цыбыр формæтæ мæ, дæ, йæ, нæ, уæ, сæ-иы фæстæ цы дзырд уа, уыдоны æхсæн хъæлæсонтæ æлвæст куы -æрцæуой, уæд æппæрццæджы æмæ номивджыты фыссын хъæуы е, дыккаг дзырды райдайæны та æвæ- рын хъæуы апостроф (’). Зæгъæм: не’рцыд, йе ’рагъ, не’скъола, не’скъæт, ме’мбал, де ’фсымæр, йе’мгар, не’уæнгтæ, се’ппæт, не’хсæн, уе’мбæлт- лгæ, се’хсæн, се’рцыд æмæ аф.* д. б) Æппæрццæг нæ æмæ номивджыты цыбыр фор- мæтæ мæ, дæ, йæ, нæ, уæ, ссе-пæн сæ фæстæ куы вæййы, хъæлæсон а-йæ чи райдайы, ахæм дзырдтæ, уæд дзургæ-дзурын æппæрццæгæй æмæ номивджы- тæй ахауы лæмæгъ хъæлæсон æ\ лæмæгъ хъд^лæ- •сонтæ куы фембæлынц, уæд та ахауы дыккаг дзырды райдайæн хъæлæсон, фæлæ сæ фыссын хъæуы æх- хæстæй: мæ амонд, нæ адæм, дæ аг, йæ арт, дыу- уæ æмбалы, æртæ æфсымæры, уыцы æмгар æмæ аф. д. . Фиппаинаг. Æмдзæвгæты хъæлæсон æппарын куы хъæуа, уæд ын ис фæцухгæнæн æмæ йæ бæсты апостроф сæвæрæн. Зæгъæм: м’амонд, н’адæм, дуаг, й’арт, дыу- усе ’мбалы, æрпгæ ’фсымæры, уыцы ’мгар æмæ аф. д. в) Дыккаг дзырд куы уа раздзырд æнæ кæнæ разæфтуан æнсе, йе йæ цыбыр хуыз се-яæ райдайгæ дзырд, уæд дыккаг дзырды райдайæнæй хъæлæсон
14 æ нæ рахауы æмæ йæ хъæуы фыссын. Зæгъæм: скъоладзаутæ æнæзивæгæй цæуынц скъоламæ; мах- .мææгуыст адæм нæй\ ды æнæ мæн æмбырдмæ ма ацу æмæ аф. д. г) Хъæлæсон æ-йæ цы мивдисджытæ райдайынц, уыдонмæ разæфтуантæ а-, ра-, ба-, ны-, цæ-, сер- ба-æфтыд куы æрцæуынц, уæд райдайæны хъæлæсон ахауы, фæлæ йæ бæсты апостроф æвæрын нæ хъæуы. 3 æ г ъ æ м: амбæлди, æрбамбæлди, равнæлдта, бав- нæлдта, нывнæлдта, цæхсадта æмæ аф. д. Фиппаинаг. Апостроф æвæрын нæ хъæуы вазыг- джын дзырдты дæр, кæд хъæлæсон мыртæй иу (арæхдæр дыккаг) ахауы, уæддæр. 3 æ г ъ æ м: дыууæрдæм, фалæр- дæму фалæрдыгæй, фæстæрдæм, галиуырдæм, рахизыр- дæм æ мæ аф. д. д) Хъæлæсонтæ кæрæдзийыл кæм æмбæлой, уыцы дзырдтæн се ’хсæн исты æрхæцæн нысан æвæрд куы цæуа (стъæлф, къæдзыг, тире æмæ æнд.), уæд дзургæ-дзурын уыцы дзырдтæн се ’хсæн гаузæ кæй вæййы, уымæ гæсгæ хъæлæсон нæ рахауы æмæ йæ хъæуы фыссын. 3 æ г ъ æ м: Тедо фехста дæллаг дзæбидыры, æмæ дыууæйыл дæр цуаноны хин æр- цыд. III. ÆМХЪÆЛÆСОНТЫ РАСТФЫССЫНАД 9. а) Дзырды райдайæны æмхъæлæсон мырты къор- ды, дæргъвæтин æмхъæлæсонтæ æмæ æрдæгхъæ- лæсонты разæй фыссын хъæуы протетикон хъæлæ- сон æ. Зæгъæм: æмбал, æндах, æвналын, æрт- тивын, æххормаг, æппарын, æвзилын, æййафын, æууæрдын, æууæндын æмæ аф. д. б) Дзырдты райдайæны з кæнæ с-йæ цы æмхъæ- лæсонты къордтæ райдайынц, уыдоны разæй проте-
15 тикон хъæлæсон фыссын нæ хъæуы. 3 æ г ъ æ м: згæу змис, знаг, знон, здæхын, змселын, скъæт, стæгу счъил, стын æмæ аф. д. Ф и п п а и н а г. Поэтикон уацмысты (æмдзæвгæты) ацы дзырдты райдайæны, ритм бахъахъхъæныны тыххæй, про- тетикон хъæлæсон куы хъæуа, уæд фыссын хъæуы ы: ыз- гæ, ызмис, ыскъæт, ызды æмæ аф. д. 10. Æнæххæст ассимиляцигонд мыртæ (æзылан- гон æмхъæлæсон зылангоны руаджы зылангон куы свæййы, уæд) фыст цæуынц морфологон принципыл- Уымæ гæсгæ фыссын хъæуы: хъазтæ (хъастæ нæ,. фæлæ), лæгтæ (лæктæ нæ, фæлæ), базтæ (бастæ- нæ, фæлæ), загътон (захтон нæ, фæлæ)у уарзтон (уарстон нæ, фæлæ), æмбæрзтон (æмбæрстон нæ,. фæлæ) æмæ аф. д. Фæлæ: æмбæрстон (æмбарын-æй). Ацы æгъдауæй хицæн кæнын хъæуы æмхъæлæ- сонты зылангонкæнынад вазыгджын дзырдты. Уый тыххæй кæс дæлдæр XI хайы. 11. Æххæст ассимиляцигонд- æмхъæлæсонтæ, ома иу мыр иннæйы бынтондæр йæхи хуызæн куы скæ- ны, уæд уыдон дæр фыссын хъæуы морфологон принципмæ гæсгæ. Фыссын хъæуы: донмарæн (доммарæн нæ, фæлæ^), æрласта (æлласта нæ, фæлæ^), æрлæууын (æллæу- уын нæ, фæлæ), сзылди (ззылди нæ, фæлæ) æмæ аф. д. Ацы æгъдауæй хицæн кæнынц мæнæ ахæм дзырдтæ: ссæуын (сцæуын нæ, фæлæ), сси (сци нæ, фæлæ). Фиппаин аг. Мæнæ ацы дзырдтæн фыссæн ис дыууæ хуызы, сæ нысаниуæгмæ гæсгæ: ксед нæ, уæд — кæннод; куыд нæ—куыннæ; цæуылнæ — цæуыннæ.
16 12. Сæ кæрæтты æмхъæлæсон н цы дзырдтæн зæййы, уыдоны арæзтон хауæны иууон нымæцы уыцы н свæййы хауæны кæроны м-кы хуызæн. Уымæ гæс- гæ, дзырдтæ: дон, хæдон, кæрон, мæн, уыдон æмæ ~æнд. уыцы хауæны арæх фæхъуысынц: доммæ, хæ- доммæ, кæроммæ, мæммæ, уыдоммæ æмæ аф. д. 'Фæлæ сæ фыссын хъæуы морфологон принципмæ гæсгæ: донмæ, хæдонмæ, кæронмæ, мæнмæ, уыдон- мæ æмæ аф. д. 13. Геминацигонд æмхъæлæсонты растфыссынады зæрдыл дарын хъæуы ахæм æгъдæуттæ: а) геминацигонд мыртæ, кæд сæ дæргъвæтиндзи- над, уæлдæр куыд загътам, афтæ, нæ рауади æх- ^хæст ассимиляцийы фæрцы, уæд фыссын хъæуы ды- •вæргондæй, ома хх, гъгъ, зз, къкъ, хъхъ æмæ -аф. д. 3 æ г ъ æ м: гæххæтт, тыххæй, æгъгъæд, •фæззæг, бæззын, дзыхъхъынног., комкоммæ, хуыр- рытт, æввонг, Ъыввытт, ныкъкъæрцц кодта . æмæ -аф. д.; б) кæд æмæ геминацигонд æмхъæлæсон мыртæ дызæрдыггаг вæййынц æмæ нырыккон ирон æвза- джы морфологон æгъдауæй нæ вæййы сбæлвырдгæ- нæн, цавæр мыр дæргъвæтин кæны, уый, уæд ахæм геминацигонд æмхъæлæсонтæ нысан кæнын хъæуы дывæргонд æзылангон мыртæй:/с/с, пп,тт, щ, чч. 3 æ г ъ æ м: лæппу, гопп, къæртт, къæппæг, хæццæ, дыккаг, аккаг, кæттаг, фондзазыккон, бадтаиккаму цыдаиккам æмæ аф. д.; в) морфологон æгъдауæй базонæн куы уа, цавæр мыр дæргъвæтингонд *цæуы, уый, уæд уыцы мыр фыссын хъæуы дывæргондæй. Зæгъæм: лæггаг (лæг-аг-æй), курæггаг (курæг-аг-æй), æфсæддон (æфсад-он-æи), яындздзон (шндз-он-æй), знаггад (знаг-ад-æи), бæллиццаг (бæллиц-аг-æй) æмæ аф.д.
17 14. Дзырдæн иууон нымæцы йæ кæроны куы вæййы дæргъвæтин æмхъæлæсон, уæд уый дæргъ- вæтингондæй (дывæрæй) фыссын нæ хъæуы арæзтон хауæны. Зæгъæм: гæххæтмæ, къуыпмæ, късерц- мæ, гуыпмæ, зæхмæ, цæхмæ, гакмæ æмæ аф. д. 15. Арæх æмхъæлæсонтæ с, ф æмæ лг-йы фæстæ вæййы дызæрдыггаг, ома морфологон æгъдауæй нæ вæййы раст сбæлвырдгæнæн, цы ныффыссын хъæуы, уый: т æви д, к æви г, ц æви дз, ч æви дж. 3 æ г ъ æ м: æфстау ныффыссын хъæуы æви æфсдау, стæг æви сдæг, æхтонг æви æхдонг, æфцæг æви æфдзæг, ифтонг æви ифдонг æмæ аф. д. Ахæм дзырдты фыссын хъæуы с, ф æмæ лг-йы фæстæ æзылангон æмхъæлæсонтæ, ома т, к, ц, н: стæг, æхтонг, æфцæг, æфтауц, уæхск, æфстау æмæ аф. д. Фæлæ: ахсджиаг, .рæхджы, цæсгом, сгуы,сга- рын, сгуыхын, æхгæнын, цæхгæр, сгæллад, сысджы. Фиппаинаг. Зылангон æмхъæлæсонтæй цы дзырдтæ райдайынц, уыдонмæ æфтыд куы æрцæуа разæфтуан с, уæд уый фæстæ райдайæны зылангон мыртæ баззайынц зылан- гонæй: дауын—сдауын, дарын—сдарын, дзурын - сдзурын, дзæбæх кæнын — сдзæбæх кæнын, гуыпп кæнын — сгуыпп кæнын æмæ аф. д. IV. НОМДАРТЫ РАСТФЫССЫНАД 16. Номдартæн сæ райдайæн формæты кæронæй куы вæййы .æнæуæнгон й, уæд сæ иртæстон æмæ цæдисон осауæнты уыцы й ахауы. Уымæ гæсгæ фыс- сын хъæуы: мой—мойæ (моййæ нæ, фæлæ), моимæ (мойимæ нæ, фæлæ), сой—сойæ (соййæ нæ, фæлæ), соимæ (сойимæ нæ, фæлæ), къæи—къæйæ (къæййæ нæ,фæлæ), къæимæ (къæйимæ иæ}фæлæ)}хай—хайæ (хаййæ пæ,фæлæ),хаимæ (хайимæ нæ,фæлæ) æмæ а.д. 17. Бирæон нымæцы бæрæггæнæн (мивдисджы- 2 Орфографион дзырдуат
18 тæй фæстæмæ) ирон æвзаджы у т. Бирæон нымæцы растфыссынады зæрдыл дарын хъæуы ахæм сæйраг- дæр æгъдæуттæ: а) дзырдæн иууон нымæцы йæ кæроны куы вæй- йы хъæлæсон, æрдæгхъæлæсон кæнæ иу æмхъæлæ- сон, уæд æм бирæон нымæцы бафты бирæон нымæ- цы бæрæггæнæн пг æмæ номон хауæны кæрон æ. 3 æ г ъ æ м: лæппу — лæппутæ, кæрдо ■— кæрдотæ, бæх — бæхтæ, кау — каутæ, мæи — мæйтæ æмæ аф. д.; б) сæ кæрæтты сонорон æмхъæлæсонтæ л, м, н, р æмæ æрдæгхъæлæсонтæ й, у цы дзырдтæн вæййы, уыдоны, бирæон нымæц аразгæйæ, бындурон хъæ- лæсонтæ ивд куы æрцæуынц, уæд бирæон нымæцы суффикс -т фæдæргъвæтин вæййы æмæ дзы фыссын хъæуы тт. 3 æ г ъ æ м: ном—нæмттæ, ком—кæмт- тæ, кæрон—кæрæттæ, пъагон—пъагæттæ, бæлон — бæлæттæ, вагон—вагæттæ, хæдзар — хæдзæрт- тæ, æмбал—æмбæлттæ, хай—хæйттæ, аргъау — аргъæуттæ æмæ аф. д. Фæлæ: зæронд — зæрæдтæ. Фиппаинаг. Бирæон иымæцы бæрæггæнæн т дæргъ- вæтингонд цæуы æрмæст номдарты нæ, фæлæ иннæ ныха- сы хæйтты дæр (миногоиты, нымæцонты, номивджыты). 3æгъæм: уæззау —уæззæуттæ, иуг’ай — иугæйттæ, уы- дон—уыдæттæ æмæ аф.,д. в) Дзырдæн иууон нымæцы йæ кæроны куы вæй- йы æмхъæлæсонты къорд кæнæ дæргъвæтин æм- хъæлæсон, уæд дзырды бындурæй бирæон нымæцы бæрæггæнæны æхсæн арæх фæзыны хъæлæсон ы æмæ йæ хъæуы фыссын. Зæ-гъæ м: шзг —яызджы- тæ, карк — кæрчытæ, цалх — цæлхытæ, сындз — сындзытæ, дзыхъхъ — дзыхъхъытæ, фæрв — фæрвы- тæ, уæрыкк — уæрычяытæ, гуыпп — гуыппытæ»
19 къæрцц — къæрццытæ æмæ аф. д. Фæлæ: кæрдтæ, мæргътæ, фынгтæ æмæ аф. д.; г) суффикс -æг цы дзырдты вæййы, уыдоны би- рæон нымæцы суффиксæй æ ахауы, г та раивы дж-мæ æмæ йæ фыссын дæр хъæуы афтæ: кусæг— кусджытæ, цæуæг—цæуджытæ, лæдзæг—лæдз- джытæ, худæг — худджытæ, дидинæг — дидинджы- тæ æмæ аф. д. Фæлæ: сынтæг — сынтæджытæ’, мæнтæг —мæнтæджытæ, сæртæг — сæртæджытæ æмæ аф. д; д) суффикс -ыг цы дзырдты вæййы,* уыдонæй бирæон нымæцы суффиксæй хъæлæсон ы ахауы, иугæнæг ы та г-йы фæстæ раивы дифтонг уы-иее æмæ йæ фыссын дæр хъæуьг афтæ. Зæгъæм: нæ- мыг — нæмгуытæ, фæрдыг — фæрдгуытæ, уæйыг — уæйгуытæ, уидыг—уидгуытæ æмæ аф. д. Фæлæ: хъæздыг — хъæздыджытæ, уырдыг — уырдыджытæ, фæрныг — фæрныджытæ æмæ аф. д.; е) суффикс -д-йы руаджы арæзт ивгъуыд афоны миногмиты бирæон нымæцы суффикс -д-йæ бирæон нымæцы бæрæггæнæн т-йы æхсæн æвæрд æрцæуы ы, суффикс -д та геминацигонд æрцæуы æмæ йæ фыссын хъæуы дд нæ, фæлæ дт. Зæгъæм:ш(5- кæндтытæ, сыгъд—сыгъдтытæ, сагъд—сæгъдтытæ, тынд—тындтытæ, архайд — архæйдтытæ, æвнæлд — æвнæлдтытсе æмæ аф. д. V. МИНОГОНТЫ РАСТФЫССЫНАД 18. Барæн бæрц миногонтæй æмæ иннæ ныхасы хæйттæй арæзт цæуы суффикс -дæр-ы руаджы. Уы- цы суффикс фыссын хъæуы æнæ ивгæйæ. Зæгъæм : даргъдæр, цыбырдæр, бæрзонддæр, ныллæгдæр, рæ- сугъддæр, цырддæр æмæ аф. д.
20 19. Миногонтæй æмæ фæрсдзырдтæй уæлахизон бæрц цы фæрсдзырдты руаджы арæзт цæуы (тых- джын, тынг, бынтон, хæрз, иттæг, фыр æмæ аф. д.), уыдон фыссын хъæуы кæддæриддæр хицæнæй. Зæгъæм: тынг рæсугъд, бынтон хорзу хæрз сау, иттæг даргъ, фыр нарæг, ахъаззаг хорз æмæ аф.д. 20. Вазыгджын миногонтæ фыссын хъæуы æм- хæстæй. Зæгъæм: сауцæст (лæппу), дзыхъхъыннсг (рон), сауæрфыг (чызг), сæнтсау (ахорæнтæ), хæрз- хаст (фос), фырдзырд (адæ^аг) æмæ аф. д. Фиппаинаг. Дзырд фыд кæнæ, йæ кæроны д кæмæн уа, ахæм дзырд, æмхъæлæсон з-йæ яи райдайы, ахæм дзырдтимæ æмхæстæй фыст куы цæуа, уæд се’хсæн æвæ- рын хъæуы дефис, цæмæй д+з каст ма цæуой куыд аф- фрикат дз. Фыссын хъæуы: фыд-зонд, фыд-зæрдæ, хæд-зил- гæ, хæд-зонд æмæ аф. д. 21. Миногонты уæлахизон бæрц, дзырды уидаг дывæр кæныны руаджы арæзт куы цæуа (дыккаг ха- йы суффикс -ид уæвгæйæ), уæд æй фыссын хъæуы дефисæй хицæнгæнгæйæ. Зæгъæм: сау-сауид, бур-бурид, сырх-сырхид, урс-урсид, цъæх-цъæхид æмæ аф. д. VI. НОМИВДЖЫТЫ РАСТФЫССЫНАД 22. Цæсгомон номивджыты цыбыр формæтæ фыссын хъæуы кæддæриддæр иннæ дзырдтæй хицæ- нæй. Зæгъæм: нæ йын загътощ рйдтон æм яиныг; бадзырдтон æм\ райстон сæ\ æппæлын дзы\ федтон дæ; нæ сæ федтощ барвыстон уæм; раппæлыдтæн сæ æмæ аф. д. Фæлæ вазыгджын номивджытæ фыс- сын хъæуы æмхæстæй: мæхи, дæхи, йæхи, уæхи, нæхи, сæхи, мæхæдæг, уæхуыдтæг æмæ аф.д.
21 23. Цæсгомон-амонæн номивæг уый-и цыбыр формæты æмæ æлвасон-здæхгæ номивæг йæхи (æп- пæт хауæнты дæр) фыссын хъæуы е нæ, фæлæ æ. Æрмæст æ æлвæстады руаджы, йæ фæстæ цы хъæ- лæсон вæййы, уыимæ е куы ратты, уæдæй фæстæ- мæ. Зæгъæм: йæ чиныг, бадзырдта йæм, йæхи, йæхицæн, йæхицæй, æмæ аф. д. Фæлæ: йемæ, йе ’фсымæр æмæ аф. д. 24. Амонæн номивæг а фыссын хъæуы хицæнæй: а лæппу, а хæдзар, а хъæу æмæ аф. д. Фæлæ йæ æмхæстæй фыссын хъæуы фæрсдзырд- ты: абон, ахсæв, асæрды, азымæджы, ауалдзæджыг афæззæджы æмæ номивæг ацал-ауал-ы. 25. Номивæг л;#-йæн сæрмагонд æлвасон ныса- ниуæг куы вæййы, уæд æй фыссын хъæуы номдар- тæй хицæнæй. Зæгъæм:лгй адæм, хи бæстæ, хи куыст æмæ аф, д. Фæлæ хи æмхæстæй фыссын хъæуы мивдисджы- ты иуæй-иу номон формæтимæ. 3 æ г ъ æ м: хихсæн, хисæрфæн, хинайæн, хиппæлой, хиуарзон æмæ аф. д. 26. Цæсгомон номивæджы 3~-аг цæсгомы иууон нымæцы цыбыр формæтæ, йæ кæроны æмхъæлæсон кæнæ æрдæгхъæлæсон у цы дзырдтæн вæййы, уы- доны фæстæ фыссын хъæуы: æй, ын, ылу æм\ йæ кæроны хъæлæсон кæнæ æрдæгхъæлæсон й цы дзырдтæн вæййы, ахæмты фæстæ куы сæмбæлынц, уæд та сæ фыссын хъæуы: йсе} йын, йыл, йæм. Зæгъæм: æз ын загътон\ æз ыл баууæндыдтæн; нана йын загъта; нана йыл баууæндыдис; нана йæм бадзырдта; хай йын радта æмæ аф. д. 27. 3-аг цæсгомы номивæг убш-йы бирæон ны- мæцы цыбыр формæтæ сæ, сын, сæм, сыл, кæд сæ арæх дзургæ фæкæнынц цæ, цын, цæм, цыл, уæд-
22 дæр сæ фыссын хъæуы кæддæриддæр: сæ, сын, сæм, сыл. 3 æ г ъ æ м: æркодта сæ; фæдзырдта сæм; баууæндыди сыл æмæ аф. ,д. 28. Æбæлвырд номивджытæ арæзт куы æрцæ- уынц хайыг де-мæ фарстон-бæттæн номивджытæ æфтауыны фæрцы, уæд сæ фыссын хъæуы морфо- логон принципмæ гæсгæ, ома сæ фыссын хъæуы: исчи, искæцы æмæ аф. д. 29. Æппæрццæг номивджыты хайыгтæ ни æмæ ма фыссын хъæуы кæддæриддæр æмхæстæй. Зæ- гъæм: ничи, ницы, никæцы, мачи, мацы, макæ- цы æмæ аф. д. 30. Сæ кæроны æрдæгхъæлæсон й цы’номивджы- тæн ис, уыдонæй цæдисон хауæны уыцы й ахауы. Зæгъæм: уыимæ, кæимæ} цæимæ (уыйимæ, кæй- имæ, цæйимæ нæ, фæлæ). 31. Æлвасон номивджытæ æмæ миногонтæ суф- фикс-оя-имæ фыссын хъæуы æмхæстæй. 3 æ гъæм: мæнон, дæууон, мæхион, дæхион, Солтаныон, Та- марæйыон æмæ аф. д. Нæй сын фыссæн: мæн уон, дæу уон, мæхи уон, дæхи уон æмæ аф. д. VII. НЫМÆЦОНТЫ РАСТФЫССЫНАД 32. Нымæцонтæ, сæ фæстæ цы дзырдтæ вæййы, уыдонимæ вазыгджын миногонтæ, номдартæ кæнæ фæрсдзырдтæ куы раттынц, уæд сæ фыссын хъæуы æмхæстæй. 3 æ г ъ æ м: æмбисвæндаг, æмбисбон, æм- бисæхсæв, æрдæгарæзт, æрдæгсакъадах, йуцæстон, дыууæддæгуæлæ, фондзазон, дыууадæстæнон æмæ аф. д. 33. Нымæцонтæ дыууæ, æртæ, цыппар, сæ фæс- тæ цы дзырдтæ вæййы, уыдонимæ-арæх баиу вæй-
23 йынц ахæм формæты: ды-, æрты-, цыппæр-, æмæ сæ фыссын хъæуы, куыд сæ дзурынц, афтæ. 3 æ г ъ æ м: дывазыг, дывæр, дыкъахыг, æрты- къахыг, æртыкъухыг, цыппæрдзæлхыг æмæ аф. д. 34. Нымæцонтæн 15, 17, 18, дамгъæтæй фысгæйæ, сæ дыккаг хай дсес фыссын хъæуы æнæ ивгæйæ, кæд хъуысгæ фæкæны тæс, уæддæр. Фыссын хъæ- уы: фынддæс, æвддæс, æстдæс, (фындтæс, æвдтæс, æсттæс нæ, фæлæ). 35. Вазыгджын нымæцонтæ, дыууын-æи уæлæмæ фыссын хъæуы хицæнæй. Зæгъæм: дыууын иу — 21, дыууын дыууæ—22, æртæ сæдæ цыппор фондз — 345, мин фараст сæдæ цыппор фæндзæм аз— 1945 аз æмæ аф. д. 36. Нымæцон иу’Ы руаджы арæх фæаразæм ном- дартæй афоны фæрсдзырдтæ, æмæ уæд нымæцон иу номдаримæ фыссын хъæуы æмхæстæй. Зæгъæм: ибон, иуæхсæв, иуаз, иухатт æмæ аф. д. Фæлæ: иу бон, иу æхсæв, иу аз, иу хатт æмæ аф. д.- V II. МИВДИСДЖЫТЫ РАСТФЫССЫНАД 37; Ивгъуыд афоны мивдисджыты ивгъуыд афо- ны суффикс геминацигонд куы æрцæуы, уæд фыс- сын хъæуы дт, æнæ геминацигондæй та—т. Зæ- гъæм: цыдтæн, зарыдтæн, бадтæн, дзырдтон, зылдтон; фæлæ: хызтон, сыгътон, ивтон,тахтæн, куыстон æмæ аф. д. 1 фиппаинаг. Ивгъуыд афоны бындуры кæроны куы вæййы суффикс-ь/д, уæд геминаци рауайы æрмæст 1-аг æмæ 2-аг цæсгомы иууон нымæцы æргомон здæхæны. 3 æ- г ъ æ м: зарыдтæн, кафыдтæн, бырыдтæн, лæууыдтæ æмæ аф. д. 2фиппаинаг. Иуиæг гп фыссын хъæуы, ивгьуыд афоны бындурты кæроны куы вæййынц æмхъæлæсон мыр-
24 ты къордтæ зт% ст, гъд, хт, вд% фт, уæд. 3 æ г ъ æ м: ив~ той, уарзтой, хастой, уыгътой æмæ аф. д. 38. Æртыккаг цæсгомæн ивгъуыд æмæ суинаг афонты иууон нымæцы æргомон здæхæны ис æртæ- хуызы: 1) сыгъдæг бындур, 2) кæрон-#-имæ, 3) кæ- рон-дс-имæ. Фыссæн ис æртæ формæйæн дæр. Зæ- гъæм: цыд, цыда, цыдис\ зылд, зылди, зылдас; бадт} бадти, бадтис; цæудзæн, цæудзæни, цæудзæ- нис; зилдзæн, зилдзæни, зилдзæнис; баддзæн, бад- дзæни, баддзæнис æмæ аф. д. 39. Вазыгджын мивдисджытæ æмæ мивдисджыты вазыгджын формæйы ивгæ хай, ома æххуысгæнæг мивдисæг, алы афоны, цæсгомы, нымæцы æмæ здæ- хæны дæр фыссын хъæуы хицæнæй. Зæгъæм: хуым кæнын, хуым кодтам, хуым кæндзыстæм; схæццæ дæн, схæццæ ис; æризæр ис; сбон ис; схæц- цæ уыдаид, схæццæ уой; хъыг дарын, хъыг дард- той, хъыг дариккам; æнхъæлмæ кастыстæм; цæу- гæ кæны; кусгæ кодта; кæрдгæ кæндзæн æмæ аф.д. Фиппаинаг. Æххуысгæнæг мивдисæг уæвын-ы ’фæр- цы арæзт вазыгджын мивдисджытæй ис фæцухгæнæн æх- хуысгæнæг мивдисæг иууон нымæцы 3-аг цæсгомы (æрго- мон здæхæны, ивгъуыд афоны): æрхæццæ,æризæр,æрбабон æмæ аф. д. 40. Æххуысгæнæг мивдисæг уæеын, мивдисджы- тæй æнæцæсгомон формæтæ аразгæйæ, фыссын хъæ- уы мивдисæгимæ æмхæстæй. Зæгъæм: яындæуы, дзырдæуы, яындæуыдаид, чындæуыдзæн, цыдæуы- дзæн æмæ аф. д. 41.Мивдисджытыразæфтуантæ фыссын хъæуы кæд- . дæриддæр æмхæстæй: ацыди, æрцыди, бацыди, ныц- цыди, рацæицыди, фæцæйцыди, ссыди æмæ аф. д.; фæлæ разæфтуанæй мивдисæдмсы æхсæн исты дзырд кæнæ хайыг æвæрд куы вæййы, уæд сæ фыссын
25 хъæуы дефистæй хицæнгæнгæйæ. Зæгъæм: ра- цæй-йæм-цыди, фæцæй-йæм-цыди, æрбацæй-та-иу- æм-цыди, фæцæй-иу-æм-цыди æмæ аф. д. 42. Разæфтуан /ш-йæ растфыссынады зæрдыл да- рын хъæуы ахæм æгъдæуттæ: а) разæфтуан яа/-йæ райдайæн хъæлæсонтæ а æмæ и-йы æхсæн фæзыны æрдæгхъæдæсон й кæнэе æмхъæлæсон ц, кæцытæ æрцæуынц дывæргонд. Зæ- гъæм: ныййазæлын, ныййарын, ныййарц ис, ныц- цамайын, ныццауазын, ныццаразын æмæ аф. д. Фип паинаг: æрдæгхъæлæсонтæ й æмæ у разæфтуан ны-ны фæстæ дывæр кæнынц, хъæлæсонтæ и æмæ з^-йæ цы дзырдтæ райдайынц, уыдоны дæр, фæлæ сæ фыссын хъæ- уы æнæ дывæргондæй: Зæгъæм: ныйисын, ныйивыну ныйирд кæнын, ныуулæфын æмæ аф. д. б) Разæфтуан /ш-йы фæстæ райдайæны хъæлæ- сон æ ахауы:æмЬулын—нымбулын; æхсын— ныхсын; æвæрын—нывæрын æмæ аф. д.; д) разæфтуан яь*-йы фæстæ райдайæны æрдæг- хъæлæсонтæ й, у æмæ æмхъæлæсонтæ кæнынц ды- вæр, æмæ сæ фыссын дæр хъæуы дывæргондæй. 3 æ г ъ æ м: ныййегъæ кæнын, ныууарыди, ныууасы- ди, ныджджих ис} ныссадзын, ныкъкъæбæр кæнын, ныззилын, .ныххудын, ныдздзурын, ныккæрзын, ныц- цæвын, нытътъæпп кæнын, ныкъкъæртт кæнын, ныпъпъæртт кæнын, ныцъцъист кæнын æмæ аф. д. 43. Лæмæгъ хъæлæсон се-йæ цы дзырдтæ райда- йынц, уыдонмæ æфтыд куы æрцæуы разæфтуан фæ, уæд дыууæ хъæлæсоны (разæфтуаны хъæлæ- сон æмæ райдайæны хъæлæсон) æлвæст æрцæуынц. æмæ раттынц е. Уыцы е фыссын хъæуы æнæ апо- строфæй. Зæгъæм: февнæлдта, фембæлди, фем- бæрзта, ферттивынц, фефснайдта, фендзæрстау февзыста æмæ аф. д.
25 Ф и п п а и н аг. Разæфтуан фæ æфтыд куы æрцæуы, сæ рай- дайæны æмхъæлæсон з кæнæ с-йæ райдайгæ æмхъæлæ- сонты къорд цы дзырдтæн ис, кæнæ историон æгъдауæй кæддæр йæ райдайæны хъæлæсон мыр кæмæн уыди, ахæм дзырдтæм, уæддæр ратты фе. Зæгъæм: фезмæлын, фе- хъусын, фездæхын, фесхъиуын, фестъæлфын, фестын, фе- нын} фехалын, фесафын, фегом кæнын æмæ аф. д. 44. Дзырдтæй сæ райдайæны з кæнæ с цы æм- хъæлæсонты къордтæн вæййы кæнæ, историон æгъ- дауæй кæддæр сæ райдайæны хъæлæсон мыр цы дзырдтæн уыдис, уыдонмæ æфтыд куы æрцæуынц разæфтуантæ æр-усæ-,æм-, уæд разæфтуанæй дзыр- ды æхсæн фæхъуысы хъæлæсон мыр ы æмæ йæ хъæуы фыссын. Зæгъæм: æрыздахын, æрыздæхын, æрыздухын, æрыскъæрын, æрыскъæфын, æрыхалын, æрытауын, æрымысын,æрызæрын, æрыхъусын, сыз- духын, сыстын, сыстауын, æмыстыр, сыхъал кæ* нын æмæ аф. д. 45. Вазыгджын мивдисджытæй аразгæ миногми- тæ æмæ фæрссагмитæ фыссын хъæуы æмхæстæй, кæд æххуысгæнæг мивдисæг æнæ разæфтуан уа, уæд, разæфтуантимæ та хицæнтæй. Зæгъæм: хъыгдарæг, хъыгдаргæйæ; хуымгæнæг, хуымгæнгæ- йæ; хъæргæнæг, хъæргæнгæйæ; хосгæнæг, хосгæн- гæйæ; базаргæнæг, базаргæнгæйæ æмæ аф. д. Фæ- лæ: хуым бакæнæг, хуым бакæнгæйæ; хос скæнæг, хъæр бакæнгæаæ, базар бакæнгæйæ æмæ аф.д. 46. Мивдисæджы уидагæн йæ кæроны к’уы вæй- йы хъæлæсон и, уæд уыцы мивдисæгæй суффикстæ <еггаг,-æн~ъ\ руаджы миногмитæ æмæ номон фор- мæтæ аразгæйæ, уидагæй суффиксы ’хсæн фæ- хъуысы æрдæгхъæлæсон й æмæ йæ хъæуы фыссын. 3 æ г ъæ м: рæдийын—рæдийаг—рæдийæг; бийын — бийаг —бийæг — бийæн; сийын —сийаг—сийæг—си- йæн; æмбийын—æмбийаг—æмбийæнтæ æмæ аф. д.
27 47. Мивдисæджы уидаджы куы вæййы дæргъвæ- тин æмхъæлæсонтæ æмæ йæм куы бафтауæм, йæ райдайæны æмхъæлæсон кæмæн вæййы, ахæм суф- фикстæ кæнæ дзырдтæ, уæд дæргъвæтин мыр фæ- цыбыр вæййы.З æ г ъ æ м: фыссын—фыст—фыстон— фысдзынæн — фыстæг—фысгæйæ; хæссын — хаст — хастон — хæсгæйæ; риссын — рыстæн — рисдзæн — рисгæйæ; сæттын — сæтдзынæн — сæтгæйæ; лæу- уын — лæудзынæн — лæуд -— лæугæйæ. æмæ аф. д. IX. ФÆРСДЗЫРДТЫ, РАЗДЗЫРДТЫ, БÆТТÆГ- ТЫ, ФÆСДЗЫРДТЫ, ХАЙЫГТЫ ÆМÆ ÆВАСТ- ХЪÆРТЫ РАСТФЫССЫНАД 48. Æппæрццæгон фæрсдзырдты ’хайыгтæ ма æмæ ни фыссын хъæуы æмхæстæй. Зæгъæм:лш- куы, макæд, макæм, никуы, никæд, никæм, макæ- цы, никæцы æмæ аф. д. 49. Хайыг ис-ы руаджы аразгæ æбæлвырд фæрс- дзырдтæ фыссын хъæуы морфологон принципмæ гæс- гæ, ома сæ фыссын хъæуы: искуы, искæд, искæд. мæ, искуыцæй, искæцæй æмæ аф. д. 50. Фæсдеырдтæ иронæвзаджы фæаразынц æмæ фæдомынц бæлвырд хауæн (арæхдæр гуырынон ха- уæн) æмæ фыст цæуынц хицæнтæй. Зæгъæм: бæ- ласы цур, стъолы уæлæ, хæдзары фæстæ, мæнмæ гæсгæ æмæ аф. д. Фæлæ сæ дыккаг хай — æрдæм, æрдыгæй9 æрдыгон, здæм, здыгæи, • хуызон цы вазыгджын дзырдтæн вæййы, уыдон фыст цæуынц æмхæстæй. 3æ гъæ м: мæнырдæм, иннæрдыгæй, алырдæм, алы- рдыгæй, галиуърдæм, галиуырдыгæй, фалæрдæм, фалæрдыгæй, рахизырдæм, иуырдыгæй, иухуызон, алыхуызон, фалæрдыгон, чердыгон, махырдыгон æмæ аф. д.
28 51. Раздзырдтæ: æму дæл, уæл, фæс, раз, мид сысты разæфтуантæ, уымæ гæсгæ сæ фыссын хъæ- уы дзырдтимæ æмхæстæй. 3 æ гъæ м: æмгуыст, æм~ хиц, æмдых, фæсдуар, фсесхох, фæсхæдзар, фæс- вæду дæлбыл, дæлвæндаг, уæлбыл, уæлвæндаг, уæл- хæдзар, уæлæмхасæн, развæндаг, раздзырд, раз- ныхасу мидхæст, мидбылты, мидбынат æмæ аф. д. 52. Раздзырдтæ æнæ, æд, фæйнсе фыссын хъæ- уы, сæ фæстæ цы дзырдтæ вæййы, уыдонæй хицæ- нæй. Зæгъæм: лæппу æнæ худæй æрбацыди; æнæ яиныгæй ахуыргæнæн нæй; сабитæ æд яингуытæ фæцæуынц скъоламæ; фæйнæ дыууæ кæрдойы ба- хордтам æмæ аф. д. Фиппаинаг. Раздзырдтæ сед æмæ æнæ разæфтуантæ куы свæййынц, уæд сæ фыссын хъæуы æмхæстæй. Зæгъæм: æнæ- маст (адæймаг), æнæном (обау), æдгæрзтæ (сыстад), æнæкæроя (нымæц), æдсаргъ, æдидон (бæх) æмæ аф. д. 53. Хайыг уал фыссын хъæуы хицæнæй. Зæ- гъæм: сбад уал, зæгъ уал, æмæ аф. д. Фæлæ йæ æппæрццæгтæ нæ æмæ ма-имæ, стæй æппæрццæ- гон номивджытæ æмæ фæрсдзырдтимæ фыссын хъæ- уы æмхæстæй. Зæгъæм: мауал, нал,нич,иуал%'ни- цыуал, никæйуал никуыуал, никæмуал никæдæм- уал, мачиуал, мацыуал, макуыуал макæмуал æмæ аф. д. 54. Хайыгтæ хæд æмæ хæрз дзырд тæккæ-кы бæсты куы вæййынц, уæд сæ фыссын хъæуы, сæ фæстæ цы дзырд вæййы, уымæй хицæнæй. 3 æ- гъæм: аджы хæд бын арт скодтой; йæ хæрз фарсмæ æрбалæууыди; бæласы хæд фарсмæ æр- бадти æмæ аф. д. Фæлæ хæд æмæ хæрз-имæ цы дзырдтæ вæййы, уыдон иумæминогон кæнæ номдар-куы дæттой, уæд сæ фыссын хъæуы æмхæстæй. Зæгъæм: хæдхæ-
29 цæг, хæрзарæхст, хæрзуынд, хæдтæхæг, хæд-зилгæ куырой, хæдæфсарм æмæ аф. д. 55. Та вæййы бæттæг æмæ вæййы хайыг. Фыссын æй хъæуы кæддæриддæр хицæнæй. Зæгъæм: æз тпа дæм зындзынæн; куы та йæм бацæуон, уæд та йын зæгъдзынæн; ды та кæм уыдтæ æмæ аф. д. 56. Хайыг ма вæййы æртæ нысаниуæджы: æп- пæрццæг; архайд къорд хæтгыты кæй цæуы, уый æвдисæг хайыг; фæдзæхстдзинад лæмæгъдæргæ- нæг хайыг. Æппæрццæг ма æмбæлы фæдзæхс* тон кæнæ бадзырдон здæхæны æвæрд мивдисджы- тимæ æмæ фыст цæуы хицæнæй, уæлдæр куыд загътам, афтæ æппæрццæгон фæрсдзырдтæ æмæ но- мивджытæй фæстæмæ. Зæгъæм: ма ацу; ма мæм дзур; ма ку; ма мæм уас; ма йыл хъæр кæн; ам ма лæуу; хъæр ыл ма кæн; ма йæм дзурон; ма дæм лæууон æмæ аф. д. Фиппаинаг. Æппæрццæг ма куы бафтауæм мивдисæ- джы бадзырдон здæхæны формæтæм, уæд раттынц номдартæ æмæ ахæм номдартæ фыст цæуынц æмхæстæй. 3 æ г ъ æ м: магу- са, мадзура æмæ аф. д. Ма фæдзæхстдзинад лæмæгъдæргæнæг хайыг куы вæййы, уæд æй фыссын хъæуы дефисæй хи- цæнгæнгæйæ.- Зæ гъæ м: æри-ма чиныг; къус-ма рахæсс; рауай-ма ардæм; ам-ма лæуу æмæ аф. д. Архайд къорд хæттыты кæй цæуы, уый æвдисæг хайыг ма фыссын хъæуы кæддæриддæр хицæнæй. Зæгъæм: æз ма дæм бацæуинаг уыдтæн; ды та ма йын арфæтæ кодтай æмæ аф. д. Æрмæст дзырдтæ: нæма, нырма, мама фыссын хъæуы æм- хæстæй. 57. Бæттæгтæ æмæу дæр, нæдæр, фæлæ æмæ аф. д. фыссын хъæуы хйцæнæй. Зæгъæм: æз æмæ ды; хъаз нæ, фæлæ бабыз балхæдта æмæ аф. д.
30 53. Вазыгджын æвастхъæрты хæйттæ фыссын хъæуы кæрæдзийæ дефисæй. хицæнгæнгæйæ. 3 æ- гъæм: оххай-гъе, ай-гъай, гъæй-дæ-гъа,гъæй-джи- да æмæ аф. д. 59. Бирæхаттон хуыз æвдисæг хайыг иу фыссын хъæуы, йæ разæй цы дзырд вæййы, уымæй дефи- сæй хицæнгæнгæйæ. Зæгъæм: бадзырдтон-иу æм, рацу-бацу-иу кодтон; æрбауади-иу æмæ аф. д. 60. Æппæрццæг нæ мивдисджытимæ фыссын хъæуы хицæнæй, миногмитимæ та йæ фыссын хъæ- уы æмхæстæй. Зæгъæм: нæ дзурын; нæ фыссын; нæ зонын; нæ бадын; нæ хъаст кæны; хъаст нæ кæнын æмæ аф. д. Фæлæ: нæдзурæг скодта йæхи; нæдзуринаг- æй дзы ницы ис æмæ аф. д. X. СУФФИКСТЫ РАСТФЫССЫНАД 61. Суффикстæ -аг, -ад, -он æмæ æнд. разæй*æм- хъæлæсонтæ æмæ æрдæгхъæлæсонтæ й æмæ у хат- тæй-хатт цæуынц геминацигонд æмæ фыст цæуынц дывæрæй: хох—хæххон, яындз — чындздзон, балц — бæлццон, лæг — лæггаг, хъæу—хъæууон, уæй—уæй- йаг æмæ аф. д. 62. Сæ кæрæтты сонорон æмхъæлæсонтæ л, м, н, р цы дзырдтæн вæййы, мивдисджытæй фæстæмæ^ уыдонмæ суффикс-аг, стæм хатт ы дæр бафтаугæ- йæ, кæройнаг сонорон æмхъæлæсоны разæй арæх. фæзыны æрдæгхъæлæсон й æмæ йæ хъæуы" фыс- сын. 3 æ г ъ æ м: гал—гайлаг, дон—дойнаг, ком—кой- маг, Герман—гермайнаг, Япон—япойнаг, хæдзар— хæс\зайраг, дон — дойны, бон — æмбойны æмæ аф .д. 63. Иуæй- иу дзырдты бындурæй суффикс -аг-ьг æхсæн фæзыны дз. Уыцы дзырдтæ фыссын хъæуы
31 морфологон принципыл. 3 æ г ъ æ м: хæлддзаг, (хæлд-дз-аг-æй),. амаддзаг (амад-дз-аг-æй) ивддзаг (ивд-дз-аг-æй) æмæ аф. д. 64. Дзырдæн йæ кæроны куы вæййы геминаци- гонд æмхъæлæсон æмæ йæм æфтыд куы æрцæуы, æмхъæлæсон мырæй чи райдайы, ахæм суффикс,. уæд геминацигонд æмхъæлæсонты бæсты фыссын хъæуы иу æмхъæлæсон. Зæгъæм: уæрыкджынг сæныкджын, усерыкдон, къуыпгомау, цæхджын, зæхджын æмæ аф. д. XI. ВАЗЫГДЖЫН ДЗЫРДТЫ РАСТФЫССЫНАД 65. Вазыгджын дзырдтæ фыссын хъæуы, куыд хъуысынц, афтæ, ома вазыгджын дзырд цы хицæн дзырдтæй арæзт вæййы, уыдонæй дыкка’джы райда- йæны æзылангон æмхъæлæсон зылангон куы свæййы, уæд дзы фыссын хъæуы зылангон, æзылангонæй куы баззайы, уæд та дзы фыссын хъæуы æзылангон. 3 æ - гъæм: галвæндаг, дурвæткъуы, къæртгæнæн, гал- дзарм, сæгъдзарм, найгæнæн, хуымгæнæн, хуымгæр- ’дæн æмæ аф. д. Фæлæ: хæрзконд, цæхæрцæст,. агхафæн, хæдтæхæг æмæ аф. д. Фиппаинаг. Дзырдгы райдайæны æзылангон æмхъæ- лæсонтæ арæх свæййынц зылангон разæфтуантæ æ, æм> раз, дæл, усел, бын, фæс, мид-ы фæстæ дæр æмæ сæ. фыссын хъæуы, куыд сæ фæдзурæм, афтæ. Зжгъæм:æг- ад, æвадат, æдзæхх, æмгусæг, развæндаг, дæлвæндаг, уæлвæндаг, бындзæфхад, бындзыд, фæсвæд, фæсгуыст æмæ аф. д. 66. Вазыгджын дзырдтæ аразæг бындуртæй фыц- цаг куы вæййы, йæ кæроны иу кæнæ дыууæ, йе дæргъвæтин æмхъæлæсон мыр кæмæн уа, ахæм, дыккаг та куы вæййы, йæ райдианы з кæнæ с-йæг
32 райдайгæ æмхъæлæсонты къорд кæмæн уа, ахæм, уæд æмхъæлæсонты æхсæн фæхъуысы хъæлæсон мыр ы æмæ йæ хъæуы фыссын. Зæгъæм: хурыс- кæсæн, фæдысмудæг, ныхасыздæхт, фондзыссæдз æмæ аф. д. 67. Сæ фыццаг хайы кæронæй дæргъвæтин æм- хъæлæсонтæ цы дзырдтæн вæййы, сæ дыккаг хай та æмхъæлæсонтæй кæмæн райдайы, ахæм вазыг- джын дзырдты æмхъæлæсонтæ дæргъвæтин нал вæййынц æмæ сæ дывæргондæй фыссын нæ хъæуы. 3 æ г ъ æ м: къæрцхъус, гæпгæнæн, къæртгæнæг, къуырцдзæвæн, зæхкусæг, зæхбарæг, хахгæнæн, цæхдарæн æмæ аф. д. 68. Дзырды уидаг кæнæ бындур дывæр кæныны руаджы цы вазыгджын дзырдтæ арæзт вæййынц, уыдон фыссын хъæуы дефисимæ. Зæгъæм: зы- лын-мылын, къæдзтæ-мæдзтæ, кæркæ-мæркæ, гы- бар-гыбур, сыбар-сыбур, гакъон-макъон, гуыпп- гуыпп, гуыв-гуыв, дзолгъо-молгъо, дыгъал-мыгъул, дыв-дыв, сыр-сыр, хъыс-хъыс æмæ аф. д. 69. Номдартæ миногон-бæрæггæнæнты нысани- уæджы куы вæййынц, уæд сæ фыссын &ъæуы хи- цæнæй. 3 æгъæ м: хур бон, къæвда бон, фæткъуы бæлас, кæрдо бæлас, æвзист уидыг, сызгъæрин къух- дарæн æмæ аф. д. Фæлæ: нымæтхуд, лæппулæг, яызгус æмæ аф. д. XII. ÆРБАЙСГÆ ДЗЫРДТЫ РАСТФЫССЫНАД 70. Уырыссаг æвзагæй æрбайсгæ дзырдтæ, уыдо- иимæ интернационалон дзырдтæ дæр, фыссын хъæ- уы, сæ бындуртæ сын нæ ивгæйæ, уыимæ дзырды (кæройнаг æнæцавдон й ивд æрцæуы ее-йæ, кæрон ия-йæ та ахауы я.
33 'Зæгъæм: совет, колхоз, парти, коммунист, большевик, автономи, трактор, комбайн, кассæ, коллективон, коммунистон, колхозон, литерату- рон, революцион æмæ аф. д. Фæлæ: Александрия, София, Византия, станцæ, кукла æмæ æнд. 71. Æрбайсгæ дзырдтæй миногонтæ куы аразæм, уæд кæройнаг æ ахауы æмæ суффикс æфтыд æр- цæуы сыгъдæг бындурмæ. 3 æ г ъ æ м: политикон, литературон, матема- тикон æмæ аф. д. 72. Уырыссаг æвзагæй раджы цы дзырдтæ æр- байстам æмæ сæ хуыз кæмæн аивта, уыдон фыссын хъæуы, ирон æвзаджы куыд ныффидар сты, афтæ. Зæгъæм: стъол, скъапп, пец, скъола, дохтыр, гылдз, фанел, зест, фител, фанар, къабуска, къран- дас, къантор, къамис, закъон æмæ аф. д. 73. Уырыссаг æвзагæй æрбайсгæ дзырдтæн сæ кæроны куы вæййы æ, уæд уыцы æ баззайы фæрс- саг хауæнтыдæр, иууоннымæцы дæр æмæ бирæон нымæцы дæр. Зæгъæм: кассæ —кассæйы, кассæ- тæ — кассæты æмæ аф. д. : 74. Уырыссаг æвзагæй æрбайсгæ дзырдты райда- йæн æмхъæлæсо’н мырты къорды разæй нæ хъæуы фыссын протетикон хъæлæсон; нæ йæ хъæуы фыс- сын æмхъæлæсонты къордтæн се’хсæн дæр. Фыс- сын хъæуы: скъола, скъапп, стан, студент, трак- тор, министр, центр æмæ аф. д. 75. Уырыссаг æвзагæй æрбайсгæ дзырдтæн сæ кæрæтты куы вæййы дыууæ æмхъæлæсон мыры, уæд бирæон нымæцы бæрæггæнæн т комкоммæ æф- тыд æрцæуы дзырды бындурмæ. Зæгъæм: сту- дент — студенттæ, оппонент — оппоненттæ, ком- мунист — коммунисттæ, марксист — марксисттæ, социалист — социалисттæ, кадр—кадртæ, метр— 3 Орфографион дзырдуат
34 метртæ, центр —центртæ. Фæлæ: темп — тем- пытæ, курс — курсытæ, лент — лентытæ æмæ аф. д. 76. Адæймаджы ном, фыды ном æмæ мыггаг æндæр адæмтæн сæхимæ куыд фыст цæуынц, афтæ сæ фыссын хъæуы ирон æвзаджы дæр. Зæгъæм: Александр Сергеевт Пушкин, Алексей Максимо- вич, Горький, Николай Васильевич, Гоголь æмæ аф. д. Фæлæ сын ис æндæр хуызы фыссæн дæр. Зæ- гъæм: Пушкин Александр Сергейы фырт, Горький Алексей Максимы фырт, Гоголь Николай Васили- йы фырт æмæ аф. д. 77. Дамгъæтæ ё, 5, ю, я фыссын хъæуы, уы- рыссаг æвзагæй советон дуджы цы дзырдтææрбай- стам, уыдоны. 3 æ г ъ æ м: ё’лкæ, амёбæ, юристу бюст, полярон, элемент æмæ аф.д. Фæлæ: асыкк, кънйаз, аллей æмæ аф. д. 78. Дамгъæтæ ж, ш, щ дæр фыссын хъæуы, уы рыссаг æвзагæй советон дуджы цы дзырдтæ æрбай- стам, уыдоны. Зæгъæ м: жюри, жаргон, жанр, маршал, Щедрин æмæ аф. д. Фæлæ: кас, скъолаг скъапп æмæ аф. д. 79. Дамгъæ ъ вæййы дихгæнæн нысан уырыс- саг æвзагæй æрбайсгæ дзырдты. Зæгъæм: съезд, субъект, объект æмæ аф. д. 80, Дамгъæ ь вæййы: а) уырыссаг’ æвзагæй ирон æвзагмæ цы дзырдтæ ист æрцыд æмæ цæуы (раджы æрбайст дзырдтæй фæстæмæ), уыдоны фæлмæн æмхъæлæсонтæ нысан кæнынæн. Зæгъæм: Горький, Гоголь, большевик, вольт, Вильнюс, Архангельск, Польшæ æмæ аф. д. Фæрссаг хауæнты æмхъæлæсонты разæй ъ фыст цæ- уы иууон нымæцы дæр æмæ бираеон нымæцы дæр.
35 Зæгъæм: роль, рольмæ, рольтæ, рольты, роль- тæн æмæ аф. д.; фæлæ: ролы, ролæн, ролæй æмæ аф. д. б) дихгæнæн нысан уырыссаг æвзагæй æрбайсгæ дзырдты. Зæгъæм: пьесæ, Нью-Йорк æмæ аф. д. XIV. СТЫР ДАМГЪÆ 81. Стыр дамгъæйæ фыссын хъæуы: . а) хъуыдыйады фыццаг дзырд; б) сæрмагонд нæмттæ, ома адæймаджы ном, фы- ды ном, мыггаг; фосæн лæвæрд нæмттæ; бæстæты, горæтты, хъæуты, денджызты, дæтты, хæхты æмæ æнд. ахæмты нæмттæ; паддзахадон кусæндæтты нæмттæ, бæрæгбæтты нæмттæ, зынгæ фæзындты нæмттæ æмæ аф. д. XV. ДЗЫРДТÆ ИУ РÆНХЪÆЙ ИННÆМÆ ХÆССЫНЫ ÆГЪДÆУТТÆ 82. а) Иууæнгон дзырдты хæйттæн нæй рахæс- сæн иу рæнхъæй иннæмæ. Зæгъæм: уæнг, ус, хъарм, цалх, лæг, суг, хъыг, рыг æмæ æндæртæ; б) дзырдæн иу рæнхъæй иннæмæ хæссæн ис уæд, æмæ, цы хай цæуа хаст, уый куы уа, дыууæ кæнæ фылдæр мыры кæм уа, ахæм уæнг. Зæгъæм: къæр-та, къа-ба, хæс-гард, за-рын, ком-му-нист, со-циа-лис-тон æмæ аф. д; в) иу мыр цы дыгай дамгъæтæ нысан кæнынц, уыдо- нæн, дзырд иу рæнхъæй иннæмæ хæсгæйæ, нæй кæ- рæдзийæ хицæнгæнæн. Зæгъæм: ацы дзырдтæн ис дихгæнæн ахæссынытыххæй афтэ^: са-хъат, хæ- цъил, сы-къа, хæ-дзар, цæх-джын, са-гъæс æмæ аф. д., фæлæ’ сын нæй хæссæн: сах-ъат, сык-ъа æмæ аф. д.; г) иу рæнхъæй иннæмæ хæсгæйæ, разæфтуанти- мæ цы дзырдтæ вæййынц, уыдоны нæй дихгæнæн
36 иууæнгон разæфтуантæн, разæфтуаны кæройнаг æм- хъæлæсон нæй хæссæн, ома нæй дихгæнæн: дæ- лвæндаг, уæ-лхæдзар, фæлæ хъæуы: дæл-вæндаг, уæл-хæдзар æмæ аф. д. Уæлдæр цы æгъдæуттæ ранымадтам (дзырдтæ иу рæнхъæй иннæмæ хæссыны тыххæй), уыдонæй бæрæг у, дзырд йæ нысаниуæгджын хæйттыл дих кæнын хуыздæр кæй у, уый.
афтид 37 авансон аафтид уæвын, ивгъ. аф. аафтид, аафтид ис (и) абабау абази абана абанайыхуызæн (мин.) абажур абæстаг (мин.) аббревиатурæ абзац абиссинаг, бир. н. абисси- нæгтæ Абиссини абитуриент абонæйфæстæмæ, фæлæ: абонæй фæстæмæ абондæргъы (фæрсдз.) абонемент абонементон абонент, бир.н. абонент- тæ абонентон абонон абонсарæй'(дбÆ/?о?з.) абоныккон, бир: н. або- ныккæттæ абориген абсолют абсолютист, бир. н. абсо- лютисттæ абсолютистон абсолютон абстрактон абстракци абстракцигонд абсциссæ абузт, бир. н. абузтытæ абузын, ивгъ. аф. абузта абухын, ивгъ. аф. абухта абхазаг, бир. и. абхазæг- тæ Абхази Абхазийы Автономон Рес- публикæ абырæг, бир. н. абыр- джытæ авайраг, бир. н. авайрæг- тæ авангард авангардон аванпост авансон
авансценæ 38 авторон авансценæ авантюрæ авантюрон авантюрист авантюристон аварион авг, бир. н. æвгтæ авгæвæрæг, бир. н. авг- æвæрджытæ авгджын (дуар) август авдаздзыд авдазон авдазыккон, бир. н. авд- азыккæттæ авдæнбæттæн авдæнбос авдæнхъæд авдсæрон авдтæнон авдхатты (чемпион) Авдхойы авдыссæдз (авдыссæдзы) авджын (дзаума) авиабазæ авиабомбæ авиадесант авиазавод авиаконструктор авиамотор авиамотораразынад авианосец авиапост авиапромышленность авиатор авиаци авиацион авналæн (тæ) Австрали Австри авто автобазæ автобиографи автобиографион автобус автобусон (автобусты) автогараж автогенон автограф автозавод автокаме’рæ автоколоннæ автоматджын автоматизаци автоматизацигонд автоматон автомашинæ автомобиларазæн (завод) автомобиларазынад автомобилон автомобрль автономи автономон автоиарк автопортрет автор автордзинад авторон-
авторемонтон 39 агуыридургæнæн авторемонтон авторитет авторитетджын автосваркæ автострадæ | автотракторон автотранспорт автотранспортон автотрансформатор агайын, ивгъ. аф. агайдта агау агауындзæн аггаг (аг саразæн цæмæй ис, уый) агглютинативон агглютинаци агент, бир. н. агенттæ агентад, бир. н. агентæд- тæ агентурæ агентурон агисæн агитатор агитаци агитацигæнæг, бир. и.аги- тацигæнджытæ агитаци кæнын агитациоц, агитацион-дзыллон агитбригад агиткампани агитколлектив агитпункт, бир. н. агит- пункттæ аграри аграрон агрегат агресси агрессивон агрессивондзинад агрессор агробиологи агробиологон агрогорæт агроминимум агроном агрономон агротехник агротехникæ агротехникон агротехахуыр агротехахуырад агуат, бир. н. агуæттæ агуйан агурæг, бир. н. агурджы- тæ агурæггаг, бир. н. агу- рæггæгтæ агуринаг, бир. н. агури- нæгтæ агурын, ивгъ. аф. агуырд- та агуывзæ агуырд, бир. н. агуырд- тытæ агуыри агуыридур агуыридургæнæн
агуыридурсудзæн азартон агуыридурсудзæн агхафæн агъа агъд, бир. н. æгъдтæ агъдрæбын агъоммæ агъуд, бир. н. агъудтæ агъуийын, ивгъ. аф. агъ- уыд,-и,-ис агъуыд, бир. н. агъуыдтæ агъуындын, ивгъ. аф. агъ- уыста агъуыст, бир. н. агъуыс- тытæ Агъынаты ад (бир. н. нæй) адаг, бир. н. адæгтæ адагуат, бир. н. адагуæт- тæ Адайхох адæвзарæг, бир. н. адæв- зарджытæ адæг, г. л\ адæджы, ц. х. адæгимæ (адæджимæ) адæймаг, бир. н. адæй- мæгтæ адæймагад адæймагæнгæс (мин.) адæймагуарзон (мин.) адæймагхуыз (мин.) адæмæхсæнадон адæмон-хæдзарадон адæмуарзон адæмымыггаг (мин.) адæмыхатт, бир. н. адæ- мыхæттытæ адæмыхуызæн (мин.) адæнкъарæн адгур аджа#раг, бир. н. аджай- рæгтæ Аджари адджинаг, бир. н. адджи- нæгтæ адджынад административон административон-террито- риалон администратор администраци администрациуæг кæнын адмиралон адон, бир. н. адæттæ,а/?.лг. адонмæ адыли адрис адъютант Адыге адыгейаг, бир. н. адыге- йæгтæ Адыгейы автономон об- лæст адымычъе кæнын аджитын ажурон аз, бир. н. азтæ азартджын азартон
азæй-азмæ 41 айсор азæй-азмæ азæлын, ивгъ. аф. азæ-. лыд,-и,-ис (азæлд) азгай аздзыд Азербайджан азербайджайнаг, бир. н. азербайджайнæгтæ аззайын Ази азиаг, бир. н. азиæгтæ азилæнтæ кæнын азимаг азимут азымад Азовы денджыз азон (дзуапп) азотджын азоттуаг азотхъæстæ азым азымæг азымæджы азымбис аивад, бир. н. аивæдтæ аивазын аивæзын аивдзинад аизæр аипджын аипдзинад аипп аирхæфсын аиуварс кæнын ай, ц. х. аимæ айас, фæлæ: ай ас айæппæт айбæрц, фæлæ: ай бæрц айвазын айвæзын айгæрдын, ивгъ. аф. айт гæрста, суин. аф. ай- гæрддзæн,-и,-ис айгом кæнын ай-гъай айдзаг кæнын айдзæгъдын^ ивгъ. аф. ай-. дзæгъта айзæрын, ивгъ. аф. айзæр- ста айк, бир. н. æйчытæ айкчырæг айнæг, бир. н. айнæджы- тæ айон айразмæ, (фæрсдз.), фæ- лæ: ай размæ айразмæйы (мин.) айрæзын айсæрдын айрох кæнын айрох уæвын, ивгъ. аф^ айрох, айрох ис (и айсафын айсæрдын айсæфын айсберг айсор
айсораг 42 акцизнæ -айсораг, бир. н. айсорæг- тæ айст, бир. н. айстытæ ■айсын, ивгъ. аф. айста айсысын айтауын айтæккæ айтæ-уыйтæ -айтыгъд айтынг кæнын .айтындзын айуан айуарын айфыццаг (фæрсдз.) фæ- лæ: ай фыццаг айфыццаджы (мин.) айхалын айхæлын айхъус кæнын айхъусын айхъуыст айхъуысын айхуызæн (мин.), фæлæ: ай хуызæн академи академион акаци акварель аквариум аккаг, бир. н. аккæгтæ аккаггонд аккагдзинад акклиматизаци акклиматизацигонд I акклиматизаци кæнын I аккой кæнын аккомпанемент аккорд аккордон аккредитив аккумулятор аккумуляторон аккуырсын, ивгъ. аф. аккуырста акробат акробатикæ акробатикон акробатон аксиомæ акт, бир. н. акттæ актив 1 активист, . бир. н. акти- I висттæ 1 активон активондзинад актуалон актуалондзинад акув-акув кæнын акуиты кæнын акулæ акустикæ акустикон акушер акушерон акцент акце’нтуалон акци I акцизнæ
акционерон акционерон акъæй уæвын, ивгъ. аф. акъæй, акъæй ис (и) акъопп, бир. н. акъоппы- тæ ’ акъул уæвын, ивгъ. аф. акъул, акъул ис (и) акъуыбылой уæвын, ивгъ. аф. акъуыбылой,акъуы- былой ис (и) акъуыри акъуыхтæ кæнын Алантыхъæу алæг уæвын, ивгъ. аф. алæг, алæг ис (и) алæзæрын, ивгъ. аф. алæ- зæрд -и,-ис, алæзæрыд, -и,-ис алæмæттаг албайнаг^^/г/7. н. албай- нæгтæ Албани алгебрæ алгеброн алгъ, бир. н. æлгътæ алгъац, бир. н. алгъæцтæ алдымбыд алебастр Александр Александрия алеутаг Алжир алжираг, бир. н. алжи- рæгтæ алцыдæр ализарин алимент, бир. н. алимент- тæ алкæимæ алкæд алкæддæр алкæм алкæмбæзгæ (мин.) алкæмдæр алкæмдæриддæр алкæмдзæуæг алкæмдзæугæ алкæмуæвæг аллайаг аллегори аллегорион аллей алло аллон-биллон г. Алма-Ата алма-атайаг, бир. н. алма- атайæгтæ алмаз алмаси а-лол-лай (алолай) Алтай алтайаг, бир. я.алтайæгтæ алтындзыхъхъ алтъами алфавитон алфамбылай Алханчурт алцы алцыдæр 43
алцыппæт 44 амæттаг алцыппæт алчи алчидæр алыбон (фæрсдз.) фæлæ: алы бон алыварс, фæлæ: алыфарс алывыд алыйаз, фæлæ: алы аз Алыксандыр Алыкка алыздæм алыздыгæй алымыггаг (мин.) . алыномон (мин.) алыран (фæрсдз.), фæлæг алы ран алырдæм алырдыгæй алыранцæуæг (алыран- цог) алыхуызон, (алыгъуызон), бир. н. алыхуызæттæ алыхуызонад (алыгъуы- зонад) алыхуызондзинад (алы- гъуызондзинад) алыхатт (ал-хатт), фæлæ: алы хатт альбом алкоголь альманах ал^пинизм альпинист, бир. н. альпи- нисттæ Альпытæ альт альтернативæ алюмини Аляскæ амад, бир. н. амæдтытæ амаддзаг, ц. х. амаддза- гимæ (амаддзаджимæ) амайын, ивгъ. аф. амадта амайæггаг амал, бир. н. амæлттæ амалгæнæг амалджын, бир. н. амал- гæнджытæ амалиуæгад амалиуæгдзинад амалиуæг кæнын амал кæнын амал уæвын, ивгъ. аф* амал ис (и) амал уæвын, ивгъ. аф. амал, амал ис (и) амальгамæ амахос (кæрдæг) амæйфæстæмæ (фæрсдз.у фæлæ: амæй фæстæмæ амæйфæстæмæйы (мин.) амæлæттаг амæнтæн амæнтгæ амæнтын, ивгъ. аф. амæс- та, суин. аф. амæнт- дзæн,-и,-ис амæттаг
амбал 45 анекдот амбал уæвын, ивгъ. аф амбал, амбал ис (и) амбийын амбразурæ амбулатори амбулаторон Америк, г. х. Америчы америкаг, бир. н. амери кæгтæ америкайнаг, ц. х. амери кайнагимæ (америкай- наджимæ) амёбæ амидингæнæг, бир. и.ами- дингæнджытæ амидин кæнын аммиак аммони амнисти амонд, бир. н. амæндтæ амондагур амондагурæг, бир. н. амондагурджытæ амондгур амонддæттæг, бир. н. амонддæтджытæ амондджын (амонджын) амондхæссæг, бир. н. амондхæсджытæ аморалон амортизаци аморфдзинад аморфон амперметр амплитудæ ампулæ ампутаци I амуници амфиби амфитеатр амцæф-уымцæф амынæт амынд, бир. н. амындтæ, амындтытæ /Амыран амыты анализ аналитикон аналоги ананас анархи анархион анархист анархистон анатоми анатомион анауыли ангар ангидрид ангинæ Англис англисаг, бир. н. англи- сæгтæ англо-америкайнаг англо-египетаг андиаг андзæвын анекдот
анилин анилин анилинджын анкёт, бир. н. анкеттæ аннæ аннæмæй аннæрдыгæй аннекси аннотаци анонимон анордын, ивгь. аф. анор- ста ансамбль антагонистон Антарктидæ Антантæ антарктикон антеннæ антиадæмон антиæхсæнадон антигигиенон антиимпериалистон антиисторион антикварон антилогарифм антилопæ антимарксистон антимилитаристон антимони антинаукон антипартион антипати антйпатион антипод (тæ) антипролетарон 46 апробаци антисанитарон антисоветон антитезæ антитезис антифашистон антициклон антологи антоним антракт антрацит антропологи антропологон аншлаг аорист аортæ апаплой кæнын апати апджын апелляцион апеннинаг Апеннинтæ апломб апогей апокриф аполитикон апологет апостроф анофеоз апп, бир. н. æппытэе аппарат аппендицит аппетитон апрель апробаци
араббаг 47 ари араббаг, бир. н. араббæг- тæ аразæг, бир. н. аразджытæ аразын, ивгъ. аф. арæзта арауын, ивгъ.аф. арыдта арахъдзуангæнæг арахъуадзæн (мин.) арахъхъ, бир. н. арахъ- хъытæ арахъхъаг, бир. н. арæхъ- хъæгтæ арæби арæггаг, бир. н. арæггæг- тæ арæзт, бир.н. арæзтытæ арæзтад, бир. н. арæзтæд- тæ арæзтадон арæнхахх арæнхъахъхъæнæг, бир.н. арæнхъахъхъæнджытæ арæхæмбæлгæ арæхсгæ арæхстгай арæхстдзинад арæхстджын арæхсын, ивгъ. аф. арæхс- ти,-и,-ис (арæхсыд,-и,- ис) арбитр арбитражон арв, бир. н. æрвтæ арвастæу, фæлæ: арвы ас- тæу арвгæрон, бир. н. арвгæ- рæттæ арвистон арвхуыз (æрвхуыз) Арвыком арвырдын арвырон арвырттывд арвырхауд арвыхъæд аргъ, бир. н. æргътæ аргъгæнæг аргъгонд аргъау, бир. н. аргъæут- тæ аргъауын, ивгъ. аф. ар- гъуыдта аргъуан аргъуыц ард, бир. н. æрдтæ ардауын, ивгъ. аф. ар~ дыдта ардуан ардыггаг, бир. н. ардыг- гæгтæ , ардыгон, бир. н. арды- гæттæ ардыд, бир. н. ардыдтытæ: аренæ аренд аренддæттæг, бир. н. аренддæтджытæ арендисæг ари
аристократон аристократон арифметикæ арифметикон арифмометр Арктикæ арктикон аркъау, бир. н. аркъæут- тæ | арм, бир. н. æрмттæ армадæ армайнаг, бир. н. армай- нæгтæ арматурæ армаццаг арми армукъа армыдзаг армыдзаггай армытъæпæн аромат арс, бир. н. æрсытæ арсенал арт, бир. н. æртытæ артæнбынтæ артæндзарæг, бир. н. арт- æндзарджытæ артæнниз артæнхæлд, бир. н. ар- тæнхæлдтæ артæфтауæг, бир. н. арт- æфтауджытæ артгæнæг, бир. н. арт- гæнджытæ артгæнæн | архайын артдзæг артезиайнаг артелон артель артери артериалон артериосклероз артикль артикул артикуляци артикуляцион артиллери артиллерион артиллерист, бир. н. ар- тиллеристтæ артист, бир. н. артисттæ артистон (артисты) артуд артъæнг арфад арфæгонд арфæйаг, бир. н. арфæ- йæгтæ арфæй-арфдæр архаизм архаикон архаинаг, бир. н. архаи- нæгтæ архайæг, бир. н. архай- джытæ архайд, бир. н. архæйд- тытæ архайын, ивгъ. аф. ар- хайдта 48
архайындзинад архайындзинад архайынхъом Архангельск, г. х. Архан- гельскы археолог археологи археологон архив архивариус архивон архипелаг архитектор архъан арц, бир. н. æрцытæ арыд, бир. н. арыдтытæ арын, ивгъ. аф. ардта арынгсæрфæн - —- арынгхафæн арыхъхъ, бир. н. арыхъ- хъытæ арыхъхъаг арьергард арьергардон асадын, ивгъ. аф. асæста, суин. аф. асаддзæн, -и,-ис асатар кæнын асаули асæрды асæст асбарæн асбест асбестон асдæрд, бир. н. асдæрдты- тæ 4 Орфографион дзырдуат астмæ асин аскетизм аскъуийын аскъуынын аслам Аслæнбег аслæг аспект аспирант, бир. н. аспи- ранттæ аспирантурæ аспирин ассамблей ассигновкæ ассимиляци ассимиляцигонд ассириаг ассистент, бир. н. ассис- тенттæ^ ассонын, ивгъ. аф. ассыдта ассортимент ассоциаци астæузаманон астæумагъз астæунарæг астæухъæд астæуыккаг, ц. х. астæуы- кагимæ (астæуыкка- джимæ) астæуыккагазиаг астæуыстæг асткъахыг астмæ 49
Астрахань 50 аферист Астрахань астрахайнаг, бир н. аст- рахайнæгтæ астрономи астрономион асттигъон астым асфальт асфальтгонд асхойын асыкк, бир. н. асыччытæ атакæ атаман атауыс кæнын атæппæт атеизм атеист атеистон ателье Атла’нтикæ атлантикон атлас атлетикæ атлетикон атмосферæ атмосферон атом атомон атрибут атрофи атташе аттестат аттестацигонд аттестацион аттракцион ауазын, ивгъ. аф. ауæз-' та ауалдзæджы ауæрдын, ивгъ. аф. ауæр- ста аудиенци аудитори аудын, ивгъ. аф. аудыдта ауигъын, ивгъ. аф. ауыгъ- та аурс уын, ивгъ. аф. аурс, аурс ис (и) аууилинаг, бир. н. аууи- линæгтæ аууон, бир. н. аууæттæ ауылты " ауындзын, ивгъ. аф. ауыгъта, суин. аф. ауындздзæн,-и,-ис афæдзæй-афæдзмæ , афæдзгай, бир. н. афæда- гæйттæ афæдздзыд афæдзыккон афæззæджы афæлахс уæвын, ивгъ. аф. афæлахс, афæлахс ис (и)" афæлурс уæвын, ивгъ. аф. афæлурс, афæлурс ис (и) афгайнаг, бир: н. афгай- нæгтæ афёрæ аферист
афинаг 51 аххуыс кæнын афинаг афинæгтæ афицер афицерон афишæ афойнадыл (афоныл) афон',ар. х. афонмæ африкаг, бир. н. афри- кæгтæ африкайнаг, бир. н. аф- рикайнæгтæ Африкæ афтæмæй афтæ-уфтæ афтидад аффектаци аффикс аффрикат афыст афыстæг ахадæн ахадын, ивгъ. аф. аха- дыдта ахадынад ахадындзинад ахаст, бир. н. ахастытæ ахастдзинад, бир н. ахаст- дзинæдтæ ахауын, ивгъ. аф. ахауд, -и,-ис; ахаудта ахæст, бир. н. ахæсты- тæ ахæстон, бир. н. ахæс-' тæттæ ахæстонгæс ахæц-ахæц кæнын аходæнафон аходын, ивгъ. аф. ахуыс- та ахорын, ивгъ. аф. ахуыр- ста ахсæв ахсæв-бонмæ ахсæвыккон ахсджиаг, ц. х. ахсджиа- гимæ (ахсджиаджимæ) ’ ахст, бир. н. ахстытæ ахсын, ивгъ. аф. ахста, ахсадта ахуийæн ахуыргæнæг, бир. н. ахуыргæнджытæ ахуыргæнинаг, бир. н. ахуыргæнинæгтæ ахуыргонд, бир н. ахуыр- гæндтæ ахуырст, бир. н. ахуыр- стытæ ахуырсын, ивгъ. аф* * ахуырст,-и,-ис; ахуыс- сын аххæрæг, бир, н. аххæр- джытæ аххæссын аххосаг акхосджын -аххуырсын аххуыс кæнын
ахъазгæнæг 52 æвæдзы ахъазгæнæг, бирн. ахъаз- гæнджытæ ахъаздзинад, бир я.ахъаз- дзинæдтæ ахъаззаг, бир. н. ахъаз- зæгтæ ахъазхъом ахъæр уæвын, ивгъ. аф. ахъæр, ахъæр ис (и) ахъуыдыгонд ахъуытты кæнын ацал-ауал ацамонгæ (уацамонгæ) ацауындзæг уæвын, ивгъ. аф. ацауындзæг, аца- уындзæг ис (и) ацафон ацетиленджын æбар æбарвæндæй æбарвæндонæй æбардзинад æбæззон (æнæбæззон) æбæлвырдон æбæллиццаг æбæрæгад , (æнæбæрæг- ад) аебæркад æбæрнондзинад æбуалгъдзинад æбуздзинад * ацола уæвын, ивгъ. аф. ацола, ацола ис (и) ацц, бир. н. æццытæ ацыйазы (мин.) фзе’лæ ацы азы Ацылыхъхъ ацылыхъхъаг, бир. н. ацылыхъхъæгтæ ацырдæм ацырдыгæй Ашхабад ашхабадаг, бир. н. аш- хабадæгтæ аэродинамикæ * аэродром аэроклуб аэропорт аэростат Æ Æ | æбузныгад æбыхсгæ æвадат æвадатдзинад æвал-æвидисæй æваст æвастæй æвастхъæр æвæгæсæг æвæд I æвæджиауы^ . æвæдза æвæдзы
æвæздæг 53 æвдузын æвæздæг æвæллад æвæллайгæ æвæллайгæйæ æвæлмæстдзинад æвæлмæцгæ æвæлмон æвæлтæрд (æнæфæл- тæрд) æвæлхас (æнæфæлхас) æвæндаг æвæнддзинад æвæндондзинад æвæрæздзинад æвæрæндон æвæрæнджын æвæрд, бир. н. æвæрд- тытæ æвæрццæг æвæрын, ивгъ. аф. æвæрд- та æвæсайгæ (æнæфæсайгæ) æвæсмондзинад æвæстаг æвæстауæрц (æнæфæста- уæрц) æвæстиат æвæстиатæй æвæтк (æнæфæтк) æвæткон æвæццæгæн æвæццæгæнад æввахс æввахсад Æввахс Хурыскæсæн æввахс-хурыскæсæйнаг æввонг æввонгхор æвгæнын, ивгъ. аф. æв- гæдта æвгъау æвгъæдгæс æвгъæддон æвгъуаг æвдадз æвдайаздзыд æвдакат æвдасарм æвдæймаг æвдæлын, ивгъ. аф. æв~ дæлд,-и-, -ис, (æвдæ- лыдис) æвдæрзын, ивгъ. аф. æв- дæрзта æвддæс æвддæсаздзыд æвддæсазыккон æвддæсæймаг æвддæсæм æвдисæйнаг, бир. н. æв- дисæйнæгтæ æвдисæндар æвдисын, ивгъ. аф. æв- дыста æвдудон æвдузын, ивгъ. аф. æв- дызта
æвдулын 54 æгаддзинад æвдулын, ивгъ. аф. æв- дылдта æвдылд, бир. н. æвдылд- тытæ æвдыстæг, ц. х. æвдыстæ- гимæ (æвдыстæджимæ) æвджид æвджидгонд æвзагахуырад æвзаггонд æвзагджын æвзагзонынад æвзалыгуыр æвзалыдон, бир. н. æвза- лыдæттæ æвзалыкъахæг, бир. н. æвзалыкъахджытæ æвзалысудзæг, бир. н. æвзалысудзджытæ æвзалысудзæн æвзалытуаг æвзарæг, бир. н. æвзар- джытæ æвзарæнтæ æвзарын, ивгъ. аф. æв- зæрста æвзæргæнæг, ц. х. æв- зæргæнæгимæ (æвзæр- гæнæджимæ) æвзæрдзинад æвзæрстагъоммæ æвзæрстытæ æвзæрын, ивгъ. аф. æв- зæрд,-и, -ис æвзæрынхъомад æвзæрырдæм æвзидæг, бир. н. æвзид- джытæ æвзидын, ивгъ. аф. æв- зыста æвзийын, ивгъ. аф. æвзыд, -и, -ис (æвзыстис) æвзилын, ивгъ. аф. æв- зылдта æвзистхуыз æвзонгад æвзонггуырд æвзыГъддзинад æвзыст, бир. н. æвзы- стытæ æвидауц æвидийгæ æвидыц æвиппайддзинад æвиппайды æвиппайдон æвирхъаудзинад æвналын, ивгъ. аф. æв- нæлдта æвнæлд, бир. н. æвнæлд- тытæ æврагъ, бир. н. æврæгъ- тæ æвронгдзинад æвыдæй æгадгæнæг, бир. н. æгад^ . гæнджытæ æгаддзинад
æгайтма 55 æддиау æгайтма æгасæйдæр æгасгæнæг, бир.< н. æгас- гæнджытæ æгасзайæг I æгасцуай .æгæвдæс æгæлæнтæ кæнын æгæндæг æгæнон æгæнондзинад æгæр-æгæр кæнын æгæргæнæг, бир. н. æгæр- гæнджытæ æгæрдзаг (мин.), фæлæ: æгæр дзаг æгæристæмæй æгæркæнындзинад æгæр-мæгуыр æгæрон. æгæруаргъджын * æгæссад æгоймаг æгоммæгæс æгомыгдзинад æгуыппæгдзинад æгуыстдзинад æгъатыр æгъдау, ##/7.#.æгъдæуттæ æгъдауæвæрæг, бир. н. æгъдауæвæрджытæ æгъдæнцой, бир. н. æгъ- дæнцæйттæ æгъгъи æгънæг, бир. н. æгънæ- джытæ æгънæггаг, бир. н. æгъ- нæггæгтæ æгънæгджын æгънæгсадзæн æгъуыз æгъуыстаг æгъуыстуай æдасдзинад æдæппæт æдæргъвæтин æдæрсгæ æдæуццаг æдбар (мин.), фæлæ: æд бар æдгæрзтæ (мин.), ф^елæ: æд гæрзтæ æддаг æддагон æддаджырдæм æддæ æддæгуæлæ æддæмæ æддæмæ-æддæмæ æддæмæ-мидæмæ æддæрдæм æддæрдыгæй æддæты æддæуæз æдде æддеты æддиау, бир. н. æддиæут- ты
æд-зонд 56 æлгъыст æд-зонд æдидон (мин.), фæлæ: -æд идон æдылыгомау æдылыдзæф æдылыдзинад æдыхдзинад æдыхстдзинад æдзавдон (æнæцавдон) æдзар æдзард æдзæлгъæддзинад æдзæллагдзинад æдзæмад æдзæрæг-æмæлæг æдзæрæгхуыз æдзæсгомдзинад æдзæттæдзинад æдзæугæ æдзæф æдзæфсæй æдзæфхад æдзæхх æдзот (æнæцот) æдзухдзинад æдзынæг æдзырддаг æзраздæруонæй æзтагъддæруонæй æзхуыздæруонæй æзылангон æзынма æййафын, ивгъ. аф. æй- йæфта æййафындзинад æйкдымбыл æйкдзæг, ц. х. æйкдзæ- гимæ (æйкдзæджимæ) æккой . æккуырсын, ивгъ. аф. æккуырста æлæтджын æлвасæнхъус æлвасон æлвасын, ивгъ. аф. æл- вæста æлвæст, бир. н. æлвæ- стытæ æлвæсын, ивгъ. аф. æл- вæст-и, -ис (æлвæсыдис) æлвисæггаг, бир. н. æл- висæггæгтæ æлвисын, ивгъ. аф. æл- выста æлвынын, ивгъ. аф. æл- выдта æлвыст, бирн. æлвыстытæ æлгъ æлгъаг, ц. х. æлгъагимæ (æлгъаджимæ) æлгъагдзинад æлгъæд æлгъин æлгъитын, ивгъ. аф. æл- гъыста, суин. аф. æл- гъитдзæн-и, -ис æлгъыст, бир. н. æлгъы- стытæ
æлгъыстаг ’æлгъыстаг, ц. х. æлгъы- стагимæ (æлгъыста- джимæ) æлдар, бир. н. æлдæрттæ æлдариуæгад æлдариуæггæнæг, бир. н. ’æлдариуæггæнджытæ æлдариуæг кæнын æлдыгъдзыд æллæх æллæх-æллæх æллæх- биллæхтæй æлмæрин æлхæд, бир: н. æлхæд- тытæ . æлхæнæг, бир. н. æлхæн- джытæ æлхæнæггаг, бир. н. æл- хæнæггæгтæ æлхæнын, ивгъ. аф. æл- хæдта æлхæнынхъомдзинад æлхой æлхуи - æлхуи-гæккуыр æлхынцъ, бир. н. æлхын- цъытæ æлхынцъæг æлхыскъ, бир. н. æлхыс- чъытæ æлхъивæнтæ æлхъивгалм æлхъивын, ивгь. аф. æл- хъывта æмбарстал æлхъывд, бир. «. æл- хъывдтытæ æлыгæвæрд æлыгбын æлыгджын æлыггонд æлыг-фæныкбын æлыз æмарæзт æмахаст æмахастон æмæвæрд æмæвзаг æмæ-гъа æмæлхъывд æмæнкъуыст æмæфсæддон æмæхгæд æмæхст кæнын æмбадт кæнын æмбай æмбайлаг, бир. н. æмбай- лæгтæ æмбал, бир. н. æмбæлт- тæ æмбалад, бир. н. æмба- лæдтæ æмбар æмбараг, щ. х. æмбараги- мæ (æмбараджимæ) æмбаргæ æмбаргæдзинад ^ æмбарстад
æмбарстон •æмбарстон æмбарын, ивгъ. аф. æм- бæрста .æмбарынад, бир. н. æм- барьшæдтæ -æмбарынгæнæг, бир. н. æмбарынгæнджытæ .æмбарынгæнæн æмбарындзинад æмбарынкæныны (куыст) æмбарынхъом æмбаст, бир. н. æмбæ- стытæ -æмбастдзинад æмбатъæ -æмбæлæггаг •æмбæлд, бир. н. æмбæлд- тытæ æмбæлццон, бир. н. æм- бæлццæттæ æмбæлын, ивгъ. аф. æм- бæлд, -и, -ис (æмбæ- лыдис) æмбæр æмбæрзæг, бир. н. у æм- бæрзджытæ æмбæрзæйнаг, бир. н. æм- бæрзæйнæгтæ æмбæрзæн æмбæрзт, бир. н. æмбæрз- тытæ æ;мбæрзын, ивгъ. аф. æм- бæрзта æмбæрц ! æмбонд æмбæрцад æмбæрцæг æмбæрцæгон æмбæстаг, бир. н. æмбæ- стæгтæ æмбæхсæг, бир. н. æм- бæхсджытæ æмбæхсæндон, бир. н. æмбæхсæндæттæ æмбæхсæнуат, бир. н. æмбæхсæнуæттæ æмбæхст, бир. н\ æмбæх- стытæ æмбæхстдзырд æмбæхстзæрдæ æмбæхсын, ивгъ. аф. æм- бæхст, -и, -ис(æмбæх- сыдис) æмбийæццаг, бир. н. æм- бийæццæгтæ æмбингæ æмбийын, ивгъ. аф. æм- быд, -и, -ис æмбийынад æмбисаргъ æмбисæхсæв æмбисбон æмбисвæндаг æмбисонд, бир. н. æмби- сæндтæ æмбисхорафон æмбисыл æмбойны æмбонд 58
æмбуар 59 æмдзырд кæнын æмбуар æмбугъула æмбудæн æмбудтæ æмбудын, ивгъ. аф. æм. будыдта, суин. аф. æм- буддзæн, -и, -ис æмбулæггаг, бир. н. æм- булæггæгтæ æмбулын, ивгъ. аф. æм- былдта æмбухын, ивгъ. аф. æм- бухта æмбырдгонд æмбырдон æмбырдуац æмварс, бир. н. æмвæр- стæ æмвæз æмвæнд æмвæнддзинад æмвæтæнæгæй æмвидар æмвос æмвынг æмгар, бир. н. æмгæрттæ æмгæпп кæнын æмгæрах кæнын æмгæрон æмгæрæтты æмгæсгæ æмгуппар æмгусæг, бир. н. æмгус- джытæ æмгуылфæй æмгуыппæй æмгуырм æмгуыстгæнæг, бир. н. æмгуыстгæнджытæ æмгъуыдæргъæвд æмгъуыддзыд æмгъуыдивгъуыд æмдæндаг æмдæргъ æмдидин æмдокладгæнæг æмдуггаг, бир. н. æмдуг- гæгтæ æмдымбыл æмдых æмдзаг, ц. х. æмдзагимæ (æмдзаджимæ) æмдзард кæнын æмдзаст æмдзæвгæ æмдзæгъдгæнæг, бир. н. æмдзæгъдгæнджытæ æмдзæрæн æмдзæрин æмдзæхгæр æмдзæхтон æмдзидзи æмдзу кæнын æмдзуарджын æмдзыгуырæй æмдзыд кæнын æмдзырд кæнын
æмдзыт уæвыи 60 æмуддзинад æ мдзыт уæвын æмдзых æмзай-æмзæронд æмзæрдæ æмзæрдæдзинад æмзæрдæйæ æмзæрдион æмзæрдионæй æмзондæй æмзылд æмиас æмиасад æмбисбонджын æмист кæнын æмиу æмиуад æмифтонг æмифтыгъд æмкад æмкъай æмкъул æммадæлон æммарзт æммус æммырцъæг æмнозт кæнын æмном, бир. н. æмнæмт- тæ æмнысан æмнысанад æмнысаниуæг æмнысанон æмных кæнын æмполкъон æмпулын, ивгъ. аф. æм- пылдта æмпылд, бир. н. æмпылд- тæ (æмпылдтытæ) æмпылын, ивгъ. аф. æм- пылд, -и, -ис æмпъузæг, бир. н. æм- пъузджытæ æмпъузын, ивгъ. аф. æм- пъызта æмпъухын, ивгъ.аф. æм- пъыхта æмпъызт, бир. н. æмпъыз- тытæ æмраст æмрæнхъ æмрæстæгон æ.мрæстæджы æмриуыгъд æмсæр æмсæрад æмсиахс æмтад æмтагъд æмткæй æмтохгæнæг, бир. н. æм- тохгæнджытæ æмтъæпæн æмтъæпп кæнын æмтъеры æмтъерыдзинад æмуæзад æмуæй кæнын æмуддзинад
æмуынаффæ 61 æнахъаздзинад æмуынаффæ æмуырдыг æмфæндаггон æмхайад æмхасæн æмхаст кæнын æмхæрд кæнын æмхæсæй æмхæст æмхæцæй æмхæццæ æмхæцпæгæнæг, бир. н. æмхæццæгæнджытæ æмхæццæгæнинаг æмхæццæгонд æмхицдзинад æмхор-хор æмхохаг æмхудт æмхуызон æмхуызондзинад æмхъуыды æмхъуыдыкæнынад æмхъуыр-хъуыр кæнын æмцард æмцæдисон æмцæф æмцег æмыджыр æмыдзаг æмызгъæлд æмызгъорд æмыздæхт æмыздыхт æыызмæлд æмызмæст æмызнæт æмысгæрст æмыстыгъд æмыстыр æнад æнаив æнаивæй æнаивдзинад æнаипдзинад æнаипп æнаккаг, бир. н. æнак- кæгтæ æнаккагдзинад æнамонд, бир. н. æна- мæндтæ æнарæхсгæ æнарæхст, бир. н. æна- рæхстытæ æнарæхстдзинад æнауæрдгæ æнауæрдон æнафон æнафоны æнахуийæн æнахуыр æнахуыргонд, бир. н. æнахуыргæндтæ æнахуыргонддзинад I æнаххос 1 æнаххосад ■ æиахъаз . æнахъаздзинад
æнахъæл 62 æнæбинонтæ æнахъæл æнахъинон æнахъинондзинад æнахъом æнахъомдзинад æнæагайд æнæазым æнæаив æнæаивгæ æнæамал æнæаипп æнæапджын æнæапп • арнæарæн æнæаргъ æнæаргъæвгæ æнæаргъуыд æнæард æнæарт æнæарфæ æнæархайгæ æнæархайд æнæаскъуийгæ æнæахадгæ æнæахсджиаг æнæахуыр æнæахуысгæ æнæахæсгæ æнæаххосæй æнæахъаз æнæахъуыды æнæбадомгæ æнæбазонгæ æнæбайсысгæ æнæбакаст æнæбакуыст æнæбанцайгæ æнæбар æнæбардаргæ æнæбарон æнæбарц æнæбары еенæбасæтгæ æнæбаст æнæбауромгæ æнæбауырнгæ æнæбауырнинаг, бир. н. æнæбауырнинæг.тæ æнæбафæзмгæ æнæбафæллайгæ æнæбафæразгæ æнæбафидаугæ æнæбафсисдзинад æнæбахуысгæ æнæбæзгæ æнæбæлвырд æнæбæлвырдгонд æнæбæрæг, ц. х. æнæ- бæрæгимæ (æнæбæрæ- джимæ) æнæбæрæггонд æнæбæрæгдзинад æнæбæстондзинад æнæбæх (мин.), фæлæ: æнæ бæх æнæбилет (мин.)у фæлæ: æнæ билет æнæбинонтæ
бз æнаезмæлгæ- æнæбон æнæбон æнæбонзонгæ æнæ’буар (мин.), фæлæ: æнæ буар æнæбуздзинад æнæбын (мин.)у фæлæ: æнæ бын æнæбындар æнæбындур æнæбыхсгæ æнæбыхсон æнæвазыг æнæвæрд æнæвгъау æнæвдæлон æнæвзаг æнæвзыгъд æнæвнæлд, бир. н. æнæв- нæлдтытæ æнæгæды æнæгæдыми æнæгæдзæдзинад æнæгæрзифтонг æнæгæрзтæ (л*/ш.),фæлæ: æнæ гæрзтæ æнæгуызавæ æнæгуырдз æнæгуырысхойаг æнæгъдаудзинад æнæдам æнæдард æнæдаст æнæдау æнæдæндаг æнæдин æнæдих æнæдомд æнæдон æнæдуар (мин>)у фæлæ: æнæ дуар 1 æнæдисциплинæ æнæдызæрдыг æнæдымæг æнæдымгæ æнæдырыс æнæдырысдзинад æнæджелбетдзинад æнæджелбетт æнæдзургæ æнæдзырд æнæдзырддаг æнæдзырдхъом æнæдзых æнæзад æнæзакъонæй æнæзачъе (мин.)у фæлæ æнæ зачъе æнæзæл æнæзæнæг æнæзæрдæ æнæзæрдæдаргæ æнæзæрдæмæдзæугæ æнæзæрдæрухс ’ æнæзæрдæхудт æнæзæхх æнæзиан æнæзивæгдзинад æнæзмæлгæ
æнæзмæлддзинад 64 æнæмиаса æнæзмæлддзинад æнæзмæст æнæзнæт æнæзонгæ -æнæзонддзинад æнæзылангон æнæзылд æнæзынгæ æнæзындгонд æнæивайгæ æнæивгæдзинад æнæидейон æнæиппаргæ æнæиртæстгонд æнæис æнæистæйаг æнæисты æнæихсийгæ æнæкарст æнæкæрондзинад æнæкомплектгонд æнæкомплектон æнæконд æнæкультурондзинад æнæкурдиат æнæкусгæ .æнæкуыстгонд æнæкуыстхъом æнæкъай æнæкъах æнæкъахт æнæкъæвда æнæкъæдзил жнæкъæм æнæкъæмдзæстыг æнæкълассон æнæкъона æнæкъух æнæкъухыфтгæ æнæкъуылымпы æнæкъуыхцы æнæлаз æнæласт æнæлæг æнæлæгъзгонд æнæлæугæ æнæлегалон æнæмад æнæмадзал æнæмаст æнæмæлæт æнæмæлгæ æнæмæнгдзинад æнæмæнгхъæугæ æнæмæтдзинад æнæмбал. æнæмбар æнæмбаргæ æнæмбаргæдзинад æнæмбарындзинад æнæмбæр æнæмбæрцад æнæмбийгæ æнæмвæз æнæмгъуыд æнæмдзырддзинад æнæмиас æнæмиасад
æнæмигъ 65 æнæрастдзинад æнæмигъ æнæмидис æнæминиуæг æнæмит (мин.), фæлæ: æнæ мит æнæмой (мин.), фæлæ: æнæ мой æнæмулк (мин.)у фæлæ: æнæ мулк æнæмсæр æнæмхуызонад æнæмыггаг (мин.)} фæлæ: æнæ мыггаг æнæмызд (мин.), фæлæ: æнæ мызд æнæмынæггæнæг æнæмынæггæнгæ æнæнай æнæнамыс æнæнгæс æнæн-дзæвд æнæниздзинад æнæнкъуысгæ æнæном æнæнтысгæ æнæнтыст, бир. н. æнæн- тыстытæ æнæнхъæлæджы æнæнхъæлгæ æнæнхъæлдзинад æнæнхъæлцау æнæкхъизæн (мин.), фæ- лæ: æнæ æнхъизæн æнæнхъызт 5 Орфографиои дзырдуат æнæнцайгæ æнæнцой æнæныббаргæ æнæныгæд æнæнымад æнæнымæц æнæныппаргæ æнæнысан æнæныфсхаст æнæорганизацигонд æнæорганикон æнæофициалондзинад æнæпайда æнæпартион æнæполитикондзинад æнæппæрст æнæпринципдзинад. æнæпъландзинад æнæрагъыстæг æнæрадон æнæразвæлгъау æнæраздахгæ æнæраздæхгæ æнæразыдзинад æнæразыйае æнæраивгæ æнæраиртасгæ æнæрайгонд æнæрайсгæ æнæрайтынггонд æнæрайхалгæ æцæрайхъал æнæран æнæрастдзинад
æнæрахатгæ æнæрахатгæ æнæрæвдз æнæрæгъæд æнæрæдийгæ æнæрæдыд æнæрæнхъон æнæрæстæг æнæрбадгæ æнæрвæссондзинад æнæргом æнæрдон æнæрттивгæ æнæруадзгæ æнæрухсыцъыртт (мин) æнæрхъуыды æнæрцахсгæ æнæрцæф æнæрын æнæрынцайгæ æнæсагъæс æнæсайддзинад æнæсалам æнæсаст æнæсахъат æнæсæр æнæсæрæндзинад æнæсæрбæрæг æнæсæрбос æнæсæртыахизгæ æнæсæрфат æнæсæрфт æнæсæрхызт æнæсæрымагъз (мин.) æнæсæрыстыр æнæтел æнæсæтгæ æнæсæттон æнæсбаргæ æнæсистемон æнæсдзæбæхгæнгæ (низ) æнæсдзургæ æнæсин æнæсистемæгонд æнæсихсийгæ æнæсгæрст æнæскъуийгæ æнæсомы æнæсрастгæнгæ æнæссæугæ æнæстæг (мин.), фæлæ: æнæ стæг æнæстыгъд æнæсудзгæ æнæсхъуыр-хъуыр æнæсцух æнæсыбыртт æнæсыгъдæгдзинад æнæсыкк æнæсым æнæсырæзгæ æнæсыпп æиæсыхалгæ æнæтавиц æнæтæригъæд æнæтæрсаг æнæтæрхонгонд æнæтел (мин.), фæлæ: æнæ тел 66
æнæтуг 67 æнæфсарм æнæтуг (мин.), фæлæ: æнæ туг æнæтыгъд æнæтыд æнæтынггонд æнæтынд æнæтыргъ (мин.)у фæлæ: æнæ тыргъ æнæтых æнæуаг, ц. х. æнæуа- гимæ (æнæуаджимæ) æнæуайдзæф æнæуаргæ æнæуæздан æнæуæлдайдзырд (мин.) æнæуæлдайныхас (мин.) æнæуæлдæф æнæуд æнæуромгæ æнæус (мин.)у фæлæ: æнæ ус æнæууæнк’ æнæууæнкдзинад æнæууæнккаг æнæууæрст æнæууылд æнæуынаффæ л æнæуынгæ æнæуынд æнæуынондзинад æнæуырньшдзинад æнæфарсдзурæг æнæфарсхæцæг æнæфау æнæфæд æнæфæд-фæдылдзинад æнæфæивгъуийгæ æнæфæкæсæг æнæфæкъахыр æнæфæлвæрд æнæфæллайгæ æнæфæллойхъом æнæфæлывд æнæфæндаг æнæфæразгæ æнæфæразондзинад æнæфæрæхойгæ æнæфæсæтгæ æнæфæтасгæ æнæфæткон æнæфаугæ æнæфауд æнæфæцудгæ æнæфæцухæй æнæфевгъуийгæ æнæфезмæлгæ æнæфенгæ æнæфенд æнæфенкъуысгæ æнæферохгæнгæ æнæфехалгæ æнæфехæлгæ æнæфидгæ æнæформæ (мин.), фæ- лæ: æнæ формæ æнæфос (мин.)у фæлæ: æнæ фос æнæфсарм
æнæфсармдзинад 68 æнæфсармдзинад æнæфсæрм . æнæфсæрмдзинад æнæфсис æнæфснайддзинад æнæфсон æнæфхæрд æнæфыд æнæфыдæбонæй æнæфыдæрхъис æнæфыдбылыз æнæфындз (мин.), фæлæ: æнæ фындз æнæфындзыхуынкъ æнæфысым (мин.), фæлæ; æнæ фысым æнæфых æнæхай æнæхайыр æнæхардз æнæхатыр æнæхæдбар æнæхæдзар (мин.), фæ- лæ: æнæ хæдзар æнæхæлар æнæхæлæг æнæхæлд æнæхæрам æнæхæргæ -æнæхæрд æнæхæс (мин), фæлæ: æнæ хæс ’æнæхæст (мин.)у фæлæ: æнæ хæст æнæхъауджыдæрдзинад æнæхæцгæ æнæхил æнæхин ,æнæхипайда (мин.), фæ- лæ: æнæ хи пайда æнæхиуылхæцгæ (мин). æнæхонгæ (мин.) анæлор (мин.), фæлæ: æнæ хор æнæхос (мин.)у фæлæ: æнæ хос æнæхотых æнæхсад, бир. н. æнæ- хсæдтæ æнæхсæст, бир. н. æнæ- хсæстытæ æнæхсызгон (мин.) ■ æнæхсыр (мин.)у фæлæ: æнæ æхсыр æнæхуыз (мин.) æнæхуым (мин.)у фæлæ: æнæ хуым æнæхуынд (мин.) æнæхуысгæ æнæхуыссæг æнæхуыцау, бир. н. æнæ- хуыцæуттæ æнæххæст (мин.) æнæхца (мин.), фæлæ: æнæ æхца æнæхъару (мин.) æнæхъарудзинад æнæхъаугъа (мин.) æнæхъауджыдæрдзинад
æнæхъæддыхдзинад æндиуын æнæхъæддыхдзинад æнæхъæлæба æнæхъинц æнæхъоладзинад æнæхъомысад æнæхъуаг (мин.) æнæхъуаджы æнæхъулон æнæхъус æнæхъусдард æнæхъуыддаг (мин.) æнæхъуыды [мин.) æнæхъуын (мин.) æнæхъуыр æнæхъуыр-хъуыр (мин.) æнæхъуыстгонд æнæхъыгдаргæ æнæхъыгдард æнæхъынцъым æнæхъыпп-æнæсыпп æнæцæстдард æнæцæсгуарзон æнæцин (мин.), фæлæ: æнæ цин æнæцонг (мин.)у фæлæ: æнæ цонг æнæцот (мин.), фæлæ: æнæ цот æнæцудгæ (мин.) в æнæцыд (мин.) æнæцыт (мин.) фæлæ: æнæ цыт æнгæсад æнгомад æнгуз æнгуылдз æнгуыр æнгуырстан (æнгу ырс- - туан), бир. я.æнгуырстæт-- тæ æндавын, ивгъ. аф. æн- дæвта æндадзын, ивгъ. аф. æн- дæгъта æндар æндæвын, ивгъ. аф. æн- дæвд,-и,-ис æндæдзын, ивгъ. аф. æн~ дæгъд,-и,-ис æндæра æндæразыккон, бир. н. æндæразыккæттæ æндæрæбон æндæрæхсæв æндæрбæстаг, бир. н. æндæрбæстæгтæ æндæрг, бир. н. æндæр- джытæ æндæрхуызон, бир. н. æндæрхуызæттæ æндæрырдæм æндæрырдыгæй æндидзын, ивгъ. аф. &н- дидзыдта, суинаг аф. æндидздзæн,-и,-ис æндиуын, ивгъ. аф. æн- диудта
æндонæхсидæг æндонæхсидæг, бир. н. æндонæхсидджытæ æндонæхсидын æндонпрокатон æндонуадзæн æндонфыцæн æндыснæгджын æндзарæн (тæ) æндзарын, ивгъ. аф. æн- дзæрста æндзæвын, ивгъ. аф. æн- дзæвд,-и,-ис; æндзæ- выд,~и,-ис æнкъараг, бир. н. æнкъа- рæгтæ æнкъарæг, бир. н. æн- къарджытæ æнкъаргæ æнкъарддзинад æнкъарын, ивгъ. аф. æн- къардта æнкъуыст, бир. н. æн- къуыстытæ æнкъуысын, ивгъ. аф. æнкъуыста, æнкъуы- сыд,-и,-ис æнтауын, ивгъ, аф. æн-1 тыдта æнтæфгомау æнтуан æртыдыстуан æнтысаг | æнтыстджынæй I æнтыстдзинад | æнцонвадат æнтысын, ивгъ. аф. æн- тыст,-и,-ис, (æнтысыд,- и,-ис) æнтысындзинад , æнтъæрын, ивгъ. аф. æн- тъæрдта æнтъыснæг æнувыддзинад æнуддзинад æнусонцъæх (мин.) æнхъæвзæнхос æнхъæвзын, ивгъ. аф. æнхъæвзта, æнхъæвзт,- и,-ис æнхъæлдæн, фæлæ: æн- хъæл дæн æнхъæлмæгæсæг, бир. н. æнхъæлмæгæсджытæ æнхъæлмæкæсынад æнхъæлцау æнхъæлын, ивгъ, аф. æн- хъæлдта æнхъырдтæ Æнцад океан æнцадуарзаг æнцайæн æнцой, бир. н. æнцæйттæ æнцойбон æнцойгæнæн æнцон, бир. н. æнцонтæ æнцонæвæрæн æнцонæвзарæн æнцонæмбарæн æнцонвадат 0
æнцонвæдæн 71 æнцонвæдæн æнцондзард æнцондзæрæн æнцондзæрин æнцондзырд æнцонсайæн æнцонтайæн æнцонфыссæн æнцонфыцæн æнцъулын, ивгъ. аф. æн- цъылдта æнцъухын, ивгъ. аф. æн- цъыхта æныгуыз æппайраг æппарын, ивгъ. аф. æп- пæрста æппæлд æппæлойдзинад æппæлын, ивгъ. аф. æп- пæлыд,-и,-ис æппæтдæр æппæтадæмон æппæтамалæй æппæтамалон æппæтахуырадон æппæтдунеон æппæтиумæйаг æппæтон æппæтуæрæсейон ’æппæтуырыссаг æппæтфæткон æппæтхор æппæтцæгъдæг æрæмбарын æппæтцæдисон æппынæдзух æппынæдзухархайæг æппынæдзухдзинад æппынæдзухкусæг æппындæр æппынкъаддæр æппынфæстаг æрахст æрæвæрын, ивгъ. аф. æр- æвæрдта æрæввахс кæнын æрæввонг кæнын æрæвгæнын æрæвдæлон кæнын æрæвдисын æрæвзалы уæвын, ивгъ. аф. æрæвзалы, æрæв- залы ис (и) æрæвзарын æрæвзæрын æрæвзидын æрæвналын æрæгвæззæг æрæджиаугомау æрæййафын æрæккой кæнын æрæккуырсын æрæлвасын æрæлвынын æрæлхæнын æрæлчынцъ кæнын æрæлхъивын æрæмбарын
æрæмбæлын ^2 æргъæвын æрæмбæлын æрæмбæрзын æрæмбæхсын æрæмдзых кæнын æрæмпъухын æрæндзарын. æрæнкъард уæвын, ивгъ. аф. æрæнкъард, æр- æнкъард, ис (и) æрæппарын æрæрвитын æрæргæвдын æрæргъæвын æрæууæндын æрæууилын æрæфснайын æрæфтын æрæхсæдын æрæхснырсын æрæхсын æрбабадын æрбабæттын æрбабырет æрбабыцæу уæвын, ивгъ. аф. æрбабыцæу, æрба- быцæу ис (и) æрбадт æрбаивылд æрбайгæрдын æрбайгом кæнын æрбайдзаг кæнын æрбаййафын æрбаймысын æрбайсæфын æрбайсысын æрбайтауын æрбайтындзын æрб’айуарын æрбайхалын æрбайхæлын æрбайхъусын æрбайхъуысын æрвæссын, ивгъ. аф. æр- вæссыд,-и,-ис æрвгæрон, бир. н. æрв- гæрæттæ æрвдидинæг æрвдзæф æрвитын, ивгъ. аф. æр- выста æрвхуыз æрвылбойнон æрвылбон æргæвст, бир. н.^ æргæв- стытæ æргæпгæнæн æргæпп кæнын а^ргомгæнæг, бир.[н. æр- гомгæнджытæ æргомгæнæн æргомдзинад æргомдзырд æргомзæрдæдзинад æргуыпгæнæг æргуыпп кæнын æргъæвын, ивгъ. аф. æр- гъæвта
æргъæвсын 73 æртыскæн æргъæвсын, ивгъ. аф. æр- гъæвст,-и,-ис (æргъæв- сыдис) æргъиу æргъом, бир. н. æргъæмт- тæ æрд æрдæбон æрдæг, бир. Я. æрдджы- тæ æрдæгазон æрдæгамад æрдæгафæдздзыд æрнæг, бир. н. æрнæ- джытæ æрныгуылын æрныгъуылын æррадзинад æрсдон æрсдзарм æрсенк кæнын æрсных æрсыффытт^ кæнын æртах, бир. н. æртæхтæ æртахт æртаебыдон æртэедзыхон æртæкъуымæг æртæкъуымон æртæрдыгон æртæсыфон æртæтæнон æртæтигъон æртæфарсон - I æртæфахсон - æртæфондзыссæдз (æр- тæфондзыссæдзы) æртæхатæнон æртæхуызон æртæхуымон æртæцæстон æртгæнæн æртгуыз æртдихтæ уадзын æртиссæдз (æртиссæдзы) æртиссæдзæймаг æрттиваг, бир. н. æртти- вæгтæ æрттивгæ æрттивын, ивгъ. аф. æрт- тывта æрттывд, бир. н. æрт- тывдтытæ æртхутæгдон, бир. н. æрт- хутæгдæттæ æртхъæлтæ æртхъирæнгæнæг, бир. н. æртхъирæнгæнджытæ æртывазыг æртывæргонд æртывæрон I æртыккаг, ц. х. æртык- I кагимæ (æртыккаджи- I мæ) I æртыкъахыг æртыкъухыг æртындæсæймаг I æртыскæн
æртыхст 74 æстæймаг æртыхст æртыццаг (хай) æртыццæг æрфæныфæдау æрх, бир. н. æрхытæ æрхæндæг æрхæц-æрхæцгæнгæ æрхион кæнын æрхом, бир. н. æрхæ тæ æрхуыгуырд æрхъæцмæ (лæууын) æрхъула кæнын æрхъуыдыджын æрхъуыдыдзинад æрхъуызын æрцаразын æрцарын (æрцардтай æрцауазын æрцауындзын æрцахст æрцахсын æрцæвын æрцæуын æрцындз æрцындзаг æрцыхъæд æрцъыккысхон æрчъиаг æрчъибос æрчъирæхсæн æрчъицын, ивгъ. аф. чъицыдта æрыгас кæнын æрыгас уæвын, ивгъ. аф. æрыгас, æрыгас ис (и) æрыгонхуыз æрыдзаг кæнын æрызайын æрызæрын æрызгъалын æрызгъæлын æрызгъорын æрыздахын æрыздæхт æрыздæхын æрыздухын æрымысгæ æрымысын æрысгарын æрыскъæрын æрыскъæф æрыскъæфын æрыскъуийын æрыскъуынын æрысмудын æрыссæндын æрыссивын æрыссонын æрыссын аерыстигъын æрытауын æрыхъусын æрыхъуысын æстай æстайæм æстæймаг мт- 1æ) ер- мæ) æр-
æстдæс 75 æфтиаг æстдæс æууайын, ивгъ. аф. æу- уад,-и,-ис æууæл æууæндын, ивгъ. аф. æу- уæндыд,-и,-ис æууæнк æууæнкдар æууæнкджын æууæнккаг æууæрст, бир. н. æу- уæрстытæ æууæрдын, ивгъ.аф. æу- уæрста æууилын, ивгъ. аф. æу- уылдта æфсадхæсджын æфсадын, ивгъ. ,аф. æф- сæста æфсадынад æфсармджын æфсæддон æфсæдын, ивгъ. аф. æф- сæст,-и,-ис æфсæйнаг^ бир. н. æф- сæйнæгтæ æфсæйнагджын æфсæнæрзæт æфсæнбетон æфсæнбын ч æфсæнвæндаг, бир. н. æфсæнвæндæгтæ æфсæнвæндагон æфсæндур æфсæнхæццæ æфсæрмдзæст ■ æфсæрмдзæстыг æфсæрмы æфсæрмыдзинад æфсæст, бир. н. æфсæс- тытæ æфсæстад æфсинаг æфсинад æфсирæфтауæн æфсирджын æфсисад æфсисджын æфснайын, ивгъ. аф. æфс- найдта æфсойнаг æфсон, бир. н. æфсæнт- тæ æфсондз, бир. н. æф- сæндзтæ æфстау, бир. н. æф- стæуттæ æфстаудæттæг, бир. н. æфстаудæтджытæ æфстауисæг, бир. н. æфстауисджытæ æфсымæргонд æфсымæрдзинад æфсымæрон æфтауц æфтауын, ивгъ. аф. æф- тыдта æфтиаг, бир. н. æфтиæгтæ
æфтуанхъæд æфтуанхъæд æфтыддаг æфтыддзаг æфтын, ивгъ. аф. æф- тыд,-и,-ис æфхæлд, бир. н. æф- хæлдтытæ æфхæлын, ивгъ. аф. æф- хæлд,-и,-ис æфхæрд, бир. н. æф- хæрдтытæ æфхæрддзинад æфхæрын, ивгъ. аф. æф- хæрдта æфцæг, бир. н. æфц- джытæ æфцæггæрон æфцæггот æфцæгрæбын æхгæд, бир. н. æхгæд- тытæ æхгæддзинад æхгæд-зæрдæ æхгæнæн æхгæнын, ивгъ. аф. æх- гæдта æхсайæм æхсайгæзæрдæ æхсайын, ивгъ. аф. æх- сайдта æхсаргард æ^сарджын æхсардзинад æхсæвæй-бонæй æхсæнкъ æхсæвæйраг æхсæв-бонмæ æхсæвдзу æхсæвиуат æхсæвыгон, бир. н. æх- сæвыгæтты æхсæвыккон æхсæвырдæм æхсæг, бир. н. æхсджы- тæ æхсæггаг, бир. н. æх- сæггæгтæ æхсæдæн æхсæдын, ивгъ. аф. æх- сæста æхсæзаздзыд æхсæзазыккон æхсæзæймаг, ц. х. æхсæ- зæймагимæ (æхсæзæй- маджимæ) æхсæзкъуымæг æхсæзкъуымон æхсæзсæдæ æхсæзфахсон æхсæзфондзыссæдз (æх- сæзфондзыссæдзы) æхсæйнаг æхсæмбал, бир. н. æхс- æмбæлттæ æхсæнад æхсæнадæмон æхсæнадон æхсæнкъ, бир. н. æхсæн- чъытæ 76
æхсæкмæхсæнты æхсæнмæхсæнты ’æхсæнтæ æхсæны æхсæнылæг æхсæрбын æхсæрдæс æхсæрдæсæймаг æхсæрджын æхсæрдзæн æхсæрсæттæг, бир. н. æх- сæрсæтджытæ æхсæрфарс, бир. н. æх- сæрфæрстæ æхсидав, бир. н. æхси- дæвтæ æхсидын, ивгъ.аф. æхсы- ста, æхсыст,-и,-ис æхсидынад æхсинæг, бир. н. æхсин- джытæ æхситгæнæн æхситт æхснудык, ивгъ. аф. æхс- ныста æхснырсæг æхснырсын, ивгъ. аф.æхс- нырста, æхснырсыд,-и, • ис æхсныф æхсон æхст, бир. н. æхстытæ æхстбæрц æхсыд, бир. н. æхсыдты- тæ æххуырсæг æхсызгондзинад æхсын, ивгъ. аф. æхста, æхсадта æхсынæг, бир. н. æхсын- джытæ æхсынæггаг, бир. н. æх- сынæггæгтæ æхсынцъы æхсынцъыдон æхсынын, ивгъ. аф. æх- сыдта æхсырæйхæсгæ æхсырæрдыгъд æхсыргом æхсыргур æхсырджын æхсырфæмбал æхсырыконд æхтонг, бир. н. æхтæнг- тæ æхх, бир. н. æххытæ æххæссын, ивгъ. аф. æх- хæссыд,-и,-ис (æххæс- тас) æххæстбарджын æххæстгæнæг, бир.н. æх- хæстгæиджытæ æххæстгæнинаг, бир. н. æххæстгæнинæгтæ æххæстдзинад æххæстком æххормагдзинад æххуырсæг, бир. н. æх- хуырсджытæ 77
æххуырст 78 баззайын æххуырст, бир. н. æх- хуырстытæ æххуырсын, ивгъ. аф. æх- хуырста æххуыс æххуысадон æххуысгæнæг, бир. н. æх- хуысгæнджытæ æххуысхъом ба (пъа) бааууон кæнын бабардзинад бабар кæнын бабæзгæ бабæззын бабæллын бабæтгæ-вазыгджын баббит бабирæ кæнын бабыз бабызвындз багаж багажон багалæг, бир. н. багал- джытæ багæдзæ кæнын багæр-гæр кæнын ’ ба^дадаг багъæцын бадам-дум кæнын бадæлæ-уæлæ кæнын æхцауарзаг æхцахъуагдзинад æхцон æцæг æцæгæлон, бир. н. æцæ- гæлæттæ æцæгдзинад æцитт æццæй баддзæгтæ бадыгъал-дыгъул кæнын бадыз-дыз кæнын бадзырд бадзырдон базайраг базальт базарад базарадон базаргæнæг, бир. н. базар- гæнджытæ базард базæ базæлвасæн базæмбæрзæн баззайæггаг, бир. н. баз- зайæггæгтæ баззайæццаг, бир. н. баз- зайæццæгтæ баззайын, ивгъ. аф. баа~ зад,-и,-ис Б
базгъæлæн 79 . балаган базгъæлæн (тæ) уæвын, ивгъ. аф. базгъæлæн(тæ) базгъæлæн (тæ) ис (и) базис базисон базман базыг, бир. н. базгуытæ базылд, 5н/?.«.базылдтытæ базынд базырджын базыр-зыр кæнын базыцъар баивд байбын байгас кæнын байгæрдын байгом кæнын байдайын байдзаг кæнын байдзæгъдын байзæддаг, ц. х. байзæд- дагимæ (байзæддаджи- мæ) байзæрын баййарын баййафын Байкал байкæ байраг, бир. н. байрæгтæ байрайын байрæджы кæнын байрæзын байрйат байрох кæнын байсафын байсæрдын байсæрын байсæфын байст байсын байсысын байтауын байтындзын байуарын байхъус-ма байхъусын байхъуысын бак бакалей бакалейон бакастджын бакæлæн бакæл-кæл кæнын бакæсын бакæстæриуæггæнæг баклажан баклажкæ бакой кæнын бакуйаг бактери бактериалон бактеримарæг бактериологи бактерион бактериологон бактерицидон бакъаппа-къуппа кæньш балаган
80 баржæ балдлайкæ балалайкæ балансон -балæбурд балеринæ балет балетон балкайнаг, бир. н. балкай- нæгтæ Балканы хæхтæ балкъон балл балладæ балласт баллон баллотировкæ кæнын ■балцæввонг уæвын балымæндзинад балыстæг кæнын Балтийы денджыз бальзам ^альнеологи бальнеологон бамазе •бамбук баналон баналондзинад банан бандæ бандероль бандитизм бандон, бир. н. бандæгтæ банк 2. х. банчы, ц. х. банкимæ, (банчимæ) -банкæ банкет банкир банкнотæ банкон банкърот банкъротдзинад банордын бант, бир. н. бантытæ бапъироз бапълан кæнын барабан барабандзæгъдæг барак, г. х. барачы барæвзар барæг, бир. н. барджытæ барæдзæ-мæдзæ кæнын барæмвæндон бар-æнæбары - барæстæмбис кæнын барæстзæрдæ уæвын,ш?г&. аф. барæстзæрдæ, ба- рæстзæрдæ ис (и) барæузæрдæ уæвып,ивгъ. аф. барæузæрдæ, ба- рæузæрдæ ис (и) барвæндонæй барвæндæй бардарæг, бир. н. бар- дарджытæ бардæ бардз барельеф Баренцы денджыз баржæ
бари 81 бацахст бари баритон барограммæ барограф барометр барон баррикадæ барст, бир.н. бæрстытæ бартхутæг кæнын бартхъирæн кæнын баруайын, ивгъ. аф. бар- уад,-и,-ис бархи бархион бархъом барцæлвыд барцух барчъи барыгкæнынад барын, ивгъ. аф. барста барынад барысчъи басаст басæртт-сæртт кæнын баскетбол басмахъ, бир. н. басмахъ- тæ басня бассейн баст, бир. я.,,бæстытæ бастад бастдарæг бастдаргæ бастион б Орфографион дзырдуат бастъæлын басцымæн (уидыг) басылыхъхъ, бир. н. ба- сылыхъхъытæ батарей батальон батинкæ, бир. н. батин- кæтæ батист батон батрак, г. х. батрачы Батум батумаг, бир. я.батумæг- тæ Батырадз баууайын, ивгъ. аф. бау- уад,-и,-ис баууæндын - - баууæрдын баууилын бафидыд бафсисад бафтауынад бафхæрд бахæстæгдзинад бахгæнын бахудт бахыгъд бахъахъхъæнын бацаг.ъуийын бацайдагъ уæвын, ивгъ. аф. бацайдагъ, бацай- дагъ ис (и) бацахст
бацахсын 82 бæр-бæр бацахсын бацæуæн бациллæ бацъæпп-цъæпп кæнын башкираг, бир. н. баш- кирæгтæ Башкири баянæйцæгъдæг, бир. н. баянæйцæгъдджытæ бæгæны бæгæныстон бæгæныуæйгæнæн бæгæныхуыз бæгуыдæр бæгъатыр бæгъæввад бæгъæмзæнг бæгъэемсарæй бæгъæмсæр бæгъдулæг, бир. н. бæгъ- дулджытæ бæгънæг, бир. н. бæгъ- нæджытæ бæдæйбойаг бæдул бæзæн бæз-бæз бæззондзинад бæззын, ивгъ. аф. бæз- зыд, -и, -ис, суин. аф. бæздзæн, -и, -ис б&зн бæзнаг бæзцъар бæласдон бæлæгътæрæн бæлвырдад бæлвырдгæнæн бæлвырдкæнынад бæллæх бæллиц бæллиццаг, бир. н. бæл- лиццæгтæ бæллын, ивгъ. аф. бæл- лыд,-и, -ис, суин. аф. бæлдзæн, -и,-ис бæлон, бир. н. бæлæттæ бæлонхуыз бæлццон, бир. н. бæлц- цæттæ бæмбæг бæмбæджджын бæндæнылкафæг бæрæг, бир. н. бæрджытæ^ бæрæгбойнаг, бир. н. бæ- рæгбойнæгтæ бæрæгбон, бир. н. бæрæг- бæттæ (бæрæгбонтæ) бæрæгдаргæ бæрæггæнæг, бир. н. бæ- ^æггæнджытæ бæрæггæнæн бæрæггæнинаг, бир. н*. бæрæггæнинæгтæ бæрæггонд бæрæзеджын бæрæчет бæр-бæр
83 беллетрист бæрдын бæрдын бæрзæндæн бæрзæйсæттæн бæрзбын бæрзджын бæрзонд, бир. н. бæр- зæндтæ бæрзондгонд бæрзонддзинад бæрзондквалификаци- джын бæрн бæрнаг бæрнад бæрнджын бæрнон бæрны кæнын бæрц, бир. н. бæрцытæ бæрцагъуд бæрцахст бæрцбарст бæрцон бæрцуат бæстастæу бæстæ, ар. х. бæстæм ир. х. бæстæй, бæ- стæйæ, г. æмæ шг- дæгб. х. бæстæйы, бæ- сты, æддагб. х. бæ- стæйыл, бæстыл бæстæзонæн ’бæстонгонд бæстызмур бæстыхай бæстыхицау, бир. н. бæ- стыхицæуттæ бæстыхъæд бæтгæ-бæттын бæтгæйæ бæттæн бæттинаг бæттын, ивгъ. аф. баста, суин. аф. бæтдзæн, -и, -ис бæхæвзæрстæй бæхæмбæрзæн бæхбадт бæхбæттæн бæхджын бæхдзарм бæхрæгъау бæхтæрæг, бир. н. бæх- тæрджытæ бæхсныг, бир. н. бæхс- ныджытæ (бæхсгуытæ) бæхуаргъ, бир. н. бæх- уæргътæ бæхуæрдон, бир. н. бæх- уæрдæттæ бæхфæлдисæг, бир. н. бæхфæлдисджытæ бæххафæн бæхыфыд бегара бегемот бёдра (ведра) беллетрист
84 беллетристикон бирæвзагон беллетристикон белок беломор-балтийаг (къа- нау) белорус белоруссаг Белорусси Бельги бенгайлаг, бир. н. бен- . гайлæгтæ Бенгали бензин бензол берданкæ бердзенаг, бир. н. бер- дзенæгтæ бери беридон Берингы денджыз беркут берлинаг, бир. я.» берли- нæгтæ - беседæ беседæгæнæг, бир. н. бе- седæгæнджытæ беседæ кæнын Бессараби бетонгæнæг, бир. н. бе- тонгæнджытæ бетонызмæнтæн бецау бецыкк, бир. н. бецыч- чытæ библиографион библиотекæ библиотекæр бидаркæ бидон бийын, ивгъ. аф. быдта биквадратон билабиалйн билетуæйгæнæн билетёр биллион билцъ, бир. н. билцъы- тæ бинокль бином биноныг бинт, бир. н. бинтытæ биограф биографи биографион биолог биологи биологон биостанцæ биофизикæ биохимикон бипп-бипп бирæазон бирæбинонтæджын бирæбынаток бирæбыхсæг, бир. н. би- рæбыхсджытæ - бирæвазыгджын бирæвæрсыг бирæвзагон
85 болт бирæгъахсæн бирæгъахсæн бирæгъызæнггаг, бир. н бирæгъызæнггæгтæ бирæдзураг, бир. н, би- рæдзурæгтæ бирæзæнæгджын бирæкæнынад бирæкъуымæг бирæкъуымон бирæмилуанон бирæминон бирæнацион бирæнæхæсгæ бирæнымæцон бирæнысанад бирæнысанон бирæныфсдæттæг, бир. н. бирæныфсдæтджытæ бирæон бирæстанокджын бирæстанокон бирæсывæллонджын бирæстъæлфыг бирæтигъон, бир. н. би- рæтигъæттæ бирæтомон бирæуæладзыгджын бирæуæнг бирæуæнгон бирæфарсон бирæфахсон* бирæфæразаг, бир. н. би- рæфæразæгтæ бирæхаттон бирæхуызон бирæхуым бирæхуымон биржæ биркæ Бирмæ бирмæйаг, бир. н. бир- мæйæгтæ бисквит биссектрисæ битъына бланк, бир. «. бланкæтæ- блеф блиндаж блиннæ блок, г. х. блочы блокадæ блокнот блуда блюминг, г. х. блюмин- джы бобрик бобыр богал, бир. н. богæлт- тæ бози бокс боксёр болатриу болгайраг, бир. н. бол- гайрæгтæ Болгари Боливи болт, бир. н. болтытæ
болтлыггæнæн ^ буар болтлыггæнæн большевизм большевик •большевикон бомбæ бомбæппарæг бомбæппæрст бон, ар. х. бонмæ бонасадæн бонæддæдæр бонæмбис бонæмгъуыд Бонвæрнон бонвыддæр бонгæнд бондыр бонзонгæ бонивайæн бон-изæрмæ бонсауизæрмæ бон-сихорафон бонырдæм боныхъæд боныцъæх борджын борс борт, бир. н. бортытæ бортмеханик ботаникæ ботаникон ботæ, бир. н. ботæтæ . бохъхъыр боцкъа боцмæн боцъоджын бояр Бразили бракаразæг, бир. н. брак- аразджытæ бракæвзарæг, бир. н. бракæвзарджытæ бракгæнæг, бир. н. брак- гæнджытæ бракгонд брак кæнын браунинг брезент (бæрæзент) бригад, бир. н. бригæд- тæ бригадир бригадон бриллиант бритайнаг, бир. н. бри- тайнæгтæ Британи бромджын броневик, г. х. броне- вичы броненосец бронепоезд бронзæ бронхит бронхз бир. н. бронхæтæ брошкæ брошюрæ бруствер бруцеллез буар, бир. н. буæрттæ
буарад 87 бухтæ буарад буаргъæд буаргъæдон буарджын буархуыз Будапешт будапештаг будильник, г. х. будиль- ничы будкæгæс будсудзæн бузныг бузныгад бузныггаг буквоед букетгонд •букинистон буксирон булавкæ булæмæргъ булкæтæуæйгæнæн булкъ, бир. н. булчъытæ булкъон бумбули бункер бунт, бир. н. бунтытæ бунтгæнæг, бир. н. бунт- гæнджытæ бурæгъæд бур-бурид бурбын бургомистр бурдидин бурдзалыг буржуа буржуази буржуазон буржуазон-демократон буржуй бурлак, г. х. бурлачы бурмистр бурсæр бурхил бурхъусгалм бурцъиу бурятаг, бир. н. бурятæг- тæ Бурят-Мангол бурят-мангойлаг, бир. н. бурят-мангойлæгтæ бустæгæнæг, бир. н. бу- стæгæнджытæ бутафори бутъро буферон буфетгæс бухайраг, бир. н. бухай- рæгтæ Бухар бухархуд Бухарест бухарестаг, бир. н. буха- рестæгтæ бухгалтер бухгалтери бухгалтерон бухтæ
бухъхъ ^ бырæгъ бухъхъ, бир. н. бухъхъы- тæ буцахуырдзинад буцæ, бир. н. буцæтæ буцхаст быгъдæг быгъдуан быгъуы быд, бир. н. быдтытæ быдираг, бир. н. быди- рæгтæ быдирон быдыр быдыргъ быдырон (стан) быдзæу бызгъуыр бызырттæг бызыхъхъ бызычъи быламыхъ былахуырст былгæрон, бир. н. был- гæрæттæ былджын былой былысчъил бынат, бир, н. бынæттæ бынативд бынæтком б’ынæттон бынбауинаг, бир. н. бын- бауинæгтæ бындар бындардзинад бындуйраг, бир. н. бын- дуйрæгтæ бындурæвæрæг, бир. н. бындурæвæрджытæ бындурон бындз, бир. н. бындзытæ бындзабадт бындзагъд бындзар, бир. н. бын- дзæрттæ бындзæфхад, бир. н. бын- дзæфхæдтæ бындзгæс бындздон, бир. н. бындз- дæттæ бындзыг бындзыггай бындзыд бынзад бынкъахт бынсæфт бынтондæр бынты-быны бынуæз (быноз) быныздæм быныздыгæй бынырдæм бынырдыгæй быран бырау, бир. н. бырæупæ браузилæг, бир. н. брау- зилджытæ бырæгъ
бырæнуат 89 Варшавæ бырæнуат быркуы бырон, бир.н. бырæттæ бырсын, ивгъ. аф. бырста быру бырцджын бырцыссæн бырын, ивгъ. адб.бырыд,- и,-ис - бырынкъ, бир. н. бырын- чъытæ бырынцъаг, бир. н. бы- рынцъæгтæ вавилойнаг, бир. н. вави- лойнæгтæ Вавилон вагзал вагон, бир. н. вагæттæ вагонаразæн вагонеткæ вагоныскъæрæг, бир. н. вагоныскъæрджытæ вазæ вазелин вазыгджын ваканси вакантон ваксæ вакуум вал валентад валергæсаг | быхсын, ивгъ. аф. быхста I , (быхсыдис) быцæуæмбæлд, бир. н- быцæуæмбæлдтытæ бюджет бюджетон бюллетень бюргер бюро бюрократизм бюрократон бюст, бир. н. бюстытæ- В I валерьянкæ валинкæ, бир. н. валин- кæтæ вальцовкæ валютæ валютон вандал вандализм ваннæ варвæр варвæрон I вареник I вареннæ вариант вариаци вариацион варфоломейаг (æхсæв) I Варшавæ
варшавæйаг варшавæйаг, бир. н. вар- шавæйæгтæ вассал вассалон ватерпас ’Ватикан ватикайнаг, бир. н. вати- кайнæгтæ ватмæйнаг (гæххæтт) ватт-сахат вафли вахмистр вахтæ вахтёр Вашингтон вашингтойнаг, бир. н. ващинктойнæгтæ вæзн вæййын вегетарианон вегетативон вегетаци вегетацион ведомость веер вексыл великобритайнаг Великобритани великоросс велодром велосипед (лисапед) велосипедист вельможæ веляризаци вибратор велярон венæ г. Венæ венæйаг, бир. н. венæ- йæгтæ Венгри венерикон ■венеролог венерологи ’ венесуэлæйаг, бйр. н. ве- несуэлæйæгтæ венозон венок вентилятор вентиляци вентиляцион верандæ вермишель верси верст, бир. н. верстытæ верстак вертикалон вертикаль вертолёт вершок, г. х. вершочы вестибюль ветеран ветеринар ветеринари ветеринарон вето веялкæ взвод вибратор
вибраци 91 вьетяамаг вибраци византиаг Византия визæ В 13ИТ0Н вилкæ вильнюсаг, бир. н. виль- нюсæгтæ Винерæ (ном) винегрет Винограднæй винт, бир. н. винтытæ виолончель вираж виртуозон вискозæ висмут витамин Витебск, г. х. Витебскы витебскаг, бир. н. витеб- скæгтæ витринæ вице-адмирал вице-консул вице-президент Владивосток, г. х. Вла- дивостокы владивостокаг, бир. н. владивостокæгтæ водевиль водокачкæ водопровод вожатæй военизаци военком военкомат военторг, г. х. воентор- джы вокалист вокалон волгæ-дойнаг Волгæ-Дон, фæлæ: Вол- гæ дон волейбол вольт вольтæ вольтметр вольфрам Ворошиловград ворошиловградаг, бир. н. ворошиловградæгтæ воск востоковед вотум врурмашинæ втуз втулкæ вуаль вуз вулкан вулканизаци вульгаризаци вульгарон вывескæ вымпел Вьетнам вьетнамаг, бир. н. вьетна- мæгтæ
^2 ’ гангстер Г га (гектар) га (гектар) Гаагæ гаагæйаг, бир. н. гаагæ- йæгтæ габардин гавань гагадыргъ гагарæ гагуы Гадæкк . гадюкæ гаджидау, бир. н. гаджи- дæуттæ гадза (гадздза) гадзрахатдзинад газетуæйгæнæг газификацигонд газогенератор газолин газомер газометр газон газопровод газхуыз (газгъуыз) гайкæздухæн гайлаг, бир. н. гайлæгтæ гакджын гакк, ц. х. гаккимæ (гач- чимæ) гакк-гукк гакъайы (топпыхос) гакъон, бир. н. гакъæттæ гакъон-макъон галантерей галантерейон галæгон галвæндаг галгуыр галдæрæн , галдзарм галдзæст галерей галиуад галиуæг, бир. н. гали- уæгтæ галиуварс галифе галиуырдæм галиуырдыгæй галлюцинаци галстук галсыф галуан галуæрдон, бир. н. гал- * уæрдæттæ галхæфс гальванизаци гальваникон гальванометр .гамбит гаммæ гамхуд гангренæ гангстер
Гандза Гандза гараж гаранти гарачъи гардероб гарз, бир. н. гæрзтæ ’гармони гармонизаци гарна гарнизон гарнитур гарнц гаруз гастролёр гастрольтæ гастроль гастроном гастрономи гастрономион гарчицæ гаубицæ гауптвахтæ гауыз гауызгæнæг, бир. н. га- уызгæнджытæ гауызгæнæн гаффутт. гæбазгай гæбæт гæбæц-гæбæц . гæбына . , , гæбына-халас гæв-гæв . хæвзыкк гæрзарæхст гæвзыкдзинад гæв-гæвгæнгæ гæдидымæг гæдыбæлас гæдывад гæдыми гæзæмæ гæккуыри гæлхæрдгомау гæлхуыр гæмæлхъус гæмæхсæр гæмхæрд гæмхетт гæнах, бир. н. гæнæхтæ гæнæлвисæн гæнæн гæнгæлы гæнæфснайæн гæндзæхтæ гæныстойнаг гæныстонгæнæг, бир. н. гæныстонгæнджытæ гæпгæнæг, бир. н. гæп- гæнджытæ гæпп, бир. н. гæппытæ гæппæввонг гæппæл гæрах, бир. н. гæрæхтæ гæрæзе гæрæм гæр-гæр гæрдын,.#бг&. аф. гæрста гæрзарæхст .
гæрзæхсæн ) 94 гилдз гæрзæхсæн гæрзифтонг гæрстæ ласын гæрстæхсæн гæркъа гæркъæраг гæррæтт гæртам, бир. н. гæртæмт- тæ гæртамхор гæртт-гæртт гæрчъыздухæн гæххæтт гæххæттын гæццы гвардион гегемони гекзаметр гектар гектограф геликоптер гемоглобин геморрой генеалоги генеалогон генезис генералиссимус генералитет генералон генератор генетикон гени гениалон (генион) гениалондзинад генштаб географион геодезион геологи геоло’гон геометрион георгин геофизикæ герб ’ гербари гербон гермайнаг Герман Германы Демократон Рес- публикæ (ГДР) герметикон героизм герой геройдзинад гетман Гибралтар гибрид гибридизаци гигант гигиенæ гигиеникон гидравликæ гидравликон гидроплан гидростанцæ гидротехникæ гидроцентраль гиенæ гилдз, бир. н. гилдзытæ
гимн 95 гоцораджыгс гимн гимназ гимназист гимнаст гимнастёркæ гимнастикон гинекологи гинекологон гиперболæ гипертония гипноз гипотезæ гипотенузæ гипсæвæрд гир гиркæ, кирка^ гирляндæ гитарæ глази гландæ глиссер глицерин глобус гобан, бир. н. гобæттæ гогыз гогырæ голлаг, бир. н. голджытæ Голланди голмандзы гом-æгæрццæг гомгæнæн Гомель гомелаг, бир. н. гомелæг- тæ гомсæр гонорар гопгонд гопп, бир. н. гоппытæ гоппа гоппой горæт горæтаг горæтгæрон, бир. н. го- рæтгæрæттæ горизонт горизонталон гориллæ горком Горно-Алтайск Горно-Алтайскы автоно- мон облæст Горно-Бадахшаны авто- номон облæст городовой гороно г. Горький горсовет Госбанк госпитализацигонд госпиталь Госплан госстрах Госга гостиницæ готовальня гоцора гоцорагонд гоцораджын
гоцъоби, 96 гуымбыл гоцъоби гравюрæ традаци градусник граждайнаг гражданин гражданон грамм грамматикæ граммофон грамотæ гранат гранатæ граф графа гранит гранкæ график, г. х. графичы графин граци грекъаг, бир. н. грекъæг- тæ Гренланди Греци грим грипп грифель г. Грозна грознайаг, бир. н. гроз- найæгтæ Грознайы облæст )Гросмейстер Гуассæ губакгæнæн губакгонд губакк, ц. х. губаккимæ (губаччимæ) губаккæнынад губернатор губернæ гудок гукк гумандзинад гуманизм гуманистон гуманон гуманитарон гуммиарабик гуппар, бир. н. гуппæрт- тæ гуппаргай Гурьевы облæст гусеничнæй гутонвæд гутондар гуттаперчæ гуыбындзæл гуыбынниз гуыв-гуыв гуыв-гуывгæнгæ гуызавæ гуыз-гуыз гуылæвзаг гуылвæндтæ кæнын гуылмыз гуылус гуылфæн гуымбыл
гуыч-гуым 97 давонджын гуым-гуым гуымиры гуымыдза гуымыфындз гуыпгæнæг, бир. н. гуып- гæнджытæ гуыпп, бир. н. гуыппытæ гуыпп-гуыпгæнгæ гуыпп-гуыпп гуыппырсар гуырæй-гуырмæ ^гуырæнуат гуырвидауц гуыргæ гуыр-гуыр гуыр-гуыргæнгæ гуыргъахъхъ, бир. н. гуыргъæхъхъытæ гъа гъа-мардзæ гъалтахъ гъæй гъæй-дæ-гъа гъæй-джиди гъæй кæнын гъæйтт гъæйтт-гъæйттæй гъæйтт-мардзæ гуырдз Гуырдзыстон гуырдзиаг, ц. х. гуырдзи- агимæ (гуырдзиаджимæ)' гуырымыхъхъ гуырынад гуырын, ивгъ. аф. гуырд* и,-ис; гуырыд,-и,-ис гуырысходзинад гуырхъармгæнæн гуысси гуыффæ гыбар-гыбур гыркъо гыцци гыццыл ГЭС гъ гъæ тæхуды гъемæ гъеныр гъери-гъа гъеуый гъеуымæй гъеуыцы гъопгæнæг гъопп гъы Д давæггаг, бир. н. давæг- I давон, бир. н. давæттæ гæгтæ | давонджын 7 Орфографион дзырдуат
давын 98 дæлбариуæг давын, ивгъ. аф. давта дагестайнаг, бир. н. да- гестайнæгтæ Дагестаны Автономон Со- ветон Социалистон Рес- публикæ дагъджын дагъытъайлаг, бир. н. дагъытъайлæгтæ дадалиджын ’ дадзин дай-дай дайуаг, бир. н. дайуæгтæ далæ дамбаца дамгъæ дамгъуат дамгъон дам-дум дам-думгæнæг Дани данкърат дарвинизм. дарвинист, бир. н. дар- винисттæ даргъ, бир. н. дæргътæ даргъкъахджын даргъкъухджын даргъхилджын дард, бир. н. дæрдты ^дарддæр дарддзæст дарддзинад дардмæуынаг, бир. н: дардмæуынæгтæ дардмæхсæн дардуынаг, бир. н. дард- уынæгтæ дардуынындзинад , дардцæг даричини дарын, ивгъ. аф. дардта- даст, бир. н. дæстытæ дасын, ивгъ. аф. даста датæгонд Дауыт дауын, ивгъ. аф. даудта дачæ дæ, ц. х. демæ дæвдæг дæгъæл дæдæдæй (дæ-дæ-дæй) дæйын, ивгъ. аф. дадта ^ дæларм, бир. н. дæ- лæрмттæ дæларм-уæларм дæлахсæн (ы) дæлæвзаг дæлæмæдзыд дæлæрдæм дæлæрдыгæй дæлæты дæлæуæз (дæлоз) дæлæ-уæлæ дæлбазыр дæлбарад дæлбариуæг
дæлбыл дæлбыл дæлвæд-уæлвæд дæлгоммæ дæлдондзон дæлджинæг дæлдзæх дæлдзырон, бир. н. дæл- дзырæттæ дæле, бир. н. дæлеты дæлзæхх дæлиау дæлимон. дæллаг, бир. н. дæллæг- тæ Дæллагхъæу дæллагхъуыр дæлтъыфал, бир. н. дæл- тъыфæлттæ дæлфад, бир. н. дæл- фæдтæ дæлфадбос, бир. н. дæл- фадбæстæ дæндаггаг, бир. н. дæн- даггæгтæ дæндаггонд дæндагджын дæндагласæг, бир. н. дæндагласджытæ дæндагниз дæнцæг дæрæсхæрæн дæргъæй-дæргъмæ дæргъæццон дæргъвæтин дæуыйас дæргъдым дæргъдымбыл дæргъдзæсгом дæргърæстæгон дæргъындзæг дæргъытæ дæрддаг, бир. н. дæрд- дæгтæ дæрдджын дæрддзæвин дæрддзæг дæрддзæст дæрддзæф дæркъ, бир. н. дæрчъытæ дæсæймаг дæсæтин дæсгай, бир. н. дæсгæйт- тæ дæсниад дæсныдзинад дæстæг, бир. н. дæстæ- джытæ дæтгæ-дæттын дæтгæйæ дæттаг, бир. н. дæттæгтæ дæттæг, бир. н. дæт- джытæ дæттын, ивгъ. аф. лæ- вæрдта, суин. аф. дæт- дзæн,-и,-ис дæттынон (хауæн) дæ тых-дæ бонæй дæууон дæуыйас 99
дæуццаг 100 депутаци дæуццаг дæуырдыгонау дæхæдæг, бир. н. уæ- хуыдтæг, уæхæдæг дæхи дæхинымæр дæхион, бир. н. дæхион- тæ, дæхиуæттæ дæхирдæм дæхирдыгæй дворяйнаг дебаттæ дебет дебиторон дебют девальваци девиз дегенеративон деградаци дегустаци дедукци дежурнæ дезиртир дезинфекцион дезорганизацигæнæг, бир. н. дезорганиза- цигæнджытæ декабрист, бир н. дека- бристтæ декабрь декадæ декадент деканат декламаци деклараци декоративон декораци декретон делегат делегатон делегаци дельтæ демагоги демагогон демаркацион демарш демилитаризаци демисезон демобилизацигонд цæуын демократ демократи демократон демонстрант, бир. н. де- монстранттæ демонстративон демонстраци демонтаж демпинг денатурат денджызырдæм денщик департамент депешæ депо депозит депресси депутат депутаци
депутатон 101 днрекци депутатон десантон десертон деспотизм деталь детектор детерминизм детонаци дефектджын дефективон дефис дефицитон деформаци децентрализаци дециметр . диагноз диагональ диаграммæ диалект диалектикæ диалектикон диалектологи диалектологон диалектон диалог диаметр диаметралон диапазон диапозитив диафрагмæ диван диверсант диверсион дивиденд дивизи дивизион дидинæг, бир. н. дидин- джытæ дидинæгæфтауæн дидинæгдон, бир. н. „ди- динæгдæттæ дидинсыф ^ диетæ диетикон дизентерия диктант диктаторон диктатурæ диктор ’ дикци дилемæ дилетант, бир. н. диле- танттæ динамикон динамит динамо-машинæ династи дингæнæг, бир. н. дин- гæнджытæ диплом дипломати дипломатон дипломон дипломфыссæг, бир. н. дипломфысджытæ директивæ директор дирекци
дирижабль 1 дирижабль дирежёр дисгармони диск дискредитаци дискриминаци дискуссион дислокаци дисны диспансер диспедчер диспозици диспропорци диспут диссаг, бир. н. Диссæгтæ диссёртант, бир. н. дис- сертанттæ диссертаци ’ диссимиляци дистилляцигонд дисциплинарон диспиплинæджын дисыфтауæг, бир. н. ди- сыфтауджытæ дифирамб дифтерит дифтонг, г. х. дифтонджы дифференциалон дифференциацигонд диффузи ди^сгонд, бир. н. дихгæнд- тæ дихдзинад догматизм ; донгæрон догматон догмæ догъыт (дохт) дозæ дойнагдур докер докладгæнæг, бир. н. до- кладгæнджытæ доктор доктринæ документ документалон долапи доллар домбай, бир. н\ домбæйт- тæ домгæ-вазыгджын доминион домино домнæ домын, ивгъ.аф. домдта донахст донарæх донæмбырдгæнæн донбарæн донбеттыр донбыл донвæд донвидар донвиййаг * ’ донгалм донгæмттæ донгæрон, бир. н. донгæ- рæттæ
донгонд 103 дудгæ-дудын донгонд донгуыр донгуырæн донгуырой донгуырон донгъæд дондарæн дондæппал дондæттæн дон-дон дондыппыр донджын дондзау дондзон донзай донзæххонтæ донзоныг донивылæн донивылд донкъубал донласæг, бир. н. донлас- джытæ донласт, бир. н. донлæс- тытæ донмарæн донниз донуадзæн донуайæн донуат донфидар донхатæн донхæр донхæрæн донхæрис донхæссæн донхæццæ донхорыг донхуыз (донгъуыз) донхъуаг донцъирæн доныскъæфæн ДОСААФ дотаци дохтыр доцент, бир. н. доценттæ драматург драматурги драмæ драмон драп дредноут дрезинæ дрейфгæнæг, бир. н. дрейфгæнджытæ дрессировкæ дружинæ дуар, бир. н. дуæрттæ дуарæмбæрзæн дуаргæс дубликат дугъон, бир. н. дугъæт- тæ дугъуат дугъысыф дудахъхъ, бир. н. дудахъ- хъытæ дудгæ дудгæ-дудын
дудын . 104 дыз-дыз дудын, ивгъ. аф. дудыд- та дун-дуне дуне дунеон дурамайæг, бир. н. дур- амайджытæ дурæвзалы дурæппарæн дурæфтауæн дурæфхæлд дурæхсæн дурвæткъуы дургæнæг, бир. н. дур- гæнджытæ дургуыф дурджын дурдзавд дурзæрдæ . дуркъахæн дурсудзæн 'Дурын дуцгæ дуцын, ивгъ. аф. дыгъта душ дуэт дывазыг дывæлдах дывæнд дывæргонд ’дывæрсон дывæрхицаудзинад дывæрццыг дыввытгæнæг, бир.н.дыв- вытгæнджытæ дывзытт, бир. н. дыввыт- тытæ дыв-дыв дыв-дывгæнгæ дывзагон, бир. н. дывза- гæттæ дывитонг дыгай-æртыгай дыгай, бир. н. дыгæйттæ^ дыгæрдыг, бир. н. ды- гæрдгуытæ дыгоппон дыгурон, бир. н. дыгу-# рæттæ дыгъал-дыгъул дыгъал-мыгъул дыгъуыл-дыгъуыл дыгъгъуытгæнæг, бир. н. дыгъгъуытгæнджытæ дыгъгъуытт, бир. н. дыгъ- гъуыттытæ • дыдагъ, бир. н. дыдæгъ- тæ дыдынбындз дыджызæ дыдзæлхыг дыдзæсгом дыдзæхсæн дызæрдыггаг, бир. н. ды- зæрдыггæгтæ дызгъуын дыз-дыз
дыккаг 105 джиго-цъиу дыккаг, ц. х. дыккагимæ (дыккаджимæ) дыккагзæддаг дыкъахыг дыкъæдзыгтæ дыкъухон дымæг, бир. н. дымджы- тæ дымæггаг, бир. н. дымæг- гæгтæ дымгæбарæн дымгæдзæуæн дымгæмæдарæн дымсын, ивгъ. аф. дьщст,- и,-ис дымын, ивгъ. аф. дымдта дымыстæрдзинад дынджыр дыргъдон, бир. н. дыргъ- даеттæ дырыс дырысдзинад дысалгъ, бир.н. дысæлгъ- тæ дысæрон дысон-бонмæ дысон-изæр дысоныккон дыуæнгон дыууадæс дыууадæсæймаг дыуу:адæстæнон дыууæ дыууæаздзыд дыууæазыккон дыууæизæрастæу дыууæрдæм дыууæрдыгæй дыууæсæдæймаг дыууæсион дыууæуæнгон дыууæхайон дыууæхаттон дыууæхæтæлон дыууæхуызон дыууæцалхон дыууаецалхыг дыууиссæдз (дыууиссæ- ’ дзы), дыууиссæдзæймаг дыхъы-мыхъы дыццæг, г. х. дыццæджы дыцъар, бир. н. дыцъæрт- тæ дюйм джауыр джебогъ джеджджын Дж джелбетдзинад джелбетт джиго-цъиу
джидæ ^06 дзæгъ-дзæгъаг джидæ ^жидзæг джипп .джиппæйфыст , джиппыуагъд джиппыуадзæг, бир. н. джиппыуадзджытæ .джиппыуадзæн джир .джиранка . джис-къус ,дзабираг, ц. х. дзабираги- | мæ (дзабираджимæ) | дзабыргæнæг, бир. я.дза- быргæнджытæ дзабырхор .дзаб’ырхуийæг, бир. н. дзабырхуийджытæ дзаггонд дзагдар .дзагъул дзагъырдзæст дзаджджын дзай-дзай ,дзамбас .дзæбæхдзинад дзаума, бир. н. дзаумæт- тæ (дзауматæ) дзæбидырдзарм дзæбидырдзуан дзæбугджын ^дзæгæрæг | джитъри джиуын, ивгъ. адб.джиуд- та джихдзинад джихниз джут джыбы джыджына джынасу джыртт-джыртт | дзæгъæлгастгæнæг,5и/?.я; г дзæгъæлгастгæнджытæ дзæгъæлдзаст дзæгъæлдзæуæг, бир. н. дзæгъæлдзæуджытæ дзæгъæлдзу дзæгъæлдзуаг, бир. н. дзæгъæлдзуæгтæ дзæгъæлдзураг, бир. н, дзæгъæлдзурæгтæ дзæгъæлдзурæг, бир. н. дзæгъæлдзурджытæ дзæгъæлдзырд дзæгъæлдзых дзæгъæлзад дзæгъæлхатт дзæгъæлхæтæг, бир. н. дзæгъæлхæтджытæ дзæгъгъæст дзæгъ-дзæгъ дзæгъ-дзæгъаг Дз
дзæгъындзæг 107 Дзуццатæ дзæгъындзæг дзæккор дзæкъул дзæлв дзæмбы дзæнæт дзæнгæда дзæнгæл дзæнгæрæг, бир. н. дзæн- гæрджытæ дзæнхъа дзæргъ, бир. н. дзæргъы- тæ дзæрнауарзаг, бир. н. дзæрнауарзæгтæ дзæухгæрдæг дзæхст, бир. н. дзæхсты- тæ дзæцц дзедырæг, бир. н. дзе- дырджытæ дзедырдзуан дзедзро дзедзрой дзедзыкка дзенкъордзуангæнæг дзенкъоруидзæг, бир. н. дзенкъоруидзджытæ дзеудзæлæй дзидзагуыбын дзидзидай дзой-дзой дзой-дзойгæнгæ дзогъс дзолгъо-молгъо дзолгъо-молгъогæнгæ дзомс дзонгой дзоныгъ дзорт-дзорт дзорт-дзортгæнгæ дзохар дзуака дзуаппæхст дзуапдæттæг, бир. н. дзуапдæтджытæ дзуапдæттинаг дзуапджын дзуаплæвæрд дзуапп дзуаппон-æвзарæн дзуар, бир. н. дзуæрттæ дзуарæвæрд дзуарса дзул лзуллаг дзулуæйгæнæг, бир. н. дзулуæйгæнджытæ дзулуæйгæнæн дзулфыцæн дзурæг, бир. н. дзурджы- тæ дзургæ-дзурын дзурын, ивгъ. аф. дзырд- та дзуттаг, бир. н. дзуттæг- тæ Дзуццатæ
дзуццæг 108 ердо дзуццæг дзуццæджы Дзыгъвис дзывылдар дзывыр дзыгъал-мыгъул дзыгъал-мыгъулгæнгæ дзыгъуыргарк дзыкка дзыкку дзылакъуы дзылар, бир. н. дзылæрт- тæ дзылат дзыллæ дзыллон дзылы дзымари дзыназын, ивгъ. аф. дзы- нæзта дзынга дзындзалæг, бир. н. дзын- дзалджытæ дзыпджын дзыпп Европæ европæйаг, бир. н. евро- пæйæгтæ егар, бир. н. егæр^тæ егъау, бир. н. егъæуттæ егъаугомау дзыргъа дзырдаразынад дзырдарæхст дзырдаг дзырдæппарæн кæнын дзырддаг дзырддзæугæ дзырдлæвæрд дзырдуат дзырдхæссæг, бир. н. дзырдхæсджытæ -дзыхарæхст дзыхæй-дзыхмæ дзыхæйзæгъгæ дзыхджын дзыхыайст (йæ дзыхыайст хорз нæу) дзыхылхæцгæ дзыхъгонд дзыхълæуд дзыхъхъ, бир. н. дзыхъ- хъытæ дзыхъхъау дзыхъхъынног (дзыхъ- хъыннæуæг) егъаудзинад ёлкæ емыллыкк емынæ ерæдзыпп I ердо Е
ерджен 109 зайын ерджен ерыс есаул еска еугæф еуу еууы (кæрдзын) ефрейтор ефс ехс ехх Ж жакет жакт жандарм жандармери жанр жаргон жаркой жасмин женсовет жестикуляци жилет жираф жулик журнал журналистон журналон жюри 3 забад забор забастовкæ завком завод заводон завхоз ЗАГС загъдаг загъдæргом загъдгæнаг, бир. я.загъд- гæнæгтæ загъдгæнæг, бир. я.загъд- гæнджытæ загъд-замана загъта-бахта задачæ задаг задын зажигалкæ зазн заинаг, бир. н. заинæгтæ зайаг, бир. н. зайæгтæ зайæгой зайæгойхор зайæгхал запът, ивгъ. аф. зад,-и,-ис
заказгæнæг зæрдæ . заказгæнæг, бир. н. за- казгæнджытæ закъон, бир. н. закъонтæ (закъæттæ) закъонæвæрæг, бир. н. закъонæвæрджытæ закъондæттынад закъондзинад зал залгъæд залмысыф залым залыпп заман замана заманайы замманай занæвес зарæг, бир. н. зарджытæ зарæггæнæг, бир. н. за- рæггæнджытæ заргæ-зарын зардамонæг, бир. я.зард- амонджытæ зарын, ивгъ. аф. зарыд,- и,-ис заставæ заууат. зачъеджын заявкæ зæбулхъус зæ’вæтдзагъд зæвæтдзæгъдæн зæгæлдзæф зæгæлласæн зæгъ зæгъддаг зæгъын, ивгъ. аф. загъта зæдбын зæддаг, ц. х. зæддагимæ (зæддаджимæ) зæддон зæйласæн зæйласт зæйуат зæйц зæлдаг, бир. н. зæлдæгтæ зæлдагхуыз (зæлдаг- гъуыз) зæлдагдзыкку зæлфæзмæн зæмбын, ивгъ. аф. зæм- быдта зæнгбæттæн зæнгджын зæнгой, бир.’’н. зæнгæйт- тæ зæппадз зæрæстон зæрватыкк зæрдаивæй зæрдахаст зæрдæ, г. æмæ мидæгб. х. зæрдæйы, зæрды; æд- дагб. х. зæрдæйыл, зæр- Дыл зæрдæ бавæрын зæрдæ бахъазын
111 звено зæрдæ æвæрын зæрдæ æвæрын зæрдæ æлхæнын зæрдæ æхсайын зæрдæбынæй зæрдæвæрæн зæрдæдарæн зæрдæдаргæ зæрдæ дарын зæрдæдон уадзын зæрдæдзавд зæрдæзмæлд зæрдæ зонын зæрдæивгæ зæрдæмæгуыргæнæг зæрдæмæдзæугæ зæрдæмæдзуаг зæрдæмæисгæ зæрдæниз зæрдæргом - • зæрдæргъæвд зæрдæрухс зæрдæсаст зæрдæсæр зæрдæтахт зæрдæуынгæг зæрдæфидар зæрдæхаст зæрдæхæлар зæрдæхæлд зæрдæхсайгæ зæрдæхсайындзинад зæрдæхудт зæрдæхъарм, бир.н.зæр дæхъæрмттæ зæрдæхъæлдзæг зæрдæхъыг зæрдæцъæх зæрдиагæй зæрдырай зæрдылдаринаг, бир. н^ зæрдылдаринæгтæ зæрдыл дарын зæрингуырд зæриндзыкку зæрондырдæм зæрын, ивгъ. аф. зæрстæ зæу-зæу зæу-зæугæнгæ зæфц зæхбарæг, бир. н. зæх- барджытæ зæхбарæн зæхджын зæхкусæгон захкусджыты (змæлд) зæхкуыстгæнæг, бир. н.. зæхкуыстгæнджытæ зæхкъах зæхкъубал зæхх, бир. н. зæххытæ. зæххарæзтад зæххæнкъуыст зæххон зæххыбыныл зæххыхъæд зæххыхъæдур звеневод звено
згæхæрд 112 змæлынад згæхæрд (ызгæхæрд) згъалæнтæ (ызгъалæнтæ) згъалын (ызгъалын), ивгъ. аф. згъæлдта, згъæл- ста згъæлæггаг (ызгъæлæг- гаг), бир. н. згъæлæг- гæгтæ згъæлæнтæ (ызгъæлæн- тæ) | згъæлд (ызгъæлд) I згъæллаггом (ызгъæллаг- гом), бир. н. згъæлаг- гæмттæ :згъæлст (ызгъæлст) згъалын (ызгъалын), ивгъ. аф. згъæлд, -и, -ис згъæр (ызгъæр) згъæрæхца (ызгъæрæх- да) згъæрварс (ызгъæрварс) згъорд (ызгъорд) згъорын, (ызгъорын),авгб. аф. згъордта здахын (ыздахын), ивгъ. аф. здæхта здæхын (ыздæхын), ивгъ> аф. здæхт, -и, -ис здæхынад (ыздæхынад) здухын (ыздухын), ивгъ. аф. здыхта зды (ызды) | здыхсын (ыздыхсын), | ивгъ. аф. здыхст, -и, -ис | здыхт (ыздыхт), бир. н. здыхтытæ зебрæ зенитон земство зест зестджын зиангæнæг, бир. н. зиан- гæнджытæ - зианджын зиандзинад зианхæссæг, бир. н. зиан- хæсджытæ . зивæггæнаг, бир. н. зи- вæггæнæгтæ зилахар зиллакгонд зиллакк, бир. н. зиллæч- чытæ зилгæдымгæ зилгæ-здухгæ зилдухад зилдухгæнæг, бир. н. зил- духгæнджытæ зилын, ивгъ. аф. зылдта, зылд, -и, -ис зилынад зиугæнæг, бир. н. зиугæн- джытæ зиууон, бир н. зиууæттæ змæлд (ызмæлд) змæлын (ызмæлын), ивгъ. аф. змæлд, -и, -ис змæлынад (ызмæлынад)
змæнтæг 113 зыдгæнаг змæнтæг (ызмæнтæг),#и/?. .м. змæнтджытæ змæнтын (ызмæнтын), ивгъ. аф. змæста, змæ- ст,-и,-ис змæст (ызмæст), бир. н. змæстытæ. змисбын (ызмисбын) змисдур (ызмисдур) змисджын (ызмисджын) змисхуыз (ызмисхуыз) змур (ызмур) знаг (ызнаг), бчр. н. знæг- тæ знаггадгæнæг (ызнаггад- гæнæг), бир н. знаг- гадгæнджытæ знæт (ызнæт) знæмон (ызнæмон) зноныккои (ызноныккон) зных (ызных) зоналон зонæ зонæгай зондамонæг, бир. н. зонд- амонджытæ зондахаст зондджын зондхъуаг, бир. н. зонд- хъуæгтæ зонтыкк, бир. н. зонтыч- чытæ зонтыкхуыз (тæ) зоныг, бир. н. зонгуытæ 8 Орфографион дзырдуат зонын, ивгъ. аф. зыдта зонынджын зоологон зоопарк зоотехник зормæ зубр зулаив зулдзаст зулдзых зулкъ, бир. н. зулчъытæ зулкъуымон зулкъхуыз зыбыты (иунæгæй) зыввытгæнæг, бир. н. зыв- вытгæнджытæ зыввытт, бир. н. зыввыт- тытæ зыв-зыв . зыв-зывгæнгæ зыгуымдон, бир. н. зы- гуымдæттæ зыгъар зыгъарæг, бир. н. зы- гъарджытæ зыгъуыммæгонд зыгъуыммæзонд зыгъгъуытгæнæг, бир. н. зыгъгъуытгæнджытæ зыгъгъуытт, бир. н. зыгъ- гъуыттытæ зыдгæнаг, бир. н. зыдгæ- нæгтæ
зыдгæнæг 114 зыррытт зыдгæнæг, бир. н. зыд- гæнджытæ зыдыка зыланг-мылунг зылангон зылангонад зылд, бир. н. зылдтытæ зылдæгæй зылынгæнæт, бир. н. зы- лынгæнджытæ зылынгонд зылынджын зылындзаст зылынкъах зылынкъух зылын-мылын ’ зылынцæст зым зымæг-зымæджы дæргъы зымæгиуат зымæгон, бир. н. зымæ- гæттæ зымæгфæразон зын зынад зына-нæзына зынаргъ зынаргъдурджын зынæмбарæн зынæрвæссондзинад зынæфсис зйнæхсæн зынбыхсæн зынвадат, бир. н. зын- вадæттæ, фæлæ: зын фадат зынвæдæн зынг, бир. н. зынджытæ зынгтæ зынггур зынгджын зынгуыст зынгхуыссынгæнæн зындгонд зындон зындзард зындзæрæн зындзæрин зындзæуæн зындзинад зындзырд зынын, ивгь. аф. зынд, -и, -ис зыпп-зыпгæнгæ зыпп-зыпп зыр-зыр зыр-зыраг зыр-зырæг зырн зырнæйзилæг, бир. н. зырнæйзилджытæ зырнæйзилæн зырнæг, бир. н. зырнæ- джытæ зыррытгæнгæ зыррытт, бир. н. зыррыт- тытæ
зыхъ-зыхъ П5 импортон зыхъ-зыхъ зыхъ-зыхъгæнгæ И иблис I ибон ивазн ивазын, ивгъ. аф. ивæзта, ’ивайын, ивгъ. аф. ивад, -и, -ис иваргонд ивæзын, ивгъ. аф. ивæзт -и, -ис ивгæтыд ивгъуийын, ивгъ. иф. ив- гъуыдта ивддзаг ] ивддзинад ивылын, ивгъ. аф. ивылд, и, -ис ивын, ивгъ. аф. ивта игæрхуыз идадз идæдз идæдздзинад идеализаци идеализм идеалистон идеалон идейæ ~ идейон идейондзинад идейон-политиксн | зыхъхъыр идеологи идеологон идон, бир. н. идæттае иезуит иерархи иероглифон изæргæрæтты изæрдалынгтæ изæрмилтæ изæрсарæй изæрыгон изæрырдæм изгард изолятор изоляцион изотермæ изумруд илæ-лæй иллюзи иллюстраци илци иммиграцион иммунитет император империализад империалист, бир. н. им периалисттæ- империалистон импортон
импульс Пб ипподром импульс инæлар инвалиддзинад инвентаризаци инвентарон инверсигонд ингæнкъахæг, бир. н. ин- гæнкъахджытæ индейаг, бир. н. индей- æгтæ индекс Инди индиаг, бир. н. индиæгтæ индивидуалон индивидуум индукцион индустриализаци индустриалон индустриалон-аграрон инджын инертон инерци инженерон инжир инициал, бир. н. иници- алт^е инициативæ инициативон инквизици инкогнито инкубатор инкубацион иниабонæй-иннабонмæ иннæбон иннæрдæм иннæрдыгæй иннæуылты инспектор инспекци инстанци инструкци, инструменталон инсценировкæ интеграл интелектуалон интеллигентон интеллигенци интендантон интенсивон ийтенсификаци интервал интервенци интервенционистон интервъю интернат интернационал интернационалон интерпретаци интонаци инфекцион инфинитивон инфляци информацион информбюро инцидент иппæрддзинад иппæрдон ипподром
иприт иприт ирайнаг, бир. н. ирай- нæгтæ ирвæзт ирвæзын, ивгъ.аф. ирвæзт, -и, -ис ирвæзынгæнæг, бир. н. ирвæзынгæнджытæ иргъæвд иргъæвын, ивгъ. аф. ир- гъæвта иргъæф иргъæфхъом ирдбуархуыз ирддзаст ирдцъар ирдцъæх ирис ирон, бир. н. ирæттæ ирони иррационалон ирригацион иртасын, йвгъ. аф. иртæ- ста иртасынад иртæстгонд иртæсын, ивгъ. аф. ир- тæст, -и, -ис ирхæфсын, ивгъ. аф. ир- хæфста исбонад исдуг исджын искæйон иугуыр искæд искæйырдæм искæйырдыгæй искуы искуыдæм истæйаг историон истыхуызон исчи исчердæм исчердыгæй исын, ивгъ. аф. иста иттæг итувæрд иуазон иуазыккон иуактон луахæмы иуæй-иу иуæндæсæймаг иуæхстон иуварс, фæлæ: иу фарс иуварсгонд иуварсырдыгæй иувæрсон иувæрсты иувæхсыг иугай, бир. н. иугæйттæ иугай-дыгай иугæр иугонд Иугонд Нациты Органи- заци иугуыр [7
иугъæдондзинад иугъæдондзинад иудадзыгон иударон иудзæвгар, фæлæ: иу дзæвгар иудзæфон иудзинад иудзырдæй иудзырдон иузæрдион иукæнынад иукъорд, фæлæ: иу къорд иумæйаг иумыггаг иунысанон иусион иупалатон иутипон иутомон иууагад иууагон иууæнгон иууыл иууылдæр иу-фынддæс иухатт, фæлæ: иу хатт иухаттон йухуызон, бир. н. иухуы зæттæ иу-цалдæр йарæби йарæбын 18 йæ тых-йæ бонæй иуцасдæр иуцæстон иучысыл, фæлæ: иу чы- сыл 1 иучырæгон иуыл иуырдæм иуырдыгæй ифтонг ифтонггонд ифтонгдзинад I ифтыгъд ифтыгъдæг ифтындзын, ивгъ.аф. иф- тыгъта ихæн-риз ихдон ихдзагъд ихдзыхæг ихсæттæг, ’бир. н. ихсæт- джытæ ихсийын, ивгъ. аф. ихсыд, -и, -ис I ихуарæгау I ихын ичъи ичъына июль июнь й | йæ, ц. х. йемæ I йæ тых-йæ бонæй
йæхæдæг 119 канализацион йæхæдæг, бир. н. хуыдтæг, сæхæдæг йæхи йæхион йæхинымæр йæхирдæм йæхирдыгæй йæхирдыгонау кабалон кабачкитæ кабинæ кабинет кабинкæ каблук каблукджын кавалер кавалерион кавернæ кавказаг, бир. н. зæгтæ кадавар сæ- кавка- кадæг, бир. н. кадджытæ кадæггаг, бир. н. гæгтæ кадæггæнæг, бир* дæггæнджытæ кадджын кадет кадæг- н. кадр, бир. н. кадртæ кадрон кадуарзаг каземат ка- йе йегъæ кæнын йемиас йод йодджын йодоформ йот К кайын, ивгъ. аф. кайдта кайыс какао какон, бир. н. какæттæ каконджын калгæ-калын калд, бир. н, кæлдтытæ календарон кали калибр калиграфион калм, бир. н. кæлмытæ калмгæсаг калори калориад калын, ивгъ. аф. калдта калькуляци кальци камарЪ камерæ камерон камертон кампани канализациои
кандидат 120 катлет кандидат кандидатон кандидатурæ каникултæ канифоль канонадæ канонёркæ канчыри капекк, бир. н. капеччы- тæ капеллæ капельмейстер капилярон капитал капитализм капиталист, бир. н. ка- питалисттæ капиталон капитан капитуляци капсул караван каракалпакаг, бир. н. ка- ракалпакæгтæ кардæлвæстæй кардиналон карелаг, бир. н. каре- лæгтæ карзинкæ карикатурæ карикатурон карк, бир. н. кæрчытæ каркаситæ карлик, г. х. карличы карнавал I карниз I карст, бир. н. кæрстытæ карст-барстæй картæ картель картец картографион картотекæ картоф, бир. н. картофтæ картофкъахæн (мин.) картофсадзæн (мин.) карточкæ карьерæ карьерист, бир. н. карье- ристтæ касинкæ каскæ кассаг, ц. х. кассагимæ (кассаджимæ) кассацион кассæ кассир касторкæ каструлкæ катай, бир. н. катæйттæ, катайтæ катастрофæ катастрофон категори катер катет катилок, г. х. катилочы I катлет
катод , 121 кæрзын катод каток католикон каторгæ’ . каухалæнтæ каучук кауын’" кафгæ-кафын кафе кафедрæ кафтизæр кафын, ивгъ. аф. кафыд, -и, -ис кашне каштан каютæ кæвдæсард кæдæй-уæдæй кæдæмдæр кæдæмдæриддæр кæдæппын . кæддæр кæддæра кæддæриддæр кæдмайдыма кæлгæ-кæлын кæлддзаг, бир. н. кæлд- дзæгтæ кæлмæвзаг кæлмæрзæн кæлмдзæф кæлмхæрд кæлын, ивгъ. аф. калд, ’И, -ИС кæмдæриддæр кæмыты кæнæгой кæнгæ хо кæнгæ къæхтæ кæндыс кæннод; кæд нæ, уæд кæнонхуыз кæнын, ивгъ. аф. кодта кæнынхъом кæрæдзи, æддагб. х. кæ- рæдзиуыл, кæрæдзийыл кæрæдзимæты кæрæй-кæронмæ кæрæфдзинад кæрвæдз кæрдæг, бир. н. кæрд- джытæ кæрдæг, бир. н. кæрдæ- джытæ кæрдæг’хуыз (кæрдæг- гъуыз) кæрддзæм кæрдиппæрд кæрдих кæрдоджын кæрдын, ивгъ. аф. карста кæрдзæвæг кæрдзинаг, бир. н. кæр- дзинæгтæ кæрдзындæттон кæрзын, ивгъ. аф. кæр- зыдта, кæрзыд^ -и, -ис
кæркæ-мæркæ 122 керогаз кæркæ-мæркæ кæркгæс кæркмисындзæг кæркниз кæркуасæн кæркусæг, бир. н. кæр- кусджытæ кæрог, бир. н. кæро- джытæ кæройнаг, бир. н. кæ- ройнæгтæ кæрон, бир. н. кæрæттæ^ кæронбæттæн кæрт, бир. н. кæртытæ кæртгæс кæрц, бир. н. кæрцытæ кæрцаг кæрцджын кæрцхор кæсаг, бир. н. кæсæгтæ кæсагахсæг, бир: н. кæ- сагахсджытæ кæсагахсæн кæсагджын кæсагдзуан кæсаглас кæсæмер, кæсæмир кæсæндон, бир. н. кæсæн- дæттæ кæсæнцæст (цæстгæсæн) кæстаг кæстæйраг кæстæр I кæстæриуæггæнæг | кæсын, ивгъ. аф. каст, -и, -ис кæттаг, бир. н. кæттæг- тæ кæуылдæр кæуылты кæуын, ивгъ. аф. куыдта кæуындзаст кæуынхъæлæс кæфдзуан кæфой, бир. н. кæфæйт- тæ кæфхъуындар кæхцгæнæн кæцыдæр кæцырдæм кæцырдыгæй кæцырдыгон кæцыфæнды, фæлæ: кæ- цы фæнды квадратон квалификациджын кварталон квартет квитанцæ кворум кедр кенаф кепкæ керамикæ керамикон керменист, бир. н. кер- менисттæ керогаз
керосинкæ керосинкæ кеф кæнын киловатт киловатт-сахат килограмм километр киноныв кинооператор кинопередвижкæ киноплёнкæ киносеанс киностуди кинотеатр кинофестиваль кинофикаци • кинофильм кинохроникæ ■ киоск, г. х. киосчы киргизаг Киргизи Китай китайаг, бир. н. китай- æгтæ клавиатурæ кладовкæ клапæн классик классикон классификаци клей клеёнкæ клиент клиентурæ клизмæ комбайн климæт клиникæ клиникон клуб коалицион кодекс кодификаци козбау, бир. н. козбæут1 тæ коймаг кокка кок-сагыз колбæ коллеги коллегиалон коллбктив коллективизаци коллективон коллектор коллекци колони колониалон колонизатор колонизаци колоннæ колосс колхоз колхозон коляскæ командировкæ комарынг комарынгон комæвгæнæн комбайн 123
комбайнёр 124 комын комбайнёр комбинат комбинаци комбос, бир. н. стæ комвæдис комдæл комдæттæ комдзаг, бир. н. ком- дзэегтæ комдзæуæг (комдзог) комдзыргъ комеди комедиант комедийон комендант комендатурæ кометæ Коми АССР, мидæгб. х. Коми АССР-ы Коми-Пермаг национ ок- руг комикон коминтерн комиссариат комиссион комитет комкоммæ коммæгæс комментари коммерсант коммерцион коммуналон коммунар коммунæ коммунизм коммуникацион коммунист, бир. н. ком- мунисттæ [ коммунистон коммутатор коммюнике комниз компактон компани компарти компæс, компас компенсаци компетентон компентенци компиляци комплексон комплектон комплекци комплимент композитор композици компостер компресс компрессор компрометаци компромиссон комсомол комсорг комфортджын I комхæлиудзинад | комыкъул [ комын, ивгъ. аф. куымдта
комых конъюнктурæ 125 комых конвейер конвейерон конвенци конгресс кондад кондадон кондджын конденсатор кондитерон кондуктор конкретизаци конкретон конкурент конкуренци конкурсон консервативон консерватизм консерватор консерватори консилиум конспект конспиративон конспираци констатаци конституци конституцион конструктор конструкци консул консулад консультант консультаци контакт контекст контингент континент континенталон контрабандæ контрабас контрагент контр-адмирал контракт контрактаци контрамаркæ контраст контрбырст контрибуци контролёр контролон контроль контрразведкæ контрреволюцион контрреволюционер контрцæф контур конусгонд конфедераци конференцй конфиденциалон конфискаци конфликтон концентрацион концепци концерн концертон концессион конъюнктурæ
конъюнктурон 126 кувын конъюнктурон коньяк кооператив кооперативон коопераци кооптацигонд координаттæ координаци копрадзхуыз коралл кораллон Корей корейаг, бир. н. корейæг- тæ коренизаци корифей корпораци корпус корректив корректор • - корректурæ корректурон корреспондент корреспонденци - косеканс косинус корметикæ косметикон космикон космополитон костюм кофтæ кочегар кочегаркæ коэффициент край кратер крахмал крахмалгæнæн кредитон кредитор кредитхъом крейсер кремхуыз Кремль креозот крепдешин крест, бир. н. крестытæ кризисон криминалон кристалл кристаллизаци кристалликон кристаллон критери критикæ критикон крокодил кролик кружæва кружкæ кружок, г. х. кружочы куатæгонд кубатурæ кубометр кувæггаг, бир. н. кувæг- гæгтæ кувын, ивгъ. аф. куывта
куист 127 куырдуат куист, бир. н. куистытæ кукла кулак, г. х, кулачы кулдуар кулинари кулинарон кулон культ культиватор культиваци культурæ культурон-дзыллон культурон-рухсадон купеджын куплет купон купюрæ курант (тæ) курæггаг, бир. н. курæг- гæгтæ курдаг, бир. н. курдæг- тæ курдиатджын курорт курс, бир. н. курсытæ курсант курсив курын, ивгъ. аф. куырдта кусартгæнæн кусæг, бир. н. кусджы- тæ кусæг-зæхкусæгон ] кусæнгарз, бир. н. ку- сæнгæрзтæ | кусæндон, бир. н.~ ку- сæндæттæ кусæнуат кусæрттаг, бир. н. ку- сæрттæгтæ кусын, ивгъ. аф. куыста кушеткæ куывддон, бир. н. куывд- дæттæ куывддзау куыддæриддæр куыддæр-мыддæр куыдфæнды, фæлæ: куыд фæнды куыдфæндыйæ, фæлæ: куыд фæнды йæ ку ыдфæстæмæ, фæлæ: куыд фæстæмæ куыдз, бир. н. куитæ куыдздон, бир. н. куыдз- дæттæ куынæг куынæуал куыннæ (куыд нæ) куыннæуал (куыд нал) куынц, бир. н. куынцы- тæ куынцгом куырæтаг куырæфцæг куырдадз, бир. н. куыр- дæдзтæ куырдалæгон куырдуат
куырисбæттæн 128 къамисæг куырисбæттæн куырм, бир. н. куырмы- тæ . куырмæдзæуæн куырмæджы куырмæ цæуын куырой, бир. н. куырæйт- тæ куыройгæс куыройдзау Куырттат куырттатаг, бир. н. куырт- татæгтæ куыси къабаз, бир. н. къабæз- тæ къабазгай, бир. н. къа- базгæйттæ къабазджын къабайаг, бир. н. къаба- йæгтæ къабузджын къабуска къада къаддæр къаддæр- къаддæр къаддæр-уæддæр къадзонæг къазарма къазначе къай; бир. н, къæйттæ куыст, бир. н. куыстытæ куыстаг, бир. н. куыс- тæгтæ куыстад, бир. н. куыс- тæдтæ куыстадон куыстæфхæрд куыствæллад куыстгонд куыстуарзаг куыстхъомдзинад куьгсыфтæг, бир. н. куы- сыфтджытæ куыф къайад, бир. н. къайæдтæ къайон къалати къалаци къалбас къалиуджын къалодкæ къалос къаманды къамандыгæнæг, бир. н. къамандыгæнджытæ къаматтаг къамбецдзарм къамбецуæрдон къамис къамисæг, бир. н. къам- исджытæ Къ
къамод 129 къамод къанау, бир. н. къанæут- тæ къанвой * къандзол къаннæг къантор къапна къаппа-къоппа къаппа-къуппа къарет къардиу къарол къаролад къарц •къат (къаты бон) къатынæг къафет, бир. н. къафеттæ къафетгæнæг, бир н. къа- фетгæнджытæ къахæвæрæн къахæг, бир. н. къах- джытæ къахбæттæн къахвæд къахвæндаг, бир. н. къах- вæндæгтæ къахдзæф къахдзоныгъ , къах-къухтыл (кафт) къахсæрфæн къахт, бир. н. къæхтытæ къахтухæн 9 Орфографион дзырдуат къæйттæ-къæйттæ къахфындзтыл (кафт) къахыдарæс къахыдзаума къахын, ивгъ. аф. къах- та къахыргонд къацциу къæбæдагонд къæбæлдзыг къæбæргур къæбицдар къæбутырдыгæй къæбыла къæбырттæг къæвдабарæн къæвдаджын къæдорджын къæдзæхджын къæдзгонд къæдздзинад къæдзилджын къæдз-мæдз къæдз-мæдзытæ къæдзниз къæдзой къæ дзтæ - м æдзтæ къæдзыг къæзæнæг къæзын, ивгъ. аф. къæ- зыд,-и,-ис къæйгонд къæйдур къæйных къæйттæ-къæйттæ
къæлæсы къæлæсы къæлæтгонд къæлæтджын къæлæтсæр къæлæтæрфыг къæлæу къæлидор къæлиткæ къæлиндар къæлуа къæмбыр къæмдзæстыг къаемдзыг къæмæппарæн къæмисар къæндзы къæнцылар къæпгæнæн къæпи къæпп къæппæввонг къæппæг, бир. н. къæп- пæджытæ къæпп-къæпп къæпсырджын къæпхæн къæпы къæр-къæр къæрмæг, бир. н. къæр- мæджытæ къæрмæгласæн къæрных къæртгæнæн къопи къæртт, бир. н. къæрт- тытæ къæрцхъусдзинад къæрцц, бир. н. къæрц- цытæ къæрццæмдзæгъд къæрцц-къæрцц къæс-къæс къæс-къæсгæнгæ къæсса къæсхуыргомау къæу-къæу \ къæфын,и<зг&. аф. къæфта кълас кълассон къленцгомау кълеткæ кълйауыз кънйаз кънйазад кънопкæ къобола къобор къобос къогъо къогъоджын къогъодзи къодах, бир. н. къодæхтæ къодахджын къозоджын къомси къонверт къопи 30
къопиисæн 131 къухыфтгæ къопиисæн къопиисæг, бир. н. къо- пиисджытæ къопп, бир. н. къоппы- тæ къоппа къордгай, бир. н. къорд- гæйттæ къордгонд къомси къофи кърандас, бир. н. къран- дæстæ кърант кърендели кърупа къубал, бир. н. къубæлт- тæ къубалæг къудагонд къуди къудзиджын къулаив къулæттаг къулбадæг, бир. н. къул- бадджытæ къулбæрзæй къулвахс къулер къулыбадæг (ус) къупец къупгæнаг, бир. н. къуп- гæнæгтæ къупгæнæн къупецаг, бир. н. къупе- цæгтæ къупп, бир. н. къуп- пытæ къупп-къупп къупыри къурткæ къурупа къусбар, бир. н. къус- бæрттæ къусбын къуск, г. х. къусчы къутæрджын къутугæнæг, бир. н. къу- тугæнджытæ къухайст къухаууон къухæвæрд къухæй-къухмæ къухæмдзæгъд къухæйфыст къухæрфыст къухбакæнæн къухдарæн къухдзæг къухист къух-къух къухмæрзæн къухми къухфыст, бир. н. къух- фыстытæ къухылхæцæг, бир. н. къухылхæцджытæ къухыфтгæ
къуыбар 132 лаборатори къуыбар, бир. н. къуы- бэерттæ къуыбылой, бир. н. къуы- былæйттæ къуыбырсы (мин.) къуыввитт къуыдалы къуыдипп, бир. н. къуы- диппытæ къуыдырвых къуыдыргалм къуызгæйæ дзурын къуыззитгæнгæ къуыззитт, бир. н. къуыз- зиттытæ къуызыппа къуызырджын къуылдымджын къуылдыхгай къуыллупп къуылымпы къуылых къуымыхзонд къуымыхкъуымон къуындæг. бир. н. къуын- дæджытæ къуындзих къуыпп, бир. н. къуып- пытæ къуыппытæ-дзыхъхъытæ къуыпрагъ къуыпсин къуыпхытæ къуыригай, бир. н. къуы - ригæйттæ къуырисæр къуыр-къуыр къуырмагарк къуырмагомау къуыртт> бир. н. къуырт- тытæ къуыртт-къуыртт къуырттон къуырфындз къуырцдзæвæн къуырцгæнæг къуырцц, бир. н. къуырц- цытæ къуырцц-къуырцц къуырын, ивгъ. аф. къуырдта къуыс-къуыс къуыс-къуысгæнгæ къуытты къуыхтæ къуыхцы къуыхцыгæнæг, бир. н. къуыхцыгæнджытæ къыбар-къыбур Л лабиринт, бир. ринттæ н. лаби- лаборант лаборатори
лабораторон лабораторон лавæ лавр лагерь лагъз, бир. н. лæгъзтæ лазарет лакæйсæрдæг, бир. н. ла- кæйсæрдджытæ лакей лакъами лакъон, бир. н. лакъæттæ лалым ламаздзыхъхъ, бир. н. ла- маздзыхъхъытæ лампæ ла’ндшафт ланцет ларёк Латви латвиаг латинаг латунь латышаг, бир. н. латы- шæгтæ лауаси лауреат лауыз лæбурæг лæбурд, бир. н. лæбурд- тытæ лæбурын, ивгъ. аф. лæ- бурдта лæбырд, бир. н. лæбырд- тæ, лæбырдтытæ лæгуæрдон лæбырын, ивгъ. аф. лæ- бырд, -и, -ис (лæбыры- дис) лæвар, бир. н. лæвæрттæ лæваргонд лæвархор лæвархъом лæг, ц. х. лæгимæ (лæ- джимæХ лæгай лæгæй-лæгмæ лæгæрдын, ивгь. аф. лæ- гæрста лæгæтгонд лæгбадæн лæггаг, бир. н. лæггæгтæ лæггад, бир. н. лæггæдтæ лæггадгæнæг, бир. н. лæггадгæнджытæ лæггонд лæггуыф лæгдугъ лæгдыхæй лæгджын лæгдзарм лæгдзинад, бир. н. лæг- дзинæдтæ лæгой лæгсырд лæгуаргъ лæгуарзон лæгуат лæгуæрдон, бир. н. лæг- уæрдæттæ 33
134 легендæ лæгуын лæгуын лæгхор лæгхуыз лæгъз, бир. н. лæгъзытæ лæгъзгæнæн лæгъстæ кæнын лæдарын, ивгъ. аф. лæ- дæрста лæдæрсын, ивгъ. аф.лæ- дæрст, -и, -ис лæджирттæг, бир. н. лæ- джирттæджытæ лæджыхъæд лæджыхъæдджын лæдзæг, бир. н. лæдзджы- тæ лæзæрын, ивгъ. аф. лæ- зæрд,-и, -ис, (лæзæры- дис) лæзгъæр лæмарæнтæ лæмарын, ивгъ. аф. лæ- мæрста лæмæгъбын лæмæгъгомау лæмæгъдзинад лæмæгъзонд лæмæрст, бир. н. лæмæр- стытæ лæмбынæг лæнк, бир. н. лæнчытæ лæнк-лæнк лæппæг, бир. н. лæппæ- джытæ лæпп-лæпп лæппуджын лæппулæг лæсгæрджын лæсгæрхуыз лæсгæрыздухæн лæскъ, г. х. лæсчъы лæскъдзæрæг лæсын, ивгъ. аф. лæсыд, -и, -ис (лæстис) лæсыф лæтæре лæугæ-лæууын лæууæг, бир. н. лæуджы- тæ лæууæггаг лæууæнуат лæууын, ивгъ. аф. лæу- уыд, -и, -ис лæф-лæф лæф-лæфгæнгæ лæхурæг, бир. н. лæхур- джытæ лæхурын, ивгъ. аф. лæ- хурдта лæхъиргомау лæхъ-лæхъ лæхъуг, г. х. лæхъуджы лебæда легализаци легалондзинад легендарон легендæ
лезгинаг 135 лодыр лезгинаг, бир. нæгтæ лейбористон лейкоцит лейтенант лекка кæнын лексикæ лексикографи, лексикологи лексикон лектор лектори лекцион лекъаг, бир. н. г. Ленинград н. лезги- лекъæгтæ ленинградаг, бир. ленинградæгтæ ленинизм ленинон н. ленк, бир. н. ленчытæ лент, бир. н. лентытæ лентæнгæс леопард леспромхоз лечъыр либералон ливорджын лигъдон, бир. дæттæ лидзæг, бир. н. тæ н. лигъ- лидзджы- лидзын, ивгъ. аф. -и, -ис, суин. дзæн, -и, -ис аф лыгъд, . лидз- ликвидатор ликвидаци ликёр лилипут лимитон лимон лимонад лимфатикон лимфæ лингвистикæ лингвистикон I линейкæ линейон линкор линолеум лирæ лирикæ лирикон литвайаг литер литературæ литературон литерон литографи литр лифт лицензи листовкæ логарифм логарифмон логикæ логикон лодкæ лодыр
ложæ 136 магноли ложæ лозунг локализаци локалон локаут локо локомотив лото лоток лоялон луарæг, бир. н. луарджы- тæ луарæнтæ луарын, ивгъ. аф. луæр- ста, лорста луæрст, бир. н. луæр- стытæ лулæджын лухын, ивгъ. аф. лухта лывдзæг, бир. н. лывдзæ- джытæ лывзæ лыггаг, бир. н. лыггæгтæ лыггæнæн мавзолей магазин магарис магион магистр магистралон магмæ лыггонд лыгуат | лымæндзинад I лымæниуæг лымæнлæггаг, бир. н. лы- мæнлæггæгтæ лыскъ, бир. н. лысчъытæ | лыскъæвзаг лыскъæфсир лыст, бир. н. лыстытæ лыстæг, бир. н. лыстæ- I джытæ I лыстæгастæу лыстæгбуржуазон лыстæггæнæн лыстæггонд лыстæгкъæбæлдзыг лыстæгнæмыг лыстæйнаг лыстæнгонд люстрæ люцернæ ляпис М I магнат магни магнит магнитджын I магнитизм I магнитон I магноли
магусадзннад 137 марганец магусадзинад магъз, бир. н. мæгъзтæ магъзæг, ц. х. магъзæги- мæ (магъзæджимæ) мадард мадарм мадæлдзинад мадæлон мадджын мадиуæгад мадырвад мадзал, бир, н. мадзæлт- ^тæ мадзура маз мазол мазут маис маисон майдан майкæ маймули майор майрæмбон мак макарон (тæ) макæцы макæцырдæм макæцырдыгæй м^кæй максималон максимум макуыдæм макуыуал маладец малусæг, ц. х. малусæ- гимæ (малусæджимæ) мамазила мамали мамæ мамæлайы (мин.) мамм мамонт мангойлаг, бир. н. ман^ гойлæгтæ Мангол мандарин мандат мандатон мандолинæ манёвр манжет маникюр манипуляци манифест манифестаци маннæ (кас) манометр мануфактурæ мануфактурон манхъалжын марадз-зæгъай (мара-зæ- гъай) марæг, бир. н. марджытæ марæггаг, бир. н. марæг- гæгтæ марг, бир. н. мæргтæ марганец
маргарин 138 махсымæ маргарин маргджын маргсафæг маргъ, бир. н. мæргътæ маргъгæс I маргъдарæн мард, бир. н. мæрдтæ мардæвæрæн мардыкæнд марзт, бир. н. мæрзтытæ маринад марионеткæ марионетон маркæ марксизм марксизм-ленинизм марксистон марксист, бир. н. марк- систтæ марксистон-ленинон марли марсельезæ мартен мартенон мартъи мархохор марш маршал маршæй цæуын маршировкæ маршрут марын, ивгъ. аф. мардта маскарад маскæджын маскировкæ маслæ маслинæ массаж массивон маст, бир. н. мæстытæ мастдзинад мастер мастикæ мастисæг, бир. н. мастис- джытæ масштабон математик математикæ математикон матери материализм материалист, бир. н. материалисттæ материалистон материалон материк матриархат матрицæ матрос матч мауал маузер махизм махист махинаци махон махоркæ махсымæ
139 мæнгарддзинад махырдæм махырдæм махырдыгонау мачердæм мачердыгæй мачи, ц. х. макæимæ (ма- чемæ) мачтæ машинæ машинæаразæн машинæ-тракторон стан- цæ машинизаци машинист, бир. н. маши- нисттæ машинкæ маяк маятник мæгуираг мæгуырæг, бир. н. мæ- гуыртæг мæгуыргæнæг, бир. н. мæгуыргæнджытæ мæгуыргурзилæг, бир. н. мæгуыргурзилджытæ мæгуырдзинад мæгуырмæцæуæг, бир. н. мæгуырмæцæуджытæ мæгуырмæтæрæг, бир. н. мæгуырмæтæрджытæ мæгуырхуыз мæгъæлда мæйдар мæйдзыд мæйзæронд мæйног (мæйнæуæг) мæйон мæйрухс мæкæрæз мæкъулæг, бир. н. мæ- къулджытæ мæкъуыл• мæкъуыстæг, бир. н. мæ- къуыстджытæ мæлæг, бир. н: мæлджытæ мæлæтдзаг, бир. н. мæ- лæтдзæгтæ мæлгъæвзаг, бир. н. мæл- гъæвзæгтæ мæлдзыг, бир. н. мæл- дзыджытæ мæлдзыгдон, бир. н. мæл- дзыгдæттæ мæликк мæллæггонд - мæллæгдзинад мæлхъ, бир. н. мæлхъытæ мæлын, ивгъ. аф. мард,- и, -ис мæ мадыстæн мæнæ-мæнæ мæнæргъы мæнæргъыдзуан мæнæугæрдæн мæнæуыссæн мæнгарæзт мæнгард, бир. н. мæн- гæрдтæ мæнгарддзинад
мæнгæвдисæн 140 мæхæдæг мæнгæвдисæн мæнгæфсон мæнгвæдæг, бир. н. мæнг-' вæдджытæ мæнгдидинæг, бир. н. мæнгдидинджытæ мæнгдзинад мæнгдзурæг, Æир.я.мæнг- дзурджытæ мæнгдзырд мæнгтъанг мæнгуд мæнгуырнындзинад мæнкъи мæнон мæнтæг, бир. н. мæнтæ- джытæ мæныйас мæнырдæм мæнырдыгæй мæраджын мæрдæгъдау, бир. н. мæрдæгъдæуттæ мæрдæрцыды (мин). мæрдæхсæвæр мæрдджын мæрддзаг, бир. н. мæрд- дзæгтæ мæрддзæстдзинад мæрддзыго мæрдон мæрдфынæй мæрзæг, бир. н. мæрз- джытæ мæрзын, ивгъ. аф. марзта мæскуы (рон) г. Мæскуы мæскуыйаг, бир. н. мæс- куыйæгтæ мæскъ, бир.н. мæсчъытæ мæстат, бир. н. мæстæгтæ мæстæг, бир. н. мæстæ- джытæ мæстæгад мæстæйдзаг мæстæймарæг, бир. н. мæстæймарджытæ мæстæймарæн мæстæлгъæд мæстджын мæстыгæнаг, бир. н. мæ- стыгæнæгтæ мæстыгæр мæстыхуыз мæстыхуызæй мæсыг, бир. н. мæсгуытæ мæсыгуат мæтаг мæтгæнаг, бир. н. мæт- гæнæгтæ мæтгæнæг, бир. н. мæт- гæнджытæ мæтых мæ тых-мæ бонæй мæтъæл мæ фыдыстæн мæхæдæг, бир. н. нæ- хуыдтæг, нæхæдæг
мæхи 141 механикон мæхи мæхинымæр мæхион мæхирдæм мæхирдыгæй мæхирдыгонау мæхъи мæцкъор мæцкъуы,- мæцын, ивгъ. аф. мæ- цыд, -и, -ис, суин. аф. мæцдзæн, -и, -ис мæцъæл мæцъис мæцъын медаль медикамент медицинæ медицинон медицинон хо медпункт мелиоративон мелиораци мембранæ меморандум мемориалон мемуартæ мемыйас менæуынон мензуркæ менингит меньшевизм меньшевикон мердыгонау меридиан меркъауат местком металл металлист металлурги металлургон металлыггæнæн метаморфозæ метафизикæ метафизикон метафорæ метеор метеорит метеорологи метеорологон методикæ методикон методист методологи . методологон метр метрикæ метрикон метро метрон (барæнтæ) метрополи метрополитен механизаци механизацигонд механизм механик механикæ механикон
мехъхъ Н2 минæагурæг мехъхЪубир.н. мехъхъытæ мещандзинад мещанин мещанон мивдисæг, ц. х. мивдисæ- гимæ (мивдисæджимæ) мигæнæн миграци мигъджын мидæгбынатон (хауæн) мидæггаг, бир. н. мидæг- гæгтæ мидæгмой мидæгъдау мидæджырдæм мидæджырдыгæй мидæфстау мидбæстаг мидбæстон мидбуар мидбылты мидбынат мидисджын мидлас мидсæрты мидтаст мидтастдзинад мидуавæр мидуагæвæрд мидфынæйæ мидфыст мидхæст Мидхъуыддæгты мини- страд мизын, ивгъ. аф. мызт, -и, -ис, мызта мийаг, бир. н. мийæгтæ миййаг микроб микробиологи микрон микроорганизм микроскоп микрофон микстурæ милбын милæйдзаг милитаризаци милитарист, бир. ц. ми- литаристтæ милицæ милиционер миллиард миллиграмм миллиметр миллионер милуан миля мимикæ мимикон мимозæ минас минасгæнæг, бир. н. ми- насгæнджытæ минæ минæагурæг, бир. н. ми- нæагурджытæ
минæагурæн минæагурæн минæвар, бир. н. минæ- вæрттæ минæварад, бир. н. минæ- варæдтæ мингай, бир. н. мингæйт- тæ минёр минерал " минералоги минералогон минералон миниатюрæ минималон минимум министр министрад миниуæг, бир. н. миниу- джытæ миниуæгджын миногми миномёт миномётчик минорон минус минут минутæй-минутмæ минырдæг мираж мисси миссионерон мистер мистикæ мистификаци молло мистицизм мисхал мисын мисындзæг, бир. н. ми- сындзæджытæ митæйдзаг митдон адитджын митинг мит-митгæнаг митсыгъдæггæнæг, бир. н. митсыгъдæггæнджытæ митуард митурс митцъар митын мифологи мифологон мифон мобилизацион могор . модæ модель модернизаци мозаикæ мой^ бир. н. мæйттæ мойгæнæг моймæдзыд моладзандон, бир. н. мо- ладзандæттæ молекулæ молекулярон молибден молло 43
монархи монархи монархист мондаг, бир. н. мондæг- тæ монизм моногами монограммæ монографион монолитон монолог моноплан монополизаци монополист монополистон монотип монотонон монтажгæнæг, бир. н. монтажгæнджытæ монтажон монтёр монументалон монц моралон моралон-политикон мораль морæбын морæцъæхбын морж морс морсгæнæн мортирæ морфемæ морфи морфологи ; мусонг морфологон моряк москит мотив мотивировкæ мотомеханизаци мотопехотæ мотор моторизаци моторист моторон мотоцикл мотоциклет мрамор МТС мугæ музæ музей музейон музук музуккаг, бир. н. музук- кæгтæ музыкалон музыкант музыкæ мулк, г. х. мулчы мулкджын муми мундир муниципалитет муницийалон ^ мургонд мурдæр ницы мусонг, бир. н. мусæнгтæ
муртакк 145 мыхъхъ муртакк, бир. н. муртач- чытæ мустучъи мутаци мыггаг, бир. н. мыггæг- тæ мыггагæй-мыггагмæ мыггагкъуыбыр мыггагмæ мыггагон мыггагыскъуыд мыдйдз мыдамæст, бир. н. мыда- мæстытæ мыдгæрдæг мыдгæс мыддон, бир. н. мыддæт- тæ мыддуцæн мыдджын мыдхæссæг, бир. н. мыд- хæсджытæ мыдыбындз мыдыбындздарæн мыдзыра мыздисæн мызыхъхъ, бир. н.> мы- зыхъхъытæ мылазон мылыкджын мынæг мыр-мыр кæнын Ю Орфографион дзырдуат мырфæзмæн мыртгæ мыртт-мыртт мырхын, ивгъ. аф. мырх- та мысайнаг, бир. н. мысай- нæгтæ мысалгъ, бир. н. мы- сæлгътæ мысан, бир. н. мысæнттæ мысатыр мысæггаг, бир. н. мысæг- гæгтæ мыст, бир. н. мыстытæ мыстахсæн мыстулæг, бир. н. мы- стулджытæ мыстхуыз мыстыхъус мысын, ивгъ. аф. мысыХ, -и, -ис мыхуыр мыхуыргæнæг, бир. н. мыхуыргæнджытæ мыхуыргæнæн мыхуыргæнинаг, бир. н. мыхуыргæнинæгтæ мыхыргонд, бир. н. мыхуыргæндтæ мыхуырон мы’хуыррæдыд мыхъхъ, бир. н. мыхъ- хъытæ
навигацион 146 науарæзтад навигацион наган наглядон (æрмæг) назгæрдæг назхих назхъæд наинаг, бир. н. наинæгтæ найæн найгæнæн найгæнинаг, бир. н. най- гæнинæгтæ найгонд найдар найын, ивгъ. аф. надта накъазан накъæгонд налат, бир. н. налæттæ налдæр наливкæ налогæвæрæг, бир. н. на- логæвæрджытæ налогисæг, бир. н. налог- исджытæ налогфидæг, бир. н. на- логфидджытæ налхъуыт налхъуыт-налмас намæ намысджын йамысцух намыссæфт нана нанайаг, бир. н. нанайæгтæ нарæг, бир. н. нарджытæ нарæгастæу нард, бир. н. нæрдтæ нардуарæг, бир. н. нард- уарджытæ нардуат наркоз нарком наркомат I народник народникад * народникон йародоволец нартхор* нартхортонæг, бир. н. нартхортонджытæ нартхортонæн нартхорхойæн нартхорызгъалæн наряддæттæг, бир. н. на- ряддæтджытæ насджын насхафæн натри натурализм натуралон натурæ науаразæг, бир. н. науа- разджытæ науаразæн науарæзтад
наудзæуæн 147 нæуæдз наудзæуæн наудзыд наукæ наукон наукон-иртасæн наулæууæн науремонтгæнæн наутæрæг, бир. н. нау- тæр-джытæ нафталин нахæтбос, бир. н. нахæт- бæстæ нахли национ национализаци национализм националистон националон, национ национ-колониалон национ-ссаерибаргæнæн нацитыхсæнон нæ, ц. х. немæ* нæбæззон нæбæззондзинад нæбыхсгæ нæбыхсæг нæвæндонæй нæгæнæг нæдæр нæдихгæнгæ нæдзæрон нæдзураг нæдзурæг „нæ" зæгъын нæзонæг нæзонынад нæзыджын „нæц кæнын нæлгоймаг нæлгуист нæлхæ нæма нæмыг, бир. н. нæмгуытæ нæмыгджын нæмыгдзæф нæмыгхор нæмын, ивгъ. аф. надта „нæи нæ зæгъын нæразыдзинад нæрв, бир. н. нæрвытæ нæрст, бир.- н. нæрстытæ нæрсын, ивгъ, аф. нæрст, -и, -ис, (нæрсыдис) нæрсынад нæртон нæрын, ивгъ, аф. нæрыд, -и, -ис нæсæттон нæски, бир. н. нæскитæ „нæтæ" кæнын нæтын, ивгъ. аф. нæтыд- та, нæтыд,-и,-ис, суин. аф. нæтдзæн,-и,-ис нæ тых-нæ бонæй нæу нæуæвынад нæуæг, бир. н. нæуджытæ нæуæдз
нæуæндаг 148 никæцæй нæуæндаг,#/г/?. н. нæуæн- дæгтæ нæуæндагдзинад нæудзар нæуисæн нæузæхх нæусаст нæуу, бир. н. нæууытæ нæуырнындзинад нæ фæд-нæ фæд (ацыды- стæм) нæфæразгæ нæфæтчиаг, бир. н. нæ- фæтчиæгтæ нæхинымæр нæхион нæхирдæм нæхирдыгæй нæхирдыгонау нæхуыдтæг нæхъарынад невралги неврастени неврологон невропатолог невропатологон негатив негативон негр неграг не^аман незаманон неййафындзинад нейтрализацигонд нейтралитет нейтралон некролог нектар немыцаг, бир. н. немы- цæгтæ неологизм нерв, бир. н. нервытæ нервæссон нервæссонад нетто неууæндаг неууæндындзинад нефт нефтгуырæн нефтласæн нефтуадзæн нефтсыгъдæггæнæн нефтцъирæн нигилизм нигилист нигилистон низæмхиц низæфтауæг, бир. н. низ- æфтауджытæ низæфхæрд низджын низхæссæг, бир. н. низ- хæсджытæ никæд никæдæмуал никæм никæуылты никæцæй
никæцырдæм никæцырдæм никæцырдыгæй никелæвæрд никель никотин никуы никуыдæмуал никуыуал (никуал) никуыцæй ницæйаг, бир. н. ницæй- æгтæ ницыгæнæг, бир. н. ни- цыгæнджытæ ницызонæг, бир. н. ницы- зонджытæ ницыма ницыуал (ницуал) ницыфенæг ничердæм ничердыгæй ничердыгонау ничиуал новатор новатордзинад новаторон ног, бир. н. ногтæ ногамад ногарæзтад, бир. н. ног- арæзтæдтæ ногæвзæрст, бир. н. ног- æвзæрстытæ ногæй-ногмæ ногæргæвст, бир. н-. ног- æргæвстытæ номиналон ногæрцæуæг, бир. н. ног- æрцæуджытæ ногбон ноггомау ноггонд ноггуырд ногдыгъд ногдзау ногдзинад ногдзыд ногзад ногконд нограуагъд ногуагъд ногуард ногусджын ногфæзынгæ ногъайаг, ц. х. ногъайаг- имæ (ногъайаджимæ) ноджыдæр нозт (нуæзт) нозтджын ном, бир. н. нæмттæ номарæн номаивынад номæвæрæг, бир. н. ном- æвæрджытæ номдар номджын номдзыд номенклатурæ номивæг, бир. н. номив- джытæ номиналон 149
номон ныггуыбыр кæнын номон номхæрæн номхæссæн номхуынд номхуындон номхыгъдæй номыр норвегаг, бир. н. норве- гæгтæ Норвеги нордын, ивгъ. аф. норста нормализаци нормалон нормæ нормæвæрæг, бир. н. нор- мæвæрджытæ нормæгонд носгонд нотариалон нотариус нотаци нотæ ноябрь нуазæн нуазын, ивгъ. аф. нозта, нуæзта, нызта нуар, бир. н. нуæрттæ нуарджын нудæсæймаг, бир. н. ну- дæсæймæгтæ нукгонд, бир. н. нукгæнд- тæ нукджын нулон нуль нумераци нурыдзæхдон ныбба (ныпъпъа) кæнын ныббарын ныббæзджын кæнын ныббæттын ныббогъ-богъ кæнын ныббырсын нывæндын, ивгъ. аф. ны- вæста, суин. аф. ны- вæнддзæн,-и,-ис нывæрзæн нывæрын, ивгь. аф. ны- вæрдта нывæст,##/?.«.нывæстытæ нывæфтыд, бир. н. ныв- æфтыдтытæ нывгæнæг, бир. н. ныв- гæнджытæ нывгонд, бир. н. нывгæнд- тæ нывдисын нывдулын нывджын нывонд, бир. н. нывæндтæ ныгæнæг, бир. н. ныгæн- джытæ ныгæнын, ивгъ. аф. ны- гæдта ныггалиутæ кæнын ныггуыпп кæнын ныггæрах кæнын ныггуыбыр кæнын
ныггуымс кæнын ныггуымс кæнын ныггуыпгæнæг, бир. н. ныггуыпгæнджытæ ныггуыпп кæнын ныггыццыл кæнын ныгуылын, ивгъ. аф. ны- гуылд,-и,-ис ныгъуылын, ивгъ. аф. ны- гъуылд,-и,-ис ныддарын ныддасын ныддауын ныддæттын ныддыз-дыз кæнын ныддымсын ныддымын ныджджих уæвын, ивгъ. аф. ныджджих, ныдж- джих ис (и) ныдздзагъул кæнын ныдздзагъыр кæнын ныдздзæгъæл уæвын,ивгъ. аф. ныдздзæгъæл, ныдз- дзæгъæл ис (и) ныдздзæхст кæнын ныдздзедзыкка уæвын, ивгъ. аф. ныдздзедзык- ка, ныдздзедзыкка ис(и) ныдздзурын ныдздзой-дзой кæнын ныдздзыназын ныдздзыхъгæнгæйæ ныдздзыхъхъ кæнын нызгъалын ныкъкъахыр кæнын нызгъæлын ныздахын ныззайын ныззарын ныззæмбын ныззилын ныззыр-зыр кæнын ныйивазын ныйивайын ныйивæзын ныйивгъуийын ныйивылын ныйив.ын ныйилæлæй кæнын ныйирвæзын ныйирд кæнын ныйисын ныйиугай кæнын ныйихсийын ныйичъи уæвын, ивгъ.аф. ныйичъи, ныйичъи ис(и) ныййазæлын ныййарæг, бир. н. ный- йарджытæ ныййарц уæвын ныййарыи ныййафын ныййегъæ кæнын ныккæнын ныккæрдын ныккæсын ныккæуын ныкъкъахын ныкъкъахыр кæнын
152 ныкъкъæдз кæнын нырæйфæстæмæ ныкъкъæдз кæнын ныкъкъæпп кæнын ныкъкъæртт кæнын ныкъкъæрцц кæнын ныкъкъæс-къæс кæнын ныкъкъозо кæнын ныкъкъорд уæвын ныкъкъупп кæнын ныкъкъуырцц кæнын нылвасын ныллакъон кæнын нылласын ныллæг, бир. н. ныллæ- джытæ ныллæмарын ныллæсын ныллæууын нымад, бир. н. нымæдтытæ нымаинаг, бир. н. ныма- инæгтæ нымайæг, бир. н. нымай- джытæ нымайæггаг, бир. н. ны- майæггæгтæ нымайæнтæ нымайын, ивгъ. аф. ны- мадта нымайынад нымæтаг нымæтджын нымæткъуы нымæтуæрдæг, бир. н. нымæтуæрдджытæ нымæтхуд нымæтын нымæцæг нымæцон нымбæхсын нымбийын нымддзинад ныммарын ныммур кæнын ныммыхуыр кæнын нымудзæг, бир. н. ны- мудзджытæ нымудзын, ивгъ. аф. ны- мыгъта, суин. аф. ны- мудздзæн,-и,-ис нымыгъд, бир. н. ны- мыгъдтытæ нындæдзын нынкъард уæвын,ивгъ.аф. нынкъард, нынкъард ис (и) нынкъусын нынкъуысын ныннай кæнын ныннайын ныннæмын ныннæрсын ныннæрын нынниуын ныппарын ныпъпъæгъгъæст кæнын ныпъпъæртт кæнын нырæйфæстæмæ (фæрсдз.), фæлæ: ны- рæй фæстæмæ
нырвитын 4 ныффæлдахык нырвитын ныридæгæн нырма нырмæ ныронг ныронджы ныррæсийын ныррæхойын яырризын ныррухс кæнын ныртæккæ ныры нырыккон нысан, бир. н. нысæнттæ нысанæвæрд нысанæг нысангарз нысангæнæг, бир. н. ны- сангæнджытæ нысангæнд нысангонд, бир. н. нысан- гæндтæ нысаниуæг, бир. н. ны- саниуджытæ ныссадзын ныссæдзын ныссæйын ныссæлын ныссæндын ныссæрфын ныссæттын ныссысын ныстуан нысхойын, ивгъ. аф. ныс- хуыста ныттæхын ныттилын нытгонын ныттулын ныттыхсын нытътъанг уæвын, ивгъ* аф. нытътъанг, нытъ- тъанг ис (и) нытътъæпæн кæнын нытътъæпп кæнын нытътъупп кæнын нытътъыссын ныууадзын ныууайын ныууасын ныуудайын ныуудæсын ныуулæфын ныууохх кæнын ныууромын ныууынæргъын ныфсдæттæг, бир. я.ныфс- дæтджытæ ныфсдæттæн ныфсджын ныфссастдзинад ныфсхастдзинад ныфтын ныффалгæрон кэенын ныффардæг кæнын ныффасын ныффæлдахын
ныффæлдæхын 154 ныццамайын ныффæлдæхын ныффæлдисын ныффæрак кæнын ныффæрск уæвын, ивгъ. аф. ныффæрск, ныф- фæрск ис (и) ныффæрсудзын ныхасаг ныхасæг, бир. н. ныхас- джытæ ныхасæн ныхасуарзаг, бир. н. ны- хасуарзæгтæ ныхассайæг, бир. н. ны- хассайджытæ ныхасхалæг, бир. н. ны- хасхалджытæ ныхасын, ивгъ, аф. ны- хæста ныхæй-ныхмæ ныхæстæг, бир. н. ныхæс- тæдокытæ ныхæстдзинад ныхæсын, ивгъ.аф. ны- хæст,-и,-ис (ныхæсыд) ныхвæд ныхдур ныхджын ныхдзæф ныхилын ны^къуырд ныхлæуддзинад ныхлæууын ныхлæууæг, бир. н. ных- лæуджытæ ныхмæархайд ныхмæбырст ныхмæлæууæг, бир. н. ныхмæлæуджытæ ныхситт кæнын ныхстуат ныхсын, ивгъ. аф. ныхст,- и,-ис ныххатыр кæнын ныххауын ныххафт кæнын ныххафын ныххахх кæнын ныххæссын ныххизын ныххойын ныххудын ныХхурх кæнын ныхын, ивгъ. аф. ныхта ныхъуырын ныхъхъавын ныхъхъæбæр кæнын ныхъхъæбыс кæнын ныхъхъæрзын ныхъхъæр кæнын ныхъхъус кæнын ныхъхъусын ныхъхъуыды кæнын ныхъхъуытты уадзын ныхъхъыллист кæнын ныхъхъыс-хъыс кæнын ныццамайын
ныццаразын 155 операцигæнæн ныццаразын ныццарауын ныццардауын ныццауазын ныццæвын ныццæгъдын ныццæлхъ кæнын ныццæуын ныццин кæнын оазис обау, бир. н. обæуттæ обком облæст, бир. н. облæс- тытæ облæххæстком облигаци обрæз обсерватори обструкцион общинæ. объект объектив объективизм объективон объективондзинад овалон оваци одæ одеколон океан оккупант ныцциц-циц кæнын ныццудын ныцъцъæл кæнын ныцъцъæх уæвын, ивгъ. аф. ныцъцъæх, ныцъ- цъæх ис (и) ныцъцъыкк кæнын ныцъцъынд кæнын I нычъчъырхын оккупацион округ октябрь Олгинскæ оливæ олигархи олимпиадæ олифæ ололи ом ома омæ омдзæг, бир. н. омдзæ- джытæ омын; ивгъ. аф. омдта онг опекæ опекун оперативондзинад операцигæнæг, бир. н. операцигæнджытæ операцигæнæн 0
операцигонд 156 очерк операцигонд операцион оперæ опереттæ оперон опиум оппозицион оппозиционер оппонент оппортунизм оппортунист оппортунистон оптикæ оптикон оптималон оптимизм оптимист оптимистон орангутанг оранжерей оратор ораторон орбитæ организатор организаторон организацигонд организацидзинад организм организацион органикон оргæн оргбюро орден орденджын орденхæссæг, бир. н. ор- деюсæсджытæ ордер ординатор оригиналондзинад ориентаци ориентир ориентировкæ оркестр орнамент ортодоксалон орфографи орфографион орфоэпи орфоэпион отзовизм отзовист отличник отпуск, г. х. отпусчы отряд официалондзинад официант официанткæ официоз официозон офф-офф оффытæ кæнын оххай оххай-гъе охх оххытæ кæнын охыл оцани очерк
павильон 157 парашют П павильон Павлодольскæй паддзах, бир. н. паддзæх- тæ паддзахад, бир. н. пад- дзахæдтæ паддзахадон паддзахиуæгад паёк пайдагæнæг, бир. н. пай- дагæнджытæ пайдадæттæг, бир. я.пай- дадæтджытæ пайдаджын пайдадзинад пайдайад пайдакæнынад пайон пайщик пакагонд пакгауз пакет пакт пакъуы палатализаци лалаталон палатæ палатон палач палеографи палеонтологи палитрæ паллиатив палто палубæ пальмæ памадæ памфлет панамериканизм паникæ паникон панисламизм панихидæ панорамæ пансион пантерæ пантюркизм папæ папкæ паплой паплойгæнæг, бир. н. па- плойгæнджытæ параболæ парагрæф парадоксалон парадон- паразитон паралич параллелепипед параллелограмм параллелон параллель парафин парахатдзинад парашют
парашютист 158 пæлæзджын парашютист, бир. я.пара- шютисттæ парашютон парик парикмахер паритетон парк, г. х. парчы паркетджын парламент парламентарон парламентёр парламентон парник, г.х. парничы паровик паровоз пароди пароль пароход партактив партæ партбацагуырд партбилет партбюро партдисциплинæ партер парти партизан партизандзинад партизанон партион партиондзинад па!рткабинет партком партконференци парторг партскъола партрухсад партстаж партсъезд парфюмери парфюмерон паспорт паспортизаци пассажирон пассивон пастæ патент патентджын патефон патокæ паталоги паталогон патриархалон патриархат патриотизм патриотон патрулон патруль паузæ пафос пациент пацифизм пацифист пацифистон пачкæ * пачкæгай, бир. н. пачкæ- гæйттæ пæлæзджын
159 пйрожнæ пæлæхсар пæлæхсар пæллахъхъ, бир. н. пæл- лахъхъытæ пæлхъ пæлхъ-пæлхъ пæр-пæр пæррæст, бир. н. пæр- рæстытæ пæртт-пæртт пæх-пæх педагогон пейзаж пенал пени пенсидæттæг, бир. н. пен- сидæтджытæ пенсиисæг, бир. н. пен- сиисджытæ пенсион пенсионер пенснэ пергаментон периметр период периодизаци периодикон перефери перламутр перманентон перпендикулярон перрон персонаж персонал персоналон перспективæ перспективон перфоратор пессимизм пессимист пессимистон петици пехцел пецамайæг, бир. н. пец- амайджытæ пецæмбæрзæн пецмæрзæн пецхафæн пианинæ пианист пигмент пижамæ пикет пикировкæ пикировкæгæнæг, бир. н. пикировкæгæнджытæ пиллон, бир. н. пиллæттэе пилот пилюли пинджак пинцет пион пионер пирамидæ пирамидæгæнæг, ’ бир. н, пирамидæгæнджытæ пирæг, бир. н. пирджытæ пирæнгæмттæ пирожнæ
пирын 160 полкъ пирын, ивгъ. аф. пырдта лисиджын лисмо писмоппарæн писмохæссæг, бир. н. пис- мохæсджытæ листон, бир. н. пистæттæ писыр питомник плагиат плазмæ плакат планер планетари планетæ планиметри плановик плантатор плантаци планшет пластикæ пластикон пластинкæ пластмассæ платинæ платформæ плау плацдарм плацкартон плащпалаткæ плебицист плеьрæ плеврит пленарон пленум плеядæ плита плиткæ пломбæ плюс пляж пневматикон повидлæ поезд позæ позитивон позици позицион полевод полемикæ полемикон полигами полиграфион поликлиникæ полиметалтæ политахуыр политбюро политграмотæ политехникон политикæ политикон политинформаци политскъола политхайад политэкономи политэмигрант полководец полкъ, г. х. полчъм
полпред 161 примитивон полпред полпредад полуфабрикат полюс полякаг полярон помещик популяризаци популярон порошок порт, порти портрет портсигар португайлаг, бир. н. пор- тугайлæгтæ Португали порфир порци постамент постласæг, бир. н. пост- ласджытæ . постхæссæг, бир. н. пост- хæсджытæ потенциалон похци почырк поэзи поэмæ поэт поэтикæ поэтикон правилæ правлени 11 Орфографион дзырдуат практикæ практикон практицизм прастина преамбулæ предметон президент президиум пренитæ прейскурант премиалон премьер премьерæ премьер-министр препарат пресс прессæ лресс-конференци пресс-папье иретендент претензи префикс прецендент прибор привилеги привилегиджын приёмник призёр призмæ приказ приказчик приклад прикъускæ примитивон
примус )62 протест примус принцип принципиалон принципиалондзинад прицел проб пробæвæрæн пробисæг, бир. н. проб- исджытæ пробиркæ проблематикон проблемæ провинци провокатор провокацион прогноз программæ программон прогресс прогресси прогрессивон продналог продукт продуктивон продукци проект проектгæнæг, бир. н. про- ектгæнджытæ проектгæнæн проективон проекткæнынад проектон прожектор прозаикон прозæ прокат прокатуадзæн прокламаци прокуратурæ прокурор пролетар пролетариат пролетаризаци пролетарон пролог пролонгаци промартель промбанк промыслæ, бир. н. про- мыслæтæ промыслон промышленнон промышленность пропагандæ пропагандæгæнæг, бир. н* пропагандæгæнджытæ пропагандист пропагандистон пропеллер пропорцион пропорционадон пропуск проректор прослойкæ проспект протезгæнæн протекци протест
протестант 1 протестант протокол протоплазмæ прототип профбилет профессионалон профессор профессурæ профилактикæ профилактикон профиль профком профорг профцæдис профцæдисон процедурæ процентджын процентон процесс процесси процессуалон пружин пружинджын психиатр психиатрион психикæ психикон психологон публикацигонд публикæ публикон публицист пудрæ пулемёт ^ пюре пульверизатор пульс пумпусигонд пункт пунктирон пунктуалон пунктуацион пут путёвкæ пылыстæг пыррыкк, бир. н. пыр- рыччытæ пыррыкрихи пырх, бир. н. пырхытæ пырхæндæг, бир. н. пыр- хæндæджытæ пырхæнтæ пырхгæнæн пырхгонд, бир. н. пырх- гæндтæ пырындз пысмил пыскъуыл пыс-пыс пысул (тæ) пысылмон пысыра пыхс, бир. н. пыхсытæ пыхсбын пыхсджын пыхцыл пыхцылсæр пьесæ пюре
пъавескæ 164 равдисын ПЪ пъавескæ х пъагон, бир. н. пъагæттæ пъагондяшн пъадвал, бир. н. пъад- вæлттæ пъадос пъалаткæ пъамидор пъартфел пъæгъгъæст, бир. н. пъæгъгъæстытæ пъæззы пъæлигон пъæлицæ пъæлицæйаг, бир. н. пъæлицæйæгтæ | пъæра I пъæр-пъæр пъæртт-пъæртгæнгæ пъæртт, бир. н. пъæрт- тытæ I Р раарфæ кæнын I рабадын "рабар-бабар кæнын рабарын рабийын I рабкор I рабыр-бабыргæнгæ рабыр-бабыр кæнын рабырст I пъæртт-пъæртт пъеро пълан пъланаразынад пълангæнæг, бир. н. пълангæнджытæ пъландзинад пълантæгæнæг, бир. н. пълантæгæнджытæ пъланон пъланыл пъластыр пълотник пъовыр пъол пъолмæрзæн пъробкæ пъырыпъыф пъырыстыф рабырсын рабырын равæр-бавæр кæнын равæрын равг, бир. н. рæвджытæ равгæн-бавгæн кæнын равгæнын равдæлын равдисын
равдыст 165 раз равдыст, бир. н. равдыс- тытæ равзæрæггаг равзæрд равзæрст равзæрынад равзæрындзинад рагагъоммæ рагацау рагæй-æрæгмæ рагæпп-багæпгæнгæ рагæпп-багæпп кæнын раггæнд рагон, бир. н. рагæттæ рагондзинад рагуалдзæг рагъ, бир. н. рæгътæ рагъæн рагъбæттæн рагъбос рагъдзарм, бир. н. рагъ- дзæрмттæ рагъхæлд рагъхъæд рагъыстæг, бир. н, ра- гъыстджытæ рагъыстæгджын радав-бадав кæнын радгæс радгæсад радгæсафон ради радиатор ! радикал радикалон радио радиоактивондзинад радиоаппарат радиобастдзинад радиограммæ радиоинформаци радиокомитет радиокомментатор радиолампæ радиолокаци радиомæхъусæг радиопередатчик радиоприёмник радиостанцæ радиотехникæ радиотрансляцион радиоузел радиофикаци радист радиус радих кæнын радон радыввытт кæнын радыгай (радгай), бир. н. радыгæйтты раджыгомау раджыма:раджы раджыма-раджыма радзур-бадзургæнæг, бир. н. радзур-бадзур- гæнджытæ раз, бир. н. рæзтæ
разамонæг разамонæг, бир. н. раза- монджытæ разамынд, бир. н. раза- мындтæ разæнгард разæнгарддзинад разæууæл разæфтуан разбæласдон развæлгъау развæндагамонæг развёрсткæ развод разгъор-базгъор раздарæн раздæх-баздæх раздæры раздзæуæг (раздзог), бир. н. раздзæуджытæ раздзырд раззаг, бир. н. раззæгтæ раззагдæр раззæрдæ раззынд размæдзыд размæкæнынад разныхас разуæз разхиз разыбадæг (ус) разыгæнаг, бир. н. разы- гæнæгтæ разыгæнæг, бир. н. разы- гæнджытæ райсомыккон разыдзинад раив-баив кæнын раивгъуийын раивд, бир. н. раивдты- тæ раивылд раивылын раивын раивынад райæххæстком райгæрдын райгом кæнын райгуырæн Райгуырæн бæстæ райгуырд райгуырын райдайæн райдайæны райдайын, ивгъ. аф. рай- дыдта райдианы райдыд райдзаг кæнын райдзаст райком район райс-байс райсинаг, бир. н. райси- нæгтæ райсов’ет райсомраджы, фæлæ: рай- сом раджы райсомсарæй райсомыккон 166
р^йсомырдæм райсомырдæм райст-раттыны акт райстад райсын, ивгъ. аф. райста райтауын, ивгъ. аф. рай- тыдта райтындзын райуарын райхалын райхæлын райхъал кæнын райхъусын райхъуысын райын, ивгъ. аф. рад,- и,-ис ракаст, бир. н. ракæстытæ ракæ-бакæ ракæ-бакæгæнæг ракæс-бакæсгæнгæ ракæс-бакæс кæнын ракет ракетуадзæн раконд, бир. н. ракæндтæ ралли-балли рамбулæггаг, бир. н. рамбулæггæгтæ рамбулын ранæй-ран ранæй-рæтты рантье ранывæст раппар-баппар раппаринаг, бир. н. рап- паринæгтæ раууат рарвит-барвит кæнын рард расидт расписани распискæ растæндæр растгæнæг, бир. н. раст- гæнджытæ растгæнæн растдзинад расткъуымон раст-равджы расттигъон растуæзад растфыссынад растхаххон расхойын расыггæнаг, бир. н. ра- сыггæнæгтæ ратас-батасгæнаг, бар. н. ратас-батасгæнæгтæ ратæх-батæх кæнын ратил-батил кæнын ратификаци ратон-батон кæнын раттын, ивгъ. аф. радта, суин. аф. ратдзæн,- и,-ис ратул-батул кæнын рауагъд рауагъдад рауадзын* рауай-бауай кæнын раууат 167
рауын-бауын кæнын рауын-бауын кæнын рафæрс-бафæрс кæнын рафидиуын рафинад рафтауын, ивгъ. аф. раф- тыдта рафт-бафт рафтын, ивгъ. аф. раф- тыд,-и,-ис рафыссын рафыст рахау-бахау кæнын ’ рахизон (тæ) рахизфарсырдыгæй рахизырдæм л рахизырдыгæй рахитик рахицæнгонд рацагурын рацамайын рацаразын рацахсын рацион рационализатор рационализаторон рационализаци рационалон рацу-бацу кæнын рацыд, бир. н. рацыдтытæ рацъон, бир. н. рацъæттæ рæбинаг, бир. н. рæби- нæгтæ рæбынджын рæбынырдæм рæдыфсы рæбынырдыгæй ( рæвдауæг, бир. н. рæв- дауджытæ рæвдауæн рæвдауæндон, бир. н. рæвдауæндæттæ рæвдауæндзаст рæвдауинаг, бир. н. рæв- дауинæгтæ рæвдауын, ивН. афон. рæвдыдта рæвдауынад рæвдуан рæвдыддзинад рæвдз рæвдздзинад рæгъа&уаг, бир. н. рæ- гъайуæгтæ рæгъау, бир. н. рæгъæут- тæ рæгъаугæс рæгъæдхъуаг рæгъ-рæгъы рæдаудзинад рæдæнг рæдийæг, бир. н. рæдий- джытæ рæдийын, ивгъ. аф. рæ- дыд,-и,-ис рæдувын, ивгъ. аф. рæ- дывта рæдыддзинад рæдыфсын, ивгъ. аф. рæ- дыфста
\ р)дедзæгъд рæдзæгъд рæдзæ-мæдзæ рæз рæзт рæзын, ивгъ. аф. рæзыд,- и,-ис; рæзт,-и,-ис рæзынад рæзынæг, бир. • н. рæ- зынджытæ рæйын, ивгъ. аф. рæйдта рæмбыныкъæдз рæмпæг, бир. н. рæмпæ- джытæ рæмпæгхæрд рæмпъузын, ивгъ. аф. рæмпъызта рæмудзын, ивгъ. аф. рæ- мыгъта, суин. аф. рæ- мудздзæн,-и,-ис рæмыгъд, бир\ н. рæ- мыгъдтытæ рæмыхст, бир. н. рæ- мыхстытæ рæмыхсын, ивгъ. аф. рæ- мыхста, рæмыхст,-и,-ис рæнхъ, бир. н. рæнхъытæ рæнхъæвæрд рæнхъгай, бир. н. рæнхъ- гæйттæ рæнхъон рæнхъ-рæнхъ рæсийаг рæсийæг рæтæнагъл * рæсийын, ивгъ. аф. рæ_ сыд,-и,-ис рæстад рæстæг, г. х. ’рæстæджц,, ц. х. рæстæгимæ (рæс- тæджимæ), æддагб. х.. рæстæгыл рæстæгæй-рæстæгмæ рæстæггай, бир. н. рæс- тæггæйтты рæстæгмæцæрæг рæстæджыхъæд рæстæмбæлæг,- бир. н.. рæстæмбæлджытæ рæстæмбис рæстæмбисдзæрæг, бир. н. рæстæмбис- дзæрджытæ рæстæнхъæл рæствæндаг рæстдзæвин рæстдзæф рæстдзинад рæстзæрдæ рæстмæ рæсуг рæсугъд рæсугъдæй-рæсугъддæр рæсугъддзинад рæсыд, бир. н. рæсыдтытæ- рæтауын, ивгъ. аф. рæ- тыдта рæтæнагъд, бир. н. рæ- тæнæгъдтæ 169
рæтыд рæтыд, бир. н. рæтыдты- тæ рæтъузын, ивгъ. аф. рæ- тъызта рæтъызт, бир. н. рæ- тъызтытæ рæуæг, бир. н. рæуджы- тæ рæувад рæудзырд рæузæрдæ рæузонд рæусалд рæучи _рæуыг рæхджы рæхойын, иегъ. аф. рæ- хуыста рæхсад, бир. н. рæхсæд- тытæ рæхсинаг, бир. н. рæх- сянæгтæ рæхснæг, бир. н. рæхс- нæджытæ рæхсын, ивгъ. аф. рæх- садта рæхуыст, бир. н. рæхуыс- тытæ рæхысгонд рæхысхъæд рæцугъын, ивгъ. аф. рæ- цыгъта реабилитацигонд реактив редиск реактивон реакци реакцион реакционер реализацигонд цæуын реализм реалон реалондзинад реванш реваншист ревизигæнæг, бир. н. ре- визигæнджытæ ревизион ревизионизм ревизионист ревизор революци революциондзинад революционер регент регионалон регистратор регистратурæ регистраци регистрацион регламент регламентаци регресс регрессивон регулярон регулятор редактор редакци кæнын редискæ
редколлеги редколлеги редут реестр режим режис’сёр резерв, бир. н. резервтæ резервон резервуар резиденци резинæ резолюци резонанс резонатор результативон резюме рейд рейс, бир. н. рейсытæ рейхстаг рекæ реквизит реквизици рекламæ рекогносцировкæ рекомендаци реконструктивон реконструкци рекорд рекордист рекордон рекордсмен рекрутон ректор рельеф рельефон 1]} рефлектор I рельс, бир. н. рельсытæ ремаркæ ремонтгæнæн ремонтгонд ренегат рентæ рентген рентгенологи рентгенон реорганизаци реорганизацигонд цæуын репарацион репатриаци репатриацигонд цæуын репертуар репетицæ репликæ репортаж репресси репрессивон репродуктор репродукци репутаци республикæ республикон рессор реставрацион ресторан ресурс реферат референдум референт рефлекс I рефлектор
реформатор реформатор реформаци реформæ реформизм рецензи рецепт (рицеп) рецидив решёткæ реэвакуаци реэкспорт ривад ривæд ривæддон ридикюль ризын, ивгъ. аф. рызт,-и,- ис рикошет рис риссаг, бир. н. риссæгтæ рнссын/ ивгъ’. аф. рыст,- и,-ис, суин. аф. рис- дзæн,-и,-ис ритм ритмикæ риторикæ ритуал риуæмбæрзæн риуæмбæрц риувæйнæг риуджын риуыгуыдыр риуыгъæг, бир. н. риуыгъ- джытæ романтик риуыгъд, бир. н. риуыгъд- • тытæ риуыгънæг, бир. н. риуы- гънæджытæ риуыгъын, ивгъ. аф. ри- уыгъта риуымбæрц рифмæ рифмæгонд, бир. н. риф- мæгæндтæ рихигонд рихиджын рог, бир. н, рогтæ роггай, бир. н. роггæйт- ты роггомау, бир. н. рогго- мæуттæ рогдæр рогдæрæй рогдзинад род (рæуæд), бир. н. родтæ родгæс роддон роддзарм розæхуыз розг роль ром * ромаг, бир. н. ромæгтæ роман романс романтизм романтик 72
романтикæ 173 ручкæ романтикæ романтикон ромб ромыл рон, бир. н. рæттæ ронбаст ронбæгъд ронбæгъддзинад ронг рондз ронкъа ростовщик ростовщикон ротатор ротæ рохгæнаг, бир. н. рох- гæнæгтæ рохгонд, бир.н. рохгæнд- тæ рохдзинад рохстдзинад рохуат роцъоджын рояль руаджы руайын, ивгъ. аф. руад, -и, -ис рувасдзарм, ’ бир% н. ру- васдзæрмттæ рувасдзуан рувæг, бир. н. рувджытæ рувæн рувæнтæ рувинаг, бир. н. рувинæг- тæ рувын, ивгъ. аф. рывта рудник• рудникон рудзынг, бир. н. рудз- гуытæ, рудзынгтæ рудзынгæмбæрзæн румынаг, бир. н. румы- нæгтæ Румыни рупор русгонд, бир. н. русгæнд- тæ русизм руссификаци руссификацигонд рухс, бир. н. рухсытæ рухсад рухсадон рухсгæнæг, бир. н. рухс- гæнджытæ рухсгæнæн рухсгонд, бир. н. рухс- гæндтæ рухсдæттæг, бир. н. рухс- дæтджытæ рухсдзæуæн (рухсдзон) рухсдзыд рухсзæрдæ рухстауæг, бир. н. рухс- тауджытæ рухсыцъыртт ручкæ
рывд 174 саджилæг рындз рынчынгæс рынчынгомау, бир. н. рынчынгомæуттæ рынчындон, бир. н. рын- чындæттæ рынчынфæрсæг, бир. н. рынчынфæрсджытæ рынчынхуыз рыст (риссын-æй) рыстдзинад рыстзæрдæ рыцарон рыцарь рюкзак рывд, бир. н. рывдтытæ рыгæйдзаг, бир. н. ры- гæйдзæгтæ рыггæнаг, бир. н. рыг- * гæнæгтæ рыггæнæг, бир. н. рыг- гæнджытæ рыгджын рыгдзæф рыгмæрзæн рыгсæрфæн рыгхафæн рыгцъир рыгъд рызт (ризын-æй) рынвыст сабат сабатизæр саби сабион сабырад сабырæй-сабырдæр сабырвад сабырдзинад сабыруарзаг, бир. н. са- быруарзæгтæ саг, г. х. саджы, ц. х. сагимæ (саджимæ) сагартæн л сагæгъдтæ саггом, бир. н. саггæмт-. тæ саггуырд сагдзарм, бир. н. саг- дзæрмттæ саглæг сагой, бир. н. сагæйттæ сагсур сагхъæд сагъæдахъ сагъæс сагъæсгæнæг, бир. н. са- гъæсгæнджытæ сагъæссаг сагъæсхуыз сагъд, бир. н. сæгъдтытæ сагъуийын саджилæг С
саджилгонд 175 сарагонд. саджилгонд саджилзæрдæ саджыкъах садзæг, бир. н. садзджы- тæ садзæн садзгæ , •садзинаг, бир. н. садзи- нæгтæ садзын, ивгъ. аф. сагъта, суин. аф. садздзæн, -и, -ис саинаг, бир. н. саинæгтæ сайаг, бир. н. сайæгтæ сайæг, бир. н. сайджытæ сайæгой сайгак сайд, бир. н. сæйдтытæ " сайнæг, бир. н. сайнæ- джытæ сайраг, бир. н. сайрæгтæ сайын, ивгъ. аф. сайдта саккаг кæнын сакком, бир. н. саккæмт- тæ саксаул сакъадах, бир. н. сакъа- дæхтæ салам, бир. н. салæмттæ саламджын саламлæвæрд салат салæ салбар са лд, бир. н. сæлдтытæ салдат, бир. н. салдæттæ салдаттаг, бир. н. салдат- тæгтæ салф салфеткæ сальдо салют салютдæттæг, бир. н. са- лютдæтджытæ самавар самангæрдæн самандур сампал сампалгонд санатори санаторон сандали, бир.н. сандалитае санитарон санкци сантиметр санчъех сапёр сапёрон сапон, бир. н. сапæттæ сапонгæнæг, бир. н. са- понгæнджытæ сапонгæнæн сапондон, бир. н. сапон- дæттæ сапп, бир. н. сæппытæ сапфир сар сарагонд
’сарæзт 176 сахатгæнæн •сарæзт -саргъ, бир. н. сæргътæ -саргъæмбæрзæн сардзан •сардзин сармадзан •сарт, бир. н. сæртытæ саси осиргур сасирвæд сасм •саст, бир. н. сæстытæ састаг, бир. н. састæгтæ састæрдгонд састуат сатæггонд сатæгсау ■сатин сатирæ •сатирик, г. х. сатиричы сатирикон <:ауæмбыд сауæрфыг -саубон саувадыг <:аугарк саугуырм саудалынг’ •саударæг, бир. н. саудар- джытæ <:аузæрдæ саударæн Сау денджыз сауденджызон сауджын саузым саукусæг, бир. н. саукус- джытæ саукъæй саулагъз,^//7. н. саулæгъз- тæ саулохаг, бир. н. сауло- хæгтæ саумæрой саумæр саумигъ саунæмыг, бир. н. сау- нæмгуытæ саунæмыгдзуан саурагъ сау-сауид саусæр саухил саухъæд сауцæст сауцъар . сауцъиу, фæлæ: сау цъиу сауыстъæлф сафран (фæткъуы) сафрон сафын, ивгъ. аф. сæфта сахарин сахат, бир. н. сахæттæ сахатгай, бир. н. сахат- гæйттæ сахатгæнæг, бир. н. са- хатгæнджытæ сахатгæнæн
сахатырдæг 177 сæккагонд сахатырдæг саха-уард сахкъæвда сахсæн сахъ сахъари сахъарикъул сахъат, бир. н. сахъæттæ сахъатджын сахъатдзинад сахъгуырд сахъдзинад сæД х. сын, ар.х. сæм, æддагб. х. сыл сæбæкк сæвгæнын сæвдæрзын сæвдисын сæвдулын сæвдылын сæвджын сæвзарын сæвзæрын сæвзидын сæвзилын сæгад кæнын сæгæйдзаг, бир. н. сæ- гæйдзæгтæ сæгджын сæгдзыд сæгуыт сæгуытдзарм, бир. н. сæ- гуытдзæрмттæ сæгъæлвыд 12 Орфографион дзырдуат сæгъгæс сæгъдзарм, бир. н. сæгъ- дзæрмттæ сæгъдзаст сæгъысыкъа сæдас кæнын сæдæаз сæдæаздзыд, бир. н. сæ- дæаздзыдтытæ сæдæазон сæдæазыккон, бир. н. сæ- дæазыккæттæ сæдæй’маг сæдых уæвын, ивгъ. аф. сæдых, сæдых ис (и) сæдзæсгом уæвын, ивгь. аф. сæдзæсгом, сæ- дзæсгом ис (и) сæдзын, ивгъ. аф. сагъд, -и, -ис, суин. аф. сæдз- дзæн, -и, -ис сæйæг, бир. н. сæйджытæ сæййафын сæйраг, бир. н. сæйрæг- тæ сæйрат, бир. н. сæйрæт- тæ сæйын, ивгъ, аф. сад, -и, -ис сæкæрдон, бир. н. сæ- кæрдæттæ сæкæрджын г сæкка сæккагонд
сæлавыр 178 сæппарын сæлавыр сæлавырдзарм, бир. н. сæлавырдзæрмттæ сæлæтгæнаг, бир. н. сæ- лæтгæнæгтæ сæлæф сæлвасын сæлвæсын сæлвынын сæлдад сæлфынæг сæлхæрдзинад * сæлхъивын сæлын, ивгъ. аф. салд, -и,-ис сæмæнласæн сæмбæлд, бир. н. сæм- бæлдтытæ, сæмбæлдтæ сæмбæлын сæмбу кæнын сæмпæл сæмпæрчъи сæмпулын сæмпылын сæмпъухын сæнар, бир. н. сæнæрттæ сæнæмæт кæнын сæнæфсирдон,#и/?. н. сæ- нæфсирдæттæ сæнæхъару кæнын сæнгæнæг, бир. н. сæн- гæнджытæ сæндавын сæндæггæнæг, бир. н» сæндæггæнджытæ сæндæггонд сæндон, бир.н. сæндæттæ сæндуцæг, бир. н. сæн- дуцджытæ сæндуцæн сæндуцынад сæнк, бир. н. сæнчытае сæнкъусын сæнкъуысын сæнтбур, фæлæ: сæнтбур сæнтдзæф сæнтдзырд сæнтсау, фæлæ: сæнт сау сæнтсырх, фæлæ: сæнг сырх сæнттæ цæгъдын сæнтурс, фæлæ:сæнт урс сæнтысын сæнтъæрын са^нтцъæх, фæлæ: сæнт цъæх сæнхъизын сæныкдзарм, бир. н. сæ- ныкдзæрмттæ сæныкк, бир. н. сæныч- чытæ сæпгæнаг, бир. н. сæпгæ- нæгтæ сæпгæнæг, бир. н. сæп- гæнджытæ ’ сæпп, бир. н. сæппытае сæппарын
сæпп-сæпп 179 сæрмагонд сæпп-сæпп сæпп-сæппæй сæрак, бир. н. сæрæктæ сæраппонд сæрæвæрæг, бир. н. сæ рæвæрджытæ сæрæвæрæн сæрæгас сæрæй-сæрмæ сæрæмбæрзт сæрæнарæзт сæрæнгуырд сæрæндзинад сæрбæрзондæй сæрбæттæн сæрбæттæнхор > сæрбихъуырой, бир. н. сæрбихъуырæйттæ сæрбос, бир. я.сæрбæстæ сæрвасæн сæрвæлтау сæрвæт сæргæхц сæргрнд, бир. н. сæр- . гæндтæ сæргуыбырæй сæргуыбырдзинад сæргъастæу сæргълæууæг, бир. н. сæргълæуджытæ сæрдар сæрдарад сæрдасæг, бир. н. сæрда джытæ сæрдасæн сæрдæг, бир. н. сæрд- джытæ сæрдæн - | сæрдæндон, бир. н. сæр- дæндæттæ сæрдиаг кæнын сæрдинаг, бир. н. сæрди- нæгтæ сæрддон-сæрдыдæргъы . сæрдыгон, бир. н. сæрды- гæттæ сæрдын, ивгъ. аф. сæр- ста, суин. аф. сæрд- дзæн, -и, -ис сæрджын сæрдзæвæн сæрдзæг, бир. н. сæрдзæ- джытæ сæрзилæджджын сæрибаргæнæг, бир. н. сæрибаргæнджытæ сæрибаргæнæн сæрибаргонд, бир. н. сæ- рибаргæндтæ сæрибардзинад сæрибаруарзаг, бир. н. сæрибаруарзæгтæ сæрибаруарзæг, бир. н. сæрибаруарзджытæ сæрибаруарзон сæрибаруарзт - сæрмагонд, бир. н. сæр- | - магагндтæ
сæрмæхæссаг сæрмæхæссаг, бир. н. сæрмæхæссæгтæ сæрмæхæссæг, бир. н. сæрмæхæсджытæ сæрниз сæрнизгæнæг, бир. н. сæрнизгæнджытæ сæрныллæгдзинад сæрра кæнын сæррæтгæнгæ ’сæррæтт, бир. н. сæррæт- тытæ сæр-сæр сæр-сæргæнаг, бир. н. сæр-сæргæнæгтæ сæр-сæргæнæг, бир. н. сæр-сæргæнджытæ сæрсæттæн сæрсæфæн сæрст, бир. н, сæрстытæ сæртæгдзинад сæртмих сæрттивын сæртт-сæртгæнæг, бир. н. сæртт-сæртгæнджытæ сæртт-сæртт сæртыхизæг, бир. н. сæр- тыхизджытæ сæртыхизынад сæрфат сæрфæнгонд сæрфт, бир. н. сæрфтытæ сæрфын, ивгъ. аф. сæрфта сæудæджерад сæрхæм уæвын, ивгь. аф. сæрхæм, сæрхæм ис (и) сæрхызт сæрхъæд сæрхъæндзинад сæрхъуаг, бир. н. сæр- хъуæгтæ сæрхъуызой, бир. н. сæр- хъуызæйттæ сæрыкъуыдыр сæрылхæцæг, бир. н. сæ- рылхæцджытæ сæрын сæрыфахс, бир. н. сæры- фæхстæ сæрыстырдзинад сæрыхъуын сæтæл сæтæлæг, бир. н. сæтæл- джытæ сæтæлхуыз сæтæлхъузг сæтой сæтгæйæ сæттаг, бир. н. сæттæгтæ сæттæг, Лир. н. сæтджы- тæ сæттын, ивгъ. аф. саста, суин. аф. сæтдзæн, -и, -ис сæ тых-сæ бонæй сæуæхсид сæудар^- сæудæджерад 180
сæумæраджы 181 сезонгай сæумæраджы сæумæрайсом сæумæцъæхæй сæууæрдын сæууон сæухиз сæфт, бир. н. сæфтытæ сæфтауын сæфтæг, бир. н. сæфтæ- джытэе сæфтæгджын сæфтдзаг, бир. н. сæфт- дзæгтæ сæфтмæгæнæг, бир. н. сæфтмæгæнджытæ сæфтмæдзæуæг, бир. н. сæфтмæдзæуджытæ сæфтмæдзыд сæфтын сæфын, ивгъ. аф. сæфт, -и, -ис сæхгæнын сæхинымæр сæхион сæхирдæм х:æхирдыгонау сæх-сæх кæнын сæхтæг, бир. н. сæхтæ- джытæ сæхуыдтæг, сæхæдæг сæххæст кæнын сæххæтгæнгæ сæххæтт, бир. н. сæххæт- тытæ сæццæ сбадын (ысбадын) сбарын (ысбарын) сбæззын (ысбæззын) сбæттын (ысбæттын) сбийын (ысбийын) сбырын (ысбырын) свайнаг, бир. н. свайнæгтæ светофор сводкæ сводкæдæттæг, бир. н. сводкæдæтджытæ сгарын (ысгарын), ивгъ. аф. сгæрста сгуы (ысгуы) сгуыхт (ысгуыхт) сгуыхын, (ысгуыхын), ивгъ.аф. сгуыхт,-и, -ис сдавын (ысдавын) сдарын (ысдарын) сдауын (ысдауын,) сдæрын (ысдæрын), ивгъ. аф. сдæрдта сдæттын (ысдæттын) сдымын (ысдымын) сдзурын (ысдзурын) сдзырд (ысдзырд) сдзырддаг (ысдзырддаг) кæнын сегас сегасдæр сегмент сезонгай, бир. н. сезон- гæйтты
сейф 182 . силлæг уæвын сейф секанс секрет секретариат секретон секреци сектор секци селагонд селектор селекцион селекционер селфгæнаг, бир. н. селф- гæнæгтæ селфутка селфына семантикæ семантикон семафор ссместр семинар семычкæ сенæ сенæгонд, бир. н. сенæ- гæндтæ сенк кæнын сенсацион сентименталон сентябрь сепаратизм сепаратор сепараторон сервиз сержант сери сесси сзайын (ысзайын) сзилын (ысзилын) сзыгъуыммæ (ысзыгъуым- мæ) кæнын сзынын (ысзынын) сзыр-зыр (ысзыр-зыр) кæнын сиахс, бир. н. сиæхстæ сиахсаг, бир. н. сиахсæгтæ сиахъ сивыр сигæцдур сигнал сигнализаци сида хъхъ, бир. н. сид’ахъ- хъытæ сидæн сидт, бир. н. сидтытæ сидтагъоммæйон сидтон сидын, ивгъ. аф. сидт, -и, -ис сидзæргæс сийаг сийæг сийын, ивгъ. аф. сыд, -и, -ис сикъо сикъунд силлабикон силлæг уæвын, ивгъ. аф. силлæг, силлæг ис (и)
силодкæ 183 скъæлдзой силодкæ силосгæрдæн силофкæ символ символизм симд, бир. н. симдтытæ симинар симфонион симметрион симын, ивгь. аф. симдта син синаг, бир. н. синæгтæ синæргом синджын синдикализм синдикат синоним синтаксис синтез синтой сиргонд сирен сиренæ сирын, ивгъ. аф. сирдта сисамайæг, бир. н. сиса- майджытæ сисбын сисджын сиск, бир. н. сисчытæ сист, бир. н. систытæ систематизаци систематикæ систематикон системæ системон ’ ситро ситуаци сиу кæнын сифтонг кæнын сифтындзын сихор, бир. н. сихæрттæ сихорафон сихорхæссæг сихорхæссæн скалд (ыскалд) скалын (ыскалын) скатургонд скафын (ыскафын) скæрдын (ыскæрдын) скæнын (ыскæнын) скæсын (ыскæсын) скептик скептицизм скипидар скифаг, бир. н. скифæгтæ ской (ыской) скомын (ыскомын) сконд (ысконд), бир. н. скæндтытæ скувын (ыскувын) скульптор скульптурæ скульптурон скусын (ыскусын) скъапп, бир. н. скъаппы- тæ скъахын (ыскъахын) скъæлдзой (ыскъæлдзой)
скъæм уæвын 184 сныхсык скъæм уæвын скъæрæг (ыскъæрæг), бир. н. скъæрджытæ скъæрын (ыскъæрын), ивгъ. аф. скъæрдта скъæт (ыскъæт) скъæфæг (ыскъæфæг), бир. н. скъæфджытæ скъæфт (ыскъæфт),бир. н. скъæфтытæ скъæфын (ыскъæфын), ивгъ. аф. скъæфта скълад скъовæрæда скъола скъоладзау скъуийын (ыскъуийын), ивгъ. аф. скъуыд, -и,-ис скъуыд (ыскъуыд), бир. н. скъуыдтæ, скъуыдтытæ скъуыддзаг (ыскъуыд- дзаг), бир. н, скъуыд- дзæгтæ скъуынын (ыскъуынын), ивгъ. аф. скъуыдта скъуырын (ыскъуырын) слабодкæйаг, бир. н. сла- бодкæйæгтæ славяйнаг, бир. н. сла- вяйнæгтæ сласын (ысласын) слæбурын (ыслæбурын) слæгæрдын (ыслæгæр- дын) слæмарын (ыслæмарын) слæууæг (ыслæууæг) слæууын (ыслæууын) слестгæнæг, бир. н. слест- гæнджытæ слест кæнын слесыр слёт слидзын- (ыслидзын) службæгæнæг, бир, н. службæгæнджытæ службæйон слухын (ыслухын) смаг (ысмаг), ц.х. сма- гимæ (смаджимæ) смаггæнаг (ысмаггæнаг) смæг (ысмæг) смæгдон (ысмæгдон) смæрзын (ысмæрзын) сметæ сметæгæнæг, бир. н. сме- тæгæнджытæ смудæн (ысмудæн) смудын (ысмудын), ивгъ. аф. смыста, суин. аф. смуддзæн, -и, -ис снæмын (ыснæмын) снæрын (ыснæрын) снæтын (ыснæтын) сноггонд (ысноггонд), бир. н. сноггæндтæ сногкæнынад (ысногкæ- нынад) сныхсын (ысныхсын)
совет 185 спекулятивок совет советон Совинформбюро Совнарком совхозон содæ содæджын сойаг, бир. н. сойæгтæ сойæдзаг, бир. н. сойæ- дзæгтæ сойджын сойдзæст сойыфых соло сомбон сомизæр сомихаг; бир. н. сомихæг- тæ сомыгæнæг, бир. н. со- мыгæнджытæ сомыгæнæн сомыгонд, бир. н. сомы- гæндтæ сомыккон, бир. н. сомык- кæттæ сомырдæг сомыхъом сонатæ сондон сондонгуыр сондонтуаг сонет сонорон сонт, бир. н. сæнттæ^ сонтытæ сонт-монты сонтхела сопкæ сопрано сортджын сосæ софизм софист сохъхъыр 4 соцбадзырд соцерыс социал-демократ социал-демократи социал-демократизм социал-демократон социдлизм социалист социалистон социалон социалон-политикон социалон-экономикоге социал-пацифизм социал-шовинизм социологи социологон соцъи спартакиадæ спектакль спектр спектралон спекулянт спекулятивон
спекуляци 186 ссæстдзинад спекуляци спекуляцигæнæг, бир. н. спекуляцигæнджытæ специалист специалон специальность спецификаци спецификæ спецификон спецкор спецхайад спиралон спираль спирын (ыспирын) спичкæ (тæ) спорт спортивон спортсмен справкæ •справочник спъиртт, бир. н. спъирт- тытæ спъирттын срастгæнæг (ысрастгæ - нæг), бир. н. срастгæн- джытæ срастгæнæн (ысрастгæ- нæн) срастгæнинаг (ысрастгæ- нинаг), бир. н. сраст- гæнинæгтæ срæвдзгæнæг (ысрæвдз- гæнæг), бир. н. срæвдз- гæнджытæ срæдийын (ысрæдийын) срæдувын (ысрæдувын) срæсийын (ысрæсийын) срæхойын (ысрæхойын) срæцугъын (ысрæцугъын) сризын (ысризын) сриссын (ысриссын) сриуыгъын (ысриуыгъын) срыг (ысрыг) кæнын ссад (ыссад) ссадæхсид (ыссадæхсид) ссайын (ыссайын) ссарæггаг (ыссарæггаг), бир. н. ссарæггæгтæ ссард (ыссард) ссарын (ыссарын) ссау (ыссау) кæнын ссæггаг (ыссæггаг), бир.н. ссæггæгтæ ссæдз (ыссæдз) ссæдзаздзыд (ыссæдзаз-. дзыд) ссæдзазыккон (ыссæдза- зыккон ссæдзæймаг (ыссæдзæй- маг), бир. н. ссæдзæй- мæгтæ ссæндын (ыссæндын) ивгъ. аф. ссæста, суин. аф, ссæнддзæн, ти, -ис ссæст (ыссæст), бир. н. ссæстытæ ссæстдзинад (ыссæстдзи- над)
ссæуын 18 7 старт ссæуын (ыссæуын) ссивæг (ыссивæг), бир. н. ссивджытæ ссивæн (ыссивæн) ссивинаг (ыссивинаг), бир. н. ссивинæгтæ ссивын (ыссивын), ивгъ. аф. ссывта ссинаг (ыссинаг), бир. н. ссинæгтæ ссойнаг Гыссойнаг), бир. н. ссойнæгтæ ссон (ыссон) ссонын (ыссонын), ивгъ. аф. ссыдта ССР-ы Цæдис ссудзын (ыссудзын) ссурын (ыссурын) ссывд (ыссывд), бир. н. ссывдтытæ ссыгъдæг (ыссыгъдæг) кæнын ссын (ыссын), ивгъ. аф. ссадта, суин. аф. сдзæн, -и, -ис ссыр (ыссыр) ссырджын (ыссырджын) ссырх (ыссырх) уæвын, ивгъ. аф. ссырх, ссырх ис (и) ссырхзынг (ыссырхзынг) кæнын стабилизаци стабилизацигонд цæуын стабилон стабилондзинад ставд (ыставд), бир. н. стæвдтæ ставдбæрзæй (ыставдбæр- зæй) ставддæр (ыставддæр) ставкæ стад (ыстад) стади стадиалон стадигай, бир. н. стади- гæйтты стадион стаж стажёр стай (ыстай) стайдзарм (ыстайдзарм) бир. н. стайдзæрмттæ стай-тай (ыстай-тай) кæ- нын стайын (ыстайын), ивгъ. аф. стад, -и, -ис стан стандарт стандартизаци стандартон станицæ станок, г. х. станочы станокаразæн станокаразынад станцæ станцæгæс старт "
старц 188 стратегион старц (ыстарц) старшина статист статистик статистикæ статистикон статуй статья стауæн (ыстауæн) стауын (ыстауын), ивгъ. аф. стыдта стахановон чггационар стационарон стачкæ стæг (ыстæг), бир. «. стджытæ стæгдар (ыстæгдар), бир. н. стæгдæрттæ стæгджын (ыстæгджын) стæгниз (ыстæгниз) стæгхæстæг (ыстæгхæ- стæг), бир. н. стæг- хæстæджытæ стæгхъæн (ыстæгхъæн) стæм (ыстæм) стæ-ма (ыстæ-ма) стæмæй-стæммæ (ыстæ- мæй-ыстæммæ) стæнхъ (ыстæнхъ) стæр (ыстæр) -стæрон (ыстæрон) стæрын (ыстæрын), ивгъ. аф. стардта стеклограф стеклографи стенограммæ стенограф стенографион стереометри стереоскоп стереоскопион стереотипон стерилизаци стерилизацигонд цæуын стивдз (ыстивдз), бир. н. стивдзытæ стигъын (ыстигъын), ивгъ. аф. стыгъта стилизаци стилистикæ стилистикон стилон стиль стимул стипенди стипендиат стихийон столицæ стонг (ыстонг), бир. н. стонджытæ стонуат (ыстонуат), бир. н. стонуæттæ стон-схæрæй (ыстон-ыс- хæрæй) стонын (ыстонын) стражник стратегион
стратонавт стратонавт стратостат стратосферæ страус структурæ структурон стуан (ыстуан) студент студи стур (ыстур) стурвос (ыстурвос) стухын (ыстухын) стыг (ыстыг) стыггай (ыстыггай) .стыд (ыстыд), бир. н. стыдтытæ стын (ыстын), ивгъ. аф. стад, -и, -ис, суин. аф. стдзæн, -и, -ис стынг (ыстынг) кæнын стыр (ыстыр) стырдзинад (ыстырдзинад) стырзæрдæдзинад (ыстыр- зæрдæдзинад) стырсæр (ыстырсæр) стыруырыссаг (ыстыр- уырыссаг) стырындз (ыстырындз) кæнын стыхсын (ыстыхсын), ивгъ. аф. стыхст, -и, -ис стъалы (ыстъалы) стъарапил стъарапойлаг, бир. н. субъект стъарапойлæгтæ. г. Стъарапол стъæлф (ыстъæлф), бир. н. стъæлфытæ стъæлфæн (ыстъæлфæн) стъæлфын (ыстъæлфын), ивгъ. аф. стъæлфыд, -и, -ис, стъæлфыдта стъæлха (ыстъæлха) стъæлын (ыстъæлын), ивгъ. аф. стъæлд, -и, -ис (стъæлыдис) стъол стъолæмбæрзæн стърафгонд, бир. н. стърафгæндтæ суагъæ суздон, бир. н. суадæттæ суадздзæгтæ кæнын суадзын (ысуадзын) суайын (ысуайын) суанг суангварс суангтъанг суанцъæ суар, бир. н. суæрттæ ’ суари суасын (ысуасын) суæндын (ысуæндын) субботник субсиди субстанци субтропикон субъект
субъективизм 190 сусæггæнаг субъективизм субъективон суверенитет суверенон сугдон, бир. н. сугдæттæ сугдзау сугласæг, бир. н. суглас- джытæ сугсæттæг, бир. н. суг- сæтджытæ сугсæттæн сугфадæг, бир. (н. суг- фадджытæ сугфадæн сугъахъ судгонд, бир. н. судгæнд- тæ судак судтыл ’кæнын судзаг, бир. н. судзæгтæ судзаггаг, бир. н. судзаг- гæгтæ судзæг, бир. н. судзджы- тæ судзæн судзингонд судзиндон, бир. н. су- дзиндæттæ судзинхуыз судзын, мвгъ. аф. сыгъд, -и, -ис, сыгъта; суин. аф. судздзæн, -и, -ис суилын (ысуилын) суинаг (ысуинаг), бир. н. . суинæгтæ суйтæгонд сулæфт (ысулæфт), бир. 4 н. сулæфтытæ сулæфьщ (ысулæфын) султъы суммæ сункæ сурæтгæнæг, бир. н. су- рæтгæнджытæ сурæтгæнæн сурбыл сурбын сургæнæг, бйр. н. сур- гæнджытæ сургæнæн сургонд, бир. н. сур- гæндтæ сурзæхх сурзæххон суррогат суртæгæнæг, бир. и. сур- тæгæнджытæ сурын, ивгъ. аф. сырдта сусæгвæнд сусæгвæндгæнæг, бир. н* сусæгвæндгæнджытæ сусæггаг, бир. н. сусæг- гæгтæ сусæггад сусæггæнаг^ бир. н. су- сæггæнæгтæ
сусæггонд сусæггонд, бир. н. сусæг- гæндтæ сусæгдзинад, бир. н. су- сæгдзинæдтæ сусæгкуыстгæнæг, бир. н. сусæгкуыстгæнджытæ сусæгхор сусæн сусдур сусу-бусу сусу-бусугæнгæ сусхъæд суткæ сутыргæнæг, бир. н. су- тыргæнджытæ сутыргонд, бир. н. сутыр- гæндтæ суфлёр суффикс сухари, бир. н. сухаритæ суцца суццаг суымæл (ысуымæл) кæ- нын суынгæг (ысуынгæг) кæ- нын- суынын (ысуынын) суых-суых кæнын сфадын (ысфадын) сфаринтæ (ысфаринтæ) кæнын сфасын (ысфасын) сфауын (ысфауын) сфæзмын (ысфæзмын) схæцын сфæйлауын (ысфæйла- уын) сфæлвых (ысфæлвых) кæ- нын сфæлдисæг (ысфæлди- сæг), бир. н. сфæлдис- джытæ сфæлдисын (ысфæлди- сын) сфæлдыст (ысфæлдыст) сфæлдыстад (ысфæлды- стад) сфæлдыстадон (ысфæлды- стадон) сфæлмæцын (ысфæлмæ- цын) сфæлтæрын (ысфæлтæ- рын) сфæлындын (ысфæлын- дын), ивгъ. аф. сфæ- лыста сфæразын (ысфæразын) сферæ сферикон сфидар (ысфидар) кæнын сфидауын (ысфидауын) сфыссын (ысфыссын) сфыст (ысфыст) сфыцын (ысфыцын) схауын (ысхауын) схæссын (ысхæссын) схæцæн (ысхæцæн) схæцын (ысхæцын) 191
схæццæ 192 сцурын схæццæ (ысхæццæ) кæ- нын схематизм схематикон схемæ схизын (ысхизын) схилын (ысхилын) сходкæ схойын (ысхойын), ивгъ. аф. схуыста схоластикæ схоластикон схон (ысхон) схонджын (ысхонджын) схонын (ысхонын) схор-хор (ысхор-хор) кæ- нын схудын (ысхудын) схуыссын (ысхуыссын) схуыстдзинад (ысхуыст- дзинад) схуыфын (ысхуыфын) схылы-мылы (ысхылы- мылы) кæнын схыртт-хыртт (ысхыртт- хыртт) кæнын схъавын (ысхъавын) схъарын (ысхъарын) схъауын (ысхъауын),#яг&. аф. схъаудта схъæл (ысхъæл) схъæлдзырд (ысхъæл- дзырд) схъæлфындз (ысхъæл- фындз) схъæрзын (ысхъæрзын) схъæр (ысхъæр) кæнын схъил (ысхъил) кæнын схъисдзæф (ысхъисдзæф) схъист-хъист (ысхъист- хъист) кæнын схъиуæггаг (ысхъиуæг- гаг), бир. н. схъиуæг- гæгтæ схъиуæццаг (ысхъиуæц- цаг), бир. н. схъиуæц- цæгтæ схъиуд (ысхъиуд), бир. н. схъиудтытæ схъиуын (ысхъиуын), ивгъ. аф. схъиудта схъомыл (ысхъомыл) кæ- нын схъуызын (ысхъуызын) схъуыр-хъуыр (ысхъуыр- хъуыр) кæнын схъызын (ысхъызын) схъыс-хъыс (ысхъыс- хъыс) кæнын сцагайын (ысцагайын) сцæвын (ысцæвын) сцæгъдын (ысцæгъдын) сцæфсыи (ысцæфсын) сценари сценæ СЦКП сцурын (ысцурын)
сцъирын 1^3 сылгоймаг сцъирын (ысцъирын) сцъыбар-цъыбур кæнын счетовод счетчик счъил (ысчъил) съезд сыбар-сыбур сыбираг, бир. н. сыби- рæгтæ сыбыртгæнæг сыбыртт, бир. н. сыбырт- тытæ сывæдæг сывæлдæг, бир. н. сы- вæлдæджытæ сывæлдæггонд, бир. н. сы- вæлдæггæндтæ сывæлдæгхуыз сывæллон, бир. н. сы- вæллæттæ сывæллонгæс сывæллонджын сывæллондзинад сывæр сывæрджын сывылдз сыгджйн сыгом кæнын сыгъд, бир. н. сыгъдтытæ сыгъдæг, бир. н. сыгъ- дæджытæ сыгъдæгдзинад сыгъдæгзæрдæ сыгъдæгкæнынад 13 Орфографион дзырдуат сыгъдон, бир. н. сыгъ- дæттæ сыгъдхуыссынгæнæг, бир. н. сыгъдхуыссынгæн- джытæ сыд сыдывд сыджытбын, сыджытджын сыджыткъахæн сыджытсæр сыджытхъус сыдзаг кæнын сыдзмыдзы сызгæ кæнын сызгъæрин сызгъæринагурæг, бир. я. сызгъæринагурджытæ сызгъæриндонытылд сызгъæринхуыз- сыздахын сыздæхын сыздухын сыздыхсын сызмæлын сызмæнтын сыкъаджын сыкъадзæф сыкъафындз сыла-нæла сылæнгæс сылваз сылгоймаг, бир. н. сыл- гоймæгтæ
сыллынк-сыллынк сыллынк-сыллынк сылмæнæу сылы сылыстæг сымах сымахон сым-сым сым-сымæг сынæг, ц. х. сынæгимæ, (сынæджимæ) сынæрдзæгъдæг, бир. н. сынæрдзæгъдджытæ сындæг, бир. н. сындæ- джытæ сындæггай, бир. н. сын- дæггæйтты сындз, бир. н. сындзытæ сындзджын сындздзарм, бир. н. сындз- дзæрмттæ сындзсыф сындзтел сынк, бир. н. сынчытæ сынкъ, бир. н. сынчъытæ сынт, бир. н. сынтытæ сынтæг, бир. н. сынтæ- джытæ сынтæгæмбæрзæн сынтхуыз сыпп сырæзын сырдбадæн сырддонцъиу сырдджын сысынад сырддзарм, бир. н. сырд- дзæрмттæ сырддзаст, бир. н. сырд- дзастытæ сыр-сыр сыр-сыргæнаг, бир. н. сыр-сыргæнæгтæ сыр-сыргæнгæ сырхæфсæддон сырхбын сырхварс, фæлæ: сырх фарс сырхгуыбынниз сырхзынг сырх-сырхид сырхуадул Сырх фæз сырххуыз сысджы сыскъæрын сыскъуийын сыскъуынын сысмудын сыстад сыстауын сыстонг уæвын, ивгъ. аф. сыстонг, сыстонг ис(и) сыстын сыстыр кæнын сысылы сысхойын сысын, ивгъ. аф. сыст, -и, -ис'(сысыд, -и, -ис)' сысынад 94
сыф-сыф 195 тадзын сыф-сыф сыф-сыфгæнгæ сыфтæр сыфтæрдзагъд"’ сыфтæрызгъæлæн сыффытт, бир. н. сыф- фыттытæ сыхбæстæ сыхсы сыхуыл сыххуытгæнгæ табаисæн табель табельфыссæг, бир. н. табельфысджытæ таблеткæ таблицæ табор табуафси табуреткæ табырджйан тавиц тавс тавын, ивгъ. аф. тавта -тагджын тагъдад тагъдгомау тагъддæр тагъддзæуаг, бир. н. тагъддзæуæгтæ сыххуытт, бир. н. сых- хуыттытæ сыхырнагонд сыхъал кæнын сыхъусын сыхъуысын сычъидзарм, бир. н. сычъидзæрмттæ сэвакуаци кæнын сюжет сюжетон тагъддзæуæг, бир. н. тагъддзæуджытæ тагъддзинад тагъддзу тагъддзураг, бир.н. тагъд- дзурæгтæ тагъддзурæг, бир. н. тагъддзурджытæ тагъдивгъуийæг, бир. н. тагъдивгъуийджытæ тагъд-тагъд кæнын тагъдцæттæгæнаг, бир. н. тагъдцæттæгæнæгтæ таджикаг, бир. н. таджи- кæгтæ тадзæн тадзин тадзын, ивгъ. аф. тагъта, суин. аф- тадздзæн,-и,-ис Т
тайга тайга тайфун тайын, ивгъ. аф. -и, -ис тайындзинад таксæ такси такт тактикæ таладон талантджын талас талæу талер талм талмудист талон талынггæрæттæ талынгдзинад тамакодон, бир. н. там кодæттæ тамасхан тамбур таможнæ тамион тангенс танк, бир. н. танкæтæ танкер танкеткæ . танкист танхъа тапка тапочкæ таппуз 196 татха I тар, бир. н. тæрттæ тарангонд тарæ * тарæрфыг, бир.н. тарæрф- гуытæ тарбын тарбур тарваз, бир. н. тарвæзтæ тариф тарификаци тарификацигонд цæуын тарификаци кæнын тарстзæрдæ тарфгомау тарфхъуыды тарморæхуыз тарниз Т тарстхуыз тарсырх тархъæд тарцъæх тас тасаг, бир. н. тасæгтæ тасгæ-уасгæ тасдзинад, бир. н. тасдзи- нæдтæ тасмачъи таст, бир. н. тæстытæ тасын, ивгъ. аф. тасыд, -и, -ис тасындзæг | тасындзинад татуировкæ татха
тауæг тауæг, бир. н. тауджытæ тауæн таугæрдæг тау шаг ,бир.н. тауинæгтæ таурæгъ таурæгъон таучел тауын, ивгъ. аф. тыдта тауыс тахт тахынæг тачанкæ тачкæ г. Ташкент ташкентаг, бир. н. таш- кентæгтæ тæбæкгонд тæбæкк тæбинаг тæбын тæбынг тæвдбарæн тæвдгæнæн тæвдниз тæгæл тæгæна тæгæр тæгъз, бир. н. тæгъзытæ тæдзæн тæдзын, ивгъ. аф. тагъд, -и, -ис; суин. аф. тæдз- дзæн, -и, -ис тæдзынæг, бир. н: тæ- дзынджытæ тæппудгомау тæккæ тæлæссонд тæлæтгæнæг тæлм, бир. н. тæлмытæ тæлмацгæнæг, бир. н: тæлмацгæнджытæ тæлмацгонд тæлмæн тæлтæг, бир. н. тæлтæ- джытæ тæлфæгой тæлфын, ивгъ. аф. тæл- фыд, -и, -ис тæлыйаг, бир. н. тæлы- йæгтæ тæмæнтæкалгæ тæмæссаг тæнæггонд тæнæгой тæнæгцъар тæнгъæд тæнджын тæндзæсгом тæндзæф тæнзæрдæ тæнтъихæг, бир. н. тæн- тъихджытæ тæнцъар тæпп, бир. н. тæппытæ тæппал, бир. н. тæппæлт- тæ тæпп-тæпгæнгæ тæпп-тæпп тæппудгомау 197
тæппуддзинад ] тæппуддзинад тæраз, бир. н. тæрæзтæ тæрæг, бир. н. тæрджы- тæ тæргай, бир. н. тæргæйт- тæ тæргайгæнаг, бир. н. тæр- гайгæнæгтæ тæргæ-бæхæй тæригъæдгæнаг тæригъæдгæнæг, бир. н. тæригъæдгæнджытæ тæригъæддаг тæркк тæрккъæвда тæрных тæррæст, бир. н. тæррæ- стытæ тæррæтгæнгæ тæррæтт, бир. н. тæррæт- тытæ тæрс, бир. н. тæрсытæ тæрсаг, бир. н. тæрсæгтæ тæрсын, ивгъ. аф. тарст, -и, -ис тæрсынгæнæг, бир. н. тæрсынгæнджытæ тæрсынгæнæн тæрхæг, бир. н. тæрхæ- джытæ тæрхон, бир. н. тæрхæт- тæ тæрхонгæнæг, бир. н. тæрхонгæнджытæ тæфхъæд тæрхондон, бир. н. тæр- хондæттæ тæрхонкæнынад тæрхъус тæрхъусдзарм, бир. н. тæрхъусдзæрмттæ тæрын, ивгъ. аф. тардта тæскъ, бир. н. тæсчъытæ тæссагдзинэд тæссар, бир. н. тæссæрт- тæ тæссарвад тæссармæ тæссæй тæссонд тæтæйраг, бир. н. тæтæй- рæгтæ Тæтæр4 тæфаг тæфæрфæсгæнæг, бир. н. тæфæрфæсгæнджытæ тæфгæнаг, бир. н. тæф- гæнæгтæ тæфгæнæг, бир. н. тæф- гæнджытæ тæфон тæфсæгджын тæфст, бир. н. тæфстытæ тæфсын, ивгъ. аф. тæфст, -и, -ис тæфуадзæн тæфтæг, бир. н. тæфтæ- джытæ тæфхъæд 198
тæхгæ-тæхын 1 тæхг&-тæхын: тæхри тæх/диаг, бир. н. тæху- д^æгтæ тæЖудыгæнæг, бир. я.тæ- :удыгæнджытæ такын, ивгъ. аф. тахт,- , ,-ис татр таатралон гÆгъо тёзис тркст текстилон текстиль текстуалон телевидение телевизион телевизор телеграммæ телеграф телеграфист телеграфон телескоп телефонограммæ телогрейкæ телын телыхъæд теман тематикæ ^тематикон \емæ \т*мц, бир. н. темпытæ >ем перамент У9 техник температурæ тенденци тенденциозон тенка теннис тенор тентекгомау 1 тентекк, бир. н. тентеч- чытæ теоремæ теоретик теоретикон теори тепловоз теплоход терапевт терапевтон термин терминологи терминологон термитон термометр термостат террасæ территори территориалон террор терроризм террорист тесмел • тетрад, бир. н. тетрæ теуауаргъ ч •" техминимум техник
техникæ 20° тракт техникæ техникон техникум технологи технологон тибынг тигр тигрхуыз тигъджын тилифон тилын, ивгъ. аф. тылдта тинтычъи типикон типографи типографион тип типон тир тираж тиран тираникон тире титан титаникон титул титулджын тифджын тихалæг, бир.н. тихал-- джытæ тобæгот1л тНОН,*; тб рон ток ч тол том томат тонæн тоннаж тоннæ тоннæуат тонын, ивгъ. аф. тыдта| топджын топограф топографион топп, бир. н. топпытæ топпадзагъд топпæхсæг топпæхст топпуадзæн топпыхос топпыхосдон тормозджын торпедæ торф торф-æмбыдмæрджын тоталитарон тоталон тохгæнæг, бир. н. тох- гæнджытæ тохифтонг тохсихуыз тохына тохъхъыл трагеди трагикрн традици традицион тракт
трактат 201 тугуадзæн; трактат трактор тракторист тракторон трамвай трамплин транскрипци трансляци трансмисси транспарант транспорт транспортёр транспортир транспортон трансформатор трансформаци траншей трапецигонд трассæ трахомæ тред-юнион трек, г. х. тречы трест трибунал трибунæ тригонометрион триллион трилоги триумвират триумф триумфалон троллейбус тропик тропикон тротуар трофей трофейон труба трубкæ трюмо туагад туаггуыр туагдзинад туалет туаллаг, бир. н. туаллæг- тæ - туасбындз туасхуынкъ туацъæ тубдиспансер тугæйдзаг тугæнæн тугæрхом, бир. н. тугæр- хæмттæ туггарз тугдадзин тугдæппал тугджын тугдзых тугзилдух тугисæг, бир. н. тугис- джытæ тугкалæн тугниз тугнуаз тугрын тугуагъд тугуадзæн
тугуарæн 202 тынуафæн тугуарæн тугхæстæгдзинад • тугхор тугхъаджджын тугхъуагдзинад тугцух тугцъир туджджын туземаг тулæн тулдз, бир. н. тулдзытæ тулдзбын тулдзджын^ тулын, ивгъ. аф. тылд,-и,- ис; тылдта туман тундрæ тур турæгонд турбин турбогенератор туризм турист туркаг турник турнир тутаджын тутдзинад тутсæр тутт, бир. н. туттытæ туттургъан туфæйарæзт туфли, бир. н. туфлитæ тухиаг тухын, ивгь.аф. тыхта туш тыбар-тыбур тыбар-тыбургæнгæ тыгуыр тыгъд тыгъдад тыгъдæг тыгъдгом тыд, бир. н. тыдтытæ тызмæгдзинад тылджын тылиф кæнын тыллæг, ц. х. тыллæги- мæ (тыллæджимæ) тыллæгæрзад тыллупп тымбылæг тымбылдзæсгом тымбылкъух тымыгъ тын тынгад тынгæй-тынгдæр тынггонд тынг-тынг тынд, бир. н. тындтытæ тындзгæ тындзын, иегъ. аф. тын- дзыдта,су#«, аф. тындз- дзæн,-и,-ис тындзынад тынуагъд тынуафæн
тыппыргонд 203 тъæлланг тыппыргонд тырны.н, ивгь. аф. тыр- ныдта тырнындзинад тыррыкк, бир. н. тыррыч- чытæ тыртыджын тыр-тыр тыр-тыраг тырын тырысаджын тырысахæссæг тыфтырыкъо тыфыл тыхагур тыхамæлттæй тыхархайд, бир. н. тых- архæйдтытæ тыхæвзарæн тыхæй тыхæмхасæн тыхбарæн I тыхгæнæг, бир. н. тых- гаенджытæ тыхджын тыхджынæй - тыхджын- дæр I тъанг, бир. н. тъæнгтæ тъаран тъаранхор тъахтин тыхджындæр тыхдзинад I тыхдзырд I тыхист тыхмард тыхми тыхсаг тыхсæг тыхсой тыхстдзинад тыхсын, ивгъ. аф. тыхст,- и,-ис тыхт, бир. н. тыхтьгтæ тыхтард тыхтæй-амæлттæй тыхтæй-фыдтæй тыхтон тыхтона тыхулæфт !; тыхулæфæн тыххæй тыххæйты тыххæй-фыдæй тыччы ’ тюбетейкæ тюлень ’ тюлпан тъæбæртгæнгæ тъæбæртдзаст тъæбæртт тъæлланг Тъ
тъæнг-тъæнг 204 уадымс тъæнг-тъæнг тъæпæнæг, бир. н. тъæ- пæнджытæ тъæпæнбыл тъæпæнбылой тъæпæнбын тъæпæнсæр тъæпæнсы (саг) тъæпп, бир. н. тъæппытæ тъæпп-тъæпп тъæппытæ - мыхъхъытæ тъепаджын тъизын, ивгъ. аф. тъи- зыдта тъизындзинад тъуз уавæр уагæвæрд уагæры уагдар уагдæттæг, бир. н. уаг- дæтджытæ уагджын уагыл уагъд, бир. н. уæгъдты- тæ уагъылы уадæмдых уядæмдзу уадгалд тъунел тъупгæнаг, бир. н. тъуп- гæнæгтæ тъупп, бир. н. тъуппытае тъупп-тъупп тъылланг тъылланг-мыллунг тъылланг-тъыллунг тъымы-тъыма тъыссын, ивгь. аф. тъыс- та тъыфал, бир. н. тъыфæлт- тæ тъыфылгонд тъыфылхъус уадгуырой, бир. н. уад* гуырæйттæ уаддымгæ уаддым уаддымд уаддзагъд уаддзалх уадидæгæн уа-диссаг уадсис уадсур уадтымыгь уадулджын уадфидиуæг уадымс У
уадындз 205 уаргъхæссæн уадындз уадзавæрд уадздзаг, бир. н. уадз- дзæгтæ уадзыгæй уадзыггæнæг, бир. н. уа- дзыггæнджытæ уадзын, ивгъ. аф. уагъта; суин. аф. уадздзæн,- и,-ис уадзынхъомдзинад уазалад уазалæнбыхсаг уазалбарæн уазалбын уазалгæнаг, бир. н. уа- залгæнæгтæ уазалгæнæн уазалгонд уазалдзæф уазалдзинад уазалзæрдæ уазалцæстæнгас уазæг, бир. н. уазджытæ уазæгдон, бир. н. уазæг- дæттæ уазæгджын уазæгуарзаг уазæгуарзондзинад уазæгуаты уайæгой уайгæ-уайын уайдзæф уайдзæфаг, бир. н. уай- дзæфæгтæ уайых уайсадæг, бир. н. уайсад- джытæ уайсадын, ивгъ. аф. уай- сæста уайсахат уайсæст, бир. н. уайсæс- тытæ уайтагъддæр уайтæккæ уалæ уалгай уалдзæг, г. х. уалдзæ- джы уалдзыгæнд уалдзыгон, бир. н. уал- дзыгæттæ уаллон* бир. н. уаллæттæ уалынджы уалынмæ уанæбæрæг уанæбæрæджы уанцон нæу уанцъылы уарæг, бир. н. уарджытæ уаргъ, бир. н. уæргътæ уаргъæвæрд уаргъджын уаргъисæн уаргъхæссæг, бир. н. уаргъхæсджытæ уаргъхæссæн
уард 2^3 уæгъуыр уард уарзаг уарзæг, бир. н. уарзджы- тæ уарзон, бир. н. уарзæттæ уарзондзинад уарзт уарзын, ивгъ. аф. уарзта уари / уаринаг, бир. н. уаринæг-, тæ уарт уартæ уартæнгæс уартгонд уартхæссæг, бир.н. уарт- хæсджытæ уарын, ивгъ. аф. уæрста, уарыд,-и,-ис уарынæнгæс уарындзаст уарынхъус уасæг, бир. н. уасджытæ уасæгой уасæн Уастырджи уасхæ уасын, ивгъ. аф. уасыд,- и,-ис уат, бир. н. уæттæ уатон уафæг, бир. н. уафджы- тæ уафæн уафинаг, бир. н. уафи- нæгтæ уафс, бир. н. уæфстæ уафсхор уафын, ивгъ.аф. уæфта уахъæз уацайраг, бир. н. уацай- рæгтæ уацар уацаргæнæг, бир. н. уа- царгæнджытæ уацмыс уацхæссæг, бир. н. уац- хæсджытæ уацхъуыд уачъиджын. уæ, д. х. уын, ар. х. уæм» æддагб. х. уыл, ц. х. уемæ уæвæг, бир. н. уæвджы- тæ ^ уæвгæ уæвгæйæ уæвын (уын), ивгъ. аф. уыд,-и,-ис уæвынад уæгъд, бир. н. уæгъдты- тæ уæгъдгонд уæгъддзырд уæгъдибардзинад уæгъдхъеллау уæгъды уæгъуыр
уæдæгомау /æлæмæдзæуæг 207 уæдæгомау уæдæгонд уæдæйнырмæ, фæлæ:уæ- дæй нырмæ уæдæртт, бир.н. уæдæрт- тытæ уæддæр, фæлæ: уæддæр уæдмæ уæды уæдыккон уæзаг, бир. н. уæзæгтæ уæзад уæзæг уæзæгджын уæзбарæг, бир. н. уæз- барджытæ уæзбарæн уæзбынгомау уæзбындзинад уæздан, бир. н. уæздæт- тæ уæздандзинад уæздангомау уæзданхуыз уæззау, бир. н. уæззæут- тæ уæззаугай уæззаугомау уæзисæн уæзласæн уæзон уæзхъус уæ изæр хорз, уе’зæр хорз уæйгæнæг, бир. н. уæй- гæнджытæ уæйгæнинаг, бир. н. уæй- гæнинæгтæ уæййаг, бир. н. уæййæг- тæ уæйлаг уæйыг, бир. н. уæйгуытæ уæладзæн уæладзыг, бир. н. уæладз- гуытæ уæлазар уæламад уæларв, бир. н. уæлæрв- тæ уæларвон уæларм, бир. н. уæлæрмт- тæ уæларт уæлархайд уæлахизгæнæг, бир. н^ уæлахизгæнджытæ уæлахиздзау уæлахиздзинад. уæлахизиуæггæнæг уæлахизон уæлахизхæссæг, бир. н* уæлахизхæсджытæ уæлæ уæлæвæрæн уæлæдарæн уæлæдарæс уæлæмæдзæуæг, бир. н. уæлæмæдзæуджытæ
208 уæлæмæдзу уæлладжыраг уæлæмæдзу уæлæмæхизæг, бир. н. уæлæмæхизджытæ уæлæмхай уæлæмхасæн уæлæмхæст уæлæнгай, бир. н. уæ- лæнгæйттæ уæлæндыг уæлæрдæм уæлæрдыгæй уæлæрдыгон уæлæрдзон уæлæуæз (уæлоз) уæлæуыл уæлæфтау уæлæфтуан уæлбæрзонд уæлбæхæй уæлбыл уæлвæд уæлвæз уæлвæйнæг, бир. н. уæл- вæйнæджытæ уæлвæндаг, бир. н. уæл- вæндæгтæ уæлвæткон уæлвидæн уæлвонгæй уæлгоммæ уæлдай, бир. н. уæлдæйт- тæ уæлдайдæр уæлдайджынтæй уæлдаидзинад уæлдæргонд уæлдæфдзæуæн (уæл- дæфдзон) уæлдæфуадзæн уæлдæфныхмæ уæлдæфон уæлдон уæлдымæг уæлдзагъд уæлдзарм, бир. н. уæл- дзæрмттæ уæлдзæм уæле уæлейæ уæлейы уæлзæхх уæлзæххон уæлиау уæлиаугомау уæлибæх уæли-дæли кæнын уæлидзинад уæлиуон уæлих уæлкондад уæлкъæй уæлкъæсæр уæлкъона уæлкъуыбыр уæлкъуыпп уæллаг, бир. «.уæллæгтæ уæлладжыраг, бир. н. уæлладжырæгтæ
уæлладжырон 209 уæрдæх уæлладжырон уæллæ-гъи уæлмæрд уæлныхтыхæссæг уæлсынт уæлтайуаг уæлтау, бир. н. уæлтæут- тæ уæлтынгад уæлтъыфал, бир. н. уæл- тъыфæлттæ уæлувад уæлуваддарæн уæлуырг уæлфад, бир. н. уæл- фæдтæ уæлфыст, бир. н. уæл- фыстытæ уæлхæдзар, бир. н. уæл- хæдзæрттæ уæлхох уæлхурх уæлхуийæг, бир. н. уæл- хуийджытæ уæлхъæд уæлхъус уæлцъар уæлцъарыг уæлыгæс уæнгæл уæнгбæттæн уæнгвидар уæнггай уæнгдих 14 Орфографион дзырдуат уæнгдых уæнгджын уæнгмард уæнгмарддзинад уæнгон уæнгроггæнæг уæнгуагъд уæнгсаст уæнгсахъат уæнгхъаджджын уæнгхъуаг уæндаг уæндон уæндондзинад уæндын, ивгъ. аф. уæн- дыд,-и,-ис, суин. аф. уæнддзæн, -и,-ис уæныкæсæг, бир. н. уæ- ныкæсджытæ уæныстæг уæраг, бир. н. уæрджы- тæ (уæрæгтæ) уæрагæфтыд уæрагбæттæн уæрагсаст уæрагсæттæн уæрæйдæ Уæрæсе уæрæседзау уæрæсейаг, бир. н. уæ- рæсейæгтæ уæрæхад уæргъуын уæрдæх
уæрдон 210 удхор уæрдон, бир. н. уæрдæт- тæ уæрдонвæндаг уæрм, бир. н. уæрмытæ уæрст, бир. н. уæрстытæ уæртæ уæртджынхæфс уæрхад уæрхырдæм уæрцц, бир. н. уæрццытæ уæрыкджын уæрыкк, бир. н. уæрыч- чытæ уæсиат уæтæргæс уæ тых-уæ^ бонæй ■уæуу уæууа уæу-уау уæу-уæу уæфсаг,' бир. н. уæф- сæгтæ уæфтаг, бир. н. уæфтæг- тæ уæфти уæхæдæг, д. х. уæхицæн, ир. х. уæхицæй, æддагб. х. уæхиуыл, х. х. уæхийау, ц. х. уæхиимæ уæхинымæр уæхион уæхирдæм уæхирдыгæй уæхирдыгонау уæхск, бир. ’н. уæхсчы- тæ уæхски-уæхск уæхст, бир. н. уæхстытæ: уæхуыдтæг уæцъæф уголовон удаист удаистæй удайын, ивгъ. аф. удæ- ста ударник удæгас удæсын, ивгъ.аф. удæст,- и,-ис удгай удгоймаг, бир. н. удгой- мæгтæ удджын уддзæф^ уддзыд удисæг, бир. н. удис- джытæ удмидæг удуæлдайæ удфидар удханраг удхар, бир. н. удхæрттæ удхаргæнæг, бир. н. уд- харгæнджытæ удхæссæг, бир. н. удхæс- джытæ удхор
удхос 2П ’ урсгæф удхос удыбæстæджын удыгага узæлæг, бир. н. узæл- джытæ узæлæн узæлд узæлын, ивгъ. аф. узæ- лыд,-и,-ис узæн узурпатор узурпаци узын, ивгъ. аф. узта, суин. - аф. уздзæн,-и,-ис уигъæг, бир. н. уигъ- дж ытæ уигъын, ивгъ. аф. уыгъта, ’ суин.аф. уигъдзæн,-и,-ис уидаг, бир. н. уидæгтæ уидагбын уидагдыргъ уидагджын уидагкъах уидзæг, бир. н. уидз- джытæ уидзын, ивгъ. аф. уыгъта, суин. аф. уидздзæн, -и,-ис уилын, ивгъ. аф. уылдта уирагдур уисæнгæнæг уисой, бир. н. -уисæйттæ уисхъæд указ уклад уколгæнæг украинаг Украинæ улæфæг, бир. н. улæф- джытæ - улæфæн улæфт, бир. н. улæф- тытæ улæфтцух улæфын, ивгъ. аф. улæ- фыд^-и,-ис улупа ультиматум - ультрафиолетон универмаг универсалон университет • унификаци уполномоченнæй управæ управлени урæд урнæ урок, г. х. урочы уромæн уромын, ивгъ. аф. урæдта урс урсаг урсахорæн урсæфсæддон урсбарц урсбуарджын урсгæф
212 урсгвардион уымæ урсгвардион урсдæллагхъуыр урсдæндаг урсдзалыг урсзачъе урссаг, ц. х. урссагимæ, (урссаджимæ) урссæр урс-урсид урсхил урсхъуын урсцъар урядник ус, бир. н. устытæ* усаг усбирæгъ усгур усджын усракуырд устав УСФСР-ы усхицау утæппæт утæхсæн утилизаци утилитарон утопи утопизм утопион утопист участок учёт учётчик училище учредителон . учреждени уыг уыгард уыгæрдæн уыгæс уыдисн уыдон, бир. н. уыдæттæ уыдоныйас уыдырны уыдырныисæг уыдырныласæг уыдырныласæн уызын уый, æддагб. х. ууыл, х. х. уыйау, ц. х. уыимæ уыйадыл, фæлæ: уый адыл уыйас уыйау уыйбæрц, фæлæ: уый бæрц уыййедтæмæ, фæлæ: уый йедтæмæ уыйырдæм уыйырдыгæй уыйон уыйхуызæн, фæлæ: уый хуызæн уылæн уылынггай уылынгхъуаг уым, бир. н. уымыты уымæ
уымæл 213 уыци-уыци уымæл уымæлад уымæлбын уымæлгонд уынаффæгæнæг уынаффæйад уынаффæдон, бир. н. уы- наффæдæттæ уынæр уынæргъын, ивгъ. аф.уы- нæргъта, уынæргъыд- и,-ис уынг, г. х. ^уынджы уынгæг, бир. н. уынгæ- джытæ уынгæгбын уынгæггомау уынгæггонд уынгæгдзæф уынгæгдзинад уындджын уындивд уынын, ивгъ. аф. уыдта уыраугæ уырауын уыргæфтыд уыргъуы уырд уырдæм уырдæмыты уырдæндах уырдыг, бир. н. ’уырды- джытæ ^ уырдыгæй уырдыгбарæн уырдыглæууæг уырдыгмæ уырдыгон уырдыгхъус уырдыджыстæг уырджын уырз уырзæг уырнинаг уырнын, иегъ. аф. уыр- ныдта уырнындзинад уырс уырсиуæг уырсмæдзæуæг уырыахсæн уырыдзы уырынг, г. х. уырынджы уырынггонд уырынгджын уырынгдзалх уырынгтæгонд уырыс уырыссаг уысм уысмон уыттьГр уыттырджын уыттырыкъæбæл уыхеры " уыхерыгæнæг уыхерыйаг уыци-уыци
уыциу , 214 фальсификаци кæнын уыциу, фæлæ: уыцы иу уыцырдæм фабзавком фабком фабрик, г. х. фабричы фабрикант фабрикон фагæфсæст фад, бир. н. фæдтæ фадат, бир. н. фадæттæ фадатджын фадатон фадæг, бир. н. фадджы- тæ фаддзу фадниз фадхос фадхъул фадыварц фадыг, бир. н. фадгуытæ фадын, ивгъ. аф. фаста, суин. аф. фаддзæн,- и,-ис фадынæг, г. х. фадынæ- джы фаджысгонд фаджысдон 1 фаджысджын фаджыскалæн фаджысхъацæн фазæ уыцырдыгæй уыцырдыгон I фазон фаззон, бир. н. фаззæттæ фазис файнуст, бир. н. файну- стытæ факел факелсудзæг . факт - фактор фактори > фактурæ факультативон факультет фалангæ фалæ, бир. н. фалæты фалæрдыгæй фалæрдыгон, бир. н. фа- е лæрдыгæттæ I, фалæуæз (фалоз) фалгæрон, бир. н. фал- гæрæттæ !- фалдæр. фалдзус | фале, бир. н. фалеты I фалиау фаллаг, г. х. фалладжы фальсификаци фальсификацигонд | фальсификаци кæнын Ф
215 фашизм фальшивæй фальшивæй фальшивкæ фанар фанатизм фанатик фанер фантази фантан фантастикон - фараон фарастаздзыд фарастазыккон фарастсæдæ фарастфондзыссæдз фарæстæймаг. фарæстæм фарингонд фарк, бир. н. фæрчытæ фаркгай фармакологи фармацевт фарн фарнхæссæг, бир. н. фарн- хæсджытæ фароныккон фарныхъæуккаг фарсдар фарсласæг, бир. н. фарс- ласджытæ фарсласæн фарслæууæг, бир. н. фарслæуджытæ фарсмæ фарст, бир. н. фæрстытæ фарстон фарсхæцæг, бир.н. фарс- хæцджытæ фарсхæцæн фарсылæвзаг фарфор . фарфорон фасад фасон фаст, бир. н. фæстытæ фастаг, бир. н. фастæгтæ фасын, ивгь. аф. фаста,. суин. аф. фасдзæн,- и,-ис фат, бир. н. фæттæ фатализм фаталист фаталон фатæг фатдон фатер фатхъæд фауæвæрæг, бир. н. фауæ- вæрджытæ фауинаг, бир. н. фауи- нæгтæ фаухæссæг, бир. н. фау- хæсджытæ фаунæ фауын, ивгъ. аф. фаудта фахс, бир. н. фæхстæ, фæхсытæ фахсон фашизм
фашист 216 фæздæгкалгæ фашист фашистон фаянс / фæабухын фæазымджын кæнын фæамонын фæархайын фæаууон кæнын фæахсын фæахъаз уæвын, ивгъ. аф. фæахъаз, фæахъаз ис(и) фæдагур фæдагурæг, бир. н. фæд- агурджытæ фæдамонæг, бир.н. фæд- амонджытæ фæдæг, бир.н. фæдджытæ’ фæдæгъд фæдæлдæрад фæдæлдон кæнын фæдæргæвст фæдджи фæддзæгъдæн фæдисгæнæг, бир. н. фæ- дисгæнджытæ фæдисон, бир. н. фæди- сæттæ фæдисхъæргæнæг фæдихдзинад фæдон фæдуарыдде кæнын фæд-фæд фæд-фæдондзинад фæд-фæдыл фæд-фæдылдзинад фæдфæливæг, бир. н. фæдф&ливджытæ фæдфæливæн фæдылдзæуаг, бир. н. фæ- дылдзæуæгтæ фæдылдзæуæг, бир. н. фæдылдзæуджытæ фæдылдзу фæдылдзуаг, бир. н. фæ- дылдзуæгтæ фæдыл-фæдыл фæдзæл - фæдзæхсæг, бир. н. фæ- дзæхсджытæ фæдзæхст, бир. н. фæ- дзæхстытæ фæдзæхстадон фæдзæхстон фæдзæхсын, ивгъ. аф. фæдзæхста фæзау фæзæрдæхудт уæвын, ивгъ. аф. фæзæрдæ- худт, фæзæрдæхудт ис (и) фæзбыдыр фæзбын фæзгъæрджын фæздæгджын фæздæгдзæуæн (фæздæг- дзон) фæздæгдзыд фæздæгкалгæ
фæздæгуагъд фæлдахын фæздæгуагъд фæздæгхуыз фæздон, бир. н. фæздæт- тæ фæззæг фæззыгæнд фæззыгон фæзиан кæнын фæзилæн фæзминаг, бир. н. фæз- •минæгтæ фæзмын, ивгъ аф. фæз- мыдта, суин. аф. фæзм- дзæн,-и,-ис фæзуат фæзылд, бир. н. фæзылд- тытæ фæзынд, бир. «.. фæзынд- тытæ, фæзындтæ фæивазын фæивæзын фæивгъуийын фæивылын фæивын фæиртасын фæиртæстад фæихсийын фæйлауын, ивгъ. аф. фæйлыдта фæйнæг, бир. н. фæйнæ- джытæ фæйнæрдæм фæйнæрдæмдзыд фæйнæрдыгæй фæйнæ-фæйнæ фæкарздæрдзинад фæкаст фæкæсæг, бир. н.фæкæс- ’ джытæ фæкæсинаг, бир. н. фæ- кæсинæгтæ фæкæс-фæкæс фæкъотыр уæвын, ивгъ* аф. фæкъотыр, фæкъо- тыр ис (и) фæлахс фæлæмæгъад фæлварын, ивгъ. аф. фæл- вæрдта фæлвæра фæлвæрд, ивгъ. аф. фæл~ вæрдтытæ фæлвых фæлгæст, бир. н. фæлгæ- стытæ фæлгæтæг фæлгонц фæлгонцгонд фæлгонцджын фæлгуыр фæлгъауаг, />ир. н. фæл- гъауæгтæ фæлгъауæг, бир. н. фæл- гъауджытæ фæлгъауын, ивгъ. аф.. фæлгъуыдта фæлдахын, ивгъ. аф.фæл- • дæхта
фæлдæхт фæлдæхт, бир. н. фæл- дæхтытæ фæлдæхын, ивгъ. адб.фæл- дæхт,-и,-ис фæлдисын, ивгъ. аф. фæлдыста фæлдурæджджын фæлдыст, бир. н. фæл- дыстытæ фæлдзæгъдæн фæлдзæуæн фæливæг, бир. н. фæлив- джытæ фæливын, ивгъ. аф. фæ- лывта фæлитойдзинад ФÆЛКЦ фæллад •фæлладрохæй фæлладуадзæн фæлладхуыз фæллайын, ивгъ. аф. фæл- лад,-и,-ис фæллой, бир. н. фæл- лæйттæ ■фæллойаг •фæллойадон -фæллойбон фæллойгæнæг, бир. . я. фæллойгæнджытæ фæллойуарзаг, бир. н. фæллойуарзæгтæ -фæллойхор -фæллойхъомад фæлхасгæнæг фæллойхъомдзинад фæлмас фæлмæнбуар фæлмæнвад фæлмæндзинад фæлмæндзых фæлмæнзæрдæ фæлмæнныхасгæ- наг (мин). фæлмæст фæлмæцын, ивгъ. аф. фæлмæцыд,-и,-ис, фæл- мæст,-и,-ис, суин. аф. фæлмæцдзæн,-и,-ис фæлмæцынгæнæг, бир. н. фæлмæцынгæнджытæ фæлмджын фæлмхуыз фæлтау фæлтæр фæлтæрæн фæлтæргай фæлтæрд фæлтæрддзинад фæлтæрын, ивгъ. аф. фæл- тæрдта фæлтæхæн фæлурс фæлурсбын фæлурсдзæсгом фæлурсдзинад фæлхасадон фæлхасгæнæг, бир. н. фæлхасгæнджытæ
219 фæныкхуыз фæлхаскæнынад фæлхаскæнынад фæлхатгай фæлхатын, ивгъ. аф. фæл- хатыдта, суин. аф. фæлхатдзæн,-и,-ис фæлхатынад фæлхæрст, бир. н. фæл- хæрстытæ фæлхæтын, ивгъ. аф. фæл- хатыд,-и,-ис, суин. аф. • фæлхæтдзæн,-и,-ис фæлхор, бир. н. фæл- хæрттæ фæлыгъд фæлывд, бир. я.фæлывд- тытæ фæлывддзинад фæлындын, ивгъ. аф. фæ- лыста, суин. аф: фæ- лынддзæн,-и,-ис фæлыст, бир. н. фæлы- стытæ фæндаг, бир. н. фæндæг- тæ фæндÆгамонæг, бир. . н. фæндагамонджытæ фæндаггаг, бир. н. фæн- даггæгтæ фæндаггæрон, бир. н. фæндаггæрæттæ фæндаггон, бир. н. фæн- даггæттæ фæндагмæгæсæг, бир. н. фæндагмæгæсджытæ фæндагнæмæн фæндагсар фæндагхъахъхъæнæг, бир. н. фæндагхъахъ- хъæнджытæ’ фæндараст (фæндаграст) фæндгæнæг, бир. н. фæнд- гæнджытæ фæндиаг, бир. н. фæн- диæгтæ фæндон, бир. н. фæндон- тæ, фæндæттæ фæндондзинад фæндонсаст фæндын, ивгъ. аф. фæн- дыд,-и,-ис> суин. аф. фæнддзæн,-и,-ис фæндырдзæгъдæг, бир.н. фæндырдзæгъдджытæ фæндзай фæндзайæм фæндзæймаг фæндзгай, бир. н. фæндз- гæйттæ фæнык, гл х. фæнычы; ц. х. фæныкимæ (фæ- нычимæ) фæныкæйдзаг,. бир. н. фæныкæйдзæгтæ фæныкгуыз фæныкдон, бир. н. фæ- ныкдæттæ фæныкхуыз
фæразаг 220 * фæсдзæуин фæразаг, бир. н. фæра- зæгтæ фæразон фæразондзинад фæразын, ивгъ. аф. фæ- рæзта фæрæзджын фæрæзуат фæрæтдзæгат фæрæтдзæф фæрæтхъæд фæрв, бир. н. фæрвытæ фæрвбын фæрвджын фæрдыг, бир. н. фæрд- гуытæ фæринк фæрнæйдзаг, бир. н. фæр- нæйдзæгтæ фæрнджын фæрныг, бир. н. фæр- ныджытæ. фæрсаг, бир. н. фæрсæг- тæ фæрсæг, бир.. н. фæрс- джытæ фæрсæй-фæрстæм фæрсдзырд фæрск, бир. н. фæрсчытæ фæрссаг фæрссагми фæрсудзын, ивгъ. аф. фæрсыгъта^ суин. аф. фæрсудздзæн,-и,-и'с фæрсуынг фæрсхъæу фæрсыгъд, бир. н. фæр. сыгъдтытæ фæрсылæй фæрсын, ивгъ. аф. фарс- та фæрсырдæм фæрсырдыгæй фæртт, бир. н. фæрттытæ фæртт-фæртт фæрухс-фæцъынд фæрцы фæсал, бир. н. фæсæлттæ фæсарæйнаг, бир. я.фæ- сарæйнæгтæ фæсарæн фæсарм фæсарц фæсаст фæсаууонмæ , фæсаходæн фæсахсæвæр фæсæмбисæхсæв фæсæмбисбон фæсæфсин фæсæфцæг Фæсбайкал фæсвæд фæсвæндаг, бир. н. фæс^ вæндæгтæ фæсдон фæсдуаргæрон фæсдзæуин
221 фæудхар кæнын фæсдзырд фæсдзырд фæсивæд фæсивæдон фæсидт, бир. н. фæсид- тытæ Фæскавказ фæскавказаг фæскомарынгон фæскуыст фæскъау, бир. н. фæс- къæуттæ фæскъæвда фæскъул фæскъуым фæсм фæсмæргомау фæсмæрдон фæсмойнаг, бир. н. фæс- мойнæгтæ фæсмонгæнæг, бир. н. фæсмонгæнджытæ фæсмонгонд фæсмондзинад фæсмын фæсномыг фæсонæрхæг фæсрæфтад фæссихор фæстагон фæстаджырдæм фæстауæрцгæнаг, бир. н. фæстауæрцгæнæгтæ фæстауæрцгæнæг, бир. н.- фæстауæрцгæнджытæ фæстауæрцджын фæстæ фæстæзаддзинад фæстæздæм фæстæмæцыд фæстæрдæм фæстæрдыгæй фæстæты фæстæуæз (фæстоз) фæсте фæстиат фæстиау фæстинон фæстиуæг, бир. н. фæ- джытæ фæудад фæудгонд фæудхар кæнын стиуджытæ фæсус фæсутыр кæнын фæсхæрд фæсхохаг фæсхъæу фæсыкк фæткæвæрд фæткæй фæткон фæткъуыджын фæтыхджындæргонд фæуæлахизуæвæг, бир. н. фæуæлахизуæвджытæ фæуæлгоммæгæнæг, бир. н. фæуæлгоммæгæн-
фæуыгард кæнын фæуыгард кæнын фæуын, ивгъ. аф. фæ- ци,-ис . фæфæлдæхт фæхæрдгæнæн фæхæст уæвын, ивгъ. аф. фæхæст, фæхæстис (и) фæхæцæг, бир. н. фæ- хæцджытæ фæхæцæн фæхицæнгонд фæхсынхъус фæхт, бир. н. фæхтытæ фæхтхойæн фæхтхост фæхъаджджын кæнын фæхъауын фæхъæцын, ивгъ. аф. фæхъæцыд,-и,-ис фæхъусын, ивгъ. аф. фæхъуыста фæхъхъау фæцагайын фæцагурын фæцагъуийын фæцайдагъдзинад фæцаразын фæцарæхсын фæцархайын фæцауæрдын фæцахуырдзинад фæцæй-та-иу-æй-ахста фæцæй-та-дам-иу-мæ- кодтай 222 фембарын | фæцæй-та-иу-сæ-хаста [ фæцæй-та-йæм-иу-цыдис фæцæй-та-йын-иу-цъынд кодта фæцæй-та-иу-æй-цъист кодта феддæдуар кæнын федзаг кæнын федзæсгом кæнын фезгъалын фезгъæлын фезгъорын фездахын фездæхын фездухын I фездыхсын фезмæлын феййафын фелвасын фелвæсын фелгъæд уæвын, ивгъ. аф. фелгъæд, фелгъæд ис (и) фелгъитын фелсыр фелхæнын фелхынцъ кæнын ф.елхыскъ кæнын фелхъивын фельетон фельетонист фемæхсын фембарын
фембæлæг 223 фестыр кæныи фембæлæг, бир. н. фем- бæлджытæ фембæлд, бир. н. фем- бæлдтытæ фембæлын фембис кæнын фембудын фембылд уæвын, ивгъ. аф. фембылд, фембылд ис(и) фембырд кæнын фемдзаст уæвын, ивгъ.аф. фемдзаст,фемдзаст ис(и) фенад кæнын фендджын фендавын .фендæрхуызон кæнын фенкъард кæнын фенкъусын фенкъуыст фенкъуысын фентъухын фенуд кæнын фенуд уæвын, ивгъ. аф. фенуд, фенуд ис (и) фенхъæвзын фенхъæлмæ кæсын фенхъæлын фенхъизын фенцайын фенцой кæнын фенцон кæнын фенцъулын фенын феодализм феодалон феппарын феппæлын фервæзт фервæзынгæнæг фервæссын фервитын фергом кæнын фергъæвын фердиаг кæнын фермæгæс ферох кæнын ферра кæнын ферттивын ферттывд, бир. н. ферт- тывдтытæ ферхæм уæвын, ивгъ. аф. ферхæм, ферхæм ис (и) ферхæндæг уæвын ивгъ^ аф. ферхæндæг, фер- хæндæг ис (и) ферхæцын фесафын фесæфын фесгуыхын фескъæрын фескъуийын фескъуынын фессæндын фестауын фестын фестынад ’фестырдæргонд фестыр кæнын.
фестъæлфын 224 физикон фестъæлфын фесхойын фесхъауын фесхъæл кæнын ’фесхъиуын •фесчъил кæнын -феуæгъд кæнын феууæрдын -фефсæрмы кæнын •фефсæрын фефснайын фефтауын фефхæрын •фехалын фехæлд фехæлын фехгæнын •фехсайын фехсæдын фехситт кæнын. •фехст фехсын фехсынын феххуыс «кæнын ■фехъусынгæнинаг фехъуысын фиалкæ •фиаско фигурæ фидар, бир. н. фидæрттæ фйдаргонд фидардзинад фидарзæрдæ фидауæг, бир. н. фидау- джытæ фидауæггаг, бир. н. фи- дауæггæгтæ фидауц фидауцджын фидауцы фидауын, ивгъ. аф. фи- дыдта фидæг, бир. н. фидджытæ фидæн фиддон фиддонхъуаг фидис фидиссаг, бир. н. фидис- сæгтæ фидинаг, бир. н. фиди- нæгтæ фидиуæг, бир. н. фидиу- джытæ фидиуæн фидиуын фидыд фйдыдад фидыддзинад фидын, ивгъ. аф. фыста, суин. аф. фиддзæн,:и,- ис фидынхъом фидынхъомдзинад фидыц фидыцджын физикæ физикон
225 флот физиологи физиологи физиологон физиономи физкультурæ физкультурник .физкультурон физонæг, бир. н. физон- джытæ физонæггаг, бир. н. фи- зонæггæгтæ физонæггæнæг, бир. н. физонæггæнджытæ физонæггæнæн физонæггонд фиййаг, бир.н. фиййæгтæ фиййаггаг, бир н. фий- наггæгтæ фиййау, бир. н.фиййæуттæ фиййаухъом фиктивон фикци филиал . филологи филологон философ философи философион фильм фильмоскоп фильтр фильтраци финаг, бир. н. финæгтæ финал финанс 15 Орфографион дзырдуат финансон фининспектор финиш Финлянди фиолетон фиппаинаг, бир. н. фип- паинæгтæ фиппайын, ивгъ.аф. фип- пайдта фирмæ фист, бир. н. фистытæ фистæг, бир. н. фистæ- джытæ фистгæнæг фистгæнæн фистон, бир. н. фистæттæ фисын фисынмæ фисынмæдзæуаг, бир. н. фисынмæдзæуæгтæ фисынмæдзæуæг, бир. н. фисынмæдзæуджытæ фител фиуджын флагман флакон фланг флангон флейтæ флекси флективон флигель флорæ флот
флотили 226 функционалон флотили флюгер флягæ фляжкæ фойе фокус фокусгæнæг фольклор фонд фондзаздзыд фондзазон фондзазыккон фондзæхстон фондзсæрон фондзтигъон фондзыссæдз, фондзыссæдзы фонемæ фонетикæ фонетикон фонограф формализм формалон формант формаци формæ формæйон формулæ • формуляр форпост форт фортепиано фортификаци форточкæ I фосгæс фосдарæг, фосдарæн фосдарынад I фосдуцæг, бир. н. фосдуцджытæ \ фосджын ’ фоснымад фосфор фосхизæн фосыконд фотоаппарат фотокорреспондент фоторепортёр фрагмент фразæ фразеологи фразеологон фракцион фракционер франк Франц францусаг фрикативон фронт фугасон фуганкæ фугæ фугæнæг фугæнæн фугæнгæ фундамент функци функционалон
Фурд фыд-зæрдæдзинад Фурд фурдаг фуртт, бир. н. фурттытæ фуртт-фуртгæнгæ фуртт-фуртт футæг, би/?.я.футæджытæ футбол футляр футт, бир. н. футтытæ фулт-футгæнгæ футт-футт футтытæгæнгæ фуфайкæ фыдаудæн фыдахуыр фыдæбойнаг фыдæбон фыдæвзаг фыдæвзарæн фыдæвзæр фыдæгъдау фыдæй-фыддæр фыдæлтæ ■ фыдæлтыккон, бир. н. фыдæлтыккæттæ фыдæмбæлæг, бир. н. фыдæмбæлджытæ фыдæнæн фыдæнæнгæнæг, бир. н фыдæнæнгæнджытæ фыдæнхъæл фыдæнцой, бир. н. • фыдæнцæйттæ фыдæх фыдæхдзинад фыдæхсæв фыдбонтæ фыдбоны (мин.) фыдбылыз фыдбылызджын фыдбылыздзинад фыдвадат фыдвæнд фыдвæллад фыдвæндаг фыдвæндгæнæг, бир. н. фыдвæндгæнджытæ фыдгæнæг, бир. н. фыдгæнджытæ фыдгойгæнæг, бир. н. фыдгой гæн джытæ фыдгул фыдгуыбын фыддæр фыддæрагæн, фыддæ- радæн фыдджинаг фыдджын фыддзæрин фыддзæсгомгæнæг фыддзæстдзинад фыддзæф фыддзинад фыддзырд фыддзых фыд-заман фыд-зæрдæ фыд-зæрдæдзинад
228 фындзон фыд-зарæг фыд-зарæг (мин.) фыд-зæрдион фыд-зæронд (мин.) фыд-зонд фыд-зыд (мин.) фыд-зыкъуыр , * фыд-зыгуым фыд-зын (мин.) фыд-зымæг фыдис фыдиуæгад фыдконд фыдми, фæлæ: фыд ми ’ фыднад фыдналат (мин.) фыдниз фыдном фыдномгæнæг, бир. н. фыдномгæнджытæ фыдох фыдракæнæг фыдраконд, бир. н. фыдракæндтæ фыдраконддзинад фыдрасыг (мин.) фыдраестæг фыдрохгæнæн фыдрын фыдуаг, бир. н. ^ фыдуæгтæ фыдуагдзииад фыдфын фыдхабар фыдхæрд I фыдхæст фыдхор фыдхуыз фыдхъус фыдхъуын фыдцард фыдцъылыз фыдыбæстæ фыдыбæстон I фыдызгъæл I фыдызнаг фыдынд фыдынддзинад фыдыфыд фылдæргæнæг, бир. н. фылдæргæнджытæ фылдæргонд фылдæркæнынад фынæйгæнаг, бир. н. фынæйгæнæгтæ фынæйгæнæг, бир. н. фынæйгæнджытæ фынгæвæрд фынгисæг, бир. н. фынгисджытæ фынгисæггаг фынддæс фынддæсаздзыд фынддæсазыккон фынддæсæймаг фынддæсæм фындз фындзджын I фындзон
фындзырагъ фындзырагъ фындзыхуынкъ, бир. фындзыхуынчъытæ фынк, бир. н. фынчытæ фынкæйдзаг фынкисæг фынкисæн фырадджын (мин.) фыранк фырæфсæрм фырæфсæст фырæфхæрд фырвæллад фыргуыст фырдзаг фырдзарм фырдзырд фырдзураг фырзæронд фырзыд фыркъа фырмæгуырдзинад фырмæстæй фырнад фырнæрдæй фырнымд фырнымддзинад фыррæгъæд фыррыкк, бир. н. фыр- рыччытæ фырт фыртагъд фыртарст фыццаджыдæр фыртуаг фыртыхст фыртыфырт фырхæрд фырхъал фырхъæздыг фырцин фырыстонг фысвос фысгæйæ фысгæс фысгæ-фыссын фысдон, бир. н. фысдæт- тæ фысдзарм, бир. н. фыс- дзæрмттæ фыссæг, бир. н. фысджы- тæ фыссын, ивгь. аф. фыста, суин. аф. фысдзæн, -и,-ис фысымуат фыххъуаг фыцгæ-фыцын фыццаг фыццагад фыццагзæддаг фыццагмайон фыццагон фыццаградон фыццаграйдайæн фыццагуæвæг фыццаджыдæр
фыццæгæймаг 230 хатæнкъул фыццæгæймаг фыццæгæм хабар, бир. н. хабæрттæ хабаргæнæг хабардон хабардзуангæнæг хабархæссæг ’ хабæ-сабæ хабедзен хадзонæг хай, бир. н. хæйттæ хайад, бир. н. хайæдтæ хайгай хайгæнæг хайгонд хайджын хайон хайуан хайыг хайыргонд хал,бир. н. хæлттæ хала-буладзинад халагъуд халамæрзæн халасджын халасхуыз халат, бир. н. халаттæ халæг, бир. н. халджытæ халæнхос халæппæрст фыцын, ивгъ. аф. фыхта, фыхт,-и,-ис, суин. аф. фыцдзæн,-и,-ис _ халбаст халва халер халон, бир. н. халæттæ халсар халсардон халсаркæнынад халсархæссæг халтурæ халхор халыввæ халын, ивгъ. аф. хæлдта халындзинад хамбохъ хамут хаос характер характерон характеристикæ харбыз хардз, бир. н. хæрдзтæ хардзгæнæг, бир.н. харцз- гæнджытæ хардзгонд хардзон хатæ-лаборатори хатæн хатæнкъул X
хатгай 231 хæдон хатгай хатдзæг хаткæнынад хатйагау хатт хаттæй-хатт хаттдзæг (мат.) хатын, ивгъ. аф. хатыдта, хатыд,-и,-ис, суин. аф. хатдзæн,-и,-йс хатырдзинад хауæггаг хауæн хауæццаг хауджын хауын, ивгъ. аф. хаудта, хауд,-и,-ис хауынад хафын, ивгъ. аф. хафта хафынад хахуыр хахуыргæнæг хахуырдзинад хахгæнæг, бир. н. хах- гæнджытæ хахгæнæн хахгонд хахныв хахх, бир. н. хæххытæ хаххыг хаццон хæбæццæг хæбизджын хæбуздзыхъхъ, бир. н. хæбуздзыхъхъытæ хæбырæгъ хæдагъоммæ \ хæдархайæг хæдархайд хæдахуыр хæдафтид хæдæвзæрд хæдæвзæрст хæдæгай хæдæгъдау хæдæфсæрмдзинад хæдæфтыд хæдбарад хæдбардзинад хæдбарджын хæдбарыг хæдбæтгæ хæдбынтæ хæдбындур хæдгутон хæдгуыргæ хæддзæугæ хæддзу хæд-зилгæ хæд-зонд хæдивæг, бир. н. хæдив- джытæ хæдиндукци хæдифтонг хæдмæлхор хæдойнаг хæдон, бир. н. хæдæттæ
хæдразæй 232 хæл-хæк хæдразæи хæдразмæ хæдтæхæг хæдтулгæ хæдтыхми хæдуагæвæрд хæдуæвындзинад хæдуæлвæд хæдфысгæ хæдхæцæгад хæдхицауад хæдхъуыр хæдзайраг хæдзар, бир. н. хæдзæрт- тæ хæдзара’д, бир. н. хæдза- рæдтæ - хæдзарадон хæдзарвæндаг хæдзаргæнæг хæдзаргæс хæдзаргонд хæдзардарæг хæдзардзинад, хæдзар- дзиндзинад хæдзари-хæдзар хæдзарон хæдзаруат, бир. н. хæ- дзаруæттæ хæдзар-хæдзар хæдзгонд хæзнадар хæзнадон хæйрæг, бир. н. хæйрæ- джытæ хæйрæгдзинад хæйрæджджын хæкъуырцц хæкъуырццæг хæлайфаг хæлар, бир. н. хæлæрт- тæ хæлардзинад хæларзæрдæ^ хæлаф, бир. н. хæлæфтæ хæлæггаг хæлæггæнæг хæлæйфаг хæлæттаггæнæг, бир. н. хæлæттаггæнджытæ хæлæфгæнгæ хæлбурцъ, бир. н. хæл- бурцъытæ хæлд, бир. н. хæлдтытæ хæлддзаг, бир. н. хæлд- дзæгтæ хæлддзинад ’ хæлиувад хæлиудзых хæлиу-мæлиу хæлмаг, бир. н. хæлмæг- тæ хæлтъамæдон хæлуарæг, бир. н. хæл- уарджытæ хæлурон хæл-хæл
5 æл-хæлгæнгæ 233 хæрзарæзг хæл-хæлгæнгæ хæлцадон хæлцон хæлын, ивгъ. аф. хæлд,- и,-ис хæлынбыттыр хæлынкæрц хæлынхуд хæмпæлгæрдæг, бир. н. хæмпæлгæрдæджытæ хæмпæлджын хæмпæлзачъе хæмпусгонд хæмыцырихи ха^ндыг, бир. н. хæнд- - гуытæ хæндыгхъус хæнкъæл хæнкъуытæ хæнц-хæнц хæпгæнæг, бир. н. хæп- гæнджытæ хæпп, бир.н. хæппытæ хæппæр хæпп-хæпп хæпылой хæраг хæраймаг хæрамгæнаг, бир. н. хæ- рамгæнæгтæ рсæрамгæнæг, бир. н. хæ- рамгæнджытæ хæрамдзинад хæрамзæрдæ хæрамиуæг хæрæг, бир. н. хæрджы- тæ хæрæгбæдæн (кæрдæджы мыггаг) хæрæгдзаст хæрæгсаст хæрæгсындз хæрæгхæлмаг хæрæджыхойраг хæрæндон, бир. н. хæ- рæндæттæ хæрæфырт хæрв, бир. н. хæрвытæ хæргæфс хæрд, бир. н. хæрдтытæ- хæрдаив хæрдафон ’ хæрдгæбыд хæрдгæхуыд хæрдджын хæрдмæдзæуæг (хæрд- мæдзог) хæрдмæдзуаг хæрдмæдзыд хæрдог, бир. н. хæрдо- джытæ хæрдхуыз хæрдхъаджджын хæрдхъуаг хæрзаг хæрзад хæрзаив хæрзарæзт
хæрзарæхстдзи нйд 234 хæссæу хæрзарæхстдзинад хæрзаудæн ^æрзафтид яæрзахуыр хæрзæг, бир. н. хæрзæ- джытæ ^сæрзæггурæггаг, бир. н. хæрзæггурæггæгтæ ^сæрзæгъдаудзинад .хæрзæмбæлæг, бир. н. хæрзæмбæлджытæ .хæрзæмбæлæггаг хæрзæфснайд ^æрзæхсад хæрзбон ^æрзгæнæг, бир. н. хæрз- гæнджытæ хæрздаргъ хæрздæф хæрззæлон хæрззæронд хæрззылд хæрзиуæг, бир. н. хæрз- иуджытæ хæрзифтонг хæрзконд, бир. н. хæрз- кæндтæ хæрзконддзинад хæрзмарзт хæрзмыггаг хæрзсæфт хæрзуаг хæрзуынд хæрзфых хæрзхаст хæрзхуыздзинад хæрзхъæддзинад хæрзцагъд хæрзыстыр хæринаг хæринаггæнæн хæрисбын хæрисджын хæркъуы хæрнæггаг хæрнæггæнæг хæрнæгхор хæрог, бир. н. хæроджы- тæ хæррæгъ хæррæтт хæрхæмбæлд хæр-хæр хæр-хæраг хæр-хæргæнæг хæрхидон хæрын, ивгъ. аф. хордта хæрынкъа хæсæвæрд хæсгард хæсгæ хæсгонд хæсджын хæсист хæслæвæрд хæснаг, бир. н. хæснæгтæ" хæссæг, бир. н. хæсджы- тæ
хæссæгтаг хивæнддзинад 235 хæссæггаг хæссын, ивгъ. аф. хаста, суин. аф. хæсдзæн,-и,- ис хæст, бир. н. хæстытæ хæстæввонг хæстæг, бир. н. хæстæ- джытæ хæстæггаг хæстæгдзаст хæстæгиуæг хæстæндзарæг, бир. н. хæстæндзарджытæ хæстæргом хæстифтонг хæстмондаг хæтаг, бир. н. хæтæгтæ .хæтæг, бир. н. хæтджы- тæ хæтæгон, бир. н. хæтæ- гæттæ хæстон хæстон-революцион хæстулæфт хæстхъомдзинад хæтæлфындз хæтæнхуаг хæтгæ-хæтын хæтын, ивгъ. аф. хатт,- и,-ис, суин. аф. хæт- дзæн,-и,-ис хæфдзаст хæфдзæст хæфс, бир. н. хæфсытæ хæфсхæрæг хæфсхор хæфсыкъах, фæлæ: хæф- сы къах хæхбæстаг хæхбæстæ хæххон хæцаг, бир. н. хæцæгтæ хæцæг, бир. н. хæцджы-- тæ хæцæнгарз, бир. н. хæ- цæнгæрзтæ хæцæнгарздон хæцæнгæрзтæгæнæн хæцгæ-хæцын хæццæгæнаг хæццæгонд хæццæ-мæццæ хæцын, ивгъ. аф. хæцыд,- и,-ис, суин. аф. хæц- дзæн,-и,-ис хæцынхъомдзинад хæцъæфджын хæцъил хенц кæнын хердз херы Хетæгкатæ хиаразгæ хиаргъ хиæмбарынад хибар, бир. н. хибæрттæ хибæстон хивæнддзинад
хидæйдзаг хидæйдзаг хизæг, бир. н. хизджытæ хизæггаг хизæндон, бир. н. хизæн- дæттæ хизæнуат, бир. н,- хизæн- уæттæ хизонындзинад хизын, ивгь. аф. хызта, хызт,-и,-ис хиирхæфсæн хиисбонад хикритикæ хилæг, бир. н. хилджытæ хилæгой хилдасæн хилджын хилын, ивгъ. аф. хылд,- и,-ис химарындзинад химæласæг, бир. н. хи- мæласджытæ химæлвæст хими химидæг химикон хинайæн хинæ хинæйдзаг, бир. н. хи- нæйдзæгтæ хингæнæг, бир. н. хин- гæнджытæ хингонд хиндзинад хицаудзикад хион хиртт хирургон . хисæрфæн хист, бир. н. хистытæ хистæр хистæйраг хистæргай хистæрдзинад . хистæриуæг хистгæнæг хистхор хитын, ивгъ. аф. хитыд,- и,-ис хиу хиуа хиувад хиуарзондзинад хиуылæрвæссон хиуылæрвæссындзинад хиуылхаецгæ хиуылхæцындзинад хифæдзæхстад хифснайындзинад * хихджын хихор хихсæн хихъарындзинад хихъахъхъæнынад хихъæппæрисад хихъæппæрисон хицау, бир. н. хицæуттæ хицауадон хицаудзинад 36
хицауиуæг 237 хосгæнæг хицауиуæг хицауиуæггæнæг, бир. н. хицауиуæггæнджытæ хицæнгæнæг хицæнгонд хицæндзинад хицæнхуыз хицæнхуызон хицон, бир. н. хицæттæ хлепа хлорджын хлорофилл хогонд ходыгъд хойæн хойраг хойын, ивгъ. аф.^ хоста холлаг, бир. н. холлæг- тæ холлагæвæрæг холлаггаг холлагдæттæг,##/?.я. хол- лагдæтджытæ холлагдон холыхор хомаг хомамæст хомбыл хомбын хомхор хомыс хонæг, бир. н. хонджы- тæ хонын, ивгъ. аф. хуыдта хорарæх хораса, хорасан хорæвгæнæн хорæрзад хорæрцыд хорæфснайæн хоргалм хоргæнæг хоргæрдæг [ хоргур хоргуысты (мин.) хордон, бир. н. хордæт- тæ хорджын хордзен хорзад хорзайæн хорзæхджын хорздзинад хорззæрдæ хорззæрдæдзинад хорзкæнындзинад хорзырдæм хорласæг хорласæн хорнерцыд хорсафæн хорсæфт хорсыгъдæггæнæн хор-хор хорхъуагдзинад хорцæттæгæнæг хосарæх хосгæнæг
хосгæнæн 238 хурхбæттæг хосгæнæн хосгæрдæг хосгæрдæн хосгæрст, бир. н. хос- гæрстытæ хосгæс хосдон, бир. н. хосдæттæ хосдзау, бир. н. хос^дза; тæ хотыхджын * хохаг, бир. н. хохæгтæ хох-дур хохджын хохкусæг хохрæбын хочъи хрестомати хризантемæ хроникалон хроникæ хроникон хронологи хронологон хронометр * „ худаг худайстæй худæг, бир. н. худджы тæ худæнбыл худæндзаст худдаг худинаггæнæг худт худызмæл худын, ивгъ. аф^ худт,- и,-ис худындзæг хуийæг, бир. н. хуий- джытæ хуийæндаг хуийæндон - I хуийын, ивгъ. аф. хуыд- та хуинын, ивгъ. аф. хуынд, -и,-ис хураныгуылд хураууон хурæркаст хурæфсæст хурварс хурвæлтæр хурдалынг хурджын хурзæрин хурма хурмæзилæг хурныгуылæн хурныгуылæнырдæм хурныгуылæнырдыгæй хурныгуылд хурсыгъд хуртуан, бир. н. хур- туæттæ хурх хурхауындзæн I хурхæтæн хурхбаст | хурхбæттæг
хурхбæттæн 239 хуымпъыр хурхбæттæн хурхуадындз хурыскаст хурыскæсæйнаг хурыскæсæн хурыскæсæнырдæм хурыскæсæнырдыгæй хуссайраг, бир. н. хус- сайрæгтæ хуссарварс хуссар-хурныгуылæйнаг хуссар-хурныгуылæн хуссар-хурыскæсæйнаг хуссар-хурыскæсæн хусхæссаг хуыд, бир. н. хуыдтытæ хуыдиртæст хуыдон, бир. н. хуыдæт- тæ хуыдуг хуыдыхæлд хуыдзарм, бир. н. хуы- дзæрмттæ хуыдзых хуыз хуызæг хуызæгон хуызæн хуыздæр хуыздæрдзинад хуызджын хуыздзыд хуызивд хуызивынад хуызисæг, бир. н. хуыз- исджытæ хуызисæн хуызист, бир. н. хуызис- тытæ хуызсæфт хуызхор хуыкком хуылф хуылфас хуылфбарæн хуылфниз хуылфыдзауматæ хуылыдзгонд хуым хуымæллæг, бир. н. хуы- мæлджытæ хуымæтæгдзинад хуымæтæджы хуымвæйнæг хуымгæнæг, бир. и.хуым- гæнджытæ хуымгæнæн хуымгæнд хуымгæрдæн хуымгонд, бир. н. хуым- гæндтæ, хуымгæндты-' тæ хуымгуыст хуымдзау хуымзæхх, бир. н. хуым- зæххытæ хуымон хуымпъыр
хуын хуын хуынд, бир.н. хуындты- тæ хуындæджы хуындзау хуынкъ, бир. н. хуын- чъытæ хуыпп, бир. н. хуыппы- тæ хуыпп-хуыпп хуыр хуырбын хуыргарк,, бир. н. хуыр- гæрчытæ хуырджын хуыррытт, бир. н. хуыр- рыттытæ хуырх, бир. н. хуырхы- тæ хуырхæг, бир. н. хуыр- . хæджытæ хуырхдон хуыр-хуыр хуырымгомау хуысар хуыскъ, бир. н.хуысчъы- тæ хуыскъаг хуыскъæл хуыскъæлджын • хуыскъдзинад хуыснæг, бир. н. хуыс- нæджытæ хуыснæггаг хылæргом хуыснæгдзинад хуыссæг хуыссæгхъæлдзæг хуыссæгхъуаг хуыссæджы (дзæкъул) хуыссæн хуыссæнæмбæрзæн хуыссæнгарз хуыссæндон хуыссæндзаст хуыссæндзаума ~ хуыссæнуат хуыссæнхъæлдзæг хуыссын, ивгъ. аф. хуыс- сыд,-и,-ис хуыст хуыфæг бир. н. хуыф- джытæ хуыфи хуыфт хуыфын, ивгъ. аф. хуы- фыд,-и,-ис хыбар-хыбур хыбыртт-хыбыртт хыгъд хыгъдæвæрд хыгъдæг хыгъдхæссæг хыз хызæг хызгонд хызисæг хызынджын хылæргом 40
хылгæнаг 241 хъазинаг хылгæнаг хылгæнæг хылкъахæг хылкъахæн хылы-мылы хылычъи хым-хым хым-хымæг хынджылæггаг хынджылæгдзинад хынцæг, бир. н. хынц- джытæ хынцинаг хынцфарст хынцын, ивгъ. аф. хыгъ- та, суин. аф. хынц- дзæн,-и,-ис ) хъабагъуат , хъабахъ хъабыл хъабых хъавæг, бир. н. хъав- - джытæ хъавæн хъавгæ-хъавын хъавын, ивгъ. аф. хъа- выд, -и, -ис хъадаман хъаджджын хъаджджындзинад хъаз 16 Орфографион дзырдуат хыррытт, бир. н. хыррыт- тытæ хыртт, бир. н. хырттытæ хыртт-мыртт хыртт-хыртт хырттын-бырттын хырх, бир. н. хырхытæ хырхæйфадæг, бир. н. хырхæйфадджытæ хырхæйфадæн хырхын, ивгъ. аф. хырхта хыр-хыр хырыздзинад хыссæгæнæг хыссæгонд хыссæкъух хытъынджын хъазаг хъазайраг хъазайрагдзинад хъазайрадон хъазар хъазахъхъ хъазахъхъаг хъазæг, бир. н. хъазджы^ тæ хъазæгой хъазæндон хъазæнхъул хъазгæ-^хъазын хъазинаг
хъазт 242 хъазын хъазт, бир. н. хъæзтытæ хъазтизæр хъазуатдзинад хъазуатон хъазын, ивгъ. аф. хъазыд, -и, -ис хъайван хъайла хъаймагъ хъаймæт хъайтардзинад хъал хъалагъур хъалагъурдон хъалац хъалгомау хъалгъæн хъалдзинад Хъаллæ хъалмыхъхъаг хъалон, бир. н. хъалæт- тæ хъалонæвæрд хъалондар хъалтахъхъ, бир. н. хъал- тæхъхъытæ хъамаджын хъамбулджын хъамылбын хъамылгæрдæг хъамылджын хъандзал, бир. н. хъан- дзалтæ, хъандзæлттæ хъапджын хъапп хъапхай (хъахбай) хъарæг, бир. н. хъарджы- тæ хъарæггæнаг хъарм, бир. н. хъæрмттæ хъарман хъармгæнæг хъармгонд хъаруджын хъарын, ивгъ. аф. хъард- та, хъарыд, -и, -ис хъаринаг хъаст, бир. н. хъæстытæ: хъастгæнæг хъастуарзаг _, хъатара хъаугъагæнаг хъаугъагæнæг хъаугъайаг хъауджыдæр хъауджыдзинад хъауын, ивгъ. аф. хъауд- та хъахъхъæнын, ивгъ. аф* хъахъхъæдта хъахъхъæнынад хъахъхъæнынадон хъахъхъæнынхъом хъацæн хъацын, ивгъ. аф. хъа- цыд, -и, -ис хъазын, ивгъ. аф. хъа- зыд, -и, -ис
243 хъæбатырдзинад хъæлæсон хъæбатырдзинад хъæбæр хъæбæрад хъæбæрæй-хъæбæрдæр хъæбæрвад хъæбæрдзыхдзинад хъæбæрзæрдæ хъæбæркæнынад хъæбæрхор хъæбæрцъар хъæбуз хъæбул хъæбынгонд хъæбысæйхæцæг хъæбысхæст хъæбысыдзаг хъæвдын хъæдабæхуыз хъæдаг (белы хъæдаг) хъæдарæх хъæдæрмæг хъæдбыдыр хъæдбын хъæдвыд хъæдгарзгæнæг хъæдгæс хъæдгом, бир. н. хъæд- гæмттæ хъæддаг хъæддых хъæддыхæй-хъæддыхдæр хъæддыхдзинад хъæддзау хъæдкъул хъæдласæн хъæдрæбын хъæдсадзæн хъæдтундрæ хъæдургæрдæг хъæдурджын хъæдурхос хъæдурхуызтæ хъæдфадæг, бир. «..хъæд- фадджытæ хъæдфадæн хъæдхой хъæдхъахъхъæнæг хъæдхъахъхъæнæн хъæдхъиу хъæдцæттæгæнæг хъæдын хъæдындз хъæдындзæг хъæдысыст хъæз хъæздыг, бир. н. хъæз- дыджытæ, хъæздгуытæ хъæздыгдзинад хъæл хъæлагомау хъæлæба хъæлæрдзы хъæлæсгæнæг хъæлæсгæнæн хъæлæсджын хъæлæскæнынад хъæлæслæвæрд хъæлæсон
244 хъæцын хъæлдзæг хъæлдзæг хъæлдзæгæй-хъæлдзæг- дæр хъæлдзæггæнæг ’хъæлдзæгдзинад хъæлзæнг хъæллæгъ хъæлхъæлаг хъæмп, бир. н. хъæмпытæ хъæмпгæрдæн хъæмпхуыз хъæмпын хъæмпынсæр хъæмпыхал хъæндил хъæнджын хъæндзæргæс хъæндзинад хъæпæн хъæппæрисджын хъæппæрисдзинад хъæрасæст хъæрæйдзураг хъæрæйдзурæг хъæрæйдзурæн хъæр æмæ ахст хъæрæу хъæргæнæг хъæрзын, ивгъ. аф. хъæр- зыдта, хъæрзыд, -и,-ис хт^æрмад хъæрмæдон хъæрмгуыруат хъæрмон хъæрмуат I хъæрмуст хъæрмхуыпп : хъæрон хъæрццыгъа хъæсдарæг хъæстаг хъæстæ хъæстæлвæстæй хъæстгæнæг хъæуæмбырд хъæуæххæстком хъæубæстаг хъæубæстæ I хъæуваг, фæлæ: хъæу ! фаг ! хъæугæ хъæугæрон хъæугуывд хъæуй-хъæу хъæуккаг хъæусовет хъæууат хъæууон хъæууонхæдзарадон хъæуын, ивгъ. аф. хъуыд, -и, -ис хъæуыцдзинад хъæуыхицау хъæхъхъаг хъæццул хъæцын, ивгъ. аф. хъæ- цыд, -и, -ис
хъеллау 245 хъугом хъеллау, бир. н. хъел- лæуттæ хъеллаугæнæг хъеллаугæнæн хъентæ-ментæ хъеццаугæнæг хъиамæт хъиамæтдзинад хъиамæтгæнæг хъиамæттаг хъизæмар, бир. н. хъизæ- мæрттæ хъизæмаргæнæг хъизæмардзинад хъиладзагъд хъилгонд хъилхъæдур хъилхъус хъинцгæнаг хъинц-хъинц хъисбын хъисджын хъист, бир. н. хъистытæ хъист-хъист хъист-хъистгæнгæ хъисфæндыр хъисын хъиу-хъиугæнаг хъихъгæнаг хъихъхъ, бир. н. хъихъ- хъытæ хъихъыр хъодыгæнæг, бир. н. хъо- дыгæнджытæ хъодыгонд хъомвос хъомгæс хъомдон, бир. н. хъом- дæттæ хъомпал хъомхизæн хъомыладон хъомылгæнæг хъомылгонд хъомырын хъомысджын хъонтхора хъонцгæнæг хъоппæг, бир. н. хъоп- пæджытæ хъоппæгдзæст хъоргъ хъоррагъ хъотырджын хъох-хъох хърихъупп хъуагдзинад хъуаз хъуамæ, хъуа хъуари хъуахъхъ, бир.н. хъуахъ» хъытæ хъуг, бир. н: хъуццытæ хъугдуцæг, бир. н. хъуг- дуцджытæ хъугдзарм хъугом, бир. н. хъугæмт- тæ
хъузг хъузг, бир. н. хъузджы- тæ хъузон, бир. н. хъузæт- тæ хъулджын хъулон, бир. н. хъулæт- тæ хъулондзинад хъумбала хъумбара хъунцъ, бир. н. хъун- цъытæ хъусаутæ хъусаг хъусдарæг хъусдард хъусдарындзинад хъусалгъ хъусджын хъусинаг хъуссæг, бир. н. хъус- сæджытæ хъусхил хъусхилæг, бир. н. хъус- хилджытæ хъусхос хъус-хъус хъуснæдарæг хъусын, ивгъ. аф. хъуы- ста хъусынгæнинаг, бир. н. хъусынгæнинæгтæ хъуывгъан хъуыдалы хъуырбос хъуыддаг хъуыддаггæнæг хъуыддаггонд хъуыддагдар хъуыддагкæнынад хъуыддагхалæг хъуыддагхалынад хъуыдыгæнæг хъуыдыдзинад хъуыдыйад хъуыдыкæнынад хъуызæг хъуызгæ-хъуызгæ хъуызын, ивгъ. аф. хъуы- зыд, -и, -ис хъуылæг хъуым хъуымацуафæг хъуымацуафæн хъуымбыл хъуымбылæг хъуымбылдзыкку хъуымиаг хъуымыз хъуымыхъхъаг хъуынаджын хъуынахæрд хъуынтъызарæзт хъуыппи хъуырасаст хъуырау хъуырæгънæг хъуырбæттæн хъуырбос 246
хъуырдухæн хьуырдухæн хъуырдзæвæн хъуырниз хъуыртт, бир. н. хъуырт- тытæ хъуыртт-хъуыртт хъуыртхъом хъуыр-хъуыр хъуыр-хъуыргæнаг хъуыстгонд хъуысын, ивгъ. аф. хъуыст, -и,-ис, хъуысы- ДИС хъуытаз хъуытты хъуытыргъан хъыбыл хъыбыллæ хъыгаг хъыггæнæг, бир. н. хъыг- гæнджытæ хъыгдарæг, бир. н. хъыг- дарджытæ хъыг дарын хъыгдзинад хъыгзæрдæ хъыдзыгæнæг цавæр (цуавæр) давæрдæр цавæрдæриддæр давæрфæнды 247 цагъарадхæссæг хъыдзы кæнын хъызт, бир. н. хъызтытæ хъызтæмхæст ■ хъызт-хъызт хъызын, ивгъ,- аф. хъы- зыд, -и, -ис хъыллипп, бир. н. хъыл- липпытæ хъыллист, бир. н. хъыл- листытæч хъым-хъым I хъынцъым I хъынцъымгæнæг хъыпп-сыпп хъыпы хъыргъы хъыримаг хъырмыз хъырнæг хъырнын, ивгъ. аф. хъыр- ныдта хъыррыст, бир. н. хъыр- рыстытæ хъыртхъом Хъырым хъыс-хъыс хъыцъыдон ц I цавддур (мин.) цагъайраг цагъайрадон I цагъарадхæссæг
цагъаргæнæг 248 цæвæг цагъаргæнæг цагъаргонд цагъардарон цагъардзинад цагъд, бир. н. цæгъдтытæ цадæггай цаддон цайгæрдæг, бир. н< цай- гæрдæджытæ цайдан цайныкк, бир. чя. цайныч- чытæ цайцымæн цалæймаг, бир. н. цалæй- мæгтæ , цалæмдæр цалæмдæриддæр цалгай, бир. н. далгæйт- тæ цалдæр цалдæриддæр цалх, бир. н. цæлхытæ . цалхыдзаг цалцæггæнæг цалцæггонд цалынджы цалынмæ цалырдæм цалырдыгæй цанæбæрæг цар, бир. н. цæрттæ царæфтыд царвцæгъдæг, бир. н. царв!*æгъдджытæ царвцæгъдæн цард, бир. я/цæрдтытæ цардамонд ( цардарæзт цардархайд цардахаст цардæвæрд цардæгас цардæмхиц цардæфсæст цардæфсис цардбæллон царддæттæг цардмондагдзинад цардуарзон цардхуыз цардхъом цард-цæрæнбонты царизм царм, бир. н. цæрмттæ цармыстигъæг, бир. , н. цармыстигъджытæ цæрмыстыгъд бакæнын царциатæ цасгай, бир. н. цасгæйттæ цасдæр цасдæриддæр цасм цатыр цауддæр цауддзинад цахæм цахъхъæн цæвæг, бир. н. цæвджытæ
цæвæгхос 249 цæнг&туйдзæн цæвæгхос цæвæгхъæд цæвæнгарз цæвæрын, ивгъ. аф. цæ- вæрдта цæвдисын цæвдузын цæвиттон цæвын, ивгъ. аф. цавта цæгаг, бир. н. цæгæгтæ цæгат, бир. н. цаегæттæ цæгатаг, бир. н. цæга- тæгтæ цæгатон цæгатбос цæгатварс цæгат-хурныгуылæйнаг цæгат-хурныгуылæн цæгат-хурыскæсæйнаг цæгат-хурыскæсæн цæгæргомау цæгæрсæр цæгæрхъуына цæгъдæн цæгъдæг, бир. н. цæгъд- джытæ цæгъдинаг, бир. н. цæгъ- динæгтæ цæгъдын, ивгъ. аф. цагъ- та, лсуин. аф. цæгъд- дзæун, -и, -ис цæдисæмбал цæдисон, бир. н. цæди- сæттæ цæджджинаг, бир. н. цæджджинæгтæ цæджындзаг цæджындзæг цæйбæрц цæйдæриддæр цæййас, бир. н. цаеййæ- стæ цæйнæфæлтау цæкуыгонд цæкуыйаг, бир. н. цæ- куыйæгтæ цæламонд цæлæмбыд цæлвасын цæлгæнæн цæллахъхъ, бир. н. цæл- лахъхъытæ цæллахъхъ-мыллухъхъ цæлмартæн цæлуарзаг, бир. н. цæл- • уарзæгтæ цæлуарзæг, бир. н. цæл- уарзджытæ цæлхвæд цæлхвæндаг цæлхгæнæг цæлхдур цæлхъ, бир. н. цæлхъытæ цæлхъивын цæмæйдæриддæр цæмæндæриддæр цæнайын цæнгæтуадзæн
цæнгдарæн цæнгдарæн дæнд цæнкуыл цæнкъуысын цæппарын цæппæр цæппузыр цæрæг, бир. «Гцæрджы- тге цæрæгой цæрæнбон цæрæнбынат, бир. н. цæ- рæнбынæттæ цæрæндон, бир. н. цæ- рæндæттæ цæрæнуат, бир. н. цæ- рæнуæттæ >д цæрæнуатон . цæрæнхос 0 цæрæццаг цæрвджын, цæрвитын, ивгъ. аф. цæр- выста цæргæс цæргæ-цæрæнбонты цæрдæг, бир. н. цæрдæ- джытæ цæрдæггомау цæрдæгдзинад цæрддзу цæрдон цæрдудæй цæрмын цæрмыстыгъд цæттæгæнæг цæрдхуынкъ цæрын, ивгъ. аф. цард,- и, -ис цæрынæй-хæрынмæ цæсгом, бир. н. цæсгæмт- тæ цæсгомон цæст, бир. н. цæстытæ цæстæнгас цæстæргом цæстгуырмгæнæг цæстдарæг, бир. н. цæст- дарджытæ цæстдарæн цæстдард цæстдарынад цæстмæ (митæ) цæстмæхъус цæстниз цæстуарзон цæстуынгæ цæстуынгæйæ цæстфæлдахæг, бир. н. цæстфæ л да х дж ытæ цæстфæливæг, бир.^ н. цæстфæливджытæ цæстфæливæн цæстыбынтæ цæстырухс цæстысыг, цæссыг цæстыфæныкъуылдмæ цæстыхау цæттæгæнæг, бир. н. цæт- теегæнджытæ
цæттæгæнæн 251 центристон цæттæгæнæн цæттæгонд цæттæдзинад цæуæг, бир. н. цæуджы- тæ цæуæггаг цæуæм, цом цæугæдон цæугæ ут цæугæцардгæнæг цæугæ-цæуын цæукъа цæуон, цон цæуылдæр цæуылдæриддæр цæуылнæ, цæмæннæ, цæуыннæ цæуын, ивгъ. аф. цыд,- и,-ис цæуындзаст цæуынхъом цæфсын, ивгъ. аф, цæфст,- и,-ис цæфхад, бир. н. цæфхæд- тæ цæфхадджын цæфхадсадзæг цæфхадсадзæн цæхæр цæхæра цæхæрадон, бир. н. цæ- хæрадæттæ цæхæрадонгæс цæхæраджын цæхæркалæг цæхæркалгæ цæхæрхафæн цæхæрхæтæл цæхæрцæст цæхгæр цæхгæрдзинад цæхгæрмæ цæхдарæн цæхдон цæхджын цæхдзыд цæхсын цæхх цæххæрæн цæхх-кæрдзын цæххойæн цæххос цæххъуаг цæх-цæх целлулоид целлюлозæ цемент ценз * цензор цензурæ цензурон центнер центр централизаци централизацигонд цæуын центрон, централон центризм центристон
церемони церемони церемониалон цех цивилизаци цигайнаг, бир. н. цигай- нæгтæ цикл циклад циклгай циклизаци . циклон цикъæ цилиндр цилиндрон цин цинаг цинад, цинæйдзаг цинга цингæнгæ цингæнгæйæ цинджын циндзинад цинел цинизм циникон цинк, цинкæ ций кæнын цйнкографи цинтæгæнгæ ццркуль, бир, н. цир- культæ циркуляр циркулярон цудын циркуляци цирхъ цистернæ цитатæ цитрусон циферблат цифрæ цифрон цицыр ЦК (Центрон Комитет) цолабын цолагомау цоладзинад цолпы цонг, бир. н. цæнгтæ цоппай цоппайгæнæг, бир. н. цоп- пайгæнджытæ цот, цæуæт цотгæнаг цотгæнæг, бир. н. цот- гæнджытæ цуайнаг, бир. н. цуай- нæгтæ цуангæнæг, бир. н. цуан- гæнджытæ ’цуанон, бир. н. цуанæт- тæ, цуанонтæ цугун цугунуадзæн цудæг, бир. н. цудджы- тæ цудт, бир. н. цудтытæ цудын, ивгъ. аф. цудыдта 52
цудындзинад 253 цыппархатæнон цудындзинад цума цумагæнæг, бир. н. цу- магæнджытæ цума кæнын цумахъом цумайы (мин.) цупал, бир. н. цупæлттæ цурк, бир. н. цурчытæ цуркæнгæс цурыбадæг, бир. н. цу- рыбадджытæ цурын, ивгъ. аф. цырдта цухгæнинаг, бир. н. цух- гæнинæгтæ цухгонд, бир. н. цух- гæндтæ цухдзинад цухзонд цух-мух цухъхъа цухъхъайаг, биря. цухъ- хъайæгтæ цухъхъахор цыбæлгæнæг цыбæлдзинад цыбырæмгъуыдон цыбырвад цыбыргæнæг, бир. н. цы- быргæнджытæ цыбыргонд, бир. н. цы- быргæндтæ цыбыргуыр цыбырдуг цыбырдым цыбырдымæг цыбырдзастдзинад цыбырдзинад цыбырдзырдæй цыбырзонддзинад цыбыркъах (мин.) цыбыркъух (мин.) цыбырхъуырдзинад цывзыджын цыд, бир. н. цыдтытæ цыдæр цыд’æриддæр цыдæр-мыдæр цызæгонд цыкурайы (фæрдыг) цыллæ цыллæгæнæг, бир. н. цыллæгæнджытæ цыллæгæнæн цыллæуафæн цыллæдзыкку (мин.) цылыхъ цым цыма цымæ цымгæ цымгæ-цымын цымыдисдзинад цымын, ивгъ. аф. цымдта цынадур цыппар цыппарфондзыссæдз цыппархатæнон
цыппарыссæдз 254 цыхцырæг цыппарыссæдз, цыппарыс- сæдзы цыппæрæймаг цыппæрæм цыппæрвадыг цыппæрвадыгæй цыппæрварсон пыппæргай цыппæрдæс цыппæрдæсæймаг цыппæрдæсæм цыппæрдигъон цыппæрдзæлхыг цыппæрдзæстыг цыппæркъахыг цыппæркъухыг цыппор цырагъ, бир. н. цырæгъ- тæ цырагъдар цырагъдарæн цырв, бир. н. цырвытæ цыргъ, бир. н. цыргъытæ цыргъаг, бир. н. цыр- гъæгтæ цыргъад цыргъæвзаг цыргъæнхъызт цыргъгæнæн цыргъгонд, бир. н. цыргъ- гæндтæ цыргъзонд цыргъзонддзинад цыргъкъуымон цыргътигъджын цыргъфындз цырддæр цырддзаст цырддзастдзинад цырддзæуаг цырддзинад цырен цыренгæнæг цыренкæнынад цыртдзæвæн цырхæг цырхæрзылд цырхисæн цырхын, ивгъ. аф. цырхта цырыхъгæнæг, бир. н. цы- рыхъгæнджытæ цырыхъхуийæн цырыхъхъ, бир. н. цы- рыхъхъытæ цытагур цытджын цытуарзаг цытуарзон цыфæнды цыфæндыхуызон цыфыддæр цыхауи кæнын цыхт, бир. н. цыхтытæ цыхтахсæн цыхуызæн цыхцы цыхцыр цыхцырæг
цъай 255 цъиуызмæлæг Цъ цъай цъалды цъамалæг, бир. н. цъа- малджытæ цъаммар цъаммардзинад, бир. н. цъаммардзинæдтæ цъапп, бир. н. цъаппытæ цъапп-цъупп цъар, бир. н. цъæрттæ’ цъарæвæрд цъаргай, бир. н. .цъар- гæйттæ цъарджын цъарист цъарыстыгъд, бир. н. цъарыстыгъдтæ I цъасс, бир.н. цъассытæ цъатаджын цъацъа цъæгъæдз цъæгъгъæст, бир. н. дъæгъгъæстытæ цъæй цъæлгæнæг цъæлгонд цъæмæл (тæ) цъæм-цъæм цъæнут цъæнутгæрдæг цъæппæг, бир. н. цъæп- пæджытæ | I цъæпп-цъæпп цъæррæмыгъд 1т цъæррæмыхст цъæтджын цъæхахст 1т цъæхбыл цъæхбын е цъæхдæндаг цъæхдзаст цъæхдзæст цъæхнæуу цъæхой цъæхснаг цъæххос, фæлæ: цъæх хос цъæх-цъæхид I цъиах цъиах-цъиах кæнын цъил цъипп-цъипп цъирæн цъирын, ивгъ. аф. цъырд- та цъист, бир. н. цъистытæ цъитиджын цъиуахсæн цъиудзæст цъиудзæхæра цъиудзых цъиусур цъиу-цъиу кæнын цъиуызмæлæг
цъолоби цъолоби цъонды цъортт кæнын цъуйджын цъулагонд цъулбер цъупбыл (мин.) цъупбын (мин.) цъупгонд (мин.) цъупдзаг (мин.) цъупп, бир. н. цъуппытæ цъусгай цъусдуг цъутта цъуттабос цъутхал цъуых-цъуых цъыбар-цъыбур цъыбыртгæнæг, бир. н. цъыбыртгæнджытæ цъыбыртт, бир. н. цъы- бырттытæ цъыбырттæг цъыввытт, бир. н. цъыв- выттытæ цъыгъгъуытт, бир. н. цъыгъгъуыттытæ цъыззы цъыззытт, бир. н. цъыз- зыттытæ цъы!кгæнгæ цъыкк, бир. н. цъыччытæ цъылинаг, бир. н. цъыли- нæгтæ 256 цъыфдзаст I цъыллинг, бир. н. цъыл- линджытæ цъылын цъылынæг цъылынбæггæн цъылынгонд цъымараджын цъынагонд цъынд цъындабыд цъындæг-мындæг цъынддзаст цъынддзæст цъында цъынды дæттын цъыртгæнаг цъыртгæнæг цъыртгæнæн цъыртт цъыр-цъыр цъыр-цъыраг, бир. н. цъыр-цъырæгтæ цъырыхснæг ] цъыс-цъыс I цъыс-цъысаг цъысым цъыууитт, йир. н. цъыу- уиттытæ цъыфæйдзаг, бир. н. цъы- фæйдзæгтæ цъыфбын цъыфджын цъыфдзаст, бир. н. цъыф- дзæстытæ
цъыфкалæг 257 чындздзок цъыфкалæг, бир.н. цъыф- I калджытæ | Ч чапардзинад чегъре чегъредзинад чек чем чемпа (къуылых чемпа) чемпион чемпионат червонц чердæм чердыгæй чердыгон, бир. н. черды- гæттæ черкесаг, бир. н. черке- саегтæ чернила черниладон, бир. н. чер- ниладæттæ чертёжник чесæ чесена чест дæттын четарджын четæн четверт чехаг, бир. н. чехæгтæ чехоткæ чидæр чидæриддæр чиновник 17 Орфографион дзырдуат цъыфкалæн цъыхыры чиныг, бир. н. чингуытæ чиныгдон чиныггæсæг, фæлæ: чи~ ныг кæсæг чиныгуæйгæнæн чисмис, чисмиси читт чиуын, ивгь. аф. чиудта чубб чувашаг чумæдан чумизæ чустъи чучыл чызг, бир. н. чызджытæ (чызытæ) чызгон чызгус чызгхуыз чылауи чындæуа чындæуид чындæуыди чындæуыдаид чындæуыдзæн чындæуы чындз, бир. н. чындзытæ чындзæмбал чындзæхсæв чындздзон
чындзиуæг 258 чъыссæ чындзиуæг чындзхæссæг, бир. н. чындзхæсджытæ чындзхон - чыргъæд чырс чыртæ-чыртæй чыр-чыр кæнын чырынгонд чырыстон, бир. н. чырыс- тэеттае чысбын чыссæ чысыл чысылгай, бир. н. чысыл- гæйттæ чысылгай-чысылгай чысылдæр Чъ чъепп, бир. н. чъеппытæ чъеппа чъепс, бир. н. чъепсытæ чъерами чъибитка чъизигомау чъизигонд чъизидзинад чъизихуыз чъиллон чъиллон-миллон чъимагонд чъиригонд чъириаг чъирикуывдæй чъирифыстæй чъирифыссæн чъитт-цъула чъиу чъиуназ чъицын, ивгъ. аф. чъи- цыдта чъыбыла чъылбыс чъылдым чъылдымырдæм чъылдымырдыгæй чъылдымыстæг чъыллипгæнæг чъыллипп, бир. н. чъыл- липпытæ чъындыдзинад чъырдур чъырджын чъырсудзæн чъыртт, бир. н. чъыртты- тæ чъырттым чъырхын чъырхъацæн чъыссæ
шаблон 259 шу руп ш шаблон шайбæ шайкæ шампайнаг шанс шантаж шарадæ шарж шарнир шарф, бир. н. шарфытæ шафран шахмæтон шахмæттæ шахт, шахтæ шахтёр шашкæ (тæ) шведаг швейцайраг Швейцари швейцар шедевр шеф шефиуæг кæнын ширмæ шифанер шифргонд шлагбаум шлак шлей шлем шлюз шляпæ шовинизм шовинистон шофыр, шофёр шпион шпионаж шпорæ шприц шпъалы шрапнель шрифт штаб штабон штамп штампæвæрд штампгонд штангæ штангист штат, бар. н. штаттæ штатон штепсель шторм штукатур штукатургæнæг штукатуркæ штурвал штурм штурман шуруп
звакопункт 260 эмансипаци эвакопункт эвакуаци эвакуацион эвенкаг эволюци эволюцион эгоизм эгоист экватор экваториалон эквивалент эквивалентон экзамин экзамингæнæг, бир. н. эк- замингæнджытæ экземпляр экипаж экономи экономикæ экономикон экономист экран экскаватор экскурси экскурсидзау экскурсовод экспанси экспедитор эксредицион эксперимент эксперименталон эксперт экспертизæ эксплуатаци эксплуатацигæнæг, бир.н. эксплуатацигæнджытæ эксплуатацигонд цæуын экспонат экспорт экспортон экспресс экспроприаци экстенсивондзинад экстерн экстернат экстерриториалондзинад экстракт элеватор элеги электрикон электрификаци электричество электровоз электролиз электролитон электромагнит электрон электростанцæ электротехник электротехникæ элемент элементарон эмаль эмансипаци
эмбарго 261 юпкæ эмбарго эмбрионалон эмигрант эмиграци эмоци эмоционалон эмпиризм эмпириокритик эмпириокритицизм эмульси энергетикæ энергетикон энерги энергиджын энтузиазм энтузиаст энциклопеди энциклопедион эпиграммæ эпиграф эпидеми эпнзод эпикон эпилог эпитет эпопей эпос эрæ эрудициджын эскадрæ юбилей юбилейон эскадрили эскадрон эскалатор эскиз эскимосаг эссенци эстаф.етæ эстетикæ эстетикбк эстойнаг эстрадæ эстрадон этажеркæ этап этикæ этикет этикеткæ этимологи этимологон этнографи этнографион этнологи этюд, бир.н. этюдтæ эфир эфирон эффект эффектджын эффективон эшелон юбиляр юбкæ
ювелир 262 яхтæ ювелир ювелирон юмористон юридикон юрисдркци якорь якутаг ямб январь янки (тæ) янтарон юрисконсульт юриспруденци юрист юстици япойнаг Япони ярлык яровиэаци ярус яхтæ
Автор Николай Харитонович Кулаев Редактор У. Л. Богазов Художественный редактор Р. П. Скакун Технический редактор Л. С. Байматов Корректоры: С. X. Гутиева и В. Т, Дзодзикова Сдано в набор 27/УШ-56 г. Подписано к печат» 29/Х-5бг. Формат бумаги 84х1081/32. Печат. листов 13,53. Учетно-изд. листов 10,03. Заказ № 3523. Издат. № 167. Тираж 3000. ЕИ 02881. Цена 2 руб. 30 коп. Северо-Осетинское книжное издательство, г. Орджоникидзе, проспект Сталина, 11. Республиканская книжная типография, г. Орджоникидзе, ул. Джанаева, № 20.