Текст
ИСМАЙ ШӘМСЕТДИНОВ
Укытучым
Юрий Васильевич Виногра-довка
багышлыйм
ТУГАН
ҖИРЕМ
(Сайланма әсәрләр)
КАЗАН
ТАТАРСТАН КИТАП НӘШРИЯТЫ
1980
Исмай Шәмсетдинов — чың мәгъңәсендә халык арасын
нан, эшчеләр арасыннан күтәрелеп чыккан композитор.
Ул Төньяк Уралда Надеждинск дигән заводта (хәзер Серов
шәһәре), эшче гаиләсендә 1910 елның 29 сентябрендә туа.
Татар һәм рус мәктәпләрендә белем ала, 16 яшеннән за
водта кара эшче булып эшли башлый. ФЗӨ мәктәбең тә
мамлап, заводта калай прокаты цехында эшли. Эшчеләр
клубына йөри, үзешчән сәнгать коллективларында катнаша.
1930 елның башында ул Казанга килә. 9 айлык шоферлар
курсын тәмамлый һәм биш елдан артык шофер булып эшли.
Казанда да ул үзешчән сәнгать коллективларында йөрүен
дәвам итә. Бик яшьтән үк халык көйләрен тыңлап, музы
кага кайнар мәхәббәт белән яшәгән Исмай Шәмсетдиновка
фәкать 1935 елны гына музыкага якынлашырга туры килә.
Музыка юлына аяк басуыңда виолончелист Хәмит Әбүбәке-
ров белән очрашу этәргеч була. Аның ярдәмендә радиоко-
митет каршындагы радиоузелда үзешчән сәнгать бүлегенең
җитәкчесе булып эшли. Хәмит Әбүбәкеров тәкъдиме буенча
1936 елны Казан музыка училищесына алына һәм компози
тор Юрий Васильевич Виноградов классында укый башлый.
Укырга соң керешсә дә, Исмай Шәмсетдинов фәннәрне тиз,
яхшы үзләштерә, өч-дүрт ел эчендә төрле жанрда 30 га
якын музыкаль әсәр яза. Казан музыка училищесын тәмам
лаган көннәрдә Исмай Шәмсетдиновка иҗат эшен дәвам
итәргә туры килми, Бөек Ватан сугышы башлана, ул Вата
ныбызның азатлыгын саклаучылар сафына баса. Берлинга
җитеп, җиңүче булып, 1945 елның ахырында Казанга кайта.
Яңадан үзенең иҗат эшенә керешә һәм 1948 елның 1 мар
тында Казан дәүләт консерваториясенә укырга керә. Югары
музыкаль белем ала. Консерваторияне тәмамлаганнан соң
1952 елдан 1971 елга кадәр Татарстан радиосында башта
музыка редакторы булып, аннары тавыш режиссеры булып
эшли. Композитор Исмай Шәмсетдинов татар музыкасында
яңа жанр булган романслар иҗат итә һәм уңышка ирешә.
Төрле инструментлар: рояль, скрипка, виолончель, труба,
волторна, тынлы һәм кыллы квартетлар өчен, хор өчең мах
сус әсәрләр яза. Балалар өчен җырлар, инструменталь әсәр
ләр иҗат итүдә дә һәм татар халык көйләрен язып алуга,
аларны эшкәртүгә дә бик күп көч куя. Композитор буларак,
Исмай Шәмсетдиновның үз музыкаль теле бар, аның музы
касы гади, аңлаешлы, һәрбер йөрәккә якын,
Ватаныбызны фашистлардан азат итүдә катнашканы
өчен Исмай Шәмсетдинов «Батырлык өчен» медале һәм
башка медальләр белән бүләкләнә. Татар музыка сәнгатен
үстерүдәге хезмәтләре өчен ТАССР Верховный Советы аны
ике мәртәбә Почет грамотасы белән бүләкли.
Татар музыка сәнгате өлкәсендә армый-талмый эшләве
һәм ирешкән уңышлары өчен 1966 елда композитор Исмай
Шәмсетдиновка ТАССРның атказанган сәнгать эшлеклесе
дигән мактаулы исем бирелә.
90104—063
М132(03)—80
327—80
783
Ш94
Маһинур Җиһаншина,
музыка белгече
© Татарстан китап нәшрияты, 1980.
I
СИН-ЧОРЫБЫЗ НАМУСЫ
Мәхмүт. Хөсәен сүзләре
|Я||д-
*-----------------
"У"-!
-
-6....
•~О>
..
|
5*
- 4г-
__
>•___ ^___
г
АгмЯамЬе шойе1?аЛ;о,1па€81о5о
3
а
ст*езс.
ту- ар
Д11е§*к»о
*
| ^,1—■ 11
уь
.
ҺУҺ
'
Л?й|
_____________
’—
--------------- "Т7<Ж*
-ШН,1А }*л*
4
*
41
ж•
“
л'
..."
Чд
**> *
»•
.г
р----------------------
_—игэ-------------------------------
— »- ----
-«г
?
1
г
1
Мойега^о
а
Т.
НН
е-
Г
I
5
в
Чын азатлык яулап, хаклык даулап,
Күпме гомер җирдә өзелгән...
Бәхетенә туар буыннарның,
Даһи Ленин сине төзегән.
Кушымта: Якты коммунизм киңлегенә
Төбәлгән карашың,
Партия!
Җиңүләрдән җиңүләргә
Алып барасың,
Партия!
Җиңүләрдән җиңүләргә
Барасың, партия!
Без чыныктык синең сафларында,
Җиңеп чыктык авыр елларда:
Өйрәтүең синең — безгә байрак,
Безгә компас барыр юлларда.
Кушымта.
Халыкларның сиңа мәхәббәте
Сүнмәс кояш булып балкыды:
Илебезнең, бөек чорыбызның
Син — намусы, көче, акылы.
Кушымта.
ЯКТАШЫБЫЗ ЛЕНИН
Алмаз Әхм этов сүзләре
АПе^го мюйегаТо
!
■1
п■
:=^М
1
Чй:------
Г~
.
Г=?
■ПЗ.... Г~Я|- =р^= г"" 'ч I=4 —&1-
V
— «■--
—■. .
|т= Г--
- •ү—•«-г=^
"4
и /5;
дЛа V-
-үр-------
=4
А .....
.. . . .. -1-4=-ГП-—м —&и—=/^=1
4—
Ч
г -—г
Гу-
1---..
гам
]|-
Ла- V
=4=
35%
г"П...
я-
и/ел
=^—
1 бак- ча.~
т
___
в=ч
-^Гч
..Рр:
, ..я
=1-П-
—
г~—
—-
--
г
43—аД?..
No
8
I
..чГЗ ..4—
•>Хә^тер-
ЗЕ=я
4=
'ич -
'ны
роса снезс.
ич
Р
ла-
мат
Й
-------------
р;
ж,аи
гәп
ин
ЯК- таш- ны.
♦
я
*
I
9
КуШЫМТА
Туган Казан, яшел бакчалары...
Бу йортларның изге һәр ташы.
Хәтерлиләр алар яшь Ильичны —
Бездә канат җәйгән якташны.
Кушымта: Ленин,
Ленин —
Даһи юлбашчыбыз,
Ул туган Сембердә.
Авыр көрәшләрдә
Чигенмәскә бер дә
Сүз биргән Казанда.
—
Алга, дуслар, алга,
Бәхет язы, алда, алда.
Син өйрәттең, Ильич, эшчеләрне
Богауларны ничек өзәргә,
Бердәм булып, иңне-иңгә куеп,
Җирдә гүзәл тормыш төзергә.
Кушымта: Ленин,
Ленин —
Даһи юлбашчыбыз,
Ул туган Сембердә.
Авыр көрәшләрдә
Чигенмәскә бер дә
Сүз биргән Казанда.
—
Алга, дуслар, алга,
Бәхет язы алда, алда.
Маягыбыз — Ленин партиясе —
Илтә илне якты таңнарга.
Якташыбыз Ильич һаман сафта,
Кайнар хисләребез аңарга.
Кушымта: Ленин,
Ленин —
Даһи юлбашчыбыз,
Ул туган Сембердә.
Авыр көрәшләрдә
Чигенмәскә бер дә
Сүз биргән Казанда.
—
Алга, дуслар, алга,
Бәхет язы алда, алда.
ИПТӘШ КОМИССАР
Иойегл1о. ВхзоһгЬо
тп/ Солист
Алмаз Әхмзтов сүзләре
■■■■»................~~
- »■ ■ ■ ■ е---------------------—
1. Ут- лы чол- га-ныш-та Со- вет
%, Кы- нз
.
бөр-кет-ләр- не син
үс-
I
♦
лар-
тәр-
га...
гә.
өл - гер-
/лә- де бер яшь ту-
дош- ман- нар- ны тар — мар и-
Ко-
/лис- сар
Ы - шан- дыр-
3
3
Кы- зыл
рек- ле
гас-
ир
кәр- не
З9
ән-
рын, тик
ак
ма
яу-
тур
пIсЭ
лар- га
кир -
бу-
лып
ту-
Тетро йт шанста-
11$1
гә
ар
у-
6у-
ир-
лыр- га .
тә- гә.
ко- мис-сар,
рек
сал-
тын, -
лыи
лар.
тәү-
ге
ган
ут-
яр- лы- лар;
иьр~
кән
лар- га
Ле- нин
ЛX-
12
Дәр- ләп ян- ган
ГТт
У?'
Т“Г
на
сал-
’рң
Нык аул-дың9ул- мә-ден,—ал -га өн-дә-
Мойега'Ьо
я-
ЗЫН
-
тәр- дек, мен,- нәр- не—
н. ■>
и- зел -гән -нэр
•
Г Р-. Р--1*,/рг> '$г?.-н
I
ЛЪ/- зыл
13
Солист
и- се- /ме
хә- тер-
лә—
тә
үс
—Р—
сг*езс.^>
О»
*"*'^* ,:'г',,,‘""1
лар-
нын?
кай- нар
су- лы-
1
г
*
--- -
---
д
Тешро <11 шагсга
Д-^1 П!
җыр
лый дус-^лЗр
в
шын.
гоа. ~
тыр
-1------X-
Пт^~А~ ^
п --------- <Гч
Л-Х
-4-----]----- !
'С-/ т
у-
лы-
—
~г
на.?
Г ...
кем
сок- лан- /иас тор-
Ь——р ---- ---- -- -
1—1
Г~--------
ж ---------- 1-- -
14
Уч?ж Д»
г-
г
$рТГР
*в•ПТ"
ч
/ИЬ/Ш
лы—
н,а,
уәрт дир-
1
үг
яшь- ләр - гә
яшь-
Утлы чолганышта Совет иле —
Өлгермәде бер яшь туларга...
Комиссар өнди Кызыл гаскәрне
Ак яуларга киртә булырга.
Иптәш комиссар.
Тыңлый ярлылар:
Әйткән сүзең—Ленин авазы,
Сакларга тәүге ирек язын
Күтәрдең меңнәрне — 1
Изелгәннәрне.
/*
гел
Кызыл сафларны
Үзеңне аямыйча сугышып.
Комиссар исеме хәтерләтә
Ул елларның кайнар сулышын.
Иптәш комиссар.
Дан җырлый дуслар
Партиянең батыр улына,
Кем сокланмас тормыш юлыңа,
Дәрт бирдең яшьләргә ]
Яшьнәп яшәргә.
/
Кыю бөркетләрне син үстердең
Дошманнарны тар-мар итәргә .
Ышандырдың тик ирекле җирдә
Матур булып, туар иртәгә.
Иптәш комиссар,
Явыз дошманнар
Иң беренче, сиңа аттылар.
Дөрләп янган утка салдылар.
Нык булдың, үлмәдең— 1
Алга өндәдең.
/ ка1
әйдәп бардың,
МоЛегаТо
ТУГАН ИЛЕ ӨЧЕН
(Дуэт)
Нургали Ибәтев сүзләре
...........
..................... ^Г-
I 1С/|
г
>
16
...
да- нып> сон^гы
я-
ра-
——
|Д"
^•■■■■■мэяивы
4
I’ ё11
2Л—
ЛГ»
ЛЛ
?
ал- га
үр- лә-
де^
>
►-
-2.
А-652
\ул
I;
у/...—
ц.<—.... -,,...7п -:.....
?4?һе
Г Г~йНэ
гп?
’ал- Рга Рүр- |а/лә~ ’
;.'г
”л:
17
йвЧ...
-и
1
--- ---------- —
ТТ........
*
9е' к
ть
—0-
1руЛ-/1Э' ры.
~--һу =
НжН |р-
—
-- ----- ---- 0»--------
=»-г г
гг~—а
р. р....
>
1 -Л-С—®
Д....Х_ _ __ _
V— ---------- 0)-------- 0).--------
тг
=Ы=
"Г - -------
---------
Авыр еллар, озын юллар,
Солдат башы ниләр күрмәде.
Каты яраланып,
Соңгы каны акты,
Ул анда да алга үрләде.
Баш очында тик бер нарат
Горур торды искән . җилләрдә.
Туган иле өчен
1
Кызганмады көчен,
Ятып калды ерак җирләрдә. I
2 кат
2 кат
Еллар буе, кайтыр диеп,
Улын көтте солдат анасы.
Ул вакыттан бирле
Күпме сулар акты,
Төзәлмәде йөрәк ярасы.
2 кат
Туган халкы истә тота
Кан түгелгән авыр елларны.
Дөреслекне яклап,
Тынычлыкны саклап
Ятып калган батыр улларны.
2 кат
И КАЗАНЫМ, КЕРДЕҢ ЙӨРӘГЕМӘ
Шамил Маннапов сүзләре
МоДегаЛо, таев'Ьозо
18
19
ЧУ
20
Манаралар күптер ошбу җирдә,
Эйфельләр бар диләр күккә тигән.—
И Казаным, кердең йөрәгемә 1
Тыйнак-горур Сөембикәң белән. / 2 кат
Халкым аны үз күңеледәй гүзәл
Легендалар белән бизәп төргән.
Легендага күчкән улларыңны
1оа
Күп озаттың Сөембикәң белән. ) к т
Мөмкинме соң сине буташтыру,
Алыштыру башка-бүтән белән?!
һәркем таный, һәркем аңлый сине,1
Саклый сине Сөембикәң белән. ) 2 кат
ДУСЛЫК ЧАЛЛЫДА
Ринат Харис сүзләре
А11ео’1*еШо
21
рҮкГ~1
рр-^ о
У эш юк-тан
дәш
мим —
КҮ-
син ,
тгт
1ЕЕ
ж
син!
р/
4>Сцн
ми-нем көт-кә
-
* ,ГТ~3 Е^ВР^
1
-О.I. рРёГ
нем —
Я - гым-лы и- кән - сен,.
Я-
Й
22
ре
гг
Г. ЭГТ
Чал - лы-га.
ж
ьлл
син
бик
ки-
о=
сен,.
с ит-кан-
л
леп
$а,
в
— Дг»-------- ~
Чал?
^-6 ---- ----
2
&
ж
р*
=Е
Р
>
22
г--. О
йөз
Ө-
4“*- -0
1
леш.
ар
та
дыр
ЕЕ
=>
>
а
«■
*
=д~~
-леш.
"=г
.:о
Уя
р?
4
а1.
..
ж1
—
---- ---- -
---
“Ж----- ———
,1
■=
■■—1
н
- --- -- Ь=--------^=
0: >=
Т
----- л------------- -=и
---- -- * ------ —— :
17 ь р *М^=:—
-^1
Г
С.Ц.
С 1^^=:
&=
т&
23
Исәнме дисәм мин.
Аптырап калма син.
Эш юктан эндәшмим,—
Күңелне аңла син!
Син минем көткәнем —
Ягымлы икәнсең.
Чаллыга килеп син
Бик дөрес иткәнсең.
Кушымта: Чаллыда. Чаллыда
Гаҗәеп төзелеш —
Дуслыкның куәте
Артадыр йөз өлеш.
Исәнме дисәм мин,
Җавапсыз калма син,
Күземә кара да
Йөрәкне аңла син!
Син ерак каладан,
Мин ерак каладан —
Дуслашыйк әле бер
Идел һәм Камадай.
Кушымта: Чаллыда, Чаллыда
Гаҗәеп төзелеш —
Дуслыкның куәте
Артадыр йөз өлеш.
ХЕЗМӘТ БАТЫРЛАРЫ МАРШЫ
Гөлшат Зәйнашева сүзләре
24
■ИЛ -4=3-|
—.... ...............
—!— ------->----------
—
ал- ГЫ
4—ч~^
саср- ка
‘4... 4&
1 бас- тык
г
*
дез.
25
Тыныч хезмәт вахтасына
Алгы сафка бастык без.
Коммунистларча эшләргә
Илдә ярыш ачтык без.
Кушымта: Хезмәт батырлары итеп
Үстерде безне Ватан.
Әйдә, иптәш, кушыл ярышка,
Атла тыныч хезмәт сафында
Безнең белән бергә иң алдан.
Иң матур ил, иң батыр ил —
Безнең ил жир шарында,
Баетырбыз, ныгытырбыз
Илебезне тагын да.
Кушымта.
Яңа йолдызлар юл ала
Безнең илнең күгеннән.
Коммунизм ерак түгел —
Башлана ул бүгеннән.
Кушымта.
ЭШЧЕ ДУСТЫМА
(Дуэт)
Гөлшат Зәйнашева сүзләре
V
г
31
-4
у-......
Г..1Рм
шем
га-диэш ди - еп.
д
ть/и- нак
йв=
..я
'
1 " 1 <1’"....г
V
г
Р
4
27
а
лез-
>
I “р?-------------
/иэт
бө-
I е/г.
~Г________ ~Г
Д-—
-р ыч!
^■■^■3=-^--. . .. .. .— I
—|^
■у
»
1
1т_
г
Ж-
*■ Г1-
28
Эшче дустым, тыйнак елмаеп, син
Әйтәсең: эшем гади эш диеп,
йолдызларга юл алган илемдә 1 „ кат
һәрбер эш бөек, һәр хезмәт бөек./
Хезмәт шатлыгы — шулдыр ул бәхет,
Нурлы елмаю йөзеңдә синең.
Елмаю булып балкый йөзләрдә 1 „ кат
Байлыгы илнең, муллыгы илнең. /
Халкыбыз җиңде авыр көрәштә,
Ул утлы чорны онтырлык түгел.
Яуда калган батыр өчен дә син 1 „
Эшлисең бүген, яшисең бүген. /
Эшче дустым, эшлә горурланып,
Илемнең зәңгәр күкләре тыныч.
Хезмәт бүген — илнең тынычлыгы,!
„
Иң изге бурыч, иң бөек бурыч!../
ГӨР КИЛӘ БАСУ
Мөршидә Вильданова сүзләре
29
Кояш якты нурын сипте
Иркен кырлар өстенә,
Күмелде яшел тугайлар
Гөл-чәчәкләр исенә.
Арыш башларын иркәли
Әкрен искән талгын җил.
Алтын бөртекләр үстерә
Безнең данлы туган ил.
Комбайннар шаулап үтә
Алтын иген кырына.
Капитаны яулык болгый
Уңган колхоз кызына.
Ямьләп колхоз басуларын,
Дулкынлана арышлар.
Үкереп уңган игеннәр,—
Без үстергән уңышлар.
ЧАЙКАЛА ИГЕН КЫРЛАРЫ
Галимҗан Латыйп сүзләре
гаң
^
:з!
росо сг*е8с.
Тетро йтшагсха
I
-О.
-О-
ли"от
Ж
г
ЦТ<Н1
а-
Г9
лып
Л9р-
Vг
,!
т/
яг*
и-
ген -
Кушымта:
пл
га.н-
Г}Л
ЛЬ/ *■
гы
32
Чайкала иген кырлары,
Уяна таң нурлары.
Киңлекләргә алып бара
Безнең басу юллары.
Кушымта: Игенченең уңганлыгы,
Игенченең хезмәт яме,
Игенченең тырышлыгы
Кырларыннан күренә.
Бер офыктан бер офыкка
Җәелгән иген кыры.
Иртәдән кичләргә кадәр
Яңгырый хезмәт җыры.
Кушымта.
Без барасы юллар якты,
Безнең юллар үр менә.
Бу кырларда җиңүле ат
Дугасыннан күмелә.
Кушымта.
- нлсе
купмгптьа,
А-652
ГАДИЛӘР
Рамазан Байтимиров сүзләре
Тешро (Ншагйа,
34
35
Ил чигендә керфек какмый
Уяу торалар сакта.
Дәһшәтле поход юлында 1
Булалар алгы сафта.
/2кат
Газиз Ватан ни кушса да
Күкрәп алга атлыйлар.
Ялкын сипкән ут авызын 1
Күкрәк белән каплыйлар. / 2 кат
Гадиләр гадел булалар,
Гадиләр батыр була.
Гадилек белән гадиләр 1 „
һәркемнән матур була. ] 2 кат
Җир казый, иген игәләр,
Эшлиләр янып-көеп.
Гадилек белән гадиләр 1 _
Җирдә булалар бөек. / 2 кат
>
Кушымта: Гадиләр! Гадиләр! Гадиләр!
Мәңгелек дан сезгә, гадиләр!
ӘЛКИЕМ, ӘЛЛИЕМ, БӘЛЛИЕМ
Нәби Дәүли сүзләре
36
г
-*
#
син ми- не таң бе- лан у- ят-
*
«1=Е^
-ёг
:т-
7^7
~7
Е=Н;
<?г
и...... „:е==а
шым бу ж,ир- да
.1I?л*
Ж----------1»
»—'-■■■»
- ---<
сан ми- не день- я- га
аг ■1
зат- ть!ң.
ггагаг
г---------
«I*
'7
!
Ж
I
=*
Р
; ЛгЛ
а
Я----- ------- 4
....... .... *
я
^-4». .
|
■.. ..< ..1
сМ- ни- еМ] &
&
3
17
гга^ и га
Р
бал- ли - е/и, син
р с-не-зс.
гав СТ*Ъ8С-
ми- нем
;
Һ
<1*1л^
No
я
и37
Әлкием, әллием, бәллием,
Син мине таң белән уяттың.
Язмышым, бу җирдә башланды,
Син мине дөньяга озаттың.
Әлкием, әллием, бәллием,
Син минем бала чак бишегем.
Күңелдә мәңгелек исле гөл,
Йөрәктә яши лә исемең.
Әнкәем нан биргән кулыма,
Су биргән Чирмешән елгасы.
Яктырак, җылырак шикелле
Әлкинең, үзенең кояшы.
Китсәм дә мин тагын каядыр,
Әлкине сагынып уйлармын.
Гафу ит, гафу ит, туган як,
Яңадан кайтмаса юлларым.
ТУГАЙГА ЧЫКЛАР ТӨШКӘН
Сибгат Хаким сүзләре
МойегаЛо
:ЕГ
Ж
6о-
ТУ-
т/
3
лын-
гай-
ту- гай -
чын - лар
-
п~
гаи -
лар
г.
г
ла-
таш-
рым ,
КӘН у
гг
3=
да
ны
*•
V
К----
ТО-
кош -
ман-
лар
рым.
кән,
,п
Ё— ?_/
&±I
___________
V?
4
ры-
ТҮ-
г
г
ж
сы
че
За
не
ЛШ-
ҮЗ
VУ
не-
ир-
л-... ~г
не
1
нә-се
Ь€?|рг’^Тт
г7г
*■
.
о9
39
?У-
КӨ-
мал -
Г
ст*е&с
3
г’7
сы~
че-
мал -
ле
кич-
гаи-
та-
рым,
тан.
дер
ту-
кэ-
гаи-
тэ-
ла-
кич-
рылл.
ТӘН .
40
I»* г;о
*
а-
лан-
ЛР
а-
лан
Ж
ЗЕ
ж
V-------- -
ла- ~
г&
РГР.
мал -
ба-
лет-
=±ЕЕ
й
К-... |
я
I»
-
ЗЕ
ЗЕЗ===
рым.
,■;
*Ос..?Iр ...
ми- не-
ке
р »» *....
—----------- 2----------------
рЦй ■ж
ЗЕ
И
тан,-
на-
.1
........
х* "“"Ч
ле
____________
р г ■■ р-=^=г
у «Iу
ны
У.
3
чык- лар төш-
■С?
кош- лар эч-
рым.
ЙЕЕ
ж
.д
кэн 9
Рг^
КЭН.
■в
д
41
V
МЫП|
®
Кө-
тү-
че- не
үз
ир-
к&— се
Болында — тугайларым,
Тугайда — томаннарым .
Барысы да минеке 1
Тугайдагы малларым.) кат
Тугайга чыклар төшкән,
Чыкларны кошлар эчкән.
Көтүчене үз иркәсе 1
Көтәдер әле кичтән. ) кат
Урманда — аланнарым,
Аланнарда — малларым .
Барысы да минеке
1
Шул бәхетле таңнарым. )
Аланга чыклар төшкән,
Чыкларны кошлар эчкән.
Көтүчене үз иркәсе 1
Көтәдер әле кичтән. / % кат
Мос1егаЛо
ВАСЫЯТЬ
(Романс)
Нәби Дәүли сүзләре
■у
уЛ
пг^ ст*езс
Т-- би-
ре-
г~П
—6---------- ----------------
/1Ә:
Л.
р=-
Зер-се и- сем,
|г1
=г~О1
%р- 4СӘ ~
?—■
^тг1
И^ГСГЬ
/У
X1
1
- ӘгР■—————————
- --------------- --- -------------- 1
т1
1
43
►
зи- нә-
ю?
ссм-
___
а- зат оу- лып
йен.
Г
Г.7
С'Г'вЗС.
г
кар- шып-
би- рер- га, —
би - рер-
Кешегә туган сәгатьтә үк
Ике байлык мәңге бирелә:
Берсе — исем, берсе — туган ил.
Гомер буе шушы хәзинәне
Солдат кебек саклап тора бел.
Илең кирәк сиңа яшәргә,
Азат булып җирдә йөрергә.
Исем кирәк илең каршында
Эшең өчен җавап бирергә,—
Эшең өчен җавап бирергә.
киңәш
(Романс)
Сибгат Хәким сүзләре
46
47
тп/
һич та- &ыл-/иьш тор-
ст*е&с.
тап ип-тә- шен, 6у-
росо
48
һич табылмый торган энҗене,
Тап иптәшен, булыр кешене,
Гади бер дус — үзең ишене.
ИСЕҢДӘМЕ
(Романс)
Әхсән Баян сүзләре
49
р
5
ШЫ
кич-
ах-
МӘ- хәб- вәт-
ЛЫП}
гТт “1г 'г
ти- рак - лар- дә кош- лар
Р росо'ардсо
с- рак кал- аы
СҮН-
51
Исеңдәме, без утырдык бергә
Яр буенда, калып тын гына.
Агым суда йөзгән көймә төсле,
Без тирбәлдек яшьлек моңында.
Безне аңлап, анда агачлар да,
Дулкыннар да моңсу шаулады,
йөрәктәге мәхәббәткә кушылып,
Тирәкләрдә кошлар сайрады.
Ерак калды хәзер сихри кичләр,
Ахры, сүнде яшьлек таңнары.
Диңгез шаулый анда: күмелделәр
Без утырган елга ярлары.
ИКЕ ИПТӘШ АРАСЫНДА
(Дуэт)
Габдулла Тукай сүзләре
АнДамЬе шойегаАо
(Н Ы1
{ттг
У Г=Г?.
С2г
у...
—•
тг
-..... _--------
ГТ"
1»
(лй2=е ~~Р V—1л -4----
—в
' ■ - ■ -. — -- ------------ 5------------ — 7 Л Х4й ]) ? К~з=
Ж==3======---------- --------
*
1ТАВЫШ
Н*
- 0--- --- аИ
Я- /16. иа -тәи.
1
’
-—
*
"
в)!
1.ни и- шет -теңу
ц И—1
-.
Ш
----------- -1
1..—
.-.
4 ---------- |Т!»
—Г
-Д-
1
...... „4——] ■ Д■■— *
} -4—■>
-■-------
■ -гяп--- ------------- -
—
1
--
-
-
--
у
г
221/’
--------- .
■—Я—^Г>-
тг—
1һ"р Г—
0 Г:^=Й
4) ^и>ы
=а
.*
.
“
®
‘—
бер хә- бә. о сәи- лдп ж,и- бәр -у
1&Рь1.... г- ;
*
4=No
4.л- ---- -- Л------
Г*иа
............ —
пс
------ *----- -
О^У: ЛУ
-к-»
0 ..Е=
1 1-^^--у—
ЗЕ—=Ь=
~9~
;■ггIIIII/ьIГГһэЦ>пе
ка.и-дау кем-нәр ниш-лә - гән -нәр? ҺОк-мы я- ңа бер хә~ бәр?
аЪетпро
54
—д|
---- ---- -- ----
-
.1
»
-п
---------------------------------- ж--------------------------- -4—------------------- ж------------------1
* Гдр.
"Г
е.. ....
- •II
1^]) 1------ г-
—1—ъ
- в— ------ -
я4
тт
■'V
г—1——■
Л —г—1»—
1 *г~
.
...
■г.—1■
- -------
- *■....... г
—
Яле, иптәш, ни ишеттең, бер хәбәр сөйләп җибәр;
Кайда, кемнәр нишләгәннәр? Юкмы яңа бер хәбәр?
—
Китсәнә, иптәш, йөдәтмә, эшләрем бит бар минем;
Юк хәбәрләрне сөйләп тормакка вакытым тар минем!
—
Сөйлә инде, ни хәбәр бар, иптәшем, назланмачы,
Әллә нидә бер соравымны да җиргә салмачы!
—
Кит димен, иптәш, йөдәтмә, мин беләм, тик син
юләр;
Нәрсәсен сөйлим моның мин, инде бу иске хәбәр.
Нәрсәсен сөйлим моның мин, инде бу иске хәбәр.
КЫЗАРЫП КОЯШ БАТКАН ЧАКТА
(Романс)
Мәхмүт Максуд сүзләре
ТгапаигПо <Яо1се
55
лып
---------- ----------------- |-----------------------■
а-зак... бел -
5
I
ЛШ/М
V............................Х.Х
Г-р-
гои ,
•о
<*
. !■•■=
б’а/г-
... ....... ]................... М | ,1.^.. -
*
сөи- лзш- кән -дез, ни- дән көл-гән- (зез...
-«•
7
56
г гл н,е-лем -дә
ә-ле
/?а-
ла~ на тик
кү-
ман
-О-
~сг
Ир
I’ Гр
хету- ТҺ1
-
дөр-ла- де
Да
йө-
рак-
тә,
ц
..... —я г
*
г
— ----------- *-- -----
--- -------------------------- -------------------
—0------------------- *—
— г]---------
■--- *■”
о -------- <- - --
-—е
------------ с--- 4--- —ь ---- ---- -- ---- --- - С—- —
—В ---- ---- -- --- ---с - ---- --
57
Кызарып-кызарып кояш баткан чакта,
Дулкынланган матур болында
Серләштек без икәү — тик ул да мин —
Борылып аккан суның буенда.
Утырдык без озак... Белмим ниләр
Сөйләшкәнбез, нидән көлгәнбез...
Саклана тик күңелемдә әле һаман
Саф йөрәктән чыккан изге сүз...
Яшерде ул башын күкрәккә,
Әкрен генә әйтте: «Мин сөям!» ,
Бәхет уты дөрләде йөрәктә,
Үтте еллар... әле дә мин көям...-*
БЕР КАРАДЫ
(Романс)
Мәхмүт Максуд сүзләре
ТташрнПо, йеНсаЛадпепЕе
59
р роса с.'Г’езс,
I те күп көн.
ман
ләр. тик
р, 6?
көй-
&
те яз- лар
р
/т-
60
3
61
Бер карады... Шул караштан янды йөрәк,
V
„.
дөрләде...
Үтте күп көн, аи һәм еллар, ул һаман да көйрәде.
Үтте язлар, үтте җәйләр, тик йөрәк яна әле,
һич тә бетми, һич кимеми яшь йөрәкнең дөрләве.
Бер карады... Ул карашны мин онытмыйм әле дә,
Саклармын, саклармын мин күңелемдә
ул карашны мәңгегә...
ЯШЬЛЕК ЯМЕ
(Дуэт)
Зэки Нчпи счзлапе
63
г2
ел- сын
р'ЛЫП^
г=
'киң
Ж4.
М?
мәй-да. н то -
~7‘
V
3^9
=г--
" тиз
ат- лап 9 Ггаз
ь
•=-
~
77Р,'
Нвй
1__1г
I
ис
л.
•V
1КУНҢ31йё в
~7*
■ө-^
2
Ж'ЫО-
да
(и Л3
ру-----
=-.
һя
6е$ ^га-
--,П5-
г
г-~ -
.
шыйк9
2
I
гт
64
га-
шыйк.
....
г....—
—
1-тавыш Биик без җилкенеп, җилпенеп,
Су өстен тибрәткән җил кебек.
2-тавыш Әйләник иң җитез пар булып,
Киң мәйдан тоелсын тар булып.
дуэт
Әйдә биик, әйдә,
Тиз атлап, төз басыйк.
Бу шат көй — безнеке,
Бу җырга без гашыйк,
Бу җырга без гашыйк.
1- тавыш
2- тавыш
дуэт
Битемә кагыла сулышың
Сиздереп йөрәгең җылысын.
Кулымда кысып мин кулыңны,
Аңлатам шундый ук җылымны,
' Кулым синең кулда,
Кулым синең билдә.
Бии кебек бүген
Безнең белән җил дә,
Безнең белән җил дә.
дуэт
Әйләник, сөеклем, әйләник,
Әйләник җилпенеп, җилкенеп,
Бөтерчек шикелле әйләник,
Су өстен тибрәткән җил кебек!
Әйдә биик, әйдә,
Елмаеп та көлеп.
Яшик, әйдә, яшик
Яшьлек ямен белеп,
Яшьлек ямен белеп.
А-652
БАЛЫКЧЫ КЫЗ
(Романс)
Генрих Гейне сүзләре
Мәхмүт Максуд тәрҗемәсе
ТралафйПо, езргез&һго
66
67
Нәкъ дин, - гез
росо ст*е&с.
9
гез- оә
Iг
күк ми- нем иә- рәк,
ты~ на
ле
/•ЯД «=
җәг- Һәр-
1а« |
«
г
/1Әр
|Л
'
Я-сие—
/
~МГ~*
--«ч
ре- ■
■Л• лА
..
р' ...
—
7п/
=^-
-П
»^в♦
1
- 3=3—
—я
—1-----:------□
---- “П-*/
--- ---- --- --- ---- ---- -- ---- -- — --- -
II*-’
ж——— '
68
Зифа буйлы балыкчы кыз,
Көймәңне китер ярга,
Кулымны алып кулыңа,
Кил, утыр минем янга.
Сал башыңны күкрәгемә,
Курыкма алай бер дә,
Курку белми йөрисең ич
Иркен диңгездә көн дә...
Нәкъ диңгез күк минем йөрәк,
Бер тына, дулкынлана;
Чиксез кыйммәтле җәүһәрләр
Яшеренеп ята анда...
кил
(Романс)
ДпЛалгЬе <ийос1ера;Ьо
Зәки Нури сүзләре
70
ку- ре-
е-
-ГГ г
рак- тан
—*
»--- ►
V-----
гыр
2
ду-
лып ки- леп
/7 лП
•1р 4
>
пър
I IIII
Си-не са- гы- ну хис- лә- рем ту- лып-та- шып
■
фж~
к
я
-п
ЛИ]
—
•
■
—
-
>■
4
71
72
Күңелем тәрәзәсен мин
Ачып куйдым киң итеп.
Кил син, җил булып исеп кер —
Якын күреп, тиң итеп.
Тәрәзәм төбе гөл генә,
Ул ерактан күренә.
Там, яңгыр булып килеп там
Гөлле күңел түремә,
Күңел түремә.
Сине сагыну хисләрем
Тулып-ташып түгелә.
Тургайлар булып очып мен
Якты күңел күгемә.
Юлыңа җырлар сибәрмен,
Кил генә син, кил генә.
Кояшым итеп көткәнем
Син генә бит, син генә!
СЕЗГӘ, ДУСЛАР
Мөхәммәт Садри сүзләре
Мо<1ега1о,соп амкиа,
^Е.." '
"
11-. .V *----
р.^ Л1—.. .
Г
---------- —
——
■—-
>
&п
&-.... ■ ■ ".
-
"~
ЕЭ------------------------------------------------------
»
■■
—
р
' ....
рыйм
м,е/н- ж,ем
КӘН
74
пРI -ГЯ.1
цЛIгШ
би- ек яр- дан ка~ рыйм
җем - җе/и
ит-
кән
75
Алмагачлы биек ярдан карыйм
Җем-җем иткән Идел өсләрен;
Кояш кебек җылы, Иделдәй саф:
Минем сезгә якты хисләрем.
2 кат
2 кат
Ак җилкәнле җитез ак көймәләр
Идел суын коштай кичәләр;
Җилкәннәргә искән җилләр кебек, '
Хисләр мине сезгә илтәләр.
Сандугачлар һәм тургайлар җырын
Дәвам итәм йөрәк кылымда;
Сезгә, дуслар, барлык гашыйкларга,
Юлдаш булсын минем җырым да!
2 кат
2 кат
2 кат
2 кат
ӨМЕТ
Барлас Камалов сүзләре
Яд. И
.----------- ------------------------------------------------------ * -- йГ,. , .
Г-в, .------- ---------- .
•7
\1
~я
1п
1/КА
1Г
1
7-
4*
9Л17•*ГЧ7
1л4|-С
Ч 111-
г
•л
Г>
X
'-------
_
Ү
1
к
1СТ* Г
А
-Г
ч
1
Г\
1
X;I
е___ __
14/Ж„,]
г
1
1)V
1 г ь__ _______ _________
1/гн
•Л:
Л
-1/ 7
Iе--------------------- ЯН- ------ ---- ---- ------ -ь.. .. - ---- ------ ---- ---
й
/'ТЕХ"“ VV
л■
41
ж..тГ
1ЗЖ
1*
.
V
•
"
|Ди__■__ ___Д__
______
-*
Е2-
г
р
з^»
■
'
Г-П
“1----------------
—/
г "Я"
Г..............
•
■у1
гь_чл* Ш-- г г
I
—1
V “Г--------
уГ\
.1~—Г
•
□
*
Г11 —~
мм! ®
»
4Г
—----- 1----------
ЧН----------- г—'—1
— к—лЕЗШ------- 1—
р—— ..... ...
|Л—< ------ --
$
03I
гIр
|-1
Яз- гы
күк- рәү
ву- лып күк-рәр- ллен
77
&-
/иет
■«""
-
<No *==
на- на- тын
-да
я-
шэр-
ГТ
ллен .
'2
Г■ч/ *
д_д
Р—
^-«1
^?р «|—:
——.
?
—
* ------ -
—г"
78
ө-
сән, дет
ММ
си- ңа хә- оәр
ти
и- геп9
1Л.
Язгы күкрәү булып күкрәрмен дә
Төнге яшен булып яшьнәрмен;
«Миң исән»,— дип
сиңа хәбәр итеп,
Өмет канатында яшәрмен.
2 кат
2 кат
Гөл чәчкәсе булып атармын да
Алларыңа хуш ис чәчәрмен;
Күңелемнән сине мәңге назлап,
Сүнмәс өмет белән яшәрмен.
Таң нурыдай, сиңа үрелермен дә 1
Сайрар кошлар булып дәшәрмен; / 2 кат
«Син — гомерлек йөрәк ярам»,— диеп,
Өмет өзми сагынып яшәрмен.
2 кат
ЭЧТӘЛЕК
Син чорыбыз намусы (Ты честь нашей эпохи).
М. Хөсәен сүзләре
.
.
.
.
.
3
Якташыбыз Ленин (Наш земляк Ленин). А . Әх-
12
ты
мәтов сүзләре.................................................... $
Иптәш комиссар (Товарищ комиссар). А. Әхмә-
тов сүзләре
.
. ...
Туган илс өчен (За родину) Н. Ибәтев
сүзләре
.
.
.
.
И Казаным, кердең йөрәгемә (Казань,
сердце моем). Ш. Маннапов сүзләре
Дуслык Чаллыда (Дружба в..Челнах). Р .
сүзләре
.
....................................
Хезмәт батырлары маршы (Марш героев
Г. Зәйнашева- сүзләре
.
.
Эщче дустыма (Другу рабочему). Г. Зәйнашева
сүзләре............................................................ 27
Гөр килә басу (Шумят поля). М . Вильданова
16
в
18
Харис
■21
труда)
■24
сүзләре............................................................ 29
Чайкала иген кырлары (Колышутся хлебные
поля). Г . Латыйп сүзләре
.
.
-31
Гадиләр (Обыкновенные). Р. Байтимиров
сүзләре................................................................... 34
Әлкием, әллием, бәллием (Колыбель моя, Алке-
евск). Н. Дәүли сүзләре .
.
•
•
36
Тугайга чыклар төшкән (Роса на лугах). С . Хә
ким сүзләре...................................................дд
Васыять (Завет). Н. Дәүли сүзләре
.
-43
Киңәш (Совет). С. Хәким сүзләре
.
-46
Исеңдәме (Помнишь ли). А. Баян сүзләре 49
Ике иптәш арасында (Между двумя друзьями).
Г. Тукай сүзләре......................................... 53
Кызарып кояш баткан чакта (На закате).
М. Максуд сүзләре....................................
Бер карады (Твой взгляд). М. Максуд
сүзләре
..............................................59
Яшьлек яме (Прекрасная юность). 3 . Нури
сүзләре....................................................... .......
Балыкчы кыз (Рыбачка). Г. Гейне сүзләре,
М. Максуд тәрҗемәсе........................................ 66
Кил (Приди). 3. Нури сүзләре
.
.
-70
Сезгә, дуслар (Вам, друзья) М. Садри
сүзләре
.....
Өмет (Надежда). Б . Камал сүзләре
74
77
Шамсутдинов Исмай Гайнутдинович
ОТ ВСЕГО СЕРДЦА
песни
(на татарском языке)
Текст редакторы К. Котдусова
Музыка редакторы X. Вэлиуллин
Художнигы В. Булатов
Техник редакторы А. Исхакова
Корректоры С. Вильданова
Наборга бирелде 5/1Х-79 ел. Басарга кул куелды 18/11-80 ел.
ПФ 04030. Формат 60Х90’/в- 120 гр. обложечная кәгазе . Гарниту
ра литературная. Печать офсетная. Учетно-изд. табагы 12,34.
Басма Табагы 10,0. Заказ А -652. Тираж 2000. Бәясе 1 сум 20 тиен.
Татарстан китап нәшрияты. Казан , Бауман ур. ,
19.
Татарское книжное издательство. Казань, ул. Баумана, 19.
Татарстан АССР нәшрият, полиграфия һәм китап сәүдәсе
эшләре дәүләт комитетының Камил Якуб исемендәге полигра
фия комбинаты. Казан , Бауман ур., 19.
на-нә -тын-да
мен-
рм
Ий Т Т|Ш=я,=.
------ ---
- ----- --- :----- -------- --■----- -------- ------- = . - дт- - ----- ---
--- —■.
...
—|
------ —~
'Т"!
ЬЬ
1...
1
—
—1 ------ -
- и"—
^2
-......
—в—-----
7Г— __
_
-4
1
^=-11
>ГС—
•1=5=
Л 9-------------------
?9-
...с
“ГГ
р-
Язгы күкрәү булып күкрәрмен дә
Төнге яшен булып яшьнәрмен;
«Миң исән»,— дип сиңа хәбәр итеп,
Өмет канатында яшәрмен.
Гөл чәчкәсе булып атармын да
Алларыңа хуш ис чәчәрмен;
Күңелемнән сине мәңге назлап,
Сүнмәс өмет белән яшәрмен.
Таң нурыдай, сиңа үрелермен дә 1
Сайрар кошлар булып дәшәрмен; /
«Син — гомерлек йөрәк ярам»,— диеп,
Өмет өзми сагынып яшәрмен.
2 кат
2 кат
2 кат
?2 кат