ДЖИОЕВА А.Р.
ТЕДТОЕВА З.Х.
РУССКО-
ОСЕТИНСКО-
АНГЛИЙСКИЙ
СЛОВАРЬ
ВЛАДИКАВКАЗ
«ИР»
1999

81.2Р - 4 + 81.20сет -4 + 81.2Англ -
Т-37
Джиоева А.Р., Тедтоева З.Х.
Т-37 Русско-осетинско-английский словарь - Владикавказ: Ир,
1999-168 с.
Т 4602Q3Q000 ■ 64 55 т 99 т + т 4 + 81 2Англ я
М131(03) - 99
ISBN 5-7534-0439-1
©Джиоева А.Р., Тедтоева З.Х., 1999

РУССКИЙ АЛФАВИТ
Аа
Б б
Вв
Г г
Дд
Е е, Ё ё
Ж ж
3 3
И и
Й й
К к
Л л
М м
Н н
О 0
П п
Рр
С с
Тт
Уу
ф ф
Хх
Цц
Ч ч
Ш ш
Щщ
ъ
ы
ь
Э э
Ю ю
Я я.

ПРЕДИСЛОВИЕ
В системе средств обучения нерусских учащихся русскому и
иностранному языкам большое место должны занимать учебные словари, составленные
в соответствии с требованиями, соответствующими практической
направленности обучения неродному языку и включаемые в учебный процесс наряду
с учебниками. Именно эту цель и преследовали авторы данного словаря.
Для успешного развития речи учащихся необходимо усвоение лексических
единиц. Думается, что этот словарь, являющийся первым опытом
трехъязычного школьного словаря, поможет: а) обогатить активный словарь трех
языков; б) развивать речевые умения школьников; в) переводить несложные
тексты с одного языка на другой и третий.
В словарь включены почти все наиболее употребительные слова из
лексического минимума для школьников, которые помогут им при чтении учебных
и художественных текстов, научно-популярной литературы, а также при
устном общении.
В словаре используются почти все основные приемы семантизации слов,
но предпочтение отдается одному — использованию сильного
семантизирующего контекста. Способ состоит в привлечении нового слова в таком
контексте, который позволит учащимся понять, что оно означает, увидеть,
как оно сочетается с другими словами.
Лексикографическими источниками словаря явились:
1. Русско-осетинский словарь. Сост.В.ИЛбаев. М., 1970;
2. Осетинско-русский словарь. Сост. Б.Б.Бигулаев, К.Е.Гагкаев, Н.Х.Ку-
лаев, О.Н.Туаева. Орджоникидзе, 1970;
3. Русско-английский словарь. Сост. О.САхманова и др. М., 1981;
4. З.Н.Власова. Англо-русский словарь с иллюстрациями. М., 1964;
5. Г.Ваттерс, С.Куртис. Словарь английского языка в картинках для
детей. М., 1992.
4

абрикос
алый
абрикос
чъерами, курага
apricot ['eiprikot]
автобус
автобус
bus [das]
авторучка
авторучкæ
fountain-pen ['fauntinpen]
агроном
агроном
agronomist [эд'гэпэпшг]
азбука (алфавит)
абетæ (дамгьуат)
alphabet ['aelfebit]
аист
къадз, урс кæсаглас
stork [stoikj
аквариум
аквариум
aquarium [s'kweansm]
активный
активон
active ['sektiv]
акула
акулæ
shark Lfa:k]
алфавит
алфавит
alphabet ['selfobit]
Абрикос меньше (размером), чем яблоко.
Чъерами (курага) фæткъуыйæ къаддæр у.
The apricot is smaller than the apple.
Где останавливается автобус?
Автобус кæм æрлæууы?
Where does the bus stop?
Можно взять вашу авторучку?
Дæ авторучкæ райсын æмбæлы?
May I take your fountain-pen?
Отец Залины агроном.
Зæлинæйы фыд у агроном.
Zalina's father is an agronomist.
Вы знаете английскую азбуку?
Сымах англисаг абетæ зонут?
Do you know the English alphabet?
Аист долго жил на крыше.
Къадз (урс кæсаглас) бирæ рæстæг цард уæл-
хæдзары.
The stork lived on the roof for a long time.
Сколько рыбок в этом аквариуме?
ал кæсаджы ис ацы аквариумы
3
алый
сырх-сырхид
гее
ырх-сыр
ed [red]
ow many fish are there in this aquarium?
Он один из самых активных членов нашего
кружка.
Уый у нæ къорды тæккæ активондæр уæнгтæй
иу. ^
Не is one of the most active members of our circle.
Акула - хищное животное.
Акулæ у тугдзых фос.
The shark is a predatory animal.
В русском алфавите 33 буквы.
Уырыссаг алфавиты (абеты) ис 33 дамгьæйы.
There are 33 letters in the Russian alphabet.
На девочке красивое алое платье
Чызгыл ис рæсугъд сырх-сырхид къаба
The girl has a nice red dress on.

амбар
барабан
амбар
хордон, гон
barn [bcr.n]
ангина
ангинæ
quinsy ['kwmzi]
апельсин
апельсин
orange [Grinds]
аптека
афтек
chemist's shop ['kemistsjop]
арбуз
харбыз
water-melon ['woitsmebn]
артист
артист
actor ['askts]
Крестьяне хранят зерно в амбарах.
Зæхкусджытæ хор æфснайынц хордонты (гонты).
Peasants keep corn in the barns.
Врач говорит, что у мальчика ангина.
Дохтыр зæгьы, лæппумæ, дам, ангинæ ис.
The doctor says that the boy has quinsy.
Из всех фруктов я больше всего люблю
апельсины.
Дыргьтæй æз æппæты фылдæр уарзын апель-
синтæ.
I like oranges better than any other fruit.
Сослан пошел в аптеку.
Сослан ацыд афтекмæ.
Soslan went to a chemist's shop.
Внутри арбуз красный, а снаружи зеленый.
Харбыз мидæгæй сырх у, æддейæ та - цъæх.
A water-melon is red inside and green outside.
В нашем театре много заслуженных артистов.
Нæ театры ис бирæ сгуыхт артисттæ.
There are many Honored Actors in our theatre.
бабочка
гæлæбу
butterfly ['bAteflai]
бабушка
нана, фыдымад,
мадымад (стыр мад)
grandmother [’дгæшплбэ]
бант
бант
bow [bou]
баня
абана
bath-house ['baifyhaus]
барабан
барабан
drum [ёглт]
Над цветами летают красивые бабочки.
Дидинджыты сæрты тæхынц рæсугьд гæлæбутæ.
Beautiful butterflies are flying over the flowers.
Бабушка Болата живет в селе.
Болаты нана цæры хъæуы.
Bolat's grandmother lives in the country.
В волосах у Залины красивый красный бант.
Залинæйы дзыккутыл ис рæсугьд сырх бант.
Zalina has a beautiful red bow in her hair.
Мой брат часто ходит в баню.
Ме’ фсымæр арæх цæуы абанамæ.
My brother often goes to the bath-house.
Чермен хорошо играет на барабане.
Чермен хорз цæгьды барабанæй (гуымсæгæй).
Chermen beats the drum well.

барабанщик
берёза
барабанщик
барабанæй цæгьдæг
drummer [Углтэ]
баран
фыр, тохъхъыл
sheep [ji:p]
басня
æмбисонд (басня)
fable [feibl]
батон
батон, дæргьвæтин дзул
loaf [louf]
бег
згьорд, уад, дуть
running [’глшп]
бегать
згъорын, уайын, дуть кæнын
run [глп]
бегун
згьорæг, дугьгæнæг, уайæг
runner [’глпэ]
беда
фыдбылыз, бæллæх
trouble [п*лЫ]
бедный
мæгуыр, гæвзыкк
poor [pus]
берег
донбыл
bank [basrjk]
берёза
бæрз, бæрз бæлас
birch [boitj]
Таймураз - наш школьный барабанщик.
Таймураз у не скъолайы барабанæй цæгъдæг.
Taimuraz is our school drummer.
Баран - домашнее животное.
Фыр у хæдзарон фос
The sheep is a domestic animal.
И.А.Крылов написал много мудрых басен.
И.А.Крылов ныффыста бирæ мидисджын æм-
бисæндтæ (баснятæ).
LA.Krylov wrote a lot of wise fables.
Дайте, пожалуйста, два батона.
Уæ хорзæхæй, дыууæ батоны мын раттут.
Please, give me two loaves of bread.
Бег - хорошее упражнение для здоровья.
Згъорын (дуть кæнын) у хорз фæлтæрæн (ахъ-
аз) æнæниздзинадæн.
Running is a good exercise for your health.
Шамиль и Казбек каждое утро бегают в парк.
Шамил æмæ Казбек алы райсом дæр згъорынц
(дуть кæнынц) паркмæ.
ohamil and Kazbek run to the park every morning.
Руслан оказался хорошим бегуном.
Руслан разынд хорз згъорæг
Ruslan appeared to be a good runner.
He оставляй друга в беде.
Зын раны дæ хæлары иунæгæй макуы ныууадз.
Don't leave your friend in trouble.
Бедная собачка, она прищемила лапку.
Мæгуыр куыдз, йа къах фæцъист кодта.
Poor little dog, it has pincneait's paw.
Сидит Аленушка на берегу и плачет.
Бады Аленушкæ доныбыл æмæ кæуы.
Alyonushka is sitting on the bank and crying.
Вышел солдат в сад и увидел березу.
Рацыд салдат цæхæрадонмæ æмæ федта бæрз
бæлас.
The soldier went out into the garden an saw a
birch.

блин
борьба
блин
лауыз
pancake ['paenkeik]
болеть
сæйын, рынчын уын
be ill [il]
боль
рис, рыст, риссын
pain [pein]
больница
рынчындон
hospital ['hospitl]
больной
рынчын
sick [sik]
большой
стыр, егьау, дынджыр
big [big], large [1а:с1з]
борец
хæцæг, тохгæнæг
fighter ['farts]
борода
зачъе, боцъо
beard [biod]
бороться
тох кæнын,хæцын
fight [fait], struggle [strAgl]
борьба
тох ’
struggle [strAgl], fight [fait]
8
Утром бабушка испекла блины.
Райсомæй нана кодта лауызтæ.
Grandmother made pancakes in the morning.
Он часто болеет.
Уый арæх рынчынтæ кæны.
He is often ill.
Он почувствовал боль в спине.
Уый банкъардта рыст йæ астæуы.
Не felt a pain in his back.
Инал болеет. Он лежит в больнице.
Инал сæйгæ у, уый хуыссы рынчындоны.
Inal is ill, he is in hospital.
Он отвез больную собаку к ветеринару.
Уый аласта рынчын куыдзы фосы дохтырмæ.
Не has taken the sick dog to the veterinary.
Дверь открылась, и мы вошли в большую комнату.
Дуар байгом ис, æмæ мах быцыдыстæм стыр
уатмæ.
The door opened and we entered a big (large)
room.
Коста Хетагуров был борцом за счастье своего
народа.
Хетæгкаты Къоста уыд йæ адæмы амондыл
тохгæнæг.
Kosta Khetagurov was a fighter for the happiness
on his people.
У старика Хоттабыча была длинная борода.
Зæронд Хоттабычæн уыд даргь боцъо.
Old Khottabych had a long beard.
Народы Африки борются за свою независимость.
Африкæйы адæмтæ тох кæнынц сæ хæдбарадыл.
The peoples of Africa are fighting for their
independence.
Коста Хетагуров посвятил свою жизнь борьбе
за счастье своего народа.
Хетæгкаты Къоста йæ цард снывонд кодта йæ
адæмы амондыл тохæн.
Kosta Khetagurov devoted his life to the struggle
for the happiness of his people.

босой
будильник
босой
бæгьæввад
barefooted ['beSjfutid]
бочка
боцкъа
barrel [Ъæгэ1]
бояться
тæрсын
be afraid [o'freid]
брат
æфсымæр
brother [Ъглбэ]
брать
исын
take [teik]
бревно
хъæд
log [log]
бровь
æрфыг
eyebrow faibrau]
бросить
аппарын, фехсын
throw [Grou]
брюки
хæлаф
trousers ['trauziz]
будильник
хъалгæнæг, будильник
Дети босые бегали по траве.
Сывæллæттæ бæгъæввадæй ратæх-батæх кодтой
кæрдæгыл.
The children were running about the grass
barefooted.
Мальчик спрятался в пустой бочке.
Лæппу бамбæхст афтид боцкъайы.
The boy hid himself in the empty barrel.
He бойся, я тебе помогу.
Ma тæрс, аз дын баххуыс кæндзынæн.
Don't be afraid, I'll help you.
Пришли три брата к царю.
Æрбацыдысты æртæ æфсымæры паддзахмæ.
Three brothers came to the king.
He бери эту сумку, она слишком большая.
Уыцы хызын ма райе - уый æгæр стыр у.
Don't take this bag, it's too large.
Один домик был сделан из снега, а другой из
бревен.
Иу чысыл хæдзар уыд митæй конд, иннæ та -
хъæдæй.
One house was made of snow and the other one
was made of logs.
Рассердился король, брови нахмурил.
Смæсты ис паддзах, йе ’рфгуытæ нььлхьшцъ кодта.
The king grew angry, frowned his eyebrows.
Разыскал Иван-царевич лягушачью кожу и
бросил ее в огонь.
Иван-царевич ссардта хæфсы цъар æмæ йæ арты
баппæрста.
Ivan Tsarevich found the frog's skin and threw it
into the fire.
Незнакомец был одет в синие брюки и рубашку.
Æнæзонгæ нæлгоймагыл уыдис цъæх хæлаф æмæ
хæдон.
The stranger had blue trousers and a shirt on.
Зазвенел будильник, и я проснулся.
Сахат (хъалгæнæн сахат) ныззæлланг кодта,
æмæ æз фехъал (райхъал) дæн.

будка
бурчать
alarm-clock [э'1а:тк1эк]
будка
будкæ
cabin [’кæЫп]
буйвол
къамбец
buffalo [Ъл£э1ои]
буква
дамгьæ
letter ['lets]
букварь
абетæ, дамгьуат
ABC book [■eibii'sii.buk]
букёт
букет, дидинджыты бает
bunch [bAntf] *
булавка
булавкæ, сæрдзæвæн
pin [pin]
бумага
гæххæтт
paper [’регрэ]
бурак
цæхæра
beetroot ['bi:tru:t]
бурка
нымæт
felt cloak ['feltklouk]
бурчать
хъуыр-хъуыр кæнын
mutter ['mAts]
The alarm-clock rang and I woke up.
Когда Тимур вошел в будку, там никого не было.
Тимур будкæмæ куы бацыд, уæд уым ничи уыдис.
When Timur entered the cabin there was nobody
there.
Буйвол сильнее многих других животных.
Къамбец иннæ цæрæгойтæй бирæ тыхджындæр у.
The buffalo is stronger than many other animals.
В английском алфавите 26 букв.
Англисаг алфавиты ис 26 дамгьæйы.
There are 26 letters in the English alphabet.
Алхаз вынул из портфеля букварь и положил
его на стол.
Алхаз систа йæ абеты чиныг æмæ йæ стъолыл
æрæвæрдта.
Alkhaz took his ABC book out of the bag and put
it on the table.
В руках у девочки красивый букет цветов.
Чызджы къухы ис рæсугьд дидинджыты бает.
The girl has a beautiful bunch of flowers in her
hands.
Дайте, пожалуйста, булавку.
Дæ хорзæхæй, булавкæ мын авæрут.
Give me a pin, please.
Заверни книгу в бумагу, пожалуйста.
Чиныг гæххæтты батух, дæ хорзæхæй.
Wrap up the book in some paper, please.
В вашем огороде есть бурак?
Уæ цæхæрадоны цæхæра ис?
Are there any beetroots in your kitchen-garden?
Он вошел в дом и снял бурку.
Уый хæдзармæ бацыд æмæ йæ нымæт раласта.
Не entered the house and took off his felt cloak.
Она что-то бурчала в кухне.
Уый хæринаггæнæны цæуылдæр хъуыр-хъуыр
кодта.
She was muttering something in the kitchen.
10

. бурьян
ванна
бурьян
хæмпæл
weeds [wi:dz]
буря
уад, тыхдымгæ - тымыгь
storm [sto:m]
бусы
фæрдгуытæ, хæрдоджытæ
beads [bi:dz]
бутылка
авг1
bottle [botl]
бык
гал
bull [bul]
быстрый
тагьд, цырд
rapid fraepid]
Почему в саду столько бурьяна?
Дыргьдоны уый бæрц хæмпæл цæмæн ис?
Why is the garden overgrown with weeds?
Вчера была сильная буря, и мы остались дома.
Знон уыд тыхджын уад, æмæ мах баззадыстæм
хæдзары.
There was a bad storm yesterday and we stayed
at home.
У Мадины на шее красивые бусы.
Мæдинæйы хъуырыл ис рæсугьд фæрдгуытæ.
Madina has beautiful beads round her neck.
Налей молока из бутылки.
Æхсыр æркæн авгæй.
Pour some milk from the bottle.
Бык - домашнее животное.
Гал у хæдзарон фос (цæрæгой).
The bull is a domestic animal.
Быстрое течение помогало нам вести лодку вниз
по реке.
Дон тагъд цæуы, æмæ нын уый æххуыс кодта
бæлæгь дæлæмæ тæрынæн.
The rapid current helped us to drive the boat
down the river.
В
вагон
вагон
carriage [’кæпёз]
важный
æхсызгон, ахсджиаг
important [im'poitsnt]
ваза
вазæ
vase [va:z]
ванна
ваннæ
bath [ba:6]
В нашем поезде было 16 вагонов.
Нæ поезды уыдис 16 вагоны.
There were 16 carriages in our train.
Это очень важный вопрос.
Уый у ахсджиаг фарст.
It's a very important question.
Какая красивая ваза!
mat
рæсугъд вазæ у!
a beautiful vase!
Налей в ванну воды, пожалуйста!
Ваннæйы дон ныккæн, дæ хорзæхæй.
Fill the bath with water, please.
]авг - 1) стекло; 2) бутылка - Осетинско-русский словарь. Владикавказ, 1993
11

варежки
вежливый
варежки
æрмкъухтæ
mittens [mitnz]
варенье
вареннæ (мураба)
jam [ёзæт]
варить
фыцын
boil [boil]
вата
бæмбæг
cotton wool ['kotn'wul]
ваш
уæ (дæ)
your [jo:]
вблизи
æввахс, хæстæг
near [шэ]
вверх
уæлæмæ, хæрдмæ
up [лр]
вдалеке
дард
in the distance ['distsns]
вдруг
æвиппайды, æваст
suddenly ['sAdnli]
ведро
къæрта, ведра, бедра
bucket [Ълкй]
вежливый
уæздан, æгьдауджын
polite [po'lait]
12
Где мои варежки?
Кæм сты ме ’рмкъухтæ?
Where are my mittens?
Вы любите клубничное варенье?
Æрыскъæфæй вареннæ уарзыс?
Do you like strawberry jam?
Марина варит мясо.
Маринæ дзидза фыцы.
Marina is boiling meat.
Заверните это в вату, пожалуйста.
Уый бæмбæджы батухут, уæ хорзæхæй.
Wrap it in (the) cotton wool, please.
Это ваша книга?
Ай уæ (дæ) чиныг у?
Is this your book?
Дом лесника находился вблизи деревни.
Хъæдгæсы хæдзар уыдис хъæумæ æввахс.
The forester's house was near the village.
Посмотрел заяц вверх и увидел голубое небо.
Скастис тæрхъус хæрдмæ (уæлæмæ) æмæ ауыд-
та цъæх арв.
The hare iooked up and saw a blue sky.
Вдруг вдалеке появилось что-то похожее на птицу.
Æваст дард ран цыдæр фæзындис - цъиуы хуы-
зæн.
Suddenly something like a bird appeared in the
distance.
Долго шел он по лесу и вдруг увидел избушку.
Бирæ рæстæг цыди уый хъæды æмæ æвиппайды
ауыдта хæдзар.
Не walked through the forest for a long time and
suddenly saw a little hut.
Алан несет ведро с водой.
Алан хæссы доны бедра.
Alan is carrying a bucket of water.
Руслан очень вежливый мальчик.
Руслан у тынг уæздан лæппу.
Ruslan is a very polite boy.

везде
верить
везде
алыран, алкæм, кæмдæриддæр
everywhere ['evnweo]
великан
уæйыг
giant ['o^aisnt]
великий
номдзыд, стыр
great [greit]
велосипед
велосипед
bicycle ['baisikl]
веник
цъылын
bosom ['buzsm]
верба
донхæрис
pussy-willow ['pusijWilou]
верблюд
теуа
camel ['кæтэ1]
верёвка
бæндæн, синаг
rope [roup]
верить
æууæндын
Марина везде искала свою шапку, но не могла
найти ее.
Маринæ алыран дæр агуырдта йæ худ, фæлæ йæ
нæ ардта.
Marina looked for her cap everywhere but she
couldn't find it.
М.Лермонтов написал стихотворение «Два
великана».
М.Лермонтов ныффыста æмдзæвгæ «Дыууæ
уæйыджы».
М. Lermontov wrote the poem «Two giants».
К. Хетагуров - великий осетинский поэт,
писатель и художник.
Хетæгкаты Къоста у номдзыд ирон поэт, фыс-
сæг æмæ нывгæнæг.
Kosta Khetagurov is a great Ossetian poet, writer
and artist.
Когда Болату исполнилось десять лет, отец
подарил ему велосипед.
Болатыл дæс азы куы сæххæст, уæд ын йæ фыд
балæвар кодта велосипед.
When Bolat had his tenth birthday, his father gave
him a bicycle as a present.
Ивета взяла веник и стала подметать пол.
Иветæ цъылын райста æмæ пъол мæрзын рай-
дыдта.
Iveta took the bosom and began to sweep the floor.
Инесса держит в руке веточку вербы.
Инессæ йæ къухы дары донхæрисы къалиу.
Inessa has a pussy-willow branch in her hand.
Верблюд может долгое время жить без воды.
Теуайы бон у бирæ рæстæг æнæ донæй цæрын.
The camel can live a long time without drinking water.
Дернула девочка за веревку, и дверь открылась.
Чызг рахæцыд бæндæныл, æмæ дуар байгом.
The girl pulled the rope and the door opened.
«He верь тому, что рассказывает Лиса»,
-сказал Кот.
«Ма ’ууæнд, Рувас цы дзуры, ууыл», - загьта
Гæды.
13

вернуться
веселье
believe [bi'liiv]
вернуться
раздæхын, æрбаздæхын
come back [’клт’Ьæк]
верный
раст, æцæг, бæлвырд
correct [ko'rekt]
верх
сæр, цъупп
top [top]
верхний
уæллаг
upper [’лрэ]
верхом
саргьы бæхæй, бæхыл бадгæ
on horseback ['hoisbaek]
вес
уæз
weight [weit]
веселиться
хъæлдзæг уын,
цин кæнын, хъазын
enjoy oneself [in'a^oiwAnjSelf]
весело
цинæй, хъæлдзæгæй,
цингæнгæйæ
gaily fgeili]
весёлый
хъæлдзæг
gay [gei]
хъæлдзæгдзинад, цин
gaiety [’деюи]
«Don't believe what the Fox tells», said the Cat.
Вернулся вечером Кот домой, а Петушка нет.
Æрбаздæхт изæры Гæды хæдзармæ, фæлæ Уасæг
уым нал и.
In the evening the Cat came back home, but the
Cock was not there.
«Этот ответ неверный», — сказал учитель.
«Ацы дзуапп раст нæу», -загьта ахуыргæнæг.
«The answer is not correct», said the teacher.
Ты можешь забраться на самый верх горы?
Дæ бон у хохы тæккæ цъуппмæ схизын?
Can you get to the very top of the mounting?
Кто живет на верхнем этаже?
Уæллаг уæладзыджы чи цæры?
Who lives on the upper floor?
> Казбек очень любит ездить верхом.
Казбек тынг уарзы бæхыл бадын.
Kazbek is fond of riding on horseback.
Каков твой вес?
Дæ уæз цас у?
What is your weight?
Мы танцевали и веселились на праздничном
вечере.
Мах кафыдыстæм, æмæ (нæхи ирхæфстам) цин
кодтам бæрæгбон изæры.
We danced and enjoyed ourselves at the holiday
party.
Жучка бросилась к хозяину, весело подпрыгивая.
Жучкæ йæхи баппæрста йæ хицауыл хъæлдзæ-
гæй, гæппытæгæнгæ.
Zuchka rushed to her master jumping gaily.
Мы слышали веселые голоса ребят.
Мах хъуыстам сывæллæтты хъæлдзæг хъæлæс-
тæ.
We heard the gay voices of children.
На празднике было всеобщее веселье.
Бæрæгбоны цин кодта алчидæр.
A mood of general gaiety prevailed at the party.
14

весна
вздох
весна
уалдзæг
spring [spnrj]
весенний
уалдзыгон
spring [spnrj]
весь
æгас, æнæхъæн
all [э:1]
ветер
дымгæ, уад
wind [wind]
ветка
къалиу
branch [bramtj]
вечер
изæр
evening ['iivnirj]
вёшалка
дзаумаауындзæн, рагьæн
hall-stand ['hoiljStasnd]
вешать
ауындзын, тауын
hang [haerj]
вещь
дзаума
thing [8irj]
взгляд
бакаст, цæстæнгас
look [luk]
вздор
сæнттæ, дзæнгæда,
мæнг ныхæстæ
nonsense ['nonssns]
вздох
ныуулæфт, сулæфт
sigh [sai]
Для меня нет ничего лучше весны.
Мæнмæ уалдзæгæй хуыздæр ницы кæсы.
There is nothing better than spring for me.
Март, апрель и май - три весенних месяца.
Март, апрель, май сты æртæ уалдзыгон мæйы.
March, April and May are three spring months.
Весь день Сослан читал книги.
Æнæхъæн бон Сослан касти чингуытæ.
Soslan was reading books all day long.
С моря дует холодный ветер.
Денджызæй уазал дымгæ кæны.
A cold wind is blowing from the sea.
Гнездо птицы скрыто среди веток.
Цъиуы ахстон æмбæхст у къалиуты æхсæн.
The bird's nest is hidden among the branches.
Был теплый весенний вечер.
Уыд хъарм уалдзыгон изæр.
It was a warm spring evening.
Вы ищете свое пальто? Оно на вешалке.
Уæ палто агурут? Уый рагъæныл ис.
Are you looking for your coat? It's on the hall-stand.
Залина вешает белье во дворе.
Зæлинæ гæрзтæ тауы кæрты.
Zalina is hanging the linen in the yard.
Как называется эта вещь?
Ацы дзаума куыд хуыйны?
What is this thing called?
Мальчик бросил взгляд на книжную полку.
Лæппу бакаст чингуыты тæрхæгмæ.
The boy cast a look at the bookshelf.
Перестань молоть вздор!
Сæнттæ мауал цæгьд!
Stop talking nonsense!
Это был вздох облегчения.
Уый уыд æхсызгон ысулæфт.
It was the sigh of relief.
15

вздремнуть
вилы
вздремнуть
арæдзæ-мæдзæ кæнын
take а пар [пæр]
взлететь
стæхын
fly up [flai]
взобраться
схилын, схизын
climb [klaim]
взойти
сæвзæрын
spring [sprm]
взрослый
хъомыл, асджын
grown-up [дгоип'лр]
взять
айсын, райсын
take [teik]
вид
хуыз, бакаст, уынд
air [го]
видеть
уынын
see [si:]
видимо
æвæццæгæн
apparently [a'paeranth]
виднеться
зынын
can be seen [si:n]
вилка
вилкæ
fork [fo:k]
вилы
сагой
pitchfork ['pitjfoik]
Он вздремнул на диване.
Уый диваныл арæдзæ-мæдзæ кодта.
Не took a nap on the sofa.
Птица быстро взлетела.
Цъиу æвиппайды стахт.
The bird flied up quickly.
Мы взобрались на гору.
Мах хохмæ схызтыстæм.
We climbed up the hill.
Семена скоро взойдут.
Тауинæгтæ тагьд сæвзæрдзысты.
The seeds will spring soon.
У него два взрослых сына.
Уымæн ис дыууæ хъомыл фырты.
Не has two grown-up sons.
Давайте завтра возьмем билеты в театр.
Цæй æмæ райсом билеттæ райсæм театрмæ.
Let's take tickets for the theatre tomorrow.
Тот старый дом имел таинственный вид.
Уыцы зæронд хæдзарæн уыд цымыдисаг хуыз
(бакаст).
There was an air of mystery about that old house.
Я очень рад видеть вас.
Тынг æхсызгон мын у дæ фенд.
I'm very glad to see you.
Он, видимо, был занят.
Уый, æвæццæгæн, æнæвдæлон уыд.
Apparently, he was busy.
Вдали виднеется лес.
Дардæй зыны хъæд.
A forest can be seen in the distance.
Девочка ест мясо вилкой и ножом.
Чызг дзидза хæры кард æмæ вилкæйæ.
The girl is eating meat with a fork and knife.
Вилами подхватывают и несут сено.
Сагойæ исынц æмæ хæссынц хос.
A pitchfork is used to lift and carry hay.
16

вина
властный
вина
аххос, азым
fault [fo:lt]
виноватый
аххосджын, азымджын, зылын
guilty ['gilti]
виновник
аххосджын, зылын, азымджын
culprit [’Ыргй]
виноград
сæнæфсир
grapes [greips]
винтовка
винтовкæ, топп
rifle [raifl]
висок
къæмисæн
temple [tempi]
вйшня
бал
cherry [tjen]
вклеить
баныхасын
paste in [peist]
включить
ссудзын
switch (on) [switj]
вкусный
хæрзад
tasty ['teisti]
владелец
хицау, бардарæг
owner [’оипэ]
властный
барджын
imperious [im'pisnos]
Это случилось по его вине.
Ацы хабар æрцыдис уый аххосæй.
It happened through his fault.
Я не виноват перед тобой.
Æз аххосджын нæ дæн дæ разы.
I am not guilty towards you.
Кто из них виновник?
Чи сæ у аххосджын, азымджын?
Which of them is the culprit?
Виноград растет гроздьями.
Сæнæфсир зайы цупалтæй.
Grapes grow in bunches.
В руках у охотника была винтовка.
Цуаноны къухы уыдис топп.
The hunter had a rifle in his hands.
^иски его поседели.
Иæ къæмисæнтæ сурс сты.
His temples grew gray.
He рвите вишни в саду, они еще не спелые.
Балтæ ма тонут, нырма цъæх сты.
Don't pick cherries in the orchard, they are not
ripe yet.
Оксана вклеила в тетрадь несколько картинок.
Оксанæ йæ тетрады баныхæста цалдæр нывы.
Oksana pasted a few pictures in her note-book.
Включите свет.
Pyxc ссудзут.
Swithc on the light.
Какой вкусный обед!
Цæй хæрзад сихор у!
What a tasty dinner!
Кто
Чи
владелец этого сада.''
у ацы дыргьдоны хицау.^
Who's the owner of this garden?
У него был холодный, властный взгляд.
Уымæн уыдис уазал, барджын цæстæнгас.
Не had a cold, imperious look.
17

влево
вновь
влево
галиуырдæм
to the left [left]
влезть
сбырын, схизын, схилын
climb [klaim]
влететь
батæхын, æрбатæхын
fly (in, into) [flai]
вложить
нывæрын, бавæрын
put in (into) [put]
вломиться
бабырсын, æрбабырсын
break (into) [breik]
вместе
иумæ
together |Чэ'де5э]
вместо
бæсты
instead [in'sted]
вниз
дæлæмæ, бынмæ, уырдыгмæ
down [daun]
внимательный
хъусдараг, æнувыд
attentive O'tentrv]
внук
фырты фырт, чызджы фырт
grandson [’дгæпзлп]
вновь
ногæй, ноджы та
Идите прямо, а затем поверните влево.
Æмраст ацæут, стæй уæд галиуырдæм базилут.
Go straight and than turn to the left.
Как ты смог влезть на это дерево?
Дæ бон куыд ссис уыцы бæласмæ сбырын
(схилын)?
How could you climb up this tree?
Эта птичка влетела к нам в комнату через окно.
Ацы цъиу нæм агьуыстмæ æрбатахт рудзын-
гæй.
This bird flied into our room through the window.
Вложи письмо в конверт.
Фыстæг къонверты нывæр (бавæр).
Put the letter into the envelope.
Он вломился в дом.
Уый æрбабырста хæдзармæ.
He broke into the house.
Казбек и Борис обычно ходят на работу вместе.
Хъазыбег æмæ Барис фылдæр хатт куыстмæ
фæцæуынц иумæ.
Kazbek and Boris usually go to their work together.
Я сделаю эту работу вместо тебя.
Æз ацы куыст дæ бæсты бакæндзынæн.
I'll do this work instead of you.
Белка сбежала вниз по дереву.
Æхсæрæг бæласыл уырдыгмæ æртахт.
The squirrel ran down the tree.
Заур очень внимателен к своим друзьям.
Зауыр тынг æнувыд у йе ’мбæлттыл.
Zaur is very attentive to his friends.
Oh очень любит своего внука.
Уый тынг уарзы йæ фырты фырты (чызджы
фырты).
Не loves his grandson very much.
Через несколько лет Чермен вновь приехал в
тот город.
Цалдæр азы фæстæ Чермен ногæй æрцыд уыцы
горæтмæ (сахармæ).
18

вносить
воевать
again [э'дет]
внЬсйть
хæссын, бахæссын
bring (in, into) [bnrj]
внучка
фырты чызг, чызджы чызг
granddaughter ['дгæп,(Ыэ]
вовремя
афоныл, афойнадыл
in time [taim]
вода
дон
water ['\уо:Ь]
водопад
æхсæрдзæн
waterfall ['woitsfoil]
водопой
дондарæн
watering ['wotarirj]
водопровод
донвæд
water-supply ['wotesaplai]
водянистый
донджын, донхæццæ
watery ['woiton]
воевать
хæцын, хæсты бацæуын,
тох кæнын
A few years later Chermen came to that town
again.
Мужчины вносят в комнату мебель.
Лæгтæ уатмæ хæссынц мебель (хæдзары дзаума).
The men are bringing the furniture into the room.
Жили были старик со старухой, и была у них
внучка Машенька.
Цардысты-уыдысты зæронд лæг æмæ зæронд ус,
уыдис сын фырты чызг (чызджы чызг) Ма-
шенькæ.
Once upon a time there lived an old man and an
old woman, they had a granddaughter.
Зарина всегда приходит вовремя.
Зæринæ æдзухдæр æрбацæуы афоныл (афойнадыл).
Zarina always comes in time.
- He хотите ли выпить чаю? - Нет, спасибо,
только воды.
- Нæ уæ (#æ) фæнды цай бацымын? - Нæ,
бузныг, æрмæстдæр дон (баназин æрмæст дон).
- Won't you have some tea? - No, thank you, just
plain water.
В горах много прекрасных водопадов.
Хæхты ис бирæ рæсугьд æхсæрдзæнтæ.
There are many beautiful waterfalls in the mountains.
Настало время водопоя, и звери отправились к
речке.
Æрхæццæ дондарæны рæстæг, æмæ сырдтæ араст
сты донмæ.
The watering time came and beasts went to the river.
Необходимо проверить городской водопровод.
Горæты донуадзæны уавæр сбæлвырд (фенын)
хьæуы.
The urban water-supply must be examined.
Мне не нравится водянистый виноград.
Мае зæрдæмæ нæ цæуы донджын сæнæфсир.
I don't like watery grapes.
Враждебные племена часто воевали друг с другом.
Хæрам знæмтæ арæх тох кодтой кæрæдзиимæ.
19

вожжи
возможность
be at war [wo:]
Hostile tribes often were at war with each other/
вожжи
божи, рохтæ
reins [remz]
воз
уæрдон
cart [ka:t]
возвращать
здахын, фæстæмæ здахын,
фæстæмæ дæттын
return [пЪ:п]
возвращаться
фæстæмæ здæхын,
æрæгмæ æрбацæуын
return, come back [n'tom]
возвышение
бæрзонд ран
eminence ['emmens]
возглас
хъæр, хъæрæйзагьд,
хъæрæйдзырд
exclamation [jekskb'meijbnj
воздух
уæлдæф, уддзæф
air [го]
возле
цур, фарсмæ, уæлхъус,
æмгæрон, хæстæг
near [шэ]
возможно
чи зоны
perhaps [pa'haeps]
возможность
Когда едешь верхом, не отпускай вожжи. /
Бæхыл куы цæуай, уæд рохтæ ма суадз. /
When you are riding on horseback don't give a
horse the reins. j
Мальчики увидели на дороге воз с сеном.'
Лæппутæ ауыдтой фæндагыл хосы уæрдон!
The boys saw a cart with hay on the road.
Пора возвращать книги в библиотеку.
Афон у чингуытæ библиотекæмæ фæстæмæ рат-
тынæн.
It's time to return the books to the library.
Oh возвращается с работы очень поздно.
Уый куыстæй тынг æнафон (æрæгмæ) æрбацæуы.
Не returns (comes back) from his work very late.
£го дом стоял на возвышении.
Иæ хæдзар лæууыд бæрзонд ран.
His house stood on an eminence.
Это был возглас восторга.
Уый уыд цины хъаер.
It was an exclamation of delight.
После ужина они вышли подышать свежим
ВОЗДУХОМ.
Æхсæвæры фæстæ уыдон рацыдысты сыгьдæг
уæлдæфæй аулæфынмæ.
After supper they went out to have some fresh air.
Возле окна стоит небольшой столик.
Рудзынджы цур ис гыццыл стьол.
There is a small table near the window.
Возможно, я завтра вернусь.
Чи зоны, райсом фæсгæмæ фездæхон (æрбацæуон).
Perhaps, I'll be back tomorrow.
Мы всегда ездим за город на выходные, если у
нас есть возможность.
20

возмужать
фадат, гæнæн, фæрæз, амал
chance [tja:ns]
возмужать
слæг уын
grow stronger ['grou'strorp]
возмущаться
мæсты кæнын
be indignant [m'dignant]
возникать
æвзæрын
spring up [spnrj]
возражать
ныхмæ дзурын,
фæстæмæ дзурын
object [9b'd3ekt]
возраст
кар, ас
age [eid3]
воин
æфсæддон, хæстон
warrior ['woris]
война
хæст, тох
war [wo:]
вокзал
вагзал
station ['steijbn]
вокруг
алыварс
round [raund]
вол
гал
ox [oks]
Амал нын куы вæййы, уæд мах æнцойбонты
фæцæуæм фæсгорæтмæ.
We always go to the country on weekends if we
have a chance.
Он очень возмужал за время военной службы.
Æфсæддон службæйы рæстæг уый тынг слæг ис.
Не grew much stronger while serving in the armed
forces.
Он так возмущался!
Уый тынг мæсты кодта.
Не was so indignant.
Новые города не возникают сразу.
Ног горæтгæ (сахартæ) æвиппайды нæ февзæрынц.
New towns don't spring up at once.
Она не будет возражать против нашего решения.
Уый нæ уынаффæйы ныхмæ ницы сдзурдзæн.
She won't object to our decision.
Он моего возраста.
Уый у мæ карæн.
He is of my age.
Аланы были прекрасными воинами.
Алантæ уыдысты иттæг хорз æфсæддонтæ (хæ-
стонтæ).
The alans were brilliant warriors.
Люди всего мира против войны.
Æгас дунейы адæм дæр сты хæсты ныхмæ.
People all over the world are against war.
На вокзале было много народу.
Вагзалы уыдис бирæ адæм.
There were a lot of people at the station.
Вокруг дома стоял густой темный лес.
Хæдзары алыварс уыдис тар хъæд.
There was a thick dark forest round the house.
Вол - очень сильное животное.
Гал у тынг тыхджын цæрæгой.
The ox is a very strong animal.
21

волк
восемнадцать j
волк
бирæгь
wolf [wulf]
волосы
сæрыхъуынтæ
hair [Ьеэ]
волшебный
кæлæны, алæмæт
magic ['maed3ik]
волшебник
кæлæнгæнæг, дæсны
magician [тэ’аЗДэп]
вопрос
фарст, фарста
question f'kwestjbn]
вор
къæрных, хуыснæг, давæг
thief [9i:f]
воробей
сырддонцъиу
sparrow ['spaerou]
ворона
халон
crow [krou]
ворота
кулдуар, кæрты дуар
gate [geit]
воротник
æфцæгтот
collar ['кэ1э]
восемнадцать
22
Пришел волк к речке и опустил свой хвост в
прорубь.
Æрбацыд бирæгь донмæ æмæ йæ къæдзил ауагь-
та ихы донисæн хуынчъы.
The wolf came to the river and put his tail down
into the ice-hole.
У Залины красивые черные волосы.
Зæлинæйæн ис рæсугьд сау сæрыхъуынтæ.
Zalina has beautiful black hair.
«Я дарю тебе эту волшебную палочку»,
-сказал старичок.
«Æз дын лæвар кæнын ацы алæмæты лæдзæг»,
- загьта зæронд лæг.
«I give you this magic wand», said the old man.
Старичок оказался добрым волшебником.
Зæронд лæг разынд хæларзæрдæ дæсны.
The old man appeared to be a magician.
Этот вопрос очень трудный.
Ацы фарст у тынг зын.
This question is too difficult.
Они поймали вора?
Уыдон æрцахстой къæрныхы?
Have they caught the thief?
Воробей сидит на ветке.
Сырддонцъиу бады къалиуыл.
A sparrow is sitting on the branch.
Ворона - большая черная птица.
Халон у стыр сау маргь.
The crow is a large black bird.
Я подожду тебя у ворот школы.
Æз даем æнхьæлмæ кæсдзынæн скъолайы кулду-
ары (кæрты дуары) цур.
I shall wait for you at the gate of the school.
Было холодно, и я поднял воротник пальто.
Уыди уазал, æмæ æз мæ палтойы ’фцæгтот сфæл-
дæхтон.
It was cold and I turned up my coat collar.
Залине восемнадцать лет.

восемь
вперегонки
æстдæс
eighteen ['ei'ti:n]
восемь
аст
eight [eit]
восемьдесят
цыппарыссæдзы, æстай
eighty ['eiti]
восемьсот
аст сæдæ
eight hundred ['eit'hAndred]
воскресенье
хуыцаубон
Sunday ['sAndi]
воспитатель
хъомылгæнæг
educator ['edjuikeits]
воспитывать
хъомыл кæнын
bring up [’Ьпп’лр]
восток
скæсæн
east [i:st]
восход (солнца)
скæсын, скаст, ссæуын
sunrise ['sAnraiz]
вперёд
размæ
forward ['fo:w3d]
вперегонки
æзфæраздæронæй,
быцæуæй (дугь)
race [reis]
Зæлинæйыл цæуы æстдæс азы.
Zalina is eighteen.
На моих часах без пяти минут восемь.
Мæ сахатмæ гæсгæ у фондз минуты хъуаг аст.
It's five minutes to eight by my watch.
Моей бабушке восемьдесят лет.
Мæ нанайыл цæуы æстай азы.
My grandmother is eighty.
Деревня, где живут наши родственники,
находится в восьмистах километрах от Москвы.
Нæ хæстæджытæ цы хъæуы цæрынц, уый ис
Мæскуыйæ аст сæдæ километры дарддæр.
The village where our relatives live is eight
hundred kilometers from Moscow.
В следующее воскресенье мы поедем на экскурсию.
Иннæ хуыцаубоны мах цæуæм экскурсийы.
We shall go on an excursion next Sunday.
Он хороший воспитатель.
Уый у хорз хъомылгæнæг.
Не is a good educator.
Заира хорошо воспитывает своих детей.
Зæирæ хорз хъомыл кæны йæ цоты.
Zaira brings up her children well.
Ветер дует с востока.
Дымгæ кæны (дымы) скæсæнæй.
The wind is blowing from the east.
Я люблю наблюдать восход солнца.
Æз уарзын хуры скастмæ кæсын.
I like to watch the sunrise.
Услышав команду, они бросились вперед.
Къамандæ куы фехъуыстой, уæд размæ абыр-
стой (азгьордтой, агуылф кодтой).
Having heard the command they rushed forward.
Марат и Казбек бежали вперегонки до
школьных ворот.
Марат æмæ Казбек згьордтой æзфæраздæронæй
скъолайы кулдуары онг.
Marat and Kazbek ran a race to the school gate.
23

враг
вспомнить
враг
знаг, фыдгул
enemy [’ешпн]
врать
мæнг дзурын, гæды дзурын,
сайын, гæды (мæнг) ныхæстæ
кæнын
lie [lax]
врач
дохтыр
physician [fi'zijsn]
вред
зиан, знаггад, хъыгдард
harm [ha:m]
вредный
зианхæссæг, знагтадгæнæг,
хъыгдарæг
harmful ['haimful]
время
рæстæг
time [taim]
всегда
кæддæриддæр, æдзух,
æппынæдзух, иудадзыг, алыхатт
always ['o:lw9z]
вслух
хъæрæй
aloud [a'laud]
вспомнить1
зæрдыл æрлæууын, æрымысын,
æрхъуыды кæнын.
У сильного и доброго медведя было много
друзей и не было врагов.
Тыхджын æмæ хæларзæрдæ арсæн уыдис бирæ
æрдхæрдтæ, фæлæ йын нæ уыдис знæгтæ (фыд-
гултæ).
The strong and kind bear had a lot of friends and
no enemies.
He надо врать, скажи мне правду.
Мæнг ма дзур (сайгæ ма кæн), рæстдзинад мын
зæгь.
Don't lie, tell me the truth.
Шамиль собирается стать врачом.
Шамил йæхи цæттæ кæны дохтыр суæвынмæ.
Shamil is going to become a physician.
Я не причиню вам никакого вреда.
Æз уын ницы зиан (знаггад) æрхæсдзынæн.
I won't do you any harm.
He принимайте это лекарство, оно вредное.
Ма нуазут ацы хос, уый зиан хæссы.
Don't take this medicine, it's harmful.
Спустя некоторое время Журавль решил
пригласить Лису на обед.
Иу цасдæр рæстæджы фæстæ Хърихьупп сфæнд
кодта Рувасы æрхонын.
Some time later the Crane decided to invite the
Fox to dinner.
Таймураз всегда ласков со своей маленькой
сестрой.
Таймураз æдзухдæр рæвдауы йæ кæстæр хойы.
Taimuraz is always good to his little sister.
Читайте, пожалуйста, вслух.
Дæ (уæ) хорзæхæй, хъæрæй кæс (==ут).
Read aloud, please.
Я не могу вспомнить его адреса.
Мæ бон нæу йæ адрис æрхъуыды кæнын.
24

встать
входить
remember [ri'memba]
I can't remember his address.
встать
сыстын, слæууын
stand up [stasnd]
встретить
фембæлын, сæмбæлын,
æмбæлын
meet [mi:t]
встреча
фембæлд, сæмбæлд
meeting ['miitirj]
вступить
бацæуын, бахизын,
бакъахдзæф кæнын, балæууын
join [<1зот]
всюду
алыран, кæмдæриддæр
everywhere ['evnwes]
вторник
дыццæг
Tuesday ['tju:zdi]
второклассник
дыккапсьласон
second class boy ['seksnd]
вход
бацæуæн
entrance ['entrsns]
входить
Все встали, когда вошел учитель.
Ахуыргæнæг куы æрбацыдис, уæд иууылдæр
сыстадысты.
Everybody stood up when the teacher came in.
На пути к деревне солдат встретил старичка с
длинной бородой.
Хъæумæ фæндагыл салдат фембæлд даргь
боцъоджын зæронд лæгыл.
On his way to the village the soldier met an old
man with a long beard.
Мы должны были собраться к месту встречи
через два часа.
Мах хъуамæ æрæмбырд уыдаиккам фембæлды
бынатмæ дыууæ сахаты фæстæ.
We were to gather at the meeting place in two
hours.
Я хочу вступить в вашу организацию.
Мæн фæнды уæ организацимæ бацæуын.
I want to join your organization.
Василиса всюду искала свою лягушачью
шкурку, но не могла найти ее.
Василисæ алыран агуырдта йæ хæфсдзарм, фæлæ
йæ йæ бон ссарын нæ уыд.
Vasilisa looked for her frog's skin everywhere, but
she couldn't find it.
Заседание литературного кружка будет во
вторник.
Литературой къорды рабадт уыдзæн дыццæджы.
The literary circle meeting will be held on Tuesday.
«Я уже второклассник», -сказал Эльбрус.
«Æз ныр дыккапсьласон дæн», -загьта Эльбрус.
«I am already a second class boy», said Elbrus.
У входа в театр было много народу.
Театрмæ бацæуæны уыд бирæ адæм.
There were a lot of people at the entrance to the
theatre.
Когда учитель входит в класс, все ученики встают.
25

вчера
вырасти
мидæмæ цæуын, бацæуын
enter ['ents]
вчера
знон
yesterday ['jestsdi]
вы
сымах
you [ju:]
выбрать
равзарын, сæвзарын
choose [tju:z]
вызвать
фæсидын, æрсидын, фæдзурын
call [ko:l]
выиграть
рамбулын
win [win]
вылечить
сдзæбæх кæнын
cure [kjus]
ныхсын, цæхсын
wash [woj]
выпить
баназын, бацымын
drink [dnrjk]
выполнить
сæххæст кæнын
fulfil [fulfil]
вырасти i
сырæзын, сыстыр уын,
æрзайын
grow [grou]
Ахуыргæнæг къласмæ куы бацæуы, уæд скъо-
ладзаутæ иууылдæр сыстынц.
When the teacher enters the classroom all the
pupils stand up.
Я встретил Таймураза вчера утром.
Æз Таймуразыл сæмбæлдтæн знон райсом.
I met Taimuraz yesterday morning.
«Куда вы бежите?» - спросил Заяц.
«Сымах кæдæм лидзут?» -бафарста Тæрхъус.
«Where are you running?» -asked the hare.
Можешь выбрать любую книгу.
Дæ бон у кæцыдæриддæр чиныг равзарын.
You may choose any book you like.
Давайте вызовем врача.
Цæй æмæ дохтырмæ фæсидæм (фæдзурæм).
Let's call the doctor.
Наша школьная волейбольная команда
выиграла первый приз.
Не скъолайы волейболон командæ рамбылдта
фыццаг приз.
Our school volley-ball team won the first prize.
Этот доктор вылечит его очень скоро.
Уыцы дохтыр æй тынг тагьд сдзæбæх кæндзæн.
This doctor will cure him very soon.
Где можно вымыть руки?
Кæм ис къухтæ ныхсæн?
Where can I wash my hands?
Чай очень горячий. Я выпью его чуть позже.
Цай тынг тæвд у, гыццыл фæстæдæр æй бацым-
дзынæн.
The tea is too hot, I'll drink it a bit later.
Мы должны выполнить план.
Мах хъуамæ пълан сæххæст кæнæм.
We must fulfil the plan.
Эти прекрасные розы выросли в нашем саду.
Ацы рæсугьд розæтæ æрзадысты нæ цæхæрадоны.
These beautiful roses have grown up in our garden.
26

вырезать
вьюга
вырезать
лыг кæнын, ныв кæрдын
cut out [kAt]
вырвать
ратонын, стонын, раскъуынын,
сыскъуынын, сласын
pull out [pul]
высокий
бæрзонд, стыр
high [hai], tall [toil]
высота
бæрзонд, бæрзæнд,
бæрзонддзинад
height [hait]
выстрел
æхст, гæрах, дæнг
shot [Jot]
вытереть
ныссæрфын, ныммæрзын,
асæрфын, амæрзын
wipe [waip]
выучить
сахуыр кæнын
learn [b:n]
выход
рацыд, рацæуæн
going out ['gouirj'aut]
вьюга
тымыгь
snow-storm ['snoustoim]
Алина вырезает картинку.
Алинæ гæххæтæй (хъуымацæй) ныв кæрды.
Alina is cutting out a picture.
Ему вчера вырвали зуб.
Знон ын йæ дæндаг сластой.
Не had his tooth pulled out yesterday.
Эта гора очень высокая. Болат - высокий
мальчик.
Ацы хох у тынг бæрзонд. Болат у бæрзонд
лæппу.
This mountain is very high. Bolat is a tall boy.
Какова высота этого здания?
Ацы агьуысты бæрзæнд цас у?
What is the height of this building?
Вдруг мы услышали выстрел.
Уалынмæ мах айхъуыстам гæрах.
Suddenly we heard a shot.
Он вытер ноги о коврик и вошел в комнату.
Уый йæ къæхтæ ныссæрфта гыццыл гауызыл
æмæ уатмæ бацыд.
Не wiped his feet on the mat and entered the
room.
Ирбек выучил стихотворение Коста.
Ирбек сахуыр кодта Къостайы æмдзæвгæ.
Irbek learned a poem by Kosta.
Девочка была так слаба, что выход на улицу
очень скоро утомил ее.
Чызг ахæм лæмæгь уыд, æмæ йæ уынгмæ рацыд
тынг бафæлмæцын кодта.
The girl was so weak that her going out tired her
greatly.
Вчера была вьюга, и мы не смогли поехать в
село.
Знон тымыгь кодта, æмæ махæн нæ бон не сси
хъæумæ ацæуын.
There was a snow-storm yesterday and we couldn't
go to the village.
27

газета
гладить
газета
газет
newspaper ['njuispeips]
гармонь
фæндыр
accordion [э'кэ:фп]
гвоздика
даричини, гвоздикæ
carnation [kai'neijn]
гвоздь
зæгæл
nail [neil]
где
кæм
where [wes]
глава
сæргонд
chapter ['tjaepter]
главный
сæйраг, сæйрагдæр
main [mem]
глагол
мивдисæг
verb [vo:b]
гладить
иту æвæрын
28
Как часто выходит газета «Растдзинад»?
Куыд арæх цæуы газет «Рæстдзинад»?
How often does the «Rastdzinad» newspaper come out?
Заира хочет научиться играть на гармони.
Зæирæйы фæнды фæндырæй цæгьдын базонын.
Zaira wants to learn playing the accordion.
На столе стояла ваза с красивыми красными
гвоздиками.
Стьолыл уыдис вазæ рæсугьд сырх даричинти-
мæ (гвоздикæтимæ).
There was a vase with beautiful red carnations on
the table.
Аслан взял гвоздь и вбил его молотком в стену.
Аслан райста зæгæл æмæ йæ дзæбугæй къулы
бахоста.
Asian took a nail and drove it into the wall with
a hammer.
- Где находится то прекрасное волшебное
царство? - спросила девочка.
- Кæм ис уыцы диссаджы паддзахад?
- Where is that beautiful Fairyland situated? -
asked the girl.
В поэме Коста Хетагурова «Фатима» семь глав.
Хетæгкаты Къостайы кадæг «Фатимæ»-йы ис
авд сæргонды.
There are seven chapters in K. Khetagurov's poem
«Fatima».
Чук и Гек - главные герои повести А. Гайдара.
Чук æмæ Гек сты сæйраг архайджытæ
А.Гайдары уацауы.
Chuk and Gek are the main characters of A.
Gaidar's story.
Глагол обычно является в предложении сказуемым.
Мивдисæг фылдæр хатт хъуыдыйады вæййы
зæгьинаг.
The verb is usually the predicate of a sentence.
Изета гладит белье.
Изетæ иту æвæры хуыссæнгæрстыл.

гладкий
говорить
iron f'aisn]
гладкий
лæгьз
smooth [smu:6]
глаз
цæст
eye [ai]
глина
æлыг
clay [klei]
глобус
глобус
globe [gloub]
глотать
ныхъуырын
swallow ['swolou]
глубокий
арф
deep [dip]
глупый
æдылы, æнæзонд
silly ['sili]
глухой
къуырма
deaf [def]
гнездо
ахстон
nest [nest]
говорить
дзурын, ныхас кæнын
Izeta is ironing the clothes.
На берегу реки много гладких и блестящих
камушков.
Доны был ис бирæ лæгъз æмæ æрттиваг дуртæ.
There are a lot of smooth and shiny pebbles on
the river's bank.
У Земфиры большие карие глаза.
Земфирæйæн ис стыр (дынджыр) тар цæстытæ.
Zemphira has large brown eyes.
Эти вещи сделаны из огнеупорной глины.
Ацы дзаумæттæ конд сты артуромæг æлыгæй.
These things are made of fire-clay.
Ты можешь показать на глобусе Черное море?
Глобусыл дæ бон у Сау денджыз бацамонын?
Can you show the Black Sea on the globe?
У Симы болит горло, ей больно глотать.
Симæйæн йæ хъуыр риссы, æмæ йæ бон
ныхъуырын нæу.
Sima has a sore throat, it hurts her to swallow.
Эта река не очень глубокая, но довольно быстрая.
Ацы дон тынг арф нæу, фæлæ цæугæ тагьд кæны.
This river is not very deep, but it is rather fast.
- Какая глупая мышка, - подумал дуб.
- Цæй æдылы у ацы мыст, — ахьуыды кодта тулдз.
«What a silly little mouse», the oak-tree thought.
Этот человек ничего не слышит, он совершенно
глухой.
Ацы адæймаг ницы хьусы, уый у бынтон къуырма.
This man doesn't hear anything, he is stone-deaf.
Вы когда-нибудь видели, как ласточка строит
себе гнездо?
Сымах искæд федтат, зæрватыкк йæхицæн
ахстон куыд кæны, уый.
Have you ever watched a swallow making it's nest?
Говорят, что Махар лучший игрок в школьной
Футбольной команде.
[зурынц (зæгьынц), зæгьгæ, Махар у скъо-
лайы футболон командæйы хуыздæр хъазæг.
29

год
горе
say [sei]
год
афæдз, аз
year Цэ:]
голова
сæр
head [hed]
голодный
стонг, æххормаг
hungry [’пллдп]
голос
хъæлæс
voice [vois]
голубой
æрвхуыз, цъæх
blue [blu:]
голубь
бæлон, æхсинæг
pigeon ['pid3in]
гора
хох
mountain ['mauntin]
гордиться
сæрыстыр уын
be proud (of) [praud]
гордый
сæрыстыр, хъал
proud [praud]
горе
хъыг, мает
grief [gri:f]
They say Makhar is the best player in the school
football team.
Хетаг на три года старше своей сестры.
Хетæг у йæ хойæ æртæ азы хистæр.
Khetag is three years older than his sister.
Птичка спрятала голову под крыло и заснула.
Цъиу йæ сæр бамбæхста йæ базыры бын æмæ
бафынæй.
The little bird hid it's head under it's wing and fell
asleep.
- Я такой голодный, - сказал Волк.
- Æз дæн тынг æххормаг, - загьта бирæгь.
«I am so hungry», said the wolf.
Мне нравится слушать, как Залина поет. У нее
такой чудесный голос!
Мæ зæрдæмæ цæуы Зæлинæйы зардмæ хъусын,
уымæн ис диссаджы хъæлæс!
I like to listen to Zalina singing. She has so lovely
voice!
Марина такая красивая в этом голубом платье!
Маринæ ацы æрвхуыз къабайы иттæг рæсугьд у.
Marina looks so beautiful in her blue dress.
Алхаз и Болат любят голубей.
Алхаз æмæ Болат уарзынц бæлæттæ.
Alkhaz and Bolat are pigeon-fans.
Мы обычно проводили каникулы в горах.
Мах фылдæр хатт каникултæ хæхты æрвитæм.
We usually spend our holidays in the mountains.
Сармат очень гордится своим отцом.
Сæрмæт тынг сæрыстыр у йæ фыдæй.
Sarmat is very proud of his father.
Урузмаг был очень гордым.
Уырызмæг уыд тынг сæрыстыр.
Uruzmag was very proud.
Он никогда никому не рассказывал о своем горе.
Уый йæ хъыгтæ никуы никæмæн дзырдта.
Не never told anybody about his grief.
30

гореть
грабли
гореть
судзын
bum [Ьэ:п]
горка
къуылдым, къуыпп
hill [hrl]
горный
хохаг, хæххон
mountain fmauntm]
город
горæт, сахар
town [taun]
горький
мает, судзаг
bitter [bits]
горячий
тæвд
hot [hot]
гостиница
уазæгдзæрæн, уазæгхæдзар,
уазæгуат
hotel [hou'tel]
гость
уазæг
guest [gest]
государство
паддзахад
state [steit]
готовить
цæттæ кæнын
prepare [рп’реэ]
грабли
халамæрзæн
Сухие листья хорошо горят в костре.
Хус сыфтæртæ хорз судзынц артмæ.
Dead leaves burn easily in fire.
Ты можешь забраться на эту горку?
Дæ бон у уыцы къуыппмæ схизын?
Can you climb up this hill?
Наш лагерь находился в горном ущелье.
Нас лагер уыдис хæххон комы.
Our camp was situated in the mountain gorge.
В нашем городе много красивых мест.
Нæ горæты ис бирæ рæсугьд бынæттæ.
There are many beautiful places in our town.
Этот перец такой горький!
Ацы цывзы ахаем судзаг у!
This pepper is so bitter!
Я не могу пить этот чай, он слишком горячий.
Мае бон нæу ацы цай цымын, уый æгæр тæвд у.
I can't drink the tea, it's too hot.
Как добраться до ближайшей гостиницы?
Хæстæгдæр уазæгуатмæ куыд бацæуæн ис?
How can I get to the nearest hotel?
Залина и Мадина накрывают стол. Они ждут
гостей к обеду.
Зæлинæ æмæ Мæдинæ фынг æвæрынц. Уыдон
сихормæ æнхъæлмæ кæсынц уазджытæм.
Zalina and Madina are laying the table. They are
expecting guests for dinner.
США - одно из самых больших государств мира.
АИШ у дунейы стырдæр паддзахæдтæй иу.
The USA is one of the largest states in the world.
Тамара всегда помогает маме готовить обед.
Тамарæ æппынæдзух æххуыс кæны йæ мадæн
хæринаг кæнын.
Taira always helps her mother to prepare dinner.
Шамиль взял грабли и пошел в сад.
Шамил райста халамæрзæн æмæ ацыд цæхæра-
донмæ.
31

град
громкий
rake [reik]
Shamil took the rake and went to the garden.
град
их
hail [heil]
граница
арæн
border ['boida]
гребешок
сæрвасæн
comb [koum]
грести
бæлæгь тæрын
row [rou]
гриб
зокъо, къозо
mushroom [Wjrum]
гроза
къæвда, тæрккьæвда
thunderstorm ['QAndostoim]
грозный
тызмæг, карз
terrible [ЧегэЫ]
гром
æрвнæрын, арвы гуыр-гуыр
thunder ['9лпс1э]
громадный
гуымиры, фырыстыр
huge [hju:d3]
громкий
хъæрæй
loud [laud]
Вчера был сильный дождь с градом.
Знон уарыд тыхджын къæвда ихимæ.
There was a heavy rain with hail yesterday.
Северная Осетия имеет общие границы с
несколькими республиками.
Цæгат Ирыстонæн ис иумæйаг арæнтæ цалдæр
республикæимæ.
North Ossetia has common borders with a few
republics.
Она всегда носит в волосах гребешок.
Иæ дзыккуты æдзухдæр тьыст вæййы сæрвасæн.
She always wears a comb in her hair.
Два мальчика в лодке быстро гребли к берегу.
Дыууæ лæппуйы сæ бæлæгь тагьд тардтой былмæ.
Two boys in a boat were rowing quickly to the shore.
Вы любите собирать грибы?
Сымах уарзут зокъотæ (къозотæ) æмбырд кæ-
нын?
Do you like to gather mushrooms?
Вчера была очень сильная гроза.
Знон уыдис тыхджын тæрккъæвда.
We had a terrible thunderstorm yesterday.
У старого лесника был грозный вид.
Зæронд хъæдгæсæн уыд тызмæг хуыз (бакаст).
The old forester looked terrible.
Вдруг мы услышали раскаты грома.
Æвиппайды мах фехъуыстам арвы гуыр-гуыр
(гæрæхтæ).
Suddenly we heard rolls of thunder.
Возле дороги стоял громадный старый дуб.
Фæндаджы был уыд (лæууыд) фырыстыр зæ-
ронд тулдз бæлас.
There was a huge old oak-tree near the road.
Их громкий разговор разбудил меня.
Сæ хъæрæй ныхас мæ райхъал кодта.
Their loud talk woke me up.
32

грудь
губа
грудь
риу
breast [brest]
грузовик
уæзласæн
lorry ['lori]
грузчик
уаргьæвæрæг, грузчик,
уаргьхæссæг, уæзæгтæхæссæг
loader ['loudo]
группа
къорд
group [grup]
грустный
æнкъард
sad [sa?d]
груша
кæрдо
pear [pes]
грядка
хуым, рагь, рæнхъ
bed [bed]
грязный
чъизи, цъыф
dirty ['cb:ti]
грязь
Цъыф, чъизи
dirt [do:t]
губа
был
3 Заказ №
Котенок был черный, а на груди у него было
маленькое белое пятнышко.
Гæдыйы лæппын уыд cay, фæлæ йæ риуыл уыд
гыццыл урс стъæлф.
The kitten was black, but it had a little white spot
on its breast.
Грузовик остановился около нашего дома.
Уæзласæн æрлæууыд нæ хæдзары цур.
The lorry stopped near our house.
На помощь рабочим прислали бригаду грузчиков.
Кусджытæн феххуыс кæнынмæ æрбарвыстой
уæзæгтæхæсджыты.
The brigade of loaders was sent to help the workers.
Около ворот школы остановилась группа ребят.
Скъолайы кулдуары цур æрлæууыдис сывæл-
лæтты къорд.
A group of children stopped at the school gate.
Это очень грустная музыка.
Уый у тынг æнкъард музыкæ. (Уыцы музыкæ
у тынг æнкъард).
It's a very sad music.
Эти груши спелые?
Ацы кæрдотæ рæгьæд сты?
Are these pears ripe?
Залина поливает грядку лука.
Зæлинæ донæй пырх кæны хъæдындзы хуым.
Zalina is watering the bed of onions.
Мы работали в огороде, и руки у нас были
грязные.
Мах куыстам цæхæрадоны æмæ нæ къухтæ уыды-
сты чъизи.
We were working in the kitchen-garden, and our
hands were dirty.
Посмотри на свои туфли, они все в грязи.
Æркæс-ма дæ дзабыртæм, цъыфæй дын нал
зынынц.
Look at your shoes, they are covered with dirt.
От обиды губы у Марины сжались.
Маринæйы былтæ мæстæй æрбанцъылдтæ сты.
33

гулять
дарить
lip [lip]
гулять
тезгьо кæнын
take a walk [wo:k]
гусеница
къуыдыргалм
caterpillar ['kaetepita]
густой
бæзджын
thick [6ik]
гусь
хьаз
goose [gu:s]
Marina's lips compressed with offend.
- Где дети? - Они гуляют в парке.
- Сывæллæттæ кæм сты? - Парны тезгъо кæ-
нынц.
- Where are the children? - They are taking a
walk in the park.
Гусеница ползет по ветке.
Къуыдыргалм къалиуыл хилы.
The caterpillar is creeping along the branch.
Трава в лесу была высокая и густая.
Хъæды кæрдæг уыд бæрзонд æмæ бæзджын.
The grass was tall and thick in the forest.
Гуси и утки готовились лететь на юг.
Хъазтæ æмæ бабызтæ сæхи цæттæ кодтой хус-
сармæ тæхынмæ.
Geese and ducks were preparing to fly to the south.
Д
о, айгьай, бæлвырд, афтæ
yes [jes]
давать
даеттын
give [giv]
давно
раджы, раджы заманы, рагæй
long ago [’Ьпэ’дои]
далёкий
дард
distant ['distant]
дарить
лæвар кæнын
34
«Решай скорее: да или нет», -говорит Батрадз.
«Тагьддæр зæгь: о кæнæ нæ», -дзуры Батрадз
йе ’фсымæрмæ.
«Make up your mind quicker: yes or no», said
Batradz to his brother.
Борис часто дает мне свои книги. Я читаю их
и возвращаю.
Барис мæм арæх фæдæтты йæ чингуытæ. Æз сæ
бакæсын æмæ сæ фæстæмæ раттын.
Boris often gives me his books. I read them and
give them back to him.
Это случилось давно.
Уый раджы æрцыдис.
It happened long ago.
Они отправились в ту далекую страну.
Уыдон араст сты уыцы дард бæстæмæ.
They started for that distant land.
Родители Альбины дарят ей красивую куклу в
день рождения.
Альбинæйæн йæ мад æмæ йæ фыд йæ райгуырæн
бонмæ лæвар кæнынц рæсугьд кукла.

датпь
двойка
give [giv]
дать
раттын, авæрын
give [giv]
два
дыууæ
two [tu:]
двадцать
ссæдз
twenty ['twenti]
двенадцать
дыууадæс
twelve [twelv]
дверь
дуар
door [do:]
двести
дыууæсæдæ
two hundred ['tui'hAndrsd]
двигать
змæлын кæнын
move [mu:v]
двигаться
змæлын, тæлфын, цæуын
move [mu:v]
Движение
змаелд
Movement ['muivmont]
Motion ['moujbn]
Двойка
Дыууæ, дыууæгон
l^o [tu:]
Albina's parents are giving her a beautiful doll for
her birthday.
Казбек вчера дал мне новую книгу.
Хъазыбег мын знон радта ног чиныг.
Kazbek gave me a new book yesterday.
«Я вернусь через два часа», - сказала Зоя.
«Æз æрбаздæхдзынæн дыууæ сахаты фæстæ», -
загьта Зойæ.
«I'll be back in two hours», said Zoya.
В нашем литературном кружке двадцать учащихся.
Нæ литературой къорды ис ссæдз скъоладзауы.
There are twenty pupils in our literary circle.
Ацамазу двенадцать лет.
Ацæмæзыл цæуы дыууадæс азы.
Atsamaz is twelve.
Дверь открылась, и в комнату вошли две девочки.
Дуар байтом ис, æмæ уатмæ æрбацыдысты дыууæ
чызджы.
The door opened and two girls entered the room.
В этой школе двести учащихся.
Ацы скъолайы ис дыууæсæдæ ахуыргæнинаджы.
There are two hundred pupils in this school.
«He надо двигать стулья», - сказала учительница.
«Бандæттæ ма змæлын кæнут», -загьта ахуыр-
гæнæг.
«Don't move the chairs», said the teacher.
«He двигайся», - сказал врач.
«Змæлгæ ма кæн!» -дзырдта дохтыр.
«Don't move», the doctor said.
Сколько времени ты можешь просидеть без
движения?
Дæ бон цас у æнæ змæлгæйæ бадын?
How long can you sit motionless?
Он никогда не получал двоек по осетинскому
языку.
Уый никуы райста дыууæтæ ирон æвзагæй.
He's never got a two in Ossetian.
35

двор
дежурить
двор
кæрт
yard [ja:d]
дворец
галуан
palace ['paelis]
двухэтажный
дыууæуæладзыгон
two-storeyed [Wstood]
девочка
чызг
girl [дэ:1]
девушка
чызг, чындздзон чызг
girl [дэ:1]
девяносто
нæуæдз, дæс æмæ
цыппарыссæдзы
ninety ['namti]
девятнадцать
нудæс
nineteen ['nain'tim]
девять
фараст
nine [nam]
дедушка
баба
grandfather [’дгæпсШкбэ]
дежурить
радгæс уын
be on duty ['djuiti]
Ребята часто играют в футбол в школьном дворе.
Сывæллæттæ скъолайы кæрты арæх хъазынц
гутболæй.
Children often play football in the school yard.
Вы когда-нибудь были в Большом
Кремлевском Дворце?
Сымах искуы уыдыстут Кремлы Стыр Галуаны?
Have you ever been in the Great Kremlin Palace?
Они жили на первом этаже двухэтажной
гостиницы.
Уыдон цардысты дыууæуæладзыгон уазæгуаты
фыццаг уæладзыджы.
They lived on the ground floor of the
two-storeyed hotel.
Девочка пошла на вокзал встречать своего брата.
Чызг ацыд вагзалмæ йе ’фсымæрыл фембæлынмæ.
The girl went to the station to meet her brother.
Девушка мечтала стать учительницей.
Чызг бæллыд ахуыргæнæг суæвынмæ.
The girl dreamed of becoming a teacher.
С тех пор прошло девяносто лет.
Уæдæй нырмæ рацыд нæуæдз (дæс æмæ цыппа-
рыссæдз) азы.
Ninety years have passed since that time.
Касполату девятнадцать лет.
Хъасполатыл цæуы нудæс азы.
Kaspolat is nineteen.
Он обещал быть здесь в девять часов.
Уый зæрдæ бавæрдта, ардæм фараст сахатыл
кæй æрбацæудзæн, уымæй.
He promised to be here at nine o'clock.
Дедушка Арсена учит его играть в шахматы.
Арсены йæ баба ахуыр кæны шахмæттæй хъазы-
ныл.
Arsen's grandfather teaches him to play chess.
Алан должен дежурить сегодня в школе.
Абон хъуамæ Алан уа скъолайы радгæс.
Asian is to be on duty at school today.
36

дежурный
дерево
дежурный
радгæс
on duty ['dju-.ti]
действовать
архайын, кусын
act [aekt]
делать
аразын, кæнын, ми кæнын
do [du:]
делить
дих кæнын, уарын
divide [di'vaid]
деление
дих кæнын
division [di'vizon]
дело
хъуыддаг, ми, куыст
business ['biznis]
день
бон
day [dei]
деньги
^хца
money [’тлш]
Деревня
хъæу
ullage ['vilid3]
Дерево
^æлас
lree [tri:]
Где дежурный врач?
Кæм ис радгæс дохтыр?
Where is the doctor on duty?
Чтобы спасти его, мы должны действовать без
промедления.
Цæмæй йæ фервæзын кæнæм, уый тыххæй мах
хъуамæ архайæм æвæстиатæй.
We must act quickly to safe him.
Что делает Марина? Она читает.
Маринæ цы ми кæны? Чиныджы кæсы.
- What is Marina doing? - She is reading.
Стали братья делить богатства отца.
Райдыдтой æфсымæртæ сæ фыды мулк уарын.
The brothers began to divide their father's riches.
Учитель биологии рассказывает ребятам о
делении клетки.
Биологийы ахуыргæнæг скъоладзаутæн дзуры
чырæджы дих кæныны тыххæй.
The teacher of biology is telling his pupils about
the cell-division.
Хазби поехал в Беслан по делу.
Хазби Бесланмæ ацыд хъуыддаджы фæдыл.
Khazbi went to Beslan on business.
Вчера целый день шел дождь.
Знон æнæхъæн бон уарыд.
It was snowing all day long yesterday.
У тебя достаточно денег, чтобы купить этот
фотоаппарат?
Ацы фотоаппарат балхæныны фаг дæм æхца ис?
Have you enough money to buy this camera?
Летом я поеду в деревню.
Сæрды æз цæудзынæн хъæумæ.
I shall go to the village in summer.
Добежала мышка до старого дерева, которое
росло на опушке.
Бахæццæ ис гыццыл мыст, хъæдгæрон цы зæ-
ронд бæлас зад, уымæ.
The mouse ran up to an old tree, standing on the
edge of the forest.
37

деревянный
дневник
деревянный
хьæдын
wooden [wudn]
держать
хæцын, дарын
hold [hould]
дети
сывæллæттæ
children ['tfildrsn]
детский
сывæллоны, сабийы,
сывæллæтты, сабиты
children's ['tfildrons]
детство
сабийы бонтæ, сывæллоны
бонтяэ
childhood ['tjaildhud]
диван
диван
sofa ['soufo]
дикий
хьæддаг
wild [waild]
длина
дæргь
length [lerj9]
длинный
даргь
long [lorj]
дневник
боныг, дневник
diary ['daisn]
Почему ты ешь деревянной ложкой?
Хъæдын уидыгæй цæмæн хæрыс?
Why are you eating with a wooden spoon?
Залина держит в руке книгу.
Зæлинæ йæ къухы дары чиныг.
Zalina is holding a book in her hand.
•Гд.
,e детиг’
О
ни играют во дворе.
- Сывæллæттæ кæм сты? - Кæрты хъазынц.
- Where are the children? - They are playing in
the yard.
В нашем районе открылся новый детский театр.
Нæ районы байгом сабиты ног театр.
A new children's theater has been opened in our area.
В какой книге рассказывается о детстве А.С.
Пушкина?
Цавæр чиныджы цæуы ныхас А.С.Пушкины
сабибонты тыххæй?
What book tells us about A.S. Pushkin's childhood?
Лида сидит на диване и смотрит телевизор.
Лидæ диваныл бады æмæ телевизормæ кæсы.
Lida is sitting on the sofa and watching TV.
Урузмаг очень любит рассказы о диких животных.
Уырызмæг тынг уарзы радзырдтæ хъæддаг цæ-
рæгойты тыххæй.
Uruzmag is fond of stories about wild animals.
Длина этой линии 25 сантиметров.
Ацы хаххы дæргъ у 25 сантиметры.
The length of this line is 25 santemetres.
Это платье слишком длинное для меня.
Ацы къаба мæнæн æгæр даргъ у.
This dress is too long for me.
Залина ведет дневник, где пишет о событиях
своей жизни.
Зæлинæ фыссы боныг, хæссы йæм йæ царды
хабæрттæ.
Zalina keeps a diary where she writes about the
events of her life.
38

дно
доклад
дно
бын
bottom ['botam]
до
-мæ, -онг, суанг
till [til]
добавить
бамхасæн кæнын, бафтауын
add [æс1]
доброта
хорз, хорздзинад, хæлардзинад,
зæрдæхæлардзинад
kindness ['kamdnis]
добрый
хорз, хорзгæнæг, хорззæрдæ,
хæлар, хæларзæрдæ
kind [kaind]
дождливый
къæвдаджын
rainy ['reini]
дождь
уарын, къæвда
rain [rem]
дойть
дуцын
milk [milk]
доказывать
бæлвырд кæнын, æвдисын
prove [pru:v]
Доклад
На дне колодца виднелось чье-то ведро.
Цъайы бын зындис кæйдæр къæрта (бедра).
Somebody's bucket could be seen on the bottom
of the well.
Ребята дотемна играли во дворе.
Сывæллæттæ суанг талынгмæ хъазыдысты кæр-
ты.
The children played in the yard till dark.
Что вы можете добавить к его ответу?
Уæ бон ма цы у йæ дзуапмæ бафтауын?
What can you add to his answer?
Все любили Бориса за его доброту.
Иууылдæр Барисы уарзтой йæ зæрдæхæлардзи-
нады тыххæй.
Everybody liked Boris for his kindness.
Зарета ~ очень добрая девочка.
Заретæ у тынг хæларзæрдæ чызг.
Zareta is a very kind girl.
Я предпочитаю оставаться дома в дождливую
погоду.
Мæнмæ къæвдаджын рæстæджы хуыздæр кæсы
хæдзары бадын.
I prefer to stay at home in rainy weather.
Мальчики шли под дождем и очень промокли.
Лæппутæ цыдысты къæвдайы æмæ ныххуылыдз
сты.
The boys walked in the rain and were wet through.
Изета доит корову.
Изетæ дуцы хъуг.
Izeta is milking the cow.
Все эти факты доказывают, что Хазби говорит
правду.
Æппæт уыцы факттæ æвдисынц, Хазби раст
кæй дзуры, уый.
All these facts prove that Khazby tells the truth.
Ацамаз сделал доклад о жизни и деятельности
известного осетинского писателя Дабе Мамсу-
рова.
39

долг
достигнуть
раныхас, доклад
report [n'poit]
долг
хæс
duty ['djuiti]
должен
хъуамæ
must [mASt]
дом
хæдзар
house [haus]
дома
хæдзары
at home [ot'houm]
дорога
фæндаг
road [roud]
дорогой
зынаргь
dear [dio]
до свидания
фенынмæ
good bye [gud'bai]
доска
фæйнæг
board [bo:d]
достигнуть
бахæццæ уын, ахæццæ уын,
схæццæ уын
reach [ri:tj]
Ацæмæз скодта доклад зынгæ ирон фыссæг Мам-
сыраты Дæбейы царды æмæ архайды тыххæй.
Atsamaz made a report on the life and literary
activities of the famous Ossetian writer Dabe Mam-
surov.
Долг каждого ~ помогать людям.
Алкæйы хæс дæр у адæмæн æххуыс кæнын.
It is everybody's duty to help people.
Ты должен написать письмо бабушке.
Ды хъуамæ ныффыссай нанамæ (фыстæг).
You must write a letter to your grandmother.
На нашей улице много новых домов.
Нæ уынджы ис бирæ ног хæдзæрттæ.
There are many new houses in our street.
- Есть кто-нибудь дома? - спросила Лиса.
- Исчи ис хæдзары? - бафарста Рувас.
- Is there anybody at home? - asked the Fox.
Наш дом совсем близко от школы, как раз
через дорогу.
Нæ хæдзар скъоламæ æввахс у, хъæуы йæм
æрмæст фæндаджы сæрты бахизын.
Our house is quite near the school, just across the road.
Эта картина очень дорога мне.
Ацы ныв мæнæн у тынг зынаргъ.
This picture is very dear to me.
Он сказал всем: «До свидания!» - и вышел из
комнаты.
Уый сеппæтæн дæр загьта: «Фенынмæ!» -æмæ
уатæй ацыди.
He said «good bye» to everybody and left the room.
Сарай был сделан из досок.
Сара конд уыд фæйнæгæй.
The shed was made of boards.
Только вечером они достигли вершины горы.
Æрмæст изæры схæццæ сты уыдон хохы цьупмæ.
They reached the summit of the mountain only in
the evening.
40

дочь
думать
дочь
чызг
daughter ['dote]
доярка
хъугдуцæг
milkmaid ['milkmeid]
дрова
суттæ
wood [wud]
дрожать
ризын, зыр-зыр кæнын,
гæртт-гæртт кæнын
tremble ['trembl]
друг
хæлар, лымæн, æрдхорд, æмгар
friend [frend]
другой
иннæ, æндæр
another [э’плбэ]
дружба
хæлардзинад, лымæндзинад
friendship [frendship]
дружить
æмдзæгьтон кæнын,
лымæн уын, хæлар уын
be friends [bii'frends]
дуб
тулдз
oak [ouk]
думать
Сколько лет вашей дочери?
Уæ чызгыл цал азы цæуы?
How old is your daughter?
Она работает дояркой на ферме.
Уый кусы фермæйы хъугдуцæгæй.
She works as a milkmaid at the farm.
Казбек и Алхаз во дворе пилят дрова.
Хъазыбег æмæ Алхаз кæрты сугтæ хырхæй лыг
кæнынц.
Kazbek and Alhaz are cutting wood in the yard.
Почему ты дрожишь? Что случилось?
Зыр-зыр цæмæн кæныс? Уазал дын у?
Why are you trembling? What has happened?
Болат и Ацамаз - друзья.
Болат æмæ Ацæмæз хæлæрттæ сты.
Bolat and Atsamaz are friends.
Я читал эту книгу. Дайте, пожалуйста, другую.
Ацы чиныг бакастæн. Уæ хорзæхæй, æндæр мын
раттут.
I've read this book. Give me another one, please.
Дружба помогает людям преодолевать
трудности.
Адæмæн хæлардзинад æххуыс кæны зындзи-
нæдтыл фæуæлахиз уæвынæн.
Friendship helps people to overcome their
difficulties.
Заяц никогда не дружил с Лисой.
Тæрхъус никуы уыд лымæн Рувасимæ.
The Hare and the Fox have never been friends.
Засмеялся старый дуб над глупой мышкой и
уронил на нее желудь.
Ныххудт зæронд тулдз æдылы мыстыл æмæ йыл
гыркъо æрæппæрста.
The old oak-tree laughed at the silly little mouse
and dropped down it's acorn on it.
Темка думал, как спасти собаку.
41

дым
ехать
хъуыды кæнын, сагьæс кæнын
think [Gink]
дым
фæздæг
smoke [smouk]
дыня
неси
melon ['mebn]
дышать
улæфын
breathe [bri:5]
дядя
мады ’фсымæр, фыды ’фсымæр
uncle [лт)к1]
Темкæ сагъæс кодта, куыдзы куыд аирвæзын
кæна, ууыл.
Temka was thinking how to save his dog.
Из трубы шел черный дым.
Трубайæ цыд cay фæздæг.
Black smoke was coming out of the chimney.
Эта дыня сладкая?
Уыцы неси адджын у?
Is this melon sweet?
Ты устал? Почему ты так тяжело дышишь?
Бафæлладтæ? Афтæ уæззау цæмæн улæфыс?
Are you tired? Why are you breathing so heavily?
Мой дядя работает на заводе.
Мæ мады (фыды) ’фсымæр кусы заводы.
My uncle works at a plant.
единица
иуæг
unit ['juinit]
ёж, ёжик
уызын, гыццыл уызын
hedgehog [Ъесгзпэд]
ежевика
дзедыр
blackberries [’ЫæкЬэпг]
ель, ёлка
наз, назы тала
fir-tree [Ъ:Щ
есть
хæрын
eat [i:t]
ехать
цæуын
42
Метр - это единица длины.
Метр у дæргьы иуæг.
The metre is unit of length.
Болат нашел в огороде ежа (ежика) и принес
его домой.
Болат цæхæрадоны ссардта уызын (гыццыл
уызын) æмæ йæ хæдзармæ æрбахаста.
Bolat found a hedgehog in the kitchen-garden and
brought it home.
Девочки собирают ежевику.
Чызджытæ тонынц дзедыр.
The girls are gathering blackberries.
В парке много голубых елей (елок).
Парны ис бирæ æрвхуыз назтæ.
There are many blue fir-trees in the park.
Котенок ест рыбу.
Гæдыйы лæппын кæсаг хæры.
The kitten is eating a fish.
Я встретил его на дороге, когда ехал домой.
Æз ууыл фембæлдтæн фæндагыл, нæхимæ куы
цыдтæн, уæд.

жаворонок
жевать
go [gou]
I met him on the road when I was going home.
жаворонок
хæрдмæдзог цъиу
lark [la:k]
жадный
зыд, кæрæф
greedy ['griidi]
жалеть
фæсмон кæнын
be sorry ['son]
жара
æнтæф
heat [hi:t]
жаркий
тæвд, æнтæф, судзаг,
hot [hot]
жатва
хуымгæрдæн
reaping ['ri:pirj]
жать
(хуым) кæрдын
reap [ri:p]
ждать
æнхъæлмæ кæсын
wait [weit]
жевать
æууилын
chew [tju:]
Ж
Ты когда-нибудь слышал песню жаворонка?
Ды искуы фехъуыстай хæрдмæдзог цъиуы за-
рæг?
Have you ever heard a lark's song?
Жадного человека никто не любит.
Кæрæф адæймаджы ничи уарзы.
Nobody likes a greedy person.
Он жалел, что не сказал ей об этом.
Фæсмон кодта, уый тыххæй йын кæй нæ загьта,
ууыл.
Не was sorry that he had not told her about it.
Вчера была сильная жара, и мы целый день
были дома.
Знон уыд тынг æнтæф, æмæ мах æнæхъæн бон
уыдыстæм хæдзары.
The heat was dreadful yesterday we stayed at
home all day long.
День был слишком жаркий, и мы не смогли
поехать на экскурсию,
æхсидгæ Бон уыд æгæр тæвд, æмæ нæ бон нæ баци эк-
скурсийы ацæуын.
The day was too hot and we couldn't go on an
excursion.
Пришло время жатвы.
Æрцыдис хуымгæрдæны афон (рæстæг).
The reaping time has come.
- Что они делают в поле? - Жнут.
- Уыдон цы кусынц быдыры? — Хуым кæрдынц.
- What are they doing in the field? - They are
reaping.
Мы будем ждать тебя во дворе.
Мах дæм æнхъæлмæ кæсдзыстæм кæрты.
We shall wait for you in the yard.
- Что ты жуешь? - Жвачку.
- Цы ’ууилыс? - Чъиу.
- What are you chewing? - The cud.
43

железный
железный
æфсæйнаг
iron [’аюп]
железо
æфсæйнаг, æфсæн
iron [’аюп]
жёлтый
бур
yellow ['jelou]
желудь
гыркъо
acom ['eikoin]
жена
ус, бинойнаг
wife [waif]
жениться
ус ракурын, ус æрхæссын*
marry [’тæп]
женщина
сылгоймаг, ус
woman ['wumon]
жеребёнок
байраг
foal [foul]
жестокий
æгьатыр, карз, дурзæрдæ,
хъæбæрзæрдæ
cruel [krual]
живой
удæгас, æгас
alrve [s'laiv]
Наша республика богата железной рудой.
Нæ республикæ у хъæздыг æфсæйнаг æрзæтæй.
Our republic is rich of iron-stone.
Эти вещи сделаны из железа.
Ацы дзаумæттæ конд сты æфсæйнагæй.
These things are made of iron.
Осенью земля покрыта желтыми листьями.
Фæззæг зæхх æмбæрзт вæййы бур сыфтæртæй.
The ground is covered with yellow leaves in
autumn.
Старый дуб роняет на землю свои желуди.
Зæронд тулдз зæхмæ згьалы йæ гыркъотæ.
The old oak-tree drops its acorns on the ground.
Приехал старик домой и зовет жену.
Æрцыдис хæдзармæ зæронд лæг æмæ йæ усмæ
(бинойнагмæ) дзуры.
The old man came home and called his wife.
Решил Журавль жениться на Цапле.
Сфæнд кодта Хърихъупп Кæсагласы ракурын.
The Crane decided to marry the Heron.
На скамейке сидела молодая женщина с
маленьким ребенком на руках.
Бандоныл бадтис æрыгон сылгоймаг, йæ хъæ-
бысы гыццыл сывæллон, афтæмæй.
A young woman with a baby in her arms was
sitting on the bench.
По лугу бегал красивый жеребенок.
Уыгæрдæны ратæх-батæх кодта рæсугьд байраг.
A beautiful foal was running about the meadow.
Он был очень жесток к врагам.
Уый знæгтимæ уыд тынг æгъатыр.
Не was very cruel to his enemies.
Охотники не стреляли, они хотели поймать
медведя живым.
Цуанонтæ не ’хстой, фæндыд сæ арсы удæгасæй
æрцахсын.
The hunters didn't shoot, they wanted to catch the
bear alive.
44

живот
журнал
гуыбын
stomach ['sUmok]
животное
цæрæгой, фос, сырд
animal ['æштэ1]
жизнь
ЦарД
life [laif]
жир
сой, сойаг
fat [fact]
цæрæг
dweller ['dweta]
жить
цæрын
live [liv]
жук
хъæндил
beetle [bi:tl]
журавль
зырнæг, хърихъупп
crane [krem]
журнал
журнал
magazine ^maega'ziin]
He ешь так много слив, у тебя будет болеть
живот.
Афтæ бирæ чылауитæ ма хæр, дæ гуыбын рис-
дзæн.
Don't eat so many plums, you'll have a
stomachache.
В зоопарке много разных животных.
Зоопарчы ис бирæ алыхуызон цæрæгойтæ (сыр-
дтæ).
There are many different animals in the Zoo.
Я живу в этом городе всю жизнь.
Æз мæ цард арвыстон ацы горæты.
I have been living in this town all my life.
Залина жарит картошку в кипящем жире.
Зæлинæ картоф сурвых кæны фыцгæ сойы.
Zalina is frying potatoes in the boiling fat.
В выходной день городские жители часто
выезжают в горы.
Хуыцаубоны горæты цæрджытæ арæх фæцæ-
уынц хæхтæм.
City-dwellers often go to the mountains at the
week-end.
Брат Алины живет и работает в Москве.
Алинæйы æфсымæр цæры æмæ кусы Мæскуыйы.
Alina's brother lives and works in Moscow.
- Я боюсь этого черного жука, - сказала
девочка.
- Æз уыцы сау хъæндилæй тæрсын, - загьта
чызг.
- I am afraid of this black beetle, - the girl said.
Однажды Лиса пригласила Журавля на обед.
Иухатт Рувас æрбахуыдта сихормæ Хърихъуп-
пы.
One day the Fox invited the Crane for dinner.
Вы прочли последний номер журнала «Мах дуг»?
Журнал «Мах дуг»-ы фæстаг номыр бакастыс-
тутг
Have you read the latest issue of the «Mukh Dug»
magazine
;>
45

заболеть
заголовок
заболеть
фæрынчын уын, рынчын
кæнын
fall ill [fo:l'il]
забор
æмбонд, быру, гæрæн
fence [fens]
завернуть
батухын
wrap [гæр]
завидовать
хæлæг кæнын
envy ['envi]
завод
завод
plant [plaint]
завтра
райсом, сом
tomorrow [ts'morou]
завтрак
аходæн
breakfast ['brekfbst]
завтракать
аходæн кæнын, аходæн хæрын
have breakfast f'hasv'brekfbst]
загадка
уыци-уыци, базон-базон
riddle ['ndl]
заглавие
сæйраг, сæргонд
title [taitl]
заголовок
сæйраг, сæргонд
title [taitl]
He выходи на улицу без пальто: ты можешь
заболеть.
Æнæ палтойæ уынгмæ ма цу: фæрынчын уы-
дзынæ.
Don't go out without a coat: you can fall ill.
Вокруг сада был высокий забор.
Дыргьдоны алыварс уыдис бæрзонд быру.
There was a high fence round the garden.
Заверните эти вещи в бумагу, пожалуйста.
Уæ хорзæхæй, ацы дзаумæттæ гæххæтты батухут.
Please, wrap the things in paper.
Ты ему завидуешь?
Ды уымæ (йæм) хæлæг кæныс?
Do you envy him?
Отец Вадима работает на заводе.
Вадимы фыд кусы заводы.
Vadim's father works at a plant.
Завтра мы пойдем в театр.
Райсом мах цæуæм театрмæ.
We shall go to the theatre tomorrow.
Что у вас обычно бывает на завтрак?
Аходæнæн уæм цы вæййы фылдæр хатт?
What do you usually have for breakfast?
Когда вы обычно завтракаете?
Аходæн арæхдæр кæд фæкæнут?
When do you usually have breakfast?
Таймураз любит загадывать загадки.
Таймураз уарзы уыци-уыцитæ зæгьын (дзу-
рьш).
Taimuraz likes to ask riddles.
Вы помните заглавие рассказа?
Хъуыды кæнут радзырды сæргонд?
Do you remember the title of the story?
Каков заголовок текста?
Тексты сæргонд куыд у?
What's the title of the text?
46

загорать
запад
загорать
хурмæ судзын
get sunburnt ['get'sAnbsint]
задание
рард, хæслæвæрд
task [taisk]
задача
рард, хынцинаг, хæслæвæрд,
задачæ
problem [problem]
закат
аныгуылд, хурныгуылд
sunset ['sAnset]
закон
закъон
law [b:]
закончить
фæуын, сæххæст кæнын
finish ['fmij]
зал
зал
hall [ho:l]
замок
гæнах, галуан
castle [ka:sl]
замок
гуыдыр
lock [lok]
занятой
æнæвдæлон
busy ['bizi]
запад
Марина говорит, что она легко загорает.
Маринæ дзуры, зæгьгæ, æнцонæй судзы хурмæ.
Marina says that she easilly gets sunburnt.
Нам вчера дали слишком трудное задание.
Знон нын радтой æгæр зын хæслæвæрд.
We were set a too difficult task yesterday.
Вчера Таймураз сидел над задачей около двух
часов.
Знон Таймураз дыууæ сахаты бæрц фæбадти
хынцинагыл.
Taimuraz kept working at the problem for about
two hours yesterday.
Посмотрите, какой красивый закат!
Акæсут-ма, цæй рæсугьд у хурныгуылд!
Look, what a beautiful sunset!
Вы должны соблюдать закон.
Сымах хъуамæ æххæст кæнат закъон.
You must keep to the law.
Когда ты обычно заканчиваешь работу?
Кæд фæвæййыс дæ куыст?
When do you usually finish your work?
В нашей библиотеке имеется большой
читальный зал.
Нæ библиотекæйы ис стыр кæсæн зал.
There is a large reading-hall in our library.
Замок, в котором жила принцесса, стоял
высоко на горе.
Паддзахы чызг цы гæнахы (галуаны) цард, уый
лæууыд бæрзонд хохыл.
The castle where the princess lived was high on a
hill.
Этот замок совершенно новый.
Ацы гуыдыр бынтон ног у.
This lock is quite new.
Он очень занятой человек.
Уый у тынг æнæвдæлон адæймаг.
Не is a very busy person.
Солнце садится на западе.
47

запомнить
звезда
ныгуылæн
west [west]
запомнить
зæрдыл бадарын, бахъуыды
кæнын
memorize ['mema'raiz]
запрячь
сифтындзын
harness ['hainis]
запятая
къæдзыг
comma [’котэ]
заранее
рагацау, рагагьоммæ,
афойнадыл
beforehand [bi'foihsend]
зарядка
зарядкæ
morning exercises
['mo'.mrj'eksosaiziz]
заставлять
кæнын
make [meik]
застегнуть
æгьнæджытæ æвæрын
button [Ьлт]
защищать
хъахъхъæнын, сæрыл хæцын,
сæрыл дзурын
defend [di'fend]
заяц
тæрхьус
hare [пеэ]
звать
хонын, дзурын, сидын
call [ko:l]
звезда
48
Xyp ныгуылæны ныгуылы.
The sun sets in the west.
Запомните эту пословицу.
Ацы æмбисонд уæ зæрдыл бадарут (бахъуыды
кæнут).
Memorize this proverb.
Отец попросил Аслана запрячь коня.
Асланæн йæ фыд загьта, цæмæй сифтындза бæх.
Father asked Asian to harness his horse.
В этом предложении две запятые.
Ацы хъуыдыйады ис дыууæ къæдзыджы.
There are two commas in this sentence.
Мы покупаем билеты заранее.
Мах билеттæ рагацау балхæнæм.
We book the tickets beforehand.
Алан встает в семь часов и делает зарядку.
Алан сысты авд сахатыл æмæ скæны зарядкæ.
Alan gets up at seven o'clock and does his morning
exercises.
He заставляйте его много работать.
Бирæ йæ ма кусын кæнут.
Don't make him work hard.
Застегни пальто, на улице холодно.
Дæ палтойы æгьнæджытæ сæвæр, уынджы уазал у.
Button your coat, it's cold out of doors.
Защищать мир - общее дело всех народов.
Сабырдзинад хъахъхъæнын у æппæт адæмты
иумæйаг хъуыддаг.
То defend peace is the common cause of all peoples.
Жили-были Лиса да Заяц.
Цардысты-уыдысты Рувас æмæ Тæрхъус.
Once upon a time there lived the Hare and the Fox.
Почему ты не идешь, когда я тебя зову?
Æз дæм куы фæдзурын, уæд цæуылнæ фæцагуыс?
Why don't you come when I call you?
Вы когда-нибудь видели падающую звезду?

зверь
здоровье
стъалы
star [sta:]
зверь
сырд, хъæдысырд
beast [bi:st]
звонить
цæгьдын
ring [rig]
звонкий
зыланг, зылангон
ringing ['rirjirj]
звонок
дзæнгæрæг
bell [bel]
звук
зæл, мыр
sound [saund]
здание
агьуыст
building ['bildirj]
здесь
ам
here [his]
здороваться
салам дæттын, æгасцæуай
кæнын (зæгьын)
greet [gri:t]
здоровый
æнæниз
healthy ['hel9i]
здоровье
æнæниздзинад
Искуы федтат стъалы хаугæ?
Have you ever seen a falling star?
Осторожно, в этом,лесу много зверей.
Дæхи хъахъхъæн, ацы хъæды бирæ сырдтæ ис.
Be careful, there are a lot of beasts in this forest.
Звонок звонит, давайте зайдем в класс.
Дзæнгæрæг цæгъды, къласмæ бацæуæм.
The bell is ringing. Lets's enter the classroom.
Вдруг он услышал звонкий смех девочки.
Æвиппайды уый айхъуыста чызджы зыланг худт.
Suddenly he heard the girl's ringing laugh.
Звонок звонит.
Дзæнгæрæг цæгьды.
The bell is ringing.
Мы услышали какие-то странные звуки.
Мах айхъуыстам цыдæр æнахуыр зæлтæ.
We heard some strange sounds.
Он живет в новом здании напротив школы.
Уый цæры ног агъуысты, скъолайы бакомком-
мæ.
Не lives in a new building opposite the school.
Что вы здесь делаете?
Ам цы кусут?
What are you doing here?
Когда учитель вошел в класс, дети встали,
чтобы поздороваться с ним.
Ахуыргæнæг къласмæ куы бацыд, уæд сывæл-
лæттæ сыстадысты, цæмæй йын салам радтой.
When the teacher entered the classroom, the
children stood up to greet him.
Занимайтесь спортом и станете сильным и
здоровым.
Спортæй архайут, æмæ суыдзысгут тыхджын æмæ
æнæниз.
Go in for sports, and you'll become strong and
healthy.
Свежий воздух полезен для здоровья.
Сыгьдæг уæлдæф пайда у æнæниздзинадæн.
4 Заказ №
49

зевать.
знакомый
health [helG]
Fresh air is good for health.
зевать
ком ивазын
yawn [jo:n]
зелёный
цъæх, кæрдæгхуыз
green [grim]
земля
зæхх
ground [graund]
зеркало
кæсæн, айдæн
mirror [’гшгэ]
зима
зымæг
winter ['winto]
зло
фыд, æвзæр, æвзæрдзинад,
фыдбылыз
evil [i:vl]
злой
фыд, фыдзæрдæ, саузæрдæ
evil [i:vl]
змея
калм
snake [sneik]
знакомиться
зонгæ кæнын
meet [mi:t]
знакомый
Ребенок не мог не зевать, так ему хотелось спать.
Сывæллон йæ ком ивæзта, уымæн æмæ йæ хуы-
ссæг ахста.
The child couldn't help yawning, he was so sleepy.
Сел солдат на зеленую траву и стал думать о
своей жизни.
Салдат æрбадт цъæх кæрдæгыл æмæ хъуыды
кæнын райдыдта йæ цардыл.
The soldier sat down on the green grass and began
to think about his life.
Зимой земля покрыта белым снежным ковром.
Зæхх зымæгон вæййы æхгæд митын урс гауызæй.
The ground is covered with a white snow in winter.
«Ты не должна смотреть в зеркало ровно год»,
- сказала девочке фея.
«Ды хъуамæ афæдз дæхимæ кæсæнмæ ма кæ-
сай», - загьта чызгæн фея.
«You mustn't look at yourself in the mirror for
exactly a year», the fairy said to the girl.
Наступила зима, и вода в реке стала замерзать.
Æрцыд зымæг, æмæ дон их кæнын райдыдта.
Winter came and the water in the river began to
freeze.
Мы никогда никому не причиняем зла.
Мах фыдбылыз никуы никæмæн æрхæссæм.
We never do evil to anybody.
Добрых людей больше, чем злых.
Хæларзæрдæ адæм фыдзæрдæтæй фылдæр сты.
There are more kincf people than evil.
В этом лесу много змей.
Ацы хъæды ис бирæ кæлмытæ.
There are a lot of snakes in this forest.
Я люблю знакомиться с хорошими людьми.
Æз уарзын хорз адæмтимæ зонгæ кæнын.
I like to meet good people.
Его лицо показалось мне знакомым.
50

знамя
зуб
зонгæ, зындгонд
familiar [fb'miljs]
знамя
тырыса
banner [Ьæпэ]
знание
зонындзинад, зонынад, зынд
knowledge ['nolickj]
знать
зонын
know [nou]
значение
нысаниуæг
meaning ['mi:nirj]
зола
фæнык
ashes ['aejiz]
золото
сыгьзæрин
gold [gould]
зонтик
зонтыкк
umbrella [лт'ЬгеЬ]
зоопарк
зоопарк, цæрæгойты парк
Zoo [zu:]
зря
уæгьды, дзæгьæлы
for nothing [’плЭи]]
зуб
дæндаг
Йæ цæсгом мæм зонгæ фæкастис.
His face seemed familiar to me.
Командир со знаменем шел впереди всех.
Командир тырысаимæ цыд æппæты разæй.
The commander with the banner was going ahead
of all.
Чтобы иметь прочные знания, надо много
работать.
Цæмæй дæм фидар зонындзинæдтæ уа, уый
тыххæй хъæуы бирæ кусын.
You must work hard to have good knowledge.
Вы знаете, где живет Тимур?
Тимур кæм цæры, уый зонут?
Do you know where Timur lives?
Кто знает значение этого слова?
Чи зоны ацы дзырды нысаниуæг?
Who knows the meaning of this word?
Зола - хорошее удобрение.
Фæнык у хорз хъацæн.
The ashes are a good fertilizer.
Эти предметы сделаны из золота.
Ацы дзаумæттæ конд сты сыгъзæринæй.
These things are made of gold.
Возьми с собой зонтик, на улице дождь.
Демæ зонтыкк ахæсс, къæвда уары.
Take along your umbrella, it's raining out of doors.
В зоопарке много диких животных.
Зоопарчы ис бирæ хъæддаг сырдтæ.
There are many wild animals in the Zoo.
Мы вчера прождали его три часа и совершенно
зря: он не приехал.
Мах æм знон æртæ сахаты фенхъæлмæ кастыс-
тæм æмæ бынтон дзæгъæлы: уый не 'рцыди.
We waited for him for three hours yesterday and
all for nothing: he didn't come.
- Почему ребенок плачет? - Е,цу вырвали зуб.
- Сывæллон цæуыл кæуы? - Иæ дæндаг ын
сластой.
51

tooth [tu:8]
и
æмæ
and [send]
иголка
судзин
needle [ni:dl]
игра
хъазт
game [geim]
играть
хъазын
play [plai]
игрушка
хъазæн
toy [toi]
идти
цæуын
go [gou]
изба
хæдзар, къæс, хъæдкъул
cottage [’кэйёз]
известный
зындгонд
well-known ['wel'noun]
чъыр
lime [laim]
- Why is the child crying?
pulled out.
He has his tooth
И
Он надел пальто и вышел.
Уый йæ палто скодта æмæ ацыд.
Не put on his coat and went out.
Дай мне, пожалуйста, иголку с ниткой.
Дæ хорзæхæй, судзин æмæ æндах мын авæр.
Give me a needle and some thread, please.
- Ты смотрел вчера футбольный матч? - Да,
это была прекрасная игра.
- Знон футболмæ кастæ? - О, уый уыд дисса-
джы хъазт.
- Did you watch the football match yesterday? -
Yes, it was a wonderful game.
Залина учится играть в волейбол.
Зæлинæ ахуыр кæны волейболæй хъазын.
Zalina learns to play volley-ball.
У моего маленького брата много разных игрушек.
Мæ кæстæр æфсымæрмæ ис бирæ алыхуызон
хъазæнтæ.
My younger brother has a lot of different toys.
Марат и Алан идут в школу.
Марат æмæ Алан цæуынц скъоламæ.
Marat and Alan are going to school.
Воротился старик домой, смотрит - изба новая.
Раздæхт зæронд лæг сæхимæ, кæсы æмæ йæ разы
ног хæдзар.
The old man came back home and saw a new
cottage.
Тотырбек Джатиев - известный осетинский
писатель.
Дзадтиаты Тотырбег у зындгонд ирон фыссæг.
Totyrbek Jatiev is a well-known Ossetian writer.
Эта известь гашеная?
Ацы чъыр удæст у?
Is the lime slaked?
52

изменение
интерес
изменение
ивддзинад, ивындзинад,
change [tjemd3]
изучать
ахуыр кæнын, иртасын
study ['stAdi]
или
кæнæ, фæнды, йæ, æви
or [о:]
имя
ном
name [neim]
иней
халас
hoar-frost ['hoi'frost]
иногда
хатт, хаттæй-хатт, стæм хатт
sometimes ['sAmtaimz]
иностранный
æндæрбæстаг, фæсарæйнаг
foreign ['form]
интерес
интерес, цымыдис
interest ['intrast]
В телевизионной программе были некоторые
изменения.
Телеуынынады программæйы уыд иуæй-иу ивд-
дзинæдтæ.
There were some changes in the television program.
Какой иностранный язык вы изучаете?
Цавæр фæсарæйнаг æвзаг ахуыр кæнут?
What foreign language do you study?
Вы добираетесь в школу пешком или на автобусе?
Скъоламæ фистæгæй фæцæут æви автобусыл?
Do you get to school on foot or by bus?
Мальчик подбежал к доске и написал на ней
свое имя.
Лæппу фæйнæгмæ бауад æмæ йыл ныффыста йæ
ном.
The boy ran up to the blackboard and wrote his
name on it.
Когда мы вышли в сад, земля была покрыта
инеем.
Дыргъдонмæ куы рацыдыстæм, уæд зæхх æм-
бæрзт уыд халасæй.
When we came out to the garden, the ground was
covered with hoar-frost.
Мы обычно проводим выходные дни на
природе, но иногда остаемся дома.
Мах æнцойбонтæ фылдæр хатт æрвитæм æрдзы
хъæбысы, фæлæ хаттæй-хатт хæдзары дæр баз-
зайæм.
We usually spend our weekend in the country, but
sometimes we stay at home.
Учитель знает два иностранных языка -
английский и французский.
Ахуыргæнæг зоны дыууæ фæсарæйнаг æвза-
джы - англисаг æмæ францусаг.
The teacher knows two foreign languages -
English and French.
Я слушал этот рассказ с интересом.
Æз уыцы радзырдмæ хъуыстон цымыдисæй.
I was listening to this story with interest.
53

интересный
июль
интересный
цымыдисаг
interesting ['intrsstirj]
интересоваться
æргом здахын, хъус дарын
be interested in ['introstid]
искать
агурын, сгарын
look for [luikfo:]
искусство
аивад
art [a:t]
использовать
спайда кæнын
make use of ['meik'juisav]
исправить
сраст кæнын
correct [ko'rekt]
испугаться
фæтæрсын
be frightened ['fraitsnd]
история
истори
history ['histan]
исчезнуть
фæтары уын, фæдæлдзæх уын,
фесæфын, æрбайсæфын
disappear [diss'pis]
июль
июль
July [d3u'lai]
- Ты прочел эту книгу? - Да, она очень
интересная.
- Ацы чиныг бакастæ? - О, уый у тынг
цымыдисаг.
- Have you read this book? - Yes, it's very
interesting.
Чермен очень интересуется историей.
Чермен йе 'ргом тынг здахы историмæ.
Chermen is greatly interested in history.
Что ты здесь делаешь? Брат ищет тебя в
школе.
Ам цы кусыс? Де ’фсымæр дæ скъолайы агуры.
What are you doing here? Your brother is looking
for you at school.
У нас в городе открылась выставка народного
искусства.
Нæ горæты байтом ис адæмон аивады равдыст.
The folk art exhibition has been opened in our
town.
Он использовал все свои возможности.
Уый спайда кодта йе ’ппæт гæнæнтæй.
Не made use of all his means.
Ты можешь исправить эту ошибку?
Дæ бон у уыцы рæдыд сраст кæнын?
Can you correct this mistake?
Девочка испугалась, когда услышала лай собаки.
Чызг фæтарст, куыдзы рæйын куы айхьуысга, уæд.
The girl got frightened when she heard the dog's
barking.
Каждый должен знать историю своего народа.
Алчидæр хъуамæ зона йæ адæмы истори.
Everyone must know the history of his people.
Сказав это, женщина исчезла.
Афтæ загьта сылгоймаг æмæ æрбайсæфт.
After saying this the woman disappeared.
В июле тридцать один день.
Июлы (сусæны мæйы) ис æртын иу боны.
There are thirty-one days in July.
54

июнь
карман
июнь
июнь
June [d3u:n]
каждый
алы, алкæцы
every ['evn]
как
куыд
how [hau]
какой
цавæр, цыхуызæн,
what [wot]
ДУР
stone [stoun]
канава
къанау
ditch [ditj]
каникулы
каникултæ
holidays ['hobdiz]
капля
æртах
drop [drop]
капуста
къабуска
cabbage [’кæЬю’з]
карандаш
кърандас
pencil [pensl]
карман
дзыпп
Июнь - первый месяц наших летних каникул.
Июнь у нæ сæрдыгон каникулты фыццаг мæй.
June is the first month of our summer holidays.
к
Мы с Зауром видимся каждый день.
Мах Зауыримæ кæрæдзи уынæм алы бон дæр.
Zaur and I see each other every day.
Заяц не знал, как помочь уточке.
Тæрхъус нæ зыдта, бабызæн куыд баххуыс кæна,
уый.
The hare didn't know how to help the little Duck.
«Какая странная птица!» - подумала девочка,
цы, кæцы «ЦЬ1 аенахуыр цъиу у!» -ахъуыды кодта чызг.
«What a starnge bird», the girl thought.
На берегу реки стоял большой камень.
Доны был уыдис стыр дур.
There was a large stone on the river bank.
На краю села была канава.
Дыргьдоны кæрон уыд къанау.
There was a ditch at the edge of the garden.
Где вы обычно проводите летние каникулы?
Сæрды каникултæ арæхдæр кæм арвитут?
Where do you usually spend your summer
holidays?
Видите капли росы на траве?
Кæрдæгыл æртæхтæ уынут?
Do you see the drops of dew in the grass?
Вы любите салат из капусты?
Сымах къабускайæ салат уарзут?
Do you like cabbage salad?
Фатима рисует солнце красным карандашом.
Фатимæ хур ныв кæны сырх кърандасæй.
Fatima is drawing the sun with a red pencil.
Борис вытащил из кармана перчатки и надел
их.
Барис йæ дзыппæй систа æрмкъухтæ æмæ сæ
скодта.
55

карта
кашлять
pocket ['pokit]
Boris took his gloves out of the pocket and put
them on.
карта
картæ
map [тæр]
картина
ныв, сурæт
picture ['piktjo]
картофель
картоф
potato [pa'teitou]
картон
картон, хъæбæр гæххæтт
cardboard ['kcndbDid]
карточка
къам, хуызист
photo ['foutou]
кастрюля
аг, чысыл аг, кастрункæ
saucepan ['so:spen]
каток
бырæн, ихылбырæн фæз
skating-rink ['skeitinnrjk]
качели
херы
swing [swig]
каша
кас
porridge [’рэпёз]
кашлять
хуыфын
cough [kof]
Ты можешь найти на карте этот город?
Дæ бон у картæйыл уыцы горæт ссарын?
Can you find this town on the map?
Кто автор этой картины?
Чи у уыцы нывы автор?
Who is the author of this picture?
Крахмал делают из картофеля.
Крахмал кæнынц картофæй.
Starch is made of potatoes.
Ma дина наклеивает картинки на картон.
Мæдинæ хъæбæр гæххæттыл (картоныл) ныха-
сы нывтæ.
Madina is sticking pictures on the cardboard.
Залина подарила мне свою карточку.
Зæлинæ мын балæвар кодта йæ къам (хуызист):
Zalina gave me her photo.
Дзерасса варит суп в большой кастрюле.
Дзерассæ стыр аджы (кастрункæйы) фыцы
хъæрмхуыпп.
Dzerassa is cooking soup in a large saucepan.
Зимой мы с братом часто ходим на каток.
Зымæджы æз ме ’фсымæримæ арæх фæцæуын
ихылбырæнмæ.
My brother and I often go to the skating-rink in
winter.
Сима качается на качелях.
Симæ хъеллау кæны херыйыл.
Sima is swinging in the swing.
«Кто мою кашу съел?» -спросил медвежонок.
«Чи мын бахордта мæ кас?» - бафарста арсы
лæппын.
«Who has eaten my porridge?» asked the bearcub.
Альбина простужена, она сильно кашляет.
Альбинæ суазал ис, уый тынг хуыфы.
Albina has caught cold, she has a bad cough.
56

квадрат
кирпич
квадрат
квадрат
square [skweo]
квадратный
.квадратон
square [skwes]
квартира
фатер
flat [flaet]
керосин
фæтæген
kerosene ['keresim]
кидать
æппарын, æхсын
throw [0rou]
кино
кино
pictures ['piktjbz]
кинотеатр
кинотеатр
cinema ['smimo]
киоск: газетный киоск,
книжный киоск
газетты киоск, чингуыты киоск
news-stall ['nju:ssto:l]
bookstall ['bukstoil]
кипеть
фыцын
boil [boil]
кипяток
фыцгæдон
boiling water ['bDihrj'wo'.to]
кирпич
У квадрата все стороны равны.
Квадраты фæрстæ иууылдæр сты æмыйæстæ.
All the sides of a square are equal.
Вы хотите купить квадратный или круглый стол?
Цыппæртигьон (квадратон) стъол (фынг) бал-
хæнын уæ фæнды æви тымбыл стъол?
Do you like to buy a square table or a round one?
В нашей квартире две комнаты.
Нæ фатеры ис дыууæ уаты.
There are two rooms in our flat.
В сельском магазине продавали керосин.
Хъæуы дуканийы уæй кодтой фæтæген.
There was some kerosene on sale in a village shop.
He кидай мяч так далеко.
Порти афтæ дард ма 'пиар.
Don't throw your ball so far.
Вы знаете, когда в нашей стране появилось
звуковое кино?
Нæ бæстæйы дзургæ кино кæд фæзынд, уый
зонут?
Do you know when the sound pictures appeared
in our country?
Сколько кинотеатров в вашем городе?
Уæ горæты цал кинотеатры ис?
How many cinemas are there in your town?
Мы встретились вчера у газетного (книжного)
киоска.
Мах знон фембæлдыстæм газетты (чингуыты)
киоскы цур.
We met near the news stall (bookstall) yesterday.
Вода кипит.
Дон фыцы.
The water is boiling.
В чайнике был кипяток.
Цайданы уыдис фыцгæдон.
There was a boiling water in the kettle.
Дом сделан из красного кирпича.
57

кисель
ковер
агуыридур
brick [bnk]
кисель
кисел
kissel ['kisolj
кислый
туаг
sour ['saua]
класть
æвæрын
put [put]
клей
клей
glue [glu:]
клен
тæгæр
maple [meipl]
ключ
дæгьæл
key [ki:]
книга
чиныг
book [buk]
кнопка
кънопкæ
button [Ьлгп]
кнут
ехс
whip [wip]
ковер
гауыз
carpet ['kaipit]
Хæдзар конд у сырх агуыридурæй.
The house is made of red brick.
Вы любите кисель?
Сымах кисел уарзут?
Do you like any kissel?
Сахар сладкий, а лимон кислый.
Сæкæр у адджын, лимон та - туаг.
The sugar is sweet, and the lemon is sour.
Алхаз кладет свои вещи в чемодан.
Алхæз йæ дзаумæттæ æвæры чумæданы.
Alkhaz is putting his things into the suitcase.
Помажь бумагу клеем.
Гæххæтт байсæрд клейæ.
Put some glue on the paper.
Около дома стоит высокий красивый клен.
Хæдзары цур лæууы рæсугьд бæрзонд тæгæр.
There is a high beautiful maple-tree beside the
house.
Залина потеряла ключ и не может открыть дверь.
Зæлинæ дæгъæл фесæфта æмæ дуар бакæнын
йæ бон нæу.
Zalina has lost the key and she can't open the
door.
Я дам тебе почитать интересную книгу.
Æз дын кæсынмæ ратдзынæн цымыдисаг чиныг.
1*11 give you an interesting book to read.
Нажмите кнопку, и дверь откроется.
Кънопкæйыл ныххæц, æмæ дуар байтом уыдзæн.
Press the button and the door will open.
Он слегка стегнул лошадь кнутом, и она пошла
быстрее.
Уый бæхы ехсæй æрцавта, æмæ бæх тагьддæр
ацыд.
He struck the horse lightly with his whip and it
went faster.
Вам нравится этот ковер?
Уæ зæрдæмæ цæуы ацы гауыз?
Do you like the carpet?
58

ковш
колос
ковш
куыси, къоппа
scoop [skuip]
когда
кæд
when [wen]
коготь
ных
claw [kb:]
кожа
царм
skin [skin]
кожаный
цармæй, сæракæй
leather ['1ебэ]
коза
сæгь
goat [gout]
койка
сынтæг
cot [kot]
колено
уæраг, зоныг
knee [ni:]
Какое созвездие имеет форму ковша?
Кæцы стьалыты гуппар у куысийы (къоппайы)
хуызæн?
What constellation has a shape of a scoop?
Когда мы поедем в горы?
Хæхтæм кæд ацæудзыстæм?
When shall we go to the mountains?
У этой птицы длинные острые когти.
Ацы маргьæн ис даргь æмæ цыргь ныхтæ.
This bird has long sharp claws.
У него черная кожа.
Уымæн ис cay царм.
His skin is black.
Ца нем черное кожаное пальто.
Иæ уæлæ ис cay сæракæй палто.
He has a black leather coat on.
Коза принесла своим деткам молока.
Сæгъ йæ сабитæн æрбахаста æхсыр.
The goat brought some milk for her children.
В комнате стояло несколько коек.
Агьуысты уыдис цалдæр сынтæджы.
There were a few cots in the room.
Чермен посадил ребенка к себе на колени.
Чермен сывæллоны сбадын кодта йæ уæрагыл.
Chermen put the child on his knees.
колесо
цалх
wheel [wi:l]
колодец
цъай
well [wel]
колокольчик
дзæнгæрæг
bell [bel]
колос
æфсир
вас в машине есть запасное колесо г’
Уæ
машинæиы ивæн цалх исг1
Have you a spare wheel in your car?
Батраз достает воду из колодца.
Батрадз дон исы цъайæ.
Batraz is drawing water from the well.
Звонит колокольчик.
Дзæнгæрæг цæгьды.
The bell is ringing.
В руках у ребят были колосья ржи и пшеницы.
Сывæллæтты къухты уыдис цъойы æмæ мæ-
нæуы æфсиртæ.
59

кольцо
конюх
ear [io]
кольцо
къухдарæн
ring [nrj]
команда (спортивная)
къамандæ
team [ti:m]
комната
уат, хатæн
room [ru:m]
компот
компот
stewed fruit ['stjuid'fruit]
конверт
къонверт
envelope ['enviloup]
конец
кæрон
end [end]
конечно
ай-гьай, бæгуыдæр, æнæмæнг,
кæй зæгьын æй хъæуы
certainly ['soitnli]
контрольный
контролон
control [kan'troul]
конфета
къафетт
sweet [swi:t]
кончать
кæрон кæнын, фæвæййын
finish ['finij]
конюх
The children had ears of rye and wheat in their
hands.
Какое красивое кольцо! Из чего оно сделано?
Цæй рæсугьд къухдарæн у! Цæмæй конд у?
What a beautiful ring! What is it made of?
Футбольная команда нашей школы вчера
выиграла матч.
Знон рамбылдта не скъолайы футболон къамандæ.
Our school football team won the match yesterday.
Сколько комнат у вас в квартире?
Нал уаты ис уæ фатеры?
ow many rooms do you have in your flat?
Принеси мне, пожалуйста, стакан компота.
Дæ хорзæхæй, æрбахæсс мын компоты агуывзæ.
Please, bring me a glass of stewed fruit.
Вложи письмо в конверт и отправь его.
Фыстæг къонверты сæвæр æмæ йæ арвит.
Put the letter into an envelope and send it.
Вам нравится конец рассказа?
Уæ зæрдæмæ цæуы радзырды кæрон?
Do you like the end of the story?
- Можно взять твой карандаш? - Конечно.
- Дæ кърандас дын райсон? - Кæй зæгъын æй
хъæуы.
- May I take your pencil? - Certainly.
Мы сегодня будем писать контрольную работу.
Мах абон фысдзыстæм контролон куыст.
We shall write a control work today.
Какие конфеты вы любите?
Цавæр къафеттæ уарзут?
What kind of sweets do you like?
Я обычно кончаю работу в пять часов.
Æз фылдæр хатт мæ куыст фæвæййын фондз
сахатыл.
Не usually finishes his work at five o'clock.
Сослан работает на животноводческой ферме
конюхом.
60

конюшня
корзина
бæхгæс
groom [gru:m]
конюшня
бæхдон, скъæт
stable [steibl]
конура
куыдздон
kennel [kenl]
конь
бæх
horse [ho:s]
конькй
къахдзоныгьтæ
skates [skeits]
копать
къахын
dig [dig]
копна
мæкъуыл
haycock ['heikok]
копыто
сæфтæг
hoof [hu:f]
корабль
нау
ship Lfip]
корень
уидаг
root [ru:t]
корзина
чыргьæд
basket ['baiskit]
Сослан кусы фосдарæн фермæйы бæхгæсæй.
Soslan works as a groom at the cattle-farm.
Он пошел в конюшню кормить лошадей.
Уый ацыд бæхдонмæ (скъæтмæ) бæхтæн хæри-
наг дæттынмæ.
He went to the stable to feed the horses.
Собака услышала шум и вылезла из конуры.
Куыдз айхъуыста уынæр æмæ рабырыд куыдз-
донæй.
The dog heard some noise and got out of its
kennel.
«Тебе нравится мой конь?» -спросил Батраз.
«Дæ зæрдæмæ цæуы мæ бæх?» -бафарста Бат-
радз.
«Do you like my horse?» - asked Batraz.
У Залины хорошие новые коньки.
Зæлинæйæн ис хорз ног къахдзоныгътæ.
Zalina has good new skates.
Болат с Артуром копают яму.
Болат Артуримæ къахы дзыхъхъ.
Bolat and Arthur are digging a hole.
Они собрали сено в высокие копны.
Уыдон æрыссывтой хос æмæ дзы самадтой бæр-
зонд мæкъуылтæ.
The raked up the hay into high haycocks.
Мы видели на снегу следы копыт.
Мах федтам митыл сæфтæджыты фæдтæ.
We saw the traces of hoofs on the snow.
Вы любите путешествовать на корабле?
Сымах уарзут науы балц кæнын?
Do you like travelling by ship?
У этого растения большие корни.
Ацы зайæгойæн ис стыр уидæгтæ.
This plant has large roots.
Зарема несет корзину, полную грибов.
Заремæ хæссы зокъотæй йедзаг чыргъæд.
Zarema is carrying a basket full of mushrooms.
61

коричневый
кот
коричневый
морæ
brown [braun]
кормить
хæрын кæнын, хæринаг
дæттын
feed [fi:d]
коробка
къопп
box [boks]
корова
хьуг
cow [kau]
короткий
цыбыр
short [Jb:t]
коса
дзыкку
plait [plaet]
коса
цæвæг
scythe [sai6]
косить
кæрдын
mow [mou]
костёр
арт
bonfire ['bonfaid]
костюм
костюм
suit [sju:t]
кот, кошка
гæды
Тебе нравятся эти коричневые туфли?
Дæ зæрдæмæ цæуынц ацы морæ туфлитæ?
Do you like these brown shoes?
Девочка кормит голубей.
Чызг дæтты хæринаг бæлæттæн.
The girl is feeding the pigeons.
Тимур складывает все свои игрушки в коробку.
Тимур йæ хъазæнтæ иууылдæр æвæры къоппы.
Timur is putting all his toys into the box.
На лугу пасутся коровы.
Сæрвæты хизынц хъуццытæ.
The cows are grazing in the meadow.
Тебе нравятся короткие или длинные платья?
Дæ зæрдæмæ цыбыр къабатæ цæуынц æви даргь
къабатæ?
Do you like short dresses or long ones?
У Фатимы длинная красивая коса.
Фатимæйæн ис даргь рæсугьд дзыкку.
Fatima wears her hair in a long beautiful plait.
Хетаг взял косу и пошел в поле.
Хетæг райста цæвæг æмæ ацыд быдырмæ.
Khetag took a scythe and went to the field.
Казбек и Эльбрус косят траву.
Хъазыбег æмæ Элбрус кæрдæг кæрдынц.
Kazbek and Elbrus are mowing the grass.
Мальчики и девочки сидят вокруг костра.
Лæппутæ æмæ чызджытæ бадынц арты фарсмæ
(алыварс).
Boys ana girls are sitting round the bonfire.
Урузмаг надел новый черный костюм и пошел
на вечер.
Уырызмæг скодта ног сау костюм æмæ ацыд
хьазтизæрмæ.
Uruzmag put on his new black suit and went to
the party.
Наш кот поймал мышку.
Нæ гæды æрцахста мыст.
62

котел
красота
cat [cast]
Our cat has caught a mouse.
котел
цуайнаг, аг
copper [’корэ]
котёнок
гæдыйы лæппын
kitten [kitn]
котлета
котлет
chop [tjbp]
который
кæцы
which [witfl
край
кæрон
edge [ea/3]
край (страна)
райгуырæн бæстæ
native land ['neitiv 'laend]
кран
кърант
tap [taep]
крапива
пысыра
nettle [netl]
красивый
рæсугьд
beautiful ['bjutoful]
краска
ахорæн
paint [peint]
красный
сырх
red [red]
красота
Котел висел над огнем.
Аг ауыгъд уыд арты сæрмæ.
The copper hung over the fire.
Можно посмотреть ваших котят?
Уæ гæдыйы лæппынтæ уын фенон?
May I see your kittens?
Рита помогает маме делать котлеты.
Ритæ йæ мадæн æххуыс кæны котлеттæ кæнын.
Rita is helping her mother to make chops for
dinner.
Которая из этих книг твоя?
Ацы чингуытæй дæу кæцы у?
Which of the books is yours?
Наш дом стоял на краю села.
Нæ хæдзар уыд хъæуы кæрон.
Our house stood on the edge of the village.
Я люблю свой родной край.
Æз уарзын мæ райгуырæн бæстæ.
I like my native land.
He оставляйте кран открытым.
Кърант гомæй ма уадзут.
Don't leave the tap running.
Ты любишь салат из крапивы?
Уарзыс пысырайæ салат?
Do you like salad made of nettle?
Какая красивая картина!
Цæй рæсугъд ныв у?
What a beautiful picture!
Тебе нравятся эти краски?
Ацы ахорæнтæ дæ зæрдæмæ цæуынц?
Do you like these paints?
На столе стоит ваза с красными розами.
Стъолыл лæууы вазæ сырх розæтимæ.
There is a vase with red roses on the table.
Все восхищались красотой Золушки.
63

крепкий
кроме
рæсугъддзинад
beauty ['bju:ti]
крепкий
фидар
strong [strorj]
кресло
къæлаетджьш
arm-chair ['crnn'tjea]
крестьянин
зæхкусæг
peasant ['pezant]
кривой
зылын, къæдз
crooked ['krukid]
крик
хьæр
cry [krai]
кричать
хъæр кæнын
cry [krai]
кровать
сынтæг
bed [bed]
кровь
туг
blood [bUd]
кролик
хæдзарон тæрхъус, кролик
rabbit ['rabit]
кроме i
йеддæмæ, уæлдай, æдде
except [ik'sept]
64
Иууылдæр дис кодтой Золушкæйы рæсугъд-
дзинадыл.
Everybody admired Cinderella's beauty.
Эта веревка крепкая?
Ацы бæндæн фидар у?
Is this rope strong?
Это кресло очень удобное.
Ацы къæлæтджын тынг æнцойуат у.
This arm-chair is very comfortable.
Он родился в семье крестьянина.
Уый райгуырдис зæхкусæг бинонты ’хсæн (зæх-
кусæджы хæдзары).
He was born in the family of a peasant.
Эта ветка кривая.
Ацы къалиу зылын (къæдз) у.
This branch is crooked.
Я слышал крик о помощи.
Æз фехъуыстон хъæр æххуысмæ.
I heard a cry for help.
Он кричал во весь голос.
Уый хъæр кодта йæ хъæлæсыдзаг.
Не was crying at the top of his voice.
Ребенок встал с кровати и начал одеваться.
Сывæллон сыстад сынтæгæй æмæ йæ дзаумæттæ
кæнын райдыдта.
The child got out of his bed and began to dress.
Заур порезал палец, и из раны пошла кровь.
Зауыр йе 'нгуылдз алыг кодта, æмæ йæ туг
рацыд.
Zaur cut his finger and blood came out from the
cut.
Кролики любят морковь.
Хæдзарон тæрхъустæ уарзынц уырыдзытæ.
Rabbits are fond of carrots.
Все, кроме Олега, вышли во двор.
Иууылдæр, Олегæй йеддæмæ, рацыдысты кæр-
тмæ.
Everyone except Oleg came out to the yard.

круг
кулак
круг
зылд, зиллакк
circle [s9:kl]
кружка
кружкæ
mug [тлд]
крупный
егьау, ставд, дынджыр
big [big]
крыло
базыр
wing [wirj]
крыса
уыры
rat [raet]
крыша
хæдзары сæр, уæлхæдзар
roof [ru:f]
крышка
сæр
lid [hd]
кто
чи
who [hu:]
кубик
кубик
brick [bnk]
куда
кæдæм
where [wea]
кудрявый
къæбæлдзыг
curly [Ъ:Н]
кулак
тымбылкъух, мустучъи
Мальчик нарисовал на бумаге круг.
Лæппу сныв кодта гæххæттыл зиллакк.
The boy drew a circle on the paper.
На столе стояла кружка с компотом.
Стьолыл лæууыд компоты кружкæ.
There was a mug of stewed fruit.
Какие крупные яблоки на этом дереве!
Цæй дынджыр фæткъуытæ ис ацы бæласыл!
what big apples are in this tree!
Птичка не могла улететь, у нее было сломано
крыло.
Цъиуæн йæ бон атæхын нæ уыд, уымæн йæ
базыр саст уыд.
The bird couldn't fly away, it's wing was broken.
Маленькие дети боятся крыс.
Гыццыл сывæллæттæ тæрсынц уырытæй.
Little children are afraid of rats.
Болат красит крышу своего дома.
Болат ахоры сæ хæдзары сæр.
Bolat is painting the roof of his house.
Я ищу крышку от чайника.
Æз агурын цайданы сæр.
I am looking for a lid of the teapot.
Кто сегодня дежурный?
Чи у абон радгæс?
Who is on duty today?
Залина и Алан играют в кубики.
Зæлинæ æмæ Алан хъазынц кубиктæй.
Zalina and Alan are playing with bricks.
Куда вы идете?
Кæдæм цæут?
Where are you going to?
У Миры кудрявые волосы.
Мирæйæн ис къæбæлдзыг сæрыхъуынтæ.
Mira has curly hair.
Он ударил кулаком по столу.
Уый тымбылкъухæй ныццавта стьол.
5 Заказ №
65

культура
кушать
fist [fist]
Не struck the table with his fist.
культура
культурæ
culture ['kAltjb]
купаться (в реке, в море)
хи найын
bathe [bei5]
купить
балхæнын
buy [bai]
курица
карк
hen [hen]
кусать
хæцын
bite [bait]
кусок
къæртт, хай
piece [pi:s]
куст
къутæр
bush [buj]
кухня
къухни, къæбиц
kitchen [kitjn]
куча
обау
pile [pail], heap [hip]
кушать
хæрын
eat [i:t]
Мы хотим изучить культуру своего народа.
Мах фæнды нæ адæмы культурæ сахуыр кæнын
(базонын).
We want to study the culture of our people.
Мальчики купаются в реке.
Лæппутæ сæхи найынц доны.
The boys are bathing in the river.
Я хочу купить эту книгу.
Мæн фæнды ацы чиныг балхæнын.
I want to buy this book.
Марина кормит кур.
Маринæ дæтты хæринаг кæрчытæн.
Marina is feeding the hens.
Эта собака никогда никого не кусает.
Ацы куыдз никуы никæуыл хæцы.
This dog never bites anybody.
На столе стояла тарелка с куском пирога.
Стьолыл уыд (лæууыд) тæбæгь чъирийы хайи-
мæ.
On the table there was a plate with a piece of pie.
Перед моим окном растет большой куст
красных роз.
Мæ рудзынджы бын рæзы сырх розæты стыр
къутæр.
A large bush of red roses grows in front of my
window.
- Где Фатима? - Она на кухне.
- Фатимæ кæм ис? - Къæбицы.
- Where is Fatima? - She is in the kitchen.
Позади дома была куча песка.
Хæдзары фæстæ уыд змисы обау.
There was a heap of sand behind the house.
Почему ты медленно кушаешь?
Цæмæн афтæ сабыр хæрыс?
Why are you eating so slowly?
66

лагерь
лёгкий
лагерь
лагерь
camp [кæтр]
ладонь
армыгьæпæн
palm [pa:m]
лампа
цырагь (лампæ)
lamp [1æтр]
лапша
хæнкъæл
noodle(s) [nu:dl]
ларёк
ларек
stall [sto:l]
лаять
рæйын
bark [ba:k]
лебедь
доныхъаз
swan [swon]
лев
Домбай
lion [Чаюп]
левый
галиу
left [left]
легкий
Многие ребята проводят летние каникулы в
спортивных лагерях.
Бирæ сывæллæттæ сæрдыгон каникултæ æрви-
тынц спортивон лагерты.
Many children spend their holidays in sport camps.
Птичка вылетела из клетки и села мне на ладонь.
Цъиу ратахт къалатийæ æмæ абадт мæ армытъ-
æпæны.
The bird flied out of its cage and sat down on my
palm.
Поставьте, пожалуйста, лампу на стол.
Дæ хорзæхæй, лампæ (цырагь) стъолыл сæвæр.
Put the lamp on the table, please.
Марина готовит на обед лапшу.
Маринæ сихормæ фыцы хæнкъæл.
Marina is cooking noodles for dinner.
- Где ты купил этот журнал? - В ларьке.
- Ацы журнал кæм балхæдтай? - Ларечы.
-Where did you buy this magazine? - In the stall.
Собака лаяла так громко, что ребенок не мог
заснуть.
Куыдз афтæ хъæрæй рæйдта, æмæ сывæллонæн
йæ бон бафынæй кæнын нæ уыд.
The dog was barking so loudly that the child
couldn't fall asleep.
В пруду плавают красивые белые лебеди.
Ауæзты ленк кæнынц рæсугьд урс доныхъазтæ.
Beautiful white swans are swimming in the pond.
Лев спокойно сидел в клетке и ел мясо.
Домбай кълеткæйы æнцад бадти æмæ дзидза
хордта.
The lion was sitting still in the cage eating some
meat.
Почему ты рисуешь левой рукой?
Галиу къухæй цæмæн ныв кæныс?
Why are you drawing with your left hand?
Одна сумка была тяжелая, а другая - легкая.
67

лед
лестница
рог
light [lait]
лед
их
ice [ais]
лежать
хуыссын
lie [lai]
лекарство
хос
medicine ['medsin]
ленивый
зивæггæнаг
lazy f'leizi]
лёнта
лент
ribbon [’пЬэп]
лентяй
зивæггæнаг
idler ['aidb]
лень
зивæг
laziness [leizmis]
лес
хъæд
forest ffonst]
лесник
хъæдгæс
forester ['fonsta]
лестница
асин
stairs [stesz]
Хызынтæй иу уыд уæззау, иннæ та - рог.
One bag was heavy and the other one was light.
Лед достаточно крепок, чтобы можно было
кататься?
Их, цæмæй йыл бырай, уый тыххæй фаг хьæбæр у?
Is the ice thick enough for skating?
Почему ты лежишь? Ты болен?
Цæмæн хуыссыс? Рынчын дæ?
Why are you lying? Are you ill?
Вы принимаете лекарство от кашля?
Хуыфæджы хос нуазыс?
Do you take any medicine for your cough?
He будь таким ленивым!
Ахæм зивæггæнаг ма у!
Don't be so lazy!
У Фатимы волосы завязаны красной лентой.
Фатимæйы сæрыхьуынтæ бает сты сырх лентæй.
Fatima has a red ribbon in her hair.
Человек, который не любит работать - лентяй.
Кусын цы адæймаг нæ уарзы, уый у зивæггæ-
наг.
A man who doesn't like to work is an idler.
Лень - плохая черта, с ней надо бороться.
Зивæг æвзæр æууæл у, йæ ныхмæ тох кæнын
хьæуы.
Laziness is a bad feature, you must struggle against
it.
Чтобы сократить путь, мы пошли через лес.
Цæмæй фæндаг фæцыбыр кæнæм, уый тыххæй
мах ацыдыстæм хъæдыл.
To make our way shorter we went through the
forest.
Дом лесника стоял недалеко от дороги.
Хъæдгæсы хæдзар уыд фæндагмæ хæстæг.
The forester's house was near the road.
Зифа поднимается по лестнице.
Зифæ асиныл уæлæмæ фæцæуы.
Zifa is going up the stairs.
68

летать
лицо
летать
тæхын
fly [flai]
лето
сæрд
summer [’блгпэ]
лётчик
тæхæг
flier [flai], pilot ['paibt]
airman [’еэтæп]
лечить
xoc кæнын, дзæбæх кæнын
treat [tri:t]
линёйка
раст хахгæнæн, линейкæ
ruler [ш:1э]
линия
хахх
line [lain]
лиса
рувас
fox [foks]
лист
сыфтæр
leaf [li:f]
литература
литературæ
literature ['literitjb]
лить
калын
pour [рэ:]
лицо
Цæсгом
Ьсе [feis]
Эта птичка не может летать, у нее сломано
крылышко.
Ацы цьиуæн йæ бон тæхын нæу, йæ базыр саст у.
This bird can't fly, it's wing is broken.
Лето - мое любимое время года.
Мæ уарзондæр афæдзы афон сæрд у.
Summer is my favorite season.
Болат хочет стать летчиком.
Болаты фæнды тæхæг суæвын.
Bolat wants to become a flier (a pilot, an airman).
Мама Залины - врач, она лечит людей.
Зæлинæйы мад у дохтыр, уый дзæбæх кæны
адæмы.
Zalina's mother is a doctor, she treats people.
Возьми линейку и проведи прямую линию.
Линейкæ райе æмæ раст хахх скæн.
Take the ruler and draw a straight line.
Эта линия кривая.
Ацы хахх у зылын.
This line is not straight.
Жили-были лиса да заяц.
Цардысты-уыдысты рувас æмæ тæрхъус.
Once there lived the Fox and the hare.
Осенью листья на деревьях и кустах желтеют.
Фæззыгон сыфтæртæ бæлæстыл æмæ къутæр-
тыл сбур вæййынц.
In autumn the leaves in trees and bushes turn
yellow.
Мой брат очень любит литературу.
Me ’фсымæр тынг уарзы литературæ.
My brother is very fond of literature.
Ты льешь на цветы слишком много воды.
Æгæр бирæ дон калы с дидинджытыл.
You are pouring too much water on the flowers.
5го лицо показалось мне знакомым.
Иæ цæсгом мæм фæкаст зонгæ.
His face seemed familiar to me.
69

лоб
луна
лоб
ных
forehead ['fond]
ловить
ахсын
catch [kastj]
лодка
бæлæгь, лодкæ
boat [bout]
ложка
уидыг
spoon [spum]
ломать
сæттын
break [breik]
лопата
бел
spade [speid]
лошадь
бæх
horse [ho:s]
луг
уыгæрдæн
meadow ['medou]
лужа
кул
puddle [’рлсИ]
лук
хьæдындз
onion [Vnjsn]
луна
мæй
У Сергея высокий лоб.
Сергейæн ис бæрзонд (фæтæн) ных.
Sergey has a high forehead.
Ребята часто ходят ловить красивых бабочек.
Сывæллæттæ арæх цæуынц рæсугьд гæлæбутæ
ахсынмæ.
The children often go to the lawn to catch
beautiful butterflies.
Мы переплыли озеро на этой лодке.
Мах цады аленк кодтам ацы бæлæгъы (лод-
кæйы).
We crossed the lake in the boat.
Алан ест суп деревянной ложкой.
Алан хъæрмхуыпп хæры хъæдын уидыгæй.
Alan is eating his soup with a wooden spoon.
«Игрушки ломать нельзя», -сказала Зоя брату.
«Хъазæнтæ сæттын нæ хъæуы», - загьта Зойæ.
«You mustn't break your toys», Zoya said to her
brother.
Эльбрус взял лопату и начал копать.
Эльбрус бел райста æмæ райдыдта къахын.
Elbrus took his spade and began to dig.
Чермен остановился, чтобы покормить лошадь.
Чермен æрлæууыдис, цæмæй йæ бæхæн хæринаг
радта, уый тыххæй.
Chermen stopped to feed his horse.
На лугу пасется стадо коров.
Уыгæрдæны хизы хъуццыты рæгьау.
A herd of cows is grazing in the meadow.
После дождя на дороге много луж.
Уарыны фæстæ фæндагыл ис бирæ култæ.
After the rain there are a lot of puddles on the
road.
He клади в суп так много лука.
Хъæрмхуыппы афтæ бирæ хъæдындз ма кал.
Don't put so much onion in the soup.
Луна двигается вокруг Земли.
Мæй зилы Зæххы алыварс.
70

луч
мальчик
moon [mu:n]
The Moon moves round the Earth.
луч
тын
beam [bi:m]
лыжа
къахдзоныгь, лыжæ
ski [ski]
любимый
уарзон
favourite ['feivont]
любить
уарзын
love [Iav]
любой
алцы, алчи, чидæриддæр,
кæцыдæриддæр
any ['eni]
любопытный
цымыдис
curious ['kjuanss]
магазин
дукани
shop [fop]
маленький
гыццыл
little [htl]
малина
мæнæргьы
raspberry ['raizbsn]
Солнечные лучи освещают и греют землю.
Хуры тынтæ рухс кæнынц æмæ тавынц зæхх.
Sunbeams light and warm the Earth.
У Руслана хорошие новые лыжи.
Русланæн ис ног хорз лыжæтæ.
Ruslan has nice new skis.
Кто твой любимый писатель?
Чи у дæ уарзон фыссæг?
Who is your favourite writer?
Мы любим свой родной город.
Мах уарзæм нæ райгуырæн горæт.
We love our native town.
Возьми любую книгу.
Райс кæцыдæриддæр чиныг.
Take any book you like.
He будь таким любопытным.
Ахæм цымыдис ма у!
Don't be so curious.
M
мало
гыццыл
few [fju:]
мальчик
Магазин находится недалеко от нашего дома.
Дукани ис нæ хæдзарæй гыццыл дарддæр.
The shop is not far from our house.
Витя ~ маленький мальчик.
Витя у гыццыл лæппу.
Vitya is a little boy.
Таня возвращается из леса с корзинкой малины.
Таня хъæдæй æрбацæуы мæнæргъыйы чыргьæ-
димæ.
Tanya is going back from the forest with a basket
of raspberry.
В нашей библиотеке мало книг.
Нæ чиныгдоны чингуытæ гыццыл ис.
There are few books in our library.
В нашем классе 15 мальчиков и 14 девочек.
71

мама
медведь
лæппу
boy [boi]
мама
нана, гыцци
mummy [’тлпн]
марка
маркæ
stamp [staemp]
масло
сой, нæлхæ, царв
butter [Wa]
мастерская
æрмадз
workshop ['waikjop]
материя
хъуымац
cloth [kb8]
мать
мад
mother [’тлдэ]
машина
машинæ
car [ka:]
мебель
мебель, хæдзары дзаума
furniture ['foinitjo]
мёд
мыд
honey [Ълш]
медаль
майдан
medal ['medl]
медведь
аре
bear [Ьеэ]
Нæ къласы ис 15 лæппуйы æмæ 14 чызджы.
There are 15 boys and 14 girls in our class.
«Где мама?» -спросила Лиза.
«Нана кæм ис?» - бафарста Лизæ.
«Where's mummy?» - Liza asked.
У Риты богатая коллекция марок.
Ритæмæ ис маркæты хъæздыг коллекци.
Rita has a rich collection of stamps.
Положи себе в кашу еще масла.
Касыл ма нæлхæ (царв) æркæн.
Put some more butter in your porridge.
Тебе нравится работать в школьной
мастерской?
Дæ зæрдæмæ цæуы скъолайы æрмадзы кусын?
Do you like to work in the school workshop?
На такое платье идет два метра материи.
Ахæм къабайæн хъæуы дыууæ метры хъуымац.
It takes two metres of cloth to make such a dress.
Мать Розы работает на заводе.
Розæйы мад кусы заводы.
Roz's mother works at a plant.
Новая машина стоит у дома.
Ног машинæ лæууы хæдзары цур.
The new car was near the house.
В нашей квартире немного мебели.
Нæ фатеры (хæдзары дзаума) мебель бирæ нæй.
We haven't much furniture in our flat.
Я не люблю мед, он слишком сладкий.
Æз мыд нæ уарзын, æгæр адджын у.
I don't like honey, it is too sweet.
У моего отца несколько медалей.
Мæ фыдмæ ис цалдæр майданы.
My father has a few medals.
Они пошли в лес охотиться на медведей.
Уыдон хьæдмæ ацыдысты арсыл цуан кæнынмæ.
They went to the forest to hunt a bear.
72

медленно
мир
медленно
сындæг, сындæггай
slowly ['slouli]
между
æхсæн, астæу
between [bitwiin]
мел
мел
chalk [tJo:k]
менять
ивын
change [tfemd.3]
мерить
барын
try on [trai]
место
бынат
place [pleis]
месяц
мæй
month [гплпЭ]
метель
тымыгь
snow-storm ['snousto:m]
мешок
голлаг
sack [ssek]
мечтать
бæллын
dream [dri:m]
мймо
Цурты
by [bai]
мир
Туристы шли медленно.
Туристтæ цыдысты сындæггай.
The tourists were going slowly.
Стол стоит между двумя окнами.
Стъол лæууы дыууæ рудзынджы астæу.
The table is between two windows.
Принеси, пожалуйста, кусочек мела.
Дæ хорзæхæй, мелы къæртт æрбахæсс.
Bring a piece of chalk, please.
Он никогда не меняет своих решений.
Уый никуы айвы йæ уынаффæтæ.
Не never changes his mind.
Я не хочу мерить это платье, оно мне не
нравится.
Мæн нæ фæнды уыцы къаба барын, мæ зæрдæ-
мæ нæ цæуы.
I don't want to try this dress on, I don't like it.
Давай встретимся на том же месте.
Цæй æмæ та уыцы бынаты сæмбæлæм.
Let's meet in the same place.
Сколько месяцев в году?
Нал мæйы ис афæдзы?
ow many months are there in a year?
Вчера была сильная метель.
Знон уыд тыхджын тымыгъ.
There was a bad snow-storm yesterday.
В углу стоит мешок с картошкой.
Къуымы лæууы картофы голлаг.
There is a sack of potatoes in the corner.
Таймураз мечтает стать учителем.
Таймураз бæллы ахуыргæнæг суæвынмæ.
Taimuras dreams of becoming a teacher.
Он прошел мимо этого дома и повернул налево.
Уый ацыди уыцы хæдзары цурты æмæ галиуыр-
дæм баздæхт.
Не passed by this house and turned to the left.
Люди всех стран хотят мира.
73

сабырдзинад
peace [pi:s]
мйска
къус
bowl [boul]
младший
кæстæр
younger ['jArjgs]
много
бирæ
much [mAtJ]
можно
æмбæлы
may [mei]
мой
мæ, мæн
my [mai]
мокрый
хуылыдз
wet [wet]
молодёжь
фæсивæд
youth [ju:0]
молодой
æрыгон
young Цлп]
молоко
æхсыр
milk [milk]
молоток
дзæбуг
hammer [Ъæтэ]
монета
лыстæг æхца
Æппæт бæстæты адæмты дæр фæнды
сабырдзинад.
People of all countries want peace.
На плите стоит миска с супом.
Плитайыл лæууы хъæрмхуыппы къус.
There is a bowl of soup on the stove.
£го младший брат хорошо играет в теннис.
Иæ кæстæр æфсымæр хорз хъазы теннисæй.
Hes younger brother is a good tennis-player.
У меня сегодня много работы.
Абон мын ис бирæ куыстытæ.
I have much work to do today.
Можно мне войти?
Мæнæн æмбæлы бацæуын?
May I come in?
Можешь взять мою книгу.
Дæ бон у мæ чиныг райсын.
You may take my book.
Сними мокрую одежду.
Дæ хуылыдз дзаумæттæ ралас.
Take off your wet clothes.
Молодежь любит песни и танцы своего народа.
Фæсивæд уарзынц сæ адæмы зарджытæ æмæ
кæфтытæ.
The youth like songs and dances of their people.
Этот молодой человек хорошо играет в футбол.
Ацы (æрыгон) лæппу хорз хъазы футболæй.
This young man is a gooa football-player.
Дайте, пожалуйста, две бутылки молока.
Уæ хорзæхæй, дыууæ авджы мын æхсыр ратгут.
Give me two bottles of milk, please.
Возьми молоток и забей гвоздь.
Дзæбуг райе æмæ зæгæл бахой.
Take the hammer and drive the nail in.
8 его коллекции много разных монет.
Иæ коллекцийы ис бирæ алыхуызон лыстæг
æхцатæ.
74

морковь
мыть
coin [кэш]
There are a lot of different coins in his collection.
морковь
уырыдзы
carrot ['kserot]
мост
хид
bridge [Ьпсгз]
муж
лæг, мой
husband ['hAzbend]
мужчина
нæлгоймаг
man [тæп]
мука
ссад
flour [’паиэ]
мусор
бырон
rubbish ['rAbiJ]
муха
бындз
fly [flai]
мы
мах
we [wi:]
мыло
салон
soap [soup]
мысль
хъуыды
thought [0o:t]
мыть
гехсын
wash [woj]
В моркови много витаминов.
Уырыдзыйы бирæ витæминтæ ис.
There are a lot of vitamins in a carrot.
Недалеко от села есть мост через реку.
Хъæуæй гыццыл дарддæр ис доны сæрты хид.
There is a bridge over the river not far from the
village.
Муж моей сестры работает в нашей школе.
Мæ хойы лæг кусы не скъолайы.
My sister's husband works at our school.
Мужчина должен быть смелым и сильным.
Нæлгоймаг хъуамæ уа уæндон æмæ тыхджын.
A man must be brave and strong.
Муку привезли с мельницы.
Ссад æрбаластой куыройæ.
The flour was brought from the mill.
Уберите мусор, пожалуйста.
Бырон акалут, уæ хорзæхæй.
Take the rubbish away, please.
В комнате муха, прогоните ее.
Уаты ис бындз, атæрут æй.
There is a fly in the room, get it out.
Мы встретили Казбека на автобусной
остановке.
Мах сæмбæлдыстæм Хъазыбегыл автобусы æр~
лæууæны.
We met Kazbek at the bus stop.
Дайте мне, пожалуйста, кусок мыла.
Уæ хорзæхæй, раттут мын сапоны джипп.
Give me a cake of soap, please.
Он никому не рассказывал о своих мыслях.
Уый никæмæн дзырдта йæ хъуыдыты тыххæй.
Не didn't tell anybody about his thought.
Мойте руки перед едой.
Уæ къухтæ æхсут хæрды размæ.
Wash your hands before having meals.
75

мышъ
наизусть
мышь
мыст
mouse [maus]
мягкий
фæлмæн
soft [soft]
мясо
дзидза
meat [mi:t]
мяч
порти
ball [bo:l]
наблюдать
цæст дарын, кæсын
watch [wotj]
наверх
уæлæмæ
up [лр]
навоз
фаджыс
manure [ma'njus]
награда
хорзæх
reward [ri'woid]
над
сæрмæ, уæлейы
over ['ouvs]
надевать
кæнын, уæлæ кæнын
put on [put]
Мыши боятся котов.
Мыстытæ тæрсынц гæдытæй.
Mice are afraid of cats.
Какое удобное и мягкое кресло!
Цæй фæлмæн æмæ æнцойуат къæлæтджын у!
What a comfortable ana soft armchair!
На обед у нас было мясо с картошкой.
Сихорæн нæм уыди дзидза картофимæ.
We had meat with potatoes for dinner.
Дети играют в мяч.
Сывæллæттæ хъазынц портийæ.
The children are playing with a ball.
H
назад
фæстæмæ
back [Ьæк]
наизусть
Мальчики внимательно наблюдали за игрой.
Лæппутæ лæмбынæг кастысты хъазтмæ.
The boys were watching the game attentively.
Давайте поднимемся наверх в лифте.
Цомут уæлæмæ лифтыл ссæуæм.
Let's go up by the lift.
Мы удобряем землю навозом.
Мах зæххыл кæнæм фаджыс
We fertilise the soil with manure.
В прошлом году мой отец получил несколько
наград.
Фарон мæ фыд райста цалдæр хорзæхы.
Last year father received a few rewards.
Самолет летит над морем.
Хæдтæхæг тæхы денджызы сæрты.
The aeroplane is flying over the sea.
He надевай это платье: оно тебе не идет.
Ацы къаба мауал скæн: нæ дыл фидауы.
Don't put this dress on: it doesn't suit you.
Когда ты будешь ехать назад?
Фæстæмæ кæд цæудзынæ?
When will you drive back?
Он знает это стихотворение наизусть.
76

наконец
недавно
наизусть, æнæкæсгæиæ
by heart [bai 'hart]
наконец
æппын фæстаг, кæдæй-уæдæй
at last [9t'la:st]
налево
галиумæ, галиуырдæм
to the left [left]
написать
ныффыссын
write [rait]
нарисовать
сныв кæнын
draw [dro:]
направо
рахизырдæм
to the right [rait]
народ
адæм
people [pi:pl]
начало
райдайæн
beginning [bi'gmirj]
начинать
райдайын
begin [bi'gin]
наш
нæ, мах
our [’аио]
нёбо
арв
sky [skai]
недавно
Уый зоны æмдзæвгæ наизусть (æнæкæсгæйæ).
Не knows this poem by heart.
Наконец-то ты приехал!
Кæдæй-уæдæй æрцыдтæ!
At last you have come!
Идите прямо, а затем поверните налево.
Æмраст ацæут, стæй уæд галиуырдæм фæзилут.
Go straight and then turn to the left.
Кто написал поэму «Фатима»?
Чи ныффысста кадæг «Фатимæ»?
Who wrote the poem «Phatima»?
Созрыко нарисовал на доске самолет.
Созырыхъо фæйнæгыл сныв кодта хæдтæхæг.
Sozryko drew a plane on the blackboard.
Когда дойдете до переулка, поверните направо.
Фæрсуынгмæ куы бахæццæ уай, уæд рахизыр-
дæм фæзил.
When you reach the by-street, turn to the right.
На площади было много народу.
Фæзуаты уыдис бирæ адæм.
There were a lot of people in the square.
Пожалуйста, расскажи мне все от начала до
конца.
Дæ хорзæхæй, радзур мын æппæтдæр райдайæ-
нæй кæронмæ.
Please, tell me everything from the beginning to
the end.
Начинайте работать, пожалуйста.
Кусын райдайут, уæ хорзæхæй.
Please, begin to work.
В нашем саду много цветов.
Нæ (мах) цæхæрадоны ис бирæ дидинджытæ.
There are a lot of flowers in our garden.
Был полдень, и солнце стояло высоко в небе.
Уыд æмбисбон, æмæ хур уыд арвы астæу.
It was noon, and the sun was high up in the sky.
Они приехали в этот город совсем недавно.
77

неделя
никуда
æрæджы
recently ['nssntli]
неделя
къуыри
week [wi:k]
ненавидеть
фыдзæрдæ хæссын, нæ уарзын
hate [heit]
неправда
мæнг, мæнгдзинад
lie [lai]
неправильный
раст нæ уын
wrong [rorj]
неприятель
знаг, фыдгул
enemy [’ешгш]
нет
нæ, нæу
no [nou]
нигде
никуы
nowhere ['nouwes]
низкий
ныллæг
low [lou]
никто
ничи
nobody ['noubodi]
i
никуда
никуыдæм, никæдæм
nowhere f'nouwea].
Уыдон ацы горæтмæ æрцыдысты æрæджы.
They came to this town quite recently.
Летние каникулы начнутся через неделю.
Сæрдыгон каникултæ райдайдзысты къуырийы
фæстæ.
The summer holidays will begin in a week.
Я ненавижу людей, которые лгут.
Нæ уарзын, сайгæ чи кæны, ахæм адæмы.
I hate people who tell lies.
Я тебе не верю, ты говоришь неправду.
Æз дыл не ’ууæндын, ды мæнг дзурыс.
I don't believe you: you are telling lie.
Этот ответ неправильный.
Ацы дзуапп раст нæу (у рæдыд).
This answer is wrong.
Наконец, неприятель был разбит.
Кæдæй-уæдæй, знаг æрцыд дæрæн.
At last the enemy was defeated.
можешь сделать это сегодняг’
Н
ет.
-Ты
- Дæ бон у абон уый скæнын? - Нæ (нæу).
- Can you do it? - No, I can't.
Я везде искал эту книгу, но нигде не мог найти.
Æз алыран дæр агуырдтон уыцы чиныг, фæлæ
йæ мæ бон никуы баци ссарын.
I looked for this book everywhere but it was
nowhere to be found.
Забор вокруг сада такой низкий, что его можно
легко перепрыгнуть.
Быру цæхæрадоны алыварс афтæ ныллæг у, æмæ
йæ сæрты ис æнцонæй агæпп кæнæн.
The fence round the garden is so low that one can
easily jump over it.
Никто не встретился ему на улице.
Уынджы йыл ничи фембæлд.
Не met nobody in the street.
Я никуда не ходил вчера вечером.
Знон изæрæй æз никуыдæм ацыдтæн.
I went nowhere last night.
78

нитка
носить
нитка
æндах
thread [0red]
ничто
ницы
nothing [’плЭт]
но
фæлæ
but [bAt]
новость
ног хабар
news [nju:s]
новый
ног, нæуæг
new [nju:]
нога
къах
leg [leg]
ноготь
ных
nail [neil]
нож
кард
knife [naif]
ножка
къах
leg [leg]
ножницы
хæсгард
scissors [sizsz]
нос
фындз
nose [nouz]
носить (одежду)
дарын
Возьми иголку с ниткой и пришей пуговицу.
Судзин æмæ æндах райе æмæ цæппузыр бахуый.
Take a needle and a thread and sew the button on.
Ничто не заставит меня остаться здесь.
Мæн ницы бауромдзæн ам.
Nothing will make me stay here.
Я хочу посмотреть этот фильм, но у меня нет
времени.
Мæн фæнды уыцы кино фенын, фæлæ мын
?æстæг нæй.
want to see this film but I have no time.
Я должен сообщить вам хорошую новость.
Æз уын хъуамæ зæгьон æхсызгон ног хабар.
I must give you a good news.
В этом тексте много новых слов.
Уыцы тексты ис бирæ ног дзырдтæ.
There are many new words in this text.
Ребенок упал и сломал ногу.
Сывæллон ахауд æмæ йæ къах асаста.
The child fell down and broke his leg.
У Залины красивые розовые ногти.
Зæлинæйæн ис рæсугьд сырхбын ныхтæ.
Zalina has beautiful pink nails.
Поточи, пожалуйста, нож.
Дæ хорзæхæй, кард ацыргь кæн.
Sharpen the knife, please.
У этого круглого столика три ножки.
Ацы тымбыл сгьолæн ис æртæ къахы.
This little round table has three legs.
У вас есть ножницы с острыми кончиками?
Ныргь хæсгард уæм ис?
ave you any scissors with sharp points?
У нее красивый прямой нос.
Уымæн ис рæсугьд раст фындз.
She has a beautiful strait nose.
Марина обычно носит длинные платья.
Маринæ дары даргь къабатæ.
79

облако
wear [wea]
ночь
æхсæв
night [nait]
нравиться
зæрдæмæ цæуын
like [laik]
нуждаться
хъуаг æййафын
need [ni:d]
Mamma usually wears long dresses.
Ночь была лунная.
Æхсæв уыд мæйрухс.
The night was moonlit.
Тебе нравится эта книга?
Дæ зæрдæмæ цæуы уыцы чиныг?
Do you like this book?
Он нуждается в нашей помощи.
Уый не 'ххуыс хъуаг у.
Не needs our help.
о
оба
дыууæ дæр
both [bou9]
обёд
сихор
dinner [’снпэ]
обедать
сихор хæрын
have dinner ['haev'dins]
обезьяна
маймули
monkey ['тлп1а]
обещать
зæрдæ ’вæрын, дзырд дæттын
promise ['promis]
обжечь
басудзын
bum [Ьэ:п]
обидеть
§афхæрын
hurt [ho:t]
облако
мигь, æврагь
Они оба очень хорошо играют в теннис.
Уыдон дыууæйæ дæр хорз хъазынц теннисæй.
They are both very good tennis-players.
Мы должны успеть к обеду.
Мах хъуамæ сихормæ бахæццæ уæм.
We must be in time for dinner.
Когда я вошел в комнату, они обедали.
Уатмæ куы бацыдтæн, уæд уыдон сихор хордтой.
When I entered the room they were having dinner.
Мы вчера видели обезьяну в зоопарке.
Мах знон зоопарчы федтам маймулийы.
Yesterday we saw monkeys at the Zoo.
Она обещала прийти в двенадцать часов.
Уый дзырд радта, дыууадæс сахатыл кæй æр-
бацæудзæн, уый тыххæй.
She promised to come at twelve.
Девочка гладила белье и обожгла руку.
Чызг иту æвæрдта æмæ йæ къух басыгъта.
The girl was ironing the linen and burnt her hand.
Простите, я не хотел вас обидеть.
5 Бахатыр кæнут, мæн нæ фæндыдис сымах баф-
хæрын.
I'm sorry, I didn't mean to hurt you.
По небу медленно плывут белые облака.
Арвыл сындæггай ленк кæнынц урс мигътæ.
80

обратно
обязательно
cloud [klaud]
White clouds are floating slowly in the sky.
обратно
фæстæмæ
back [Ьæк]
обувь
къахыдарæс
shoes [fu:z]
общество
дзыллæ, æхсæнад
society [sa'saiati]
общий
иумæйаг
common [’кэтэп]
объявление
хъусинаг
notice ['noutis]
объяснить
бамбарын кæнын
explain [iks'plem]
обычно
фылдæрхатт, арæхдæр
usually ['jugusli]
обычай
æгьдау
custom ['kAStsm]
обязанность
хæс
duty ['dju:ti]
обязательно
æнæмæнг
Пойдем обратно пешком или сядем на автобус?
Фæстæмæ къахæй цæуæм æви автобусæй?
Shall we walk back or shall we take a bus?
Вам нравится обувь на резиновой подошве?
Уæ зæрдæмæ цæуы резинæбын къахыдарæс?
Do you like shoes with rubber soles?
Мой брат вступил в спортивное общество
«Динамо».
Ме ’фсымæр бацыд спортивон æхсæнад
«Динамо»-мæ.
My brother has joined the Dinamo Sport Society.
У Казбека и Эльбруса много общих интересов.
Хъазыбег æмæ Элбрусæн ис бирæ иумæйаг
интерестæ.
Kazbek and Elbrus have many common interests.
Вы прочитали это объявление?
Сымах уыцы хъусинаг бакастыстут?
Have you read this notice?
Учитель объяснил нам эту задачу.
Ахуыргæнæг нын бамбарын кодта уыцы хынци-
наг.
The teacher explained us this problem.
Как вы обычно проводите летние каникулы?
Фылдæрхатт куыд æрвитут уæ сæрдыгон кани-
култæ.
How do you usually spend your summer holidays?
Мы должны знать обычаи и культуру своего
народа.
Мах хъуамæ зонæм нæ адæмы культурæ æмæ
æгъдæуттæ.
We must know the culture and customs of our
people.
Вы знаете все свои обязанности?
Сымах зонут уе ’ппæт хæстæ дæр?
Do you know all your duties?
Обязательно приходи завтра в 12 часов.
Æнæмæнг райсом æрбацу 12 сахатыл.
6 Заказ №
81

овес
одевать
by all means [mi:nz]
Come tomorrow at 12 o'clock by all means.
овес
сысджы
oats [outs]
овощ
халсар
vegetable [Ved3it9bl]
овца
фыс
sheep [Ji:p]
овраг
æрх
ravine [ra'vim]
огонь
зынг, арт
fire ['fais]
огород
цæхæрадон
kitchen-garden ['kitjWgaidn]
огорчить
мает бауадзын
pain [pem]
ограда
быру
fence [fens]
огурец
джитъри
cucumber ['1ди:кэтЬэ]
одевать
дзаума кæнын
Овес выращивают во всех районах.
Сысджыйы куыст кæнынц алы районы дæр.
Oats are grown in all areas.
Капуста, картофель, лук, огурцы, помидоры -
это овощи.
Къабуска, картоф, хъæдындз, джитъри, пъами-
дортæ сты халсартæ.
Cabbage, potatoes, onions, cucumbers, tomatoes
are vegetables.
На лугу пасутся овцы.
Фыстæ хизынц сæрвæты.
Sheep are gazing in the meadow.
Дерево росло у оврага.
Бæлас зади æрхы цур.
The tree grew near the ravine.
В камине горит яркий огонь.
Тохынайы судзы цырен арт
A bright fire is burning in the fire-place.
- Где Ахсар? ~ Он работает с отцом в огороде.
- Æхсар кæм ис? - Иæ фыдимæ цæхæрадоны
кусынц.
- Where is Akhsar? - He is working in the
kitchen-garden with his father.
Эта новость очень огорчила его.
Уыцы хабар дзы мает бауагъта.
This news pained him greatly.
Ограда была такая высокая, что никто не мог
перебраться через нее.
Быру афтæ бæрзонд уыд, æмæ никæй бон уыд
йæ сæрты бахизын.
The fence was so high that nobody could get over
it.
Я очень люблю свежие огурцы.
Æз тынг уарзын ног джитъритæ.
I am fond of fresh cucumbers.
Девочка одевает куклу.
Чызг дзаума кæны куклайыл.
82

одеваться
окно
dress [dres]
The girl is dressing her doll.
одеваться
дзаума кæнын, дарæс кæнын
dress [dres]
одежда
дарæс, дзаума
clothes [klou6z]
одеяло
хъæццул
blanket ['blaenkit]
один
иу, иунæг
one [\улп]
одинаковый
иухуызон
identical [ai'dentiksl]
одиннадцать
иуæндæс
eleven [I'levn]
однажды
иухатт
once [wAns]
одуванчик
къаппа-къуппа
dandelion ['dasndilaisn]
ожидать
æнхъæлмæ кæсын
expect [iks'pekt]
озеро
Цад
lake [leik]
окно
рудзынг
window ['windou]
Марат быстро оделся и вышел.
Марат йæ дзаумæттæ тагьд скодта æмæ ацыд.
Marat dressed quickly and went out.
Вся наша одежда лежит в шкафу.
Нæ дзаумæттæ иууылдæр сты скъаппы.
All our clothes are in the wardrobe.
Возьми еще одно одеяло.
Иу хъæццул ма райе
Take one more blanket.
У меня только одна ручка.
Мæнмæ ис æрмæстдæр иу ручкæ.
I have only one pen.
Эти две картины совершенно одинаковые.
Ацы дыууæ нывы бынтон иухуызон сты.
These two pictures are quite identical.
Зарифе одиннадцать лет.
Зæрифæйыл цæуы иуæндæс азы.
Zarifa is eleven.
Я однажды встретился с ним на школьном
вечере.
Иухатт ыл амбæлдтæн скъолайы кафтизæры.
I met him once at school party.
Девочки собирают одуванчики в поле.
Чызджытæ быдыры æмбырд кæнынц къаппа-
къуппатæ.
The girls are picking dandelions in the field.
Я не ожидал, что вы придете так быстро.
Æз æнхъæлмæ нæ кастæн (æнхъæл нæ уыдтæн),
афтæ тагьд æрбацæудзыстут, уымæ.
I didn't expect you to come soon.
Это озеро глубокое?
Ацы цад арф у?
Is this lake deep?
У нас в классе четыре окна.
Нæ къласы ис цыппар рудзынджы.
There are four windows in our classroom.
83

около
орел
около
цур, æввахс, раз
near [шэ]
олень
саг
deer [dis]
он
уый
he [hi:]
она
уый
she [Ji:]
они
уыдон
they [5ei]
опоздать
байрæджы кæнын
be late [leit]
опасный
тæссаг, тас
dangerous ['deino^srss]
описать
ныффыссын, радзурын
describe [dis'kraib]
опять
ноджы, ноджы та, ног та
again [e'gein]
оранжевый
бурбын сырх
orange ['orind3]
орёл
цæргæс
eagle [i:gl]
орёх
84
Около окна стоит письменный стол.
Рудзынджы раз (цур) лæууы фыссæн стъол.
There is writing table near the window.
Вы когда-нибудь видели северного оленя?
Сымах искуы федтат цæгатаг саг?
Have you ever seen a reindeer?
Он удивленно посмотрел на брата.
Уый дисгæнгæйæ бакаст йе ’фсымæрмæ.
Не looked at his brother in surprise.
- Где Лена? - Она готовит обед.
- Ленæ кæм ис? - Уый сихор цæттæ кæны.
- Where is Lena? - She is making dinner.
Они обычно ужинают в семь часов.
Уыдон фылдæр хатт æхсæвæр фæхæрынц авд
сахатыл.
They usually have supper at seven o'clock.
Таймураз никогда не опаздывает в школу.
Таймураз никуы байрæджы кæны скъоламæ.
Taimuraz is never late for school.
Это очень опасный путь.
Уый у тынг тæссаг фæндаг.
It's very dangerous way.
Вы можете описать эту картину?
Уæ бон у ацы нывы тыххæй ныффыссын
(радзурын)?
Can you describe this picture?
«Опять ты опоздал!» - сказал учитель.
«Ног та байрæджы кодтай!» -загьта ахуыргæ-
нæг.
«You are late again», the teacher said.
Коробка была перевязана оранжевой лентой.
Къопп бает уыд бурбын сырх лентæй.
The box was tied up with an orange ribbon.
Орлы живут в горах.
Цæргæстæ цæрынц хохы.
The eagles live in the mountains.
Мальчики собирают в лесу орехи.

оружие
остров
æхсæр
nut [nAt]
оружие
хæцæнгарз
arms [a:mz]
оса
дыдынбындз
wasp [wosp]
осветить
ныррухс, барухс, кæнын
light [lait]
освободить
сæрибар кæнын, ауадзын
set free ['set'fri:]
осёл
хæрæг
donkey ['dorjki]
осень
фæззæг
autumn ['otam]
оставить
ныууадзын
leave [li:v]
останавливаться
лæууын
stop [stop]
остановка
æрлæууæн
stop [stop]
осторожно
хъавгæйæ
carefully ['kesfuli]
остров
Лæппутæ æмбырд кæнынц хъæды æхсæртæ.
The boys are gathering nuts in the forest.
- У вас есть какое-нибудь оружие? - спросил он.
- Исты хæцæнгарз уæм ис? - бафарста уый.
- Have you any arms? - he asked.
- Почему ты плачешь? - Меня ужалила оса.
- Цæуыл кæуыс? - Дыдынбындз мыл фæхæцыд.
- Why are you cruing? - I've been stung by a
wasp.
Молния осветила дорогу.
Арвæрттывд ныррухс кодта фæндаг.
The lightning lit up the road.
Он открыл клетку и освободил птичку.
Уый бакодта къалати æмæ цъиуы ссæрибар
кодта (ауагьта).
Не opened the cage and set the bird free.
У осла длинные уши.
Хæрæгæн ис даргь хъустæ.
The donkey has long ears.
Наступила осень, и ребята снова пошли в школу.
Фæззæг æрцыдис, æмæ та сывæллæттæ скъола-
мæ ацыдысты.
Autumn came and the children went to school
again.
Можете здесь оставить свои вещи.
Уæ бон у уæ дзаумæттæ ам ныууадзын.
You may leave your things here.
Где останавливается ваш автобус?
Уæ автобус кæм æрлæууы?
Where does your bus stop?
Вы должны выйти на следующей остановке.
Сымах хъуамæ рахизат иннæ æрлæууæны.
You must get off at the next stop.
Отнеси чашку осторожно, чтобы не пролить чай.
Чашкæ хъавгæйæ ахæсс, цæмæй цай ма акæла.
Take the cup carefully not to spill the tea.
Посреди озера есть небольшой остров.
85

острый
открывать
сакъадах
island ['ailsnd]
острый
цыргь
sharp [ja:p]
ответ
дзуапп
answer ['cr.nsa]
ответить
дзуапп раттын
answer ['ainss]
отгадать
базонын
guess [ges]
отдых
фæлладуадзæн, фæлладуадзын,
улæфын
rest [rest]
отдыхать
фæлладуадзын, улæфын
rest [rest]
отёц
фыд
father [’Аюбэ]
отечество
фыдыбæстæ
native land ['neitiv'laend]
отказаться
«нæ» зæгьын, не сразы уæвын
refuse [ri'fjuiz]
открывать
86
Цады астæу ис гыццыл сакъадах.
There is a small island in the middle of the lake.
Этот нож очень острый.
Ацы кард тынг цыргь у.
This knife is very sharp.
Ответ Ацамаза был самым лучшим.
Ацæмæзы дзуапп уыд сеппæтæй хуыздæр.
Atsamaz's answer was the best.
Я написал ему письмо в прошлом месяце, но он
не ответил.
Æз æм писмо ныффыстон ивгьуыд мæйы, фæлæ
мын уый дзуапп нæ радта.
I wrote him a letter last month, but he didn't
answer it.
Отгадай, что у меня в руке?
Базон-ма, мæ къухы цы ис?
Guess, what I have in my hand.
Каникулы - это время отдыха.
Каникултæ сты фæлладуадзæн рæстæг.
Holidays are the time of rest.
Они поехали отдыхать на море.
Уыдон ацыдысты денджызмæ сæ фæлладуа-
дзынмæ.
They went to the seaside to rest.
Отец Алана пишет письмо.
Аланы фыд фыссы фыстæг.
Alan's father is writing a letter.
Мы всегда будем любить свое отечество.
Мах кæддæриддæр уарздзыстæм нæ фыдыбæстæ.
We shall always love our native land.
Почему вы отказались участвовать в
соревновании?
Цæуыннæ сразы стут ерысы архайыныл?
Why did you refuse to take part in the
competition?
Марина открывает окно, чтобы проветрить
комнату.

открытка
охранять
гом кæнын
open [’оирэп]
открытка
открыткæ, посты къам
postcard ['poustkaid]
отметка
нысан, бæрæгтæнæн
mark [mark]
отправиться
араст уæвын
leave (for) [li:v]
отпуск
отпуск
holiday ['hobdi]
отрезок
лыггаг
segment ['segmsnt]
отсутствовать
нæ уæвын
be absent [bi'aebssnt]
отсюда
ардыгæй
from here [from'his]
оттуда
уырдыгæй
from there [from1 без]
охотиться
цуан кæнын
hunt [riAnt]
охотник
цуанон
hunter ['hAnts]
охранять
хъахъхъæнын
guard [ga:d]
Маринæ рудзынг гом кæны, цæмæй уаты уæл-
дæф асыгьдæг уа.
Marina is opening the window to air the room.
Какая красивая открытка!
Цы рæсугьд открыткæ у!
What a beautiful postcard!
У Тимура хорошие отметки по всем предметам.
Тимурæн ис хорз бæрæггæнæнтæ æппæт пред-
меттæй.
Timur has good marks in all subjects.
Когда отправится ваш поезд?
Кæд араст уыдзæн уæ поезд?
When does your train leave?
- Где Марина? - Она сейчас в отпуске.
- Маринæ кæм ис? - Уый ныртæккæ отпусчы ис.
- Where is Marina? - She is on holiday now.
Какова длина этого отрезка?
Ацы лыгтаджы дæргь цас у?
What is the length of this segment?
- Кто сегодня отсутствует? - спросил учитель.
- Чи нæ ис абон ам? - бафарста ахуыргæнæг.
- Who is absent today? - asked the teacher.
Деревня находится далеко отсюда.
Хъæу у ардыгæй дард.
The village is far from here.
Убери оттуда все свои вещи.
Уырдыгæй дæ дзаумæттæ иууылдæр райс.
Take all your things away from there.
В этом лесу охотиться запрещено.
Ацы хъæды нæй цуан кæныны бар.
We are not allowea to hunt in this forest.
Мой дядя хороший охотник.
Мæ фыды (мады) ’фсымæр у хорз цуанон.
My uncle is а good hunter.
Мы должны охранять этот дом.
Мах хъуамæ хъахъхъæнæм ацы хæдзар.
We must guard this house.
87

оценка
пальто
оценка
бæрæггæнæн
mark [ma:k]
очень
тынг, иттæг
very [Ven]
очкй
кæсæнцæстытæ
spectacles ['spektaklz]
ошибаться
рæдийын
be mistaken [mis'teikn]
ошибка
рæдыд
mistake [mis'teik]
палатка
палаткæ
tent [tent]
палец
æнгуылдз
finger [’ппдэ]
падёж
хауæн
case [keis]
пакет
package ['рæкк1з]
пальто
палто
coat [kout]
Агунда получает в школе только хорошие и
отличные оценки.
Агуындæ скъолайы исы æрмæст хорз æмæ иттæг
хорз бæрæггæнæнтæ.
Agunda gets only good and excellent marks at
school.
Заира очень хорошо говорит по-английски.
Зæирæ тынг (иттæг) хорз дзуры англисагау.
Zaira speaks English very well.
Таймураз носит очки.
Таймураз дары кæсæнцæстытæ.
Taimuraz wears spectacles.
Боюсь, что ошибаетесь.
Цыма рæдийыс, афтæ мæм кæсы.
Irn afraid you are mistaken.
Ты вчера допустил несколько ошибок в диктанте.
Знон ды дæ диктанты ауагьтай цалдæр рæдыды.
You made a few mistakes in your dictation
yesterday.
n
Туристы поставили свою палатку недалеко от
реки.
Туристтæ сæ палаткæ æрæвæрдтой донмæ хæс-
тæг.
The tourists put up their tent not far from the river.
He играй с ножом, порежешь палец.
Кардæй ма хъаз, де ’нгуылдз алыг кæндзынæ.
Don't play with the knife, you will cut your finger.
Cko.
>лько падежей в русском языке^
ал хауæны ис уырыссаг æвзаджыг’
How many case are there in Russian?
В этом пакете важные документы.
Ацы пакеты ис ахсджиаг документтæ.
There are important documents in this package.
Надень пальто, на улице прохладно.
Палто скæн, æддейы уазал у.
Put on your coat, it's cool out of doors.
88

палка
пастух
палка
лæдзæг
stick [stik]
памятник
цырт, цыртдзæвæн
monument ['monjumsnt]
память
зæрдæргъæвд, мысæн
memory [’тетэп]
папа
баба
dad [daed]
парк
парк
park [pa:k]
пароход
пароход
ship [fip]
парта
партæ
desk [desk]
пасека
бындздарæн, мыддарæн
bee-garden ['bi:ga:dn]
пассажир
пассажир
passenger ['paesind39]
пастух
фыййау
shepherd ['Jepsd]
Кто может сломать эту палку?
Кæй бон у ацы лæдзæг асæттын?
Who can break the stick?
Это памятник героям Великой Отечественной
войны.
Уыцы цыртдзæвæн æвæрд æрцыд Фыдыбæс-
тæйы Стыр хæсты хъæбатыртæн.
This is a monument to the heroes of the Great
Patriotic war.
У Алихана очень хорошая память.
Алихан у зæрдæргьæвд.
Alikhan has a very good memory.
- Ты поедешь завтра на рыбалку? - Не знаю,
спрошу у папы.
- Ды райсом цæуыс кæсаг ахсынмæ? - Нæ зо-
нын, бабайы бафæрсон.
- Will you go fishing tomorrow? - I don't know,
I shall ask my dad.
Пойдемте, погуляем в парке.
Цомут, парчы атезгьо кæнæм.
Let's take a walk in the park.
Сколько пассажиров было на пароходе?
Нал пассажиры уыди пароходы?
ow many passengers were on board the ship?
В нашем классе пятнадцать парт.
Нæ къласы ис фынддæс партæйы.
There are fifteen desks in our classroom.
У нас на пасеке много ульев.
Нæ бындздарæны ис бирæ мыды чыргьæдтæ.
There are many bee-hives in our bee-garden.
Поезд остановился, и пассажиры вышли на
платформу.
Поезд æрлæууыдис, æмæ пассажиртæ платфор-
мæмæ рахызтысты.
The train stopped and the passengers went out on
the platform.
Пастух пасет овец.
Фыййау хизы фыстæ.
The shepherd is watching the sheep.
89

паук
пепел
паук
хæлуарæг
spicier ['spaida]
паутина
хæлуарæджы тын
web [web]
пахарь
хуымгæнæг
ploughman ['plauman]
пахать
хуым кæнын
plough [plau]
пашня
хуымгæнд, хуым
field [fild]
пахнуть
тæф кæнын
smell [smel]
певёц
зарæггæнæг
singer fsirp]
пекарь
кæрдзынгæнæг
baker [beika]
пенал
пенал
pencil-box ['pensilboks]
пение
зард
singing fsirjirj]
Паук поймал муху.
Хæлуарæг æрцахста бындз.
The spider caught the fly.
Паук сплел большую паутину.
Хæлуарæг бауафта стыр тын.
The spicier made a large web.
Что делает пахарь в поле?
Jbi кусы хуымгæнæг быдыры?
iat is the ploughman doing in the field?
Цы
Wha
æртхутæг
ash [aefl
- Что они будут сегодня делать в поле? - Будут
пахать.
- Уыдон абон быдыры цы кусдзысты? - Хуым
кæндзысты.
- What will they do in the field today? - They will
plough.
Шел сильный дождь, и на пашне никого не было.
Тынг уарыд, æмæ хуымы ничи уыд.
It was raining cats and dogs and there was nobody
in the field.
В комнате пахло краской.
Уаты кодта ахорæны тæф.
The room smelt of paint.
Он очень одаренный певец.
Уый у тынг курдиатджын зарæггæнæг.
Не is very gifted singer.
Пекарь печет хлеб.
Кæрдзынгæнæг фыцы дзул.
The baker makes bread.
Положи карандаши в пенал.
Кърандæстæ пеналы сæвæр.
Put your pencils into the pencil-box.
£e пение было прекрасным.
Иæ зард уыд диссаг (иттæг аив).
Her singing was beautiful.
Убери пепел из камина.
Тохынайæ æртхутæг расæрф (ракал).
Take the ash out of the fire-place.
90

пепельница
перепрыгнуть
пепельница
æртхутæгдон
ash-tray [asjtrei]
первый
фыццаг
first [fs:st]
перевод (на другой язык)
тæлмац
translation [trains'leijn]
переводить (на другой язык)
тæлмац кæнын
translate [trams'leit]
пень
бындзæфхад
stump [sUmp]
первоклассник
фыццагкъласон
first class boy [fs:st]
передний
раззаг
front [frAnt]
передник
раздарæн, куатæ
apron [’етгэп]
переписать
рафыссын
copy ['kopi]
перепрыгнуть
агæпп кæнын, асæррæтт кæнын
jump over [’о’злтр’оиуэ]
На столе стоит пепельница.
Стьолыл лæууы æртхутæгдон.
There is an ash-tray on the table.
Понедельник - первый день недели.
Къуырисæр у къуырийы фыццаг бон.
Monday is the first day of the week.
Это очень хороший перевод.
Уый у тынг хорз тæлмац.
It's a very good translation.
- Что ты делаешь? - Перевожу текст с
английского языка на русский.
- Цы кусыс? - Текст тæлмац кæнын англисаг
æвзагæй уырыссагмæ.
- What are you doing? -1 am translating the text
from English into Russian.
Заяц сидит на пне.
Тæрхъус бады бындзæфхадыл.
A hare is sitting on the stump.
Ацамаз и Алан - первоклассники.
Ацæмæз æмæ Алан сты фыццагкъласонтæ.
Atsamaz and Alan are first class boys.
Наши спортсмены шли в передних рядах
колонны.
Нæ спортсментæ цыдысты колоннæйы раззаг
рæнхьыты.
Our sportsmen were going in the front lines of the
column.
Роза надела передник, чтобы не запачкать
платье.
Розæ бабаста раздарæн, цæмæй йæ къаба ма
счъизи кæна.
Roza put on her apron to keep her dress clean.
Перепишите этот текст.
Ацы текст рафыссут.
Copy this text.
Мальчики перепрыгнули через ограду.
Лæппутæ агæппытæ кодтой быруйы сæрты.
The boys jumped over the fence.
91

пересказать
печка
пересказать
радзурын (хи ныхæстæй)
retell [n'tel]
переход
ахизæн
crossing ['krosirj]
пёрец
цывзы
pepper [’рерэ]
перо
сие
feather [Тебэ]
перчатка
æрмкъух
glove [gkv]
песня
зарæг
song [son]
песок
змис
sand [saend]
петух
уасæг
cock [kok]
петь
зарьш
sing [sirj]
печаль
хъыг, æнкъарддзинад
sorrow ['sorou]
печальный
æнкъард
sad [saed]
пёчка
пец
Перескажите рассказ.
Радзурут (хи ныхæстæй) радзырд.
Retell the story.
Переходите улицу только на переходе.
Уынджы сæрты цæут æрмæст ахизæныл.
Cross the street only at crossings.
В салате слишком много перца.
Салаты æгæр бирæ цывзы ис.
There is too much pepper in the salad.
У этой птицы красивые яркие перья.
Ацы маргьæн ис рæсугьд æрттиваг систæ.
This bird has beautiful bright feathers.
Сколько стоят эти перчатки?
Ацы æрмкъухтæ цасы аргь сты?
How much do these gloves cost?
Мне очень нравится эта песня.
Мæ зæрдæмæ тынг цæуы ацы зарæг.
I like this song very much.
Дети играют на песке.
Сывæллæттæ хъазынц змисыл.
The children are playing on the sand.
Петух сидит на заборе.
Уасæг бады быруйыл.
The cock is sitting on the fence.
Мы часто поем эту песню.
Мах арæх фæзарæм ацы зарæг.
We often sing this song.
Она улыбалась, но в глазах ее была печаль.
Уый худти йæ мидбылты, фæлæ йæ цæстыты
уыдис æнкъарддзинад.
She was smiling but there was some sorrow in her
eyes.
Это очень печальная история.
Уый у тынг æнкъард таурæгь.
It's a very sad story.
В этой комнате есть печка?
Ацы агьуысты пец ис?
92

печь
пить
stove [stouv]
Is there a stove in this room?
печь
фыцын
bake [beik]
пешком
фистæгæй
on foot [fu:t]
пиджак
пиджак
coat [kout]
пила
хырх
saw [so:]
пилить
хырхæй лыг кæнын
saw [so:]
пирог
гуыл, чъири, гуыдын
pie [pai]
пирожок
гуыл
patty [’рæи]
писатель
фыссæг
writer [raito]
писать
фыссын
write [rait]
письмо
фыстæг
letter f'leto]
пить
нуазын, цымын
drink [dnrjk]
Мальчики пекут картошку на костре.
Лæппутæ фыцынц картæфтæ цæхæры.
The boys are baking potatoes in the fire.
Ты добираешься в школу пешком или на
автобусе?
Скъоламæ фистæгæй цæуыс æви автобусæй?
Do you get to school on foot or by bus?
Надень пиджак, ты можешь простудиться.
Пиджак скæн, суазал уыдзынæ.
Put on your coat, you may catch cold.
Осторожно, пила очень острая.
Арæхсгæ архай, хырх тынг цыргь у.
Be careful, the saw is very sharp.
Олег и Болат пилят бревно.
Олег æмæ Болат хырхæй лыг кæнынц хъæд.
Oleg and Bolat are sawing a log.
Залина печет сладкий пирог.
Зæлинæ кæны адджын гуыдын.
Zalina is making a sweet pie.
Я очень голодный, давай купим пирожков.
Тынг æххормаг дæн, цæй-ма гуылтæ балхæнæм.
I'm very hungry, let's buy some patties.
Писатель рассказал школьникам о своем
творчестве.
Фыссæг скъоладзаутæн радзырдта йе сфæлды-
стады тыххæй.
The writer told the schoolchildren about his works.
Залина пишет на доске.
Зæлинæ фыссы фæйнæгыл.
Zalina is writing on the blackboard.
Зурап пишет письмо своему другу.
Зурап фыссы фыстæг йе ’мбалмæ (хæлармæ).
Zurap is writing a letter to his friend.
Марина и Таймураз пьют чай.
Мæринæ æмæ Таймураз цымынц цай.
Marina and Taimuraz are drinking tea.
93

пища
плохо
пища
хойраг, хæринаг
food [fu:d]
плавать
ленк кæнын
swim [swim]
плакать
кæуын
weep, cry [wi:p][krai]
пламя
арт
flame [fleim]
платок (носовой)
фындзы кæлмæрзæн
handkerchief ['hgerjkatjiif]
платье
къаба
dress [dres]
плащ
пæлæз (плащ)
raincoat ['remkout]
племянник
æфсымæры лæппу (сын брата),
хæрæфырт (сын сестры)
nephew ['nevju:]
племянница
æфсымæры чызг (дочь брата),
хæрæфырт, хойы чызг
(дочь сестры)
niece [ni:s]
плечо
уæхск
shoulder ['Joulcte]
плита
къæй,1 плита, пец
stove [stouv]
плохо
Он предпочитает простую пищу.
Уымæ хуыздæр кæсы хуымæтæг хæринаг.
He prefers plain food.
Я хочу научиться плавать.
Мæн фæнды ленк кæнын сахуыр кæнын.
I want to leam to swim.
Почему он плачет?
Уый цæуыл кæуы?
Why is he weeping (crying)?
Мы увидели вдали пламя костра.
Мах дæрддзæф ауыдтам арты фæйлауæн.
In the distance we saw the flame of a fire.
Он положил носовой платок в карман.
Уый сæвæрдта фындзы кæлмæрзæн йæ дзыппы.
Не put his handkerchief into his pocket.
Тебе очень идет это платье.
Дæуыл тынг фидауы ацы къаба.
This dress looks very nice on you.
Надень плащ, на улице дождь.
Пæлæз (плащ) скæн, уынджы уаргæ кæны.
Put on your raincoat, it's raining out of doors.
Как зовут твоего племянника?
Цы хуыйны де ’фсымæры лæппу (дæ хæрæфырт,
хойы лæппу)?
What is your nephew's name?
Марина моя племянница, дочь моей сестры.
Мæринæ у мæ хæрæфырт, мае хойы чызг.
Marina is my niece, my sister's daughter.
Она удивленно пожала плечами.
Уый дисгæнгæйæ уæхсджытыл схæцыд.
She shrugged her shoulders in surprise.
В углу кухни стоит газовая плита.
Кухнайы къуымы ис газы плита (пец).
There is a gas-stove in the corner of the kitchen.
Я
плохо играю в шахматы.
94

плохой
поведение
æвзæр
badly [ЪæсШ]
плохой
æвзæр
bad [basd]
площадь
фæз, фæзуат
square [skwsa]
плуг
гутон
plough [plau]
плыть
ленк кæнын .
swim [swim]
плясать
кафын
dance [dams]
победа
уæлахиз
victory [Viktsn]
победитель
уæлахиздзау, фæуæлахизуæвæг
winner ['wins]
победить
фæуæлахиз уын
win [win]
поблагодарить
бузныг зæгьын, арфæ ракæнын
thank [Эæпк]
повар
хæринаггæнæг
cook [kuk]
поведение
уаг, ахает, æгьдау
behaviour [bi'heivjs]
Æз шахмæттæй æвзæр хъазын.
I play chess badly.
Сегодня плохая погода.
Абон рæстæг у æвзæр (æвзæр у).
The weather is bad today.
Как пройти на площадь Победы?
Куыд бацæуон Уæлахизы фæзмæ?
How can I walk to the Victory Square?
У наших соседей есть старый плуг.
Нæ сыхæгтæм ис зæронд гутон.
Our neighbours have an old plough.
Посмотрите, как хорошо плывет этот спортсмен.
Акæсут-ма, куыд хорз ленк кæны уыцы
спортсмен.
Look, how well this sportsman is swimming.
Дети хорошо плясали.
Сывæллæттæ хорз кафыдысты.
The children were dancing gracefully.
Кто одержал победу в сражении?
Чи фæуæлахиз ис тохы?
Who won the victory in the battle?
Победителям соревнования вручали призы.
Уæлахиздзаутæн лæвæрдтой хорзæхтæ.
The winners of the competition were given prizes.
Команда нашей школы победила в соревновании.
Не скъолайы командæ ерысты фæуæлахиз ис.
Our school team has won the competition.
Он поблагодарил Казбека за помощь.
Уыдон арфæ ракодтой Хъазыбегæн йе ’ххуысы
тыххæй.
They thanked Kazbek for his help.
£e старшая сестра работает поваром.
Иæ хистæр хо кусы хæринаггæнæгæй.
Her elder sister works as a cook.
Вы довольны его поведением?
Уый æгьдау уæ зæрдæмæ цæуы?
Are you pleased with his behaviour?
95

поверить
подарок
поверить
баууæндын
believe [bi'liiv]
повесить
æрцауындзын
hang [пæп]
повидло
повидлæ
jam [ёзæт]
повозка
уæрдон
vehicle [Vi'.kl]
повторить
сфæлхат кæнын, рафæлхатын
repeat [ri'piit]
погаснуть
ахуыссын, бамынæг уын
go out [gou'aut]
погода
боныхьæд
weather ['we59]
погреб
æвæрæн, ныккæнд
cellar ['seta]
под
бын
under [’лпсЬ]
подарить
балæвар кæнын
give, give a present [giv]
подарок
96
Поверьте мне, я говорю правду.
Баууæндут мыл, æз рæстдзинад дзурын.
Believe me, I'm telling the truth.
Мальчик вытер руки и повесил полотенце на
крючок.
Лæппу йæ къухтæ ныссæрфта æмæ хисæрфæн
зæгæлыл сауыгъта.
The boy dried his hands and hung the towel on
the peg.
Марина очень любит яблочное повидло.
Мæринæ бирæ уарзы фæткъуыйы повидлæ.
Marina is fond of apple jam.
Повозка остановилась возле дома.
Уæрдон æрлæууыдис хæдзары цур.
The vehicle stopped near the house.
Вы должны повторить этот урок.
Сымах хъуамæ ацы урок сфæлхат кæнат.
You must repeat this lesson.
Когда свет в комнате погас, ребенок заснул.
Уаты рухс куы ахуыссыд, уæд сывæллон бафы-
нæй ис.
When the light in the room went out the child fell
asleep.
После обеда погода изменилась.
Фæссихор боныхъæд аивта.
In the afternoon the weather changed.
Принеси, пожалуйста, варенье из погреба.
Дæ хорзæхæй, ныккæндæй вареннæ схæсс.
Bring some jam from the cellar, please.
- Где котенок? - Он под столом.
- Гæдыйы лæппын кæм ис? - Стъолы бын ис.
- Where is the kitten? - It's under the table.
Старшая сестра подарила мне куклу в день
рождения.
Мæ хистæр хо мын мæ райгуырæн бонмæ кукла
балæвар кодта.
My elder sister gave me a doll for my birthday.
Хорошая книга - это лучший подарок.

подбородок
подушка
лæвар
gift [gift], present ['present]
подбородок
роцъо
chin [tjin]
подвал
ныккæнд, пъадвал
cellar fseb]
подвиг
сгуыхт, сгуыхтдзинад
exploit [iks'ploit]
подметать
мæрзын
sweep [swi:p]
подоконник
рудзынджы тарваз,
фæрссагтæрхæг
window-sill ['windousil]
подруга
чызг-æмбал, æмгар, хæлар
girl-friend ['gsilfrsnd]
подснежник
малусæг
snow-drop ['snoudrop]
подсолнух
æхсынæн
sunflower ['sAnflaua]
подумать
ахъуыды кæнын
think [Girjk]
подушка
баз
pillow ['pilou]
Хорз чиныг у хуыздæр лæвар.
A good book is the best present.
Ребенок упал и поцарапал подбородок.
Сывæллон ахауд æмæ йæ роцъо фæцьæррæмыхст.
The child fell down and scratched his chin.
В вашем доме есть подвал?
Уæ хæдзары ныккæнд, пъадвал ис?
Is there a cellar in your house?
Какой подвиг совершил Петр Барбашов?
Цы сгуыхтдзинад равдыста Петр Барбашов?
What kind of exploit did Peter Barbashov
perform?
Девочка подметает пол.
Чызг мæрзы пъол.
The girl is sweeping the floor.
На подоконнике стоят цветы.
Фæрссаджы (рудзынджы тарвазыл) ис дидин-
джытæ.
There are flowerpots on the window-sill.
Вчера мы с подругой ходили в кино.
Me ’мбалимæ знон уыдыстæм кинойы.
My girl-friend and I went to the cinema
yesterday.
На столе стоит букет подснежников.
Стьолыл лæууы малусæгты букет.
There is a bunch of snow-drops on the table.
Давайте посадим в огороде несколько
подсолнухов.
Цæй æмæ цæхæрадоны ныссадзæм цалдæр æх-
сынæны.
Let's plant a few sunflowers in the kitchen-garden.
Я должен немного подумать.
Æз хъуамæ иугыццыл ахъуыды кæнон.
I must think a little.
Принеси еще одну подушку, пожалуйста.
Дæ хорзæхæй, иу баз ма рахæсс.
Bring one more pillow, please.
Заказ №
97

подчеркнуть
поздно
подчеркнуть
хахх акæнын
underline [лпсЬЧагп]
поезд
поезд
train [trem]
поездка
балц
journey [d3o:ni]
поехать
ацæуын
go [до]
пожалуйста
табуафси, дæ (уæ) хорзæхæй
please [pli:z]
пожар
сыгьд
fire ['fais]
пожарный
сыгьдхуыссынгæнæг
fireman ['faismsn]
позади
фæстæ, фæстейæ, фæсте
behind [bi'hamd]
позвать
фæдзурын, бадзурын
call [ko:l]
позвонить (по телефону)
телефонæй адзурын
ring up [nrj]
поздно
æрæгмæ, æнафон
Подчеркните в предложении все
существительные.
Хъуыдыйады бахахх кæнуг æппæт номдартæ дæр.
Underline all the nouns in the sentence.
Когда отходит ваш поезд?
Уæ поезд кæд цæуы?
When is your train leaving?
Ребята получат большое удовольствие от этой
поездки.
Сьшæллаеттæн тынг æхсызгон уыдзæн уыцы балц.
The children will enjoy this journey very much.
Руслан поедет в Москву поступать в университет.
Руслан цæудзæн Мæскуымæ университетмæ
бацæуыны тыххæй.
Ruslan will go to Moscow to enter the University.
Говори громче, пожалуйста.
Хъæрдæрæй дзур, дæ хорзæхæй.
Speak louder, please.
Когда начался пожар, дома никого не было.
Хæдзар куы ссыгьд, уæд дзы ничи уыд.
Nobody was at home when the fire broke out.
Пожарные быстро потушили огонь.
Сыгъдхуыссынгæнджытæ тагьд ахуыссын код-
той арт.
The firemen put the fire out very quickly.
Собака медленно бежала позади ребят.
Куыдз сабыргай тахт сывæллæтты фæстæ.
The dog was running slowly behind the children.
Где Хетаг? Позовите его, пожалуйста.
Хетæг кæм ис? Фæдзурут æм, уæ хорзæхæй.
Where is Khetag? Call him, please.
Позвоните мне, пожалуйста, в пять часов.
Табуафси, фондз сахатыл-иу мæм æрбадзурут
телефонæй.
Ring me up at five, please.
Олег приходит домой поздно вечером.
Олег изæрæй хæдзармæ æрбацæуы æрæгмæ (æна-
фоны).
98

поздороваться
поле
late [leit]
поздороваться
салам раттын
greet [gri:t]
познакомиться
базонгæ уын
meet [mi:t]
поймать
æрцахсын
catch [kaetj]
пойти
ацæуын
go [gou]
показать
равдисын, бацамонын
show [jou]
покрывать
æмбæрзын
cover [клуэ]
покупатель
æлхæнæг
buyer [’Ьаю]
покупать
æлхæнын
buy [bai]
пол
пъол
floor [flo:]
поле
быдыр
field [fild]
Oleg comes home late in the evening.
Когда учитель вошел, мы встали и
поздоровались.
Ахуыргæнæг куы ’рбацыд, уæд мах сыстадыс-
тæм æмæ йын салам радтам.
When the teacher came in we rose and greeted
him.
Я хочу, чтобы вы познакомились с моим
другом.
Мæн фæнды, цæмæй сымах базонгæ уат мæ
хæларимæ.
I want you to meet my friend.
Болат бросил мне мяч, но я не поймал его.
Болат маем порти æрбаппæрста, фæлæ йæ æз не
’рцахстон.
Bolat threw the ball to me but I didn't catch it.
Вы пойдете на рыбалку с нами?
Сымах немæ цæут кæсаг ахсынмæ?
Will you go fishing with us?
Покажите мне, пожалуйста, эту книгу.
Уæ хорзæхæй, уыцы чиныг мæм равдисут.
Show me this book, please.
Зимой снег покрывает всю землю.
Зымæджы мит зæхх иууылдæр бамбæрзы.
The snow covers the whole ground in winter.
Магазин был полон покупателей.
Дукани йедзаг уыд æлхæнджытæй
The shop was full of buyers.
Он никогда не покупает слишком дорогих вещей.
Уый никуы фелхæны тынг зынаргь дзаумæттæ.
Не never buys too expensive things.
Наташа подметает пол.
Наташæ пъол мæрзы.
Natasha is sweeping the floor.
Ребята работают в поле.
Сывæллæттæ кусынц бы дыры.
The children are working in the field.
99

полезный
пользоваться
полезный
пайдайаг, пайда, пайдаджын
useful ['juisful]
поливать
дон калын, пырх кæнын
water ['woito]
полка
уæлвæйнæг, тæрхæг
shelf [jelf]
полночь
æмбисæхсæв
midnight ['midnait]
полный
дзаг, йедзаг
full [ful]
половина
æрдæг, æмбис
half [hoif]
положить
æрæвæрын
put [put]
полотенце
хисæрфæн
towel ['taual]
получить
райсын
receive [n'si:v]
полчаса
сахаты ’рдæг, æрдæгсахат
half an hour ['haifsn'aua]
польза
пайда
use [ju:s]
пользоваться
Эта книга очень полезная, ты должен ее прочитать.
Ацы чиныг у тынг пайда, ды йæ хьуамæ бакæсай.
This book is very useful, you must read it.
Девочка поливает цветы.
Чызг дон калы дидинджытыл.
The girl is watering the flowers.
Поставь эту книгу на верхнюю полку.
Ацы чиныг уæллаг тæрхæгыл сæвæр.
Put the book on the top shelf, please.
Уже полночь, а их все еще нет.
Æмбисæхсæв у, фæлæ уыдон нæма сты.
It's midnight already, and they are still out.
Марина несет корзинку, полную грибов.
Мæринæ хæссы зокъотæй дзаг къалати (чыргь-
æд).
Marina is carrying basket full of mushrooms.
Я прочел только половину книги.
Æз бакастæн æрмæст чиныджы æмбис.
I've read only half of the book.
Хасан закрыл книгу и положил ее в портфель.
Хасан чиныг сæхгæдта æмæ йæ сæвæрдта ггьар-
тфелы.
Khasan closed the book and put it into his bag.
Вытри руки этим полотенцем.
Дæ къухтæ ацы хисæрфæнæй ныссæрф.
Dry your hands on this towel.
Ты получил мое письмо?
Мæ фыстæг рай стай?
Have you already received my letter?
Я буду готов через полчаса.
Æз уыдзынæн цæттæ сахаты ’рдæджы фæстæ
(æрдæгсахаты фæстæ).
I'll be ready in half an hour.
От этого фильма мало пользы.
Ацы киноныв ницы пайда у.
This film is of little use.
Ты умеешь пользоваться этим инструментом?
100

помидор
посеять
паида кæнын
use [ju:z]
помидор
гтьамидор
tomato [ts'mcKtou]
помнить
зæрдыл дарын, хъуыды кæнын
remember [ri'membs]
помочь
баххуыс кæнын
help [help]
помощь
æххуыс
help [help]
помыть
цæхсын
wash [wof]
понедельник
къуырисæр
Monday [Wndi]
понимать
æмбарын
understand [jAndVstaend]
поросёнок
хъыбыл
pig [pig]
портфель
пъартфел
bag [Ьæд]
посадить
ныссадзын
plant [piamt]
посеять
байтауын
sow [sou]
Ды ацы кусæнгарзæй пайда кæнын зоныс?
Do you know how to use this tool?
Вы выращиваете помидоры у себя в огороде?
Уæ цæхæрадоны пъамидортæ садзут?
Do you grow tomatoes in your kitchen-garden?
Я помню это стихотворение наизусть.
Æз хъуыды кæнын уыцы æмдзæвгæ.
I remember this poem by heart.
Вы не могли бы помочь мне?
Нæ мын баххуыс кæндзынæ?
Could you help me?
Ты должен поблагодарить его за помощь.
Ды йын хъуамæ арфæ ракæнай йæ æххуысы
тыххæй.
You must thank him for his help.
Помой руки.
Дæ къухтæ цæхс.
Wash your hands.
Я буду дежурить в понедельник.
Æз уыдзынæн радгæс къуырисæры.
I shall be on duty on Monday.
Вы понимаете по-осетински?
Сымах иронау æмбарут?
Do you understand Ossetian?
Детям очень нравится рассказ «Три поросенка».
Сывæллæтты зæрдæмæ тынг цæуы радзырд
«Æртæ хъыбылы».
Children are fond of the story «Three Litde Pigs».
Сергей взял портфель и пошел в школу.
Сергей йæ пъартфел райста æмæ ацыд скъоламæ.
Sergey took his bag and went to school.
Мы посадили это дерево в прошлом году.
Мах ныссагътам ацы бæлас фарон.
We planted this tree last year.
Они посеяли пшеницу на прошлой неделе.
Уыдон байтыдтой мæнæу ивгьуыд къуырийы.
They sowed wheat last week.
101

поскользнуться
построить
поскользнуться
фæбырын
slip [slip]
после
стаей, фæстæ
after ['а:иэ]
последний
фæстаг
last [la:st]
послезавтра
иннæ бон
the day after tomorrow
пословица
æмбисонд
proverb ['ргэуэ:Ь]
послушать
байхьусын
listen [lisn]
посмотреть
бакæсын, акæсын, æрбакæсын
look [luk]
поссориться
фæхыл уын
quarrel ['kworal]
поставить
æрæвæрын, сæвæрын
put [put]
постель
уат, хуыссæнуат
bed [bed]
построить
аразын, саразын
Я поскользнулся, но не упал.
Æз фæбырыдтæн, фæлæ нæ ахаудтæн.
I slipped but didn't fall down.
После ужина вся семья собралась в зале.
Æхсæвæры фæстæ бинонтæ иууылдæр сæмбырд
сты залы.
After supper the whole family gathered in the
sitting-room.
Таймураз вошел в класс последним.
Таймураз къласмæ бацыд æппæты фæстаг.
Taimuraz was the last to enter the classroom.
Послезавтра мы идем в театр.
Иннæбон мах цæуæм театрмæ.
We are going to the theatre the day after
tomorrow.
Вы знаете эту пословицу?
Сымах зонут ацы æмбисонд?
Do you know this proverb?
Давайте послушаем музыку.
Цæй æмæ музыкæмæ байхъусæм.
Let's listen to the music.
Посмотрите! Какая красивая картина!
Бакæсут-ма! Цы рæсугьд ныв у!
Look! What a beautiful picture!
Из-за чего вы вчера поссорились?
Сымах знон цæуыл фæхыл стут?
What did you quarrel about yesterday?
Сима поставила вазу на стол.
Симæ сæвæрдта вазæ стьолыл.
Sima put the vase on the table.
Когда мы пришли, ребенок был в постели.
Мах куы ’рбацыдыстæм, уæд сывæллон уыд
хуыссæнуаты.
The child was in bed when we came.
Недалеко отсюда собираются построить новую
школу.
Ардæм æввахс аразынмæ хъавынц ног скъола.
102

постучать
поцеловать
build [bild]
постучать
бахойын
knock [nokj
посуда
мигæнæн(тæ)
dishes ['dijizj
потерять
фесафын
lose [lu:z]
потолок
Цар
ceiling ['sklirj]
потом
уый фæстæ
afterwards ['aiftswsdz]
потому
уый тыххæй
that's why [..]
похвалить
раппæлын
praise [preiz]
поход
балц
walking tour [tus]
похожий
^нгас, хуызæн
like [laik]
поцеловать
^пъа кæнын
kiss [kis]
They are going to build a new school not far from
here.
Давай постучим в окно.
Цæй рудзынг бахойæм.
Let's knock on the window.
Поставь посуду на стол.
Мигæнæнтæ стьолыл сæвæр.
Pit the dishes on the table.
Мальчики потеряли мяч и нигде не могут найти
его.
Лæппутæ сæ порти фесæфтой æмæ йæ сæ бон
ссарын нал уыд.
The boys have lost their ball and can't find it.
На потолке висит люстра.
Царыл ауыгьд ис люстрæ.
The lustre hangs from the ceiling.
Давай поговорим об этом потом.
Цæй, ууыл уый фæстæ аныхас кæндзыстæм.
Let's speak about it afterwards.
Было очень поздно, и потому я не позвонил вам.
Уыдис тынг æнафон, æмæ уæм уый тыххæй нæ
фæдзырдтон (бадзырдтон) телефонæй.
It was too late and that's why I didn't ring you up.
Марина вчера получила пятерку, и учитель
похвалил ее.
Мæринæ знон райста фондз, æмæ дзы ахуыргæ-
нæг раппæлыдис.
Marina got a fine yesterday and the teacher praised
her.
На следующей неделе мы пойдем в поход.
Иннæ къуырийы мах цæуæм балцы.
We shall go on a walking tour next week.
Ацамаз похож на своего старшего брата.
Ацæмæз у йæ хистæр æфсымæры хуызæн.
Atsamaz is like his elder brother.
Маленькая Заира поцеловала маму.
Гыццыл Зæирæ апъа кодта йæ мадæн.
Little Zaira kissed her mother.
103

почему
правда
почему
цæмæн, цæй тыххæй
why [wai]
починить
бацалцæг кæнын
repair [преэ]
почка
къуыбар
bud [bAd]
почта
пост
post-office ['poustofis]
почтальон
постхæссæг
postman ['poustmsn]
почти
зæгьæн ис, æввахс
almost ['oilmoust]
поэтому
уымæ гæсгæ, уый тыххæй
therefore ['desfo:]
появиться
фæзынын
appear [э’рю]
пояс
н
elt [belt]
правда
æцæг, æцæгдзинад
truth [tru:9]
Почему ты опоздал?
Цæмæн байрæджы кодтай?
Why are you late?
Я должен починить свои часы.
Æз хъуамæ мæ сахат бацалцæг кæнон.
I must repair my watch.
Весной на деревьях набухают почки.
Уалдзæджы бæлæстæ къуыбар рафтауынц.
In spring the trees are in full bud.
Мы живем недалеко от почты.
Мах цæрæм постмæ æввахс.
We live not far from the post-office.
Почтальон приносит нам домой письма, газеты,
журналы.
Постхæссæг нын æрбахæссы фыстæджытæ, га-
зеттæ, журналтæ.
The postman brings our letters, newspapers and
magazines to our house.
Руслан почти такого же роста, как его старший
брат.
Зæгъæн ис, Руслан у йæ хистæр æфсымæры
хуызæн бæрзонд.
Ruslan is almost as tall as his elder brother.
Был сильный дождь, и поэтому мы остались
дома.
Тынг уарыд, уымæ гæсгæ мах хæдзары базза-
дыстæм.
It was raining cats and dogs, therefore we stayed
at home.
Скоро на небе появятся звезды.
Тагьд арвыл фæзындзысты стьалытæ.
Soon the stars will appear in the sky.
Марина носит этот белый пояс с черным платьем.
Мæринæ ацы урс рон дары сау къабаимæ.
Marina wears this white belt with her black dress.
Этот человек всегда говорит правду.
Ацы адæймаг æдзухдæр дзуры æцæгдзинад.
This man always tells the truth.
104

правдивый
привычка
правдивый
æцæг, раст
truthful [Weful]
правило
уаг, уагæвæрд
rule [ru:l]
правильный
раст
right [rait]
правый
рахиз
right [rait]
праздник
бæрæгбон
holiday ['hobdi]
праздничный
бæрæгбоны
holiday ['hobdi]
предлог
разæвæрд
preposition [prepo'zijn]
предложение
хъуыдыйад
sentence ['sentons]
предмет
дзаума
thing [0irj]
прекрасный
раесугъд, айв
beautiful ['bjuitiful]
привет
салам, арфæ
regards [ri'ga:dz]
привычка
Верьте ему, он правдивый мальчик.
Æууæндут ыл, уый у раст лæппу.
Believe him, he is a truthful boy.
Я не знаю правил этой игры.
Æз ацы хъазты уагæвæрдтæ нæ зонын.
I don't know the rules of this game.
Кто знает правильный ответ?
Чи зоны раст дзуапп?
Who knows the right answer?
Болат держит ручку в правой руке.
Болат ручкæйыл хæцы рахиз къухæй.
Bolat is holding the pen in his right hand.
Новый год - мой любимый праздник.
Ног азу мæ уарзондæр бæрæгбон.
The New Year is my favourite holiday.
Вся семья собралась в комнате на
праздничный ужин.
Бинонтæ иууылдæр сæмбырд сты уаты бæрæг-
боны æхсæвæрмæ.
The whole family gathered in the room for holiday
supper.
Приведите примеры предлогов.
Разæвæрдтæн дæнцæгтæ æрхæссут.
Give some examples of prepositions.
Придумайте предложение с этим словом.
Æрхъуыды кæнут ацы дзырдимæ хъуыдыйад.
Think of a sentence with this word.
Как называется этот предмет?
Куыд хуыйны ацы дзаума?
What is this thing called?
Какие прекрасные розы!
Цæй рæсугъд сты ai
what beautiful roses
Цæй рæсугьд сты ацы розæтæ!
Передай привет Фатиме.
Салам ратт Фатимæйæн.
Give my regards to Fatima.
Курение — плохая привычка.
105

приготовить
проверить
ахуыр
habit ['haebit]
приготовить
сцæттæ кæнын
prepare [рпреэ]
прийти
æрцæуын
come [клт]
прилагательное
миногой
adjective ['aeri^sktiv]
примерить
абарын
try on [trai]
принести
æрхæссын, æрбахæссын
bring [bnrj]
природа
æрдз
nature ['neitjb]
причина
axxoc, аххосаг, æфсон
cause ['ko:z]
приятель
лымæн, хæлар, æрдхорд
friend [frend]
приятный
æхсызгон, зæрдæмæдзæугæ
pleasant ['plezsnt]
про
тыххæй
about [s'baut]
проверить
рабæлвырд кæнын, сбæлвырд
кæнын
Тамако дымын у æвзæр ахуыр.
Smoking is a bad habit.
Ты мне поможешь приготовить завтрак?
Ды мын баххуыс кæндзынæ аходæн сцæттæ кæ-
нынмæ?
Will you help me to prepare breakfast?
Постарайтесь прийти пораньше.
Бацархайут раздæр æрбацæуыныл.
Try to come earlier.
Слово «красный» - это прилагательное.
Дзырд «сырх».у миногой.
The word «red» is an adjective.
Можно примерить это платье?
Æмбæлы ацы къаба абарын?
May I try this dress on?
Принеси, пожалуйста, еще один стул.
Дæ хорзæхæй, иу бандой ма æрбахæсс.
Bring me one more chair, please.
Мы должны любить природу.
Мах хъуамæ уарзæм æрдз.
We must be lovers of nature.
Какова причина несчастного случая?
Цæй аххосæй æрцыд æнамонд цау?
What's the cause of the accident?
Как зовут вашего приятеля?
Дæ хæлары ном куыд у? (Куыд хуыйны уæ
хæлар?)
What's your friend's name?
У Марины приятный голос.
Мæринæйæн ис зæрдæмæдзæугæ хъæлæс.
Marina has a pleasant voice.
Алан говорил мне про эту книгу.
Алан мын дзырдта ацы чиныджы тыххæй.
Alan has spoken to me about this book.
Давайте проверим эти ответы.
Цæй æмæ сбæлвырд кæнæм ацы дзуаппытæ.
106

проветрить
прохладный
check [tjek]
Let's check these answers.
проветрить
уæлдæф сыгьдæг кæнын
air [еэ]
просить
курын
ask [a:sk]
проспект
проспект
avenue ['aevsnju:]
простить
ныббарын, бахатыр кæнын
forgive [fs'grv]
простой
хуымæтæг, хуымæтæджы
simple [simpl]
простудиться
уазал бацæуын, уазал суæвын
catch cold ['kaetj'kould]
простыня
прасгана
sheet [Ji:t]
просыпаться
хъал кæнын
wake (up) [weik]
просьба
курдиат
request [ri'kwest]
против
ныхмæ
against [s'gemst]
прохладный
сатæг, уазалгомау
cool [ku:l]
Открой окно и проветри комнату.
Рудзынг бакæн æмæ агьуысты уæлдæф асыгъ-
дæг кæн.
Open the window and air the room.
Ты просил его прийти?
Ды дзы куырдтай æрбацæуын?
Did you ask nim to come?
Как доехать до проспекта Мира?
Куыд бацæуæн ис Сабырдзинады проспектмæ?
How can I get to the Peace Avenue?
Простите меня, я во всем виноват.
Ныббар мын, æз дæн æппæтæйдæр аххосджын.
Forgive me, it's my fault.
Этот вопрос совсем простой.
Ацы фарста у бынтон хуьшæтæг.
This question is quite simple.
Надень пальто, а то простудишься.
Палто скæн, кæннод суазал уыдзынæ.
Put on your coat so that you won't catch cold.
Зарина стелет на кровать чистую простыню.
Зæринæ хуыссæныл тауы сыгьдæг прастина.
Zarina is putting a clean sheet on the bed.
Во сколько ты обычно просыпаешься?
Цал сахатыл райхъал вæййыс фылдæр хатт?
At what time do you usually wake up?
Я помню вашу просьбу.
Мæ зæрдыл дарын уæ курдиат.
I remember your request.
Мы против войны.
Мах стæм хæсты ныхмæ.
We are against war!
День был прохладный, и мы не загорали.
Бон уыдис сатæг, æмæ мах нæ сыгътам нæхи
хурмæ.
The day was cool and we didn't lie in the sun.
107

прочесть
пчела
прочесть
бакæсын
read [ri:d]
прочь
иуварс, иуырдæм
away [a'wei]
пруд
ауæзт, цад
pond [pond]
прыгать
гæпп кæнын
jump №злтр]
прятать
æмбæхсын
hide [haid]
птица
маргь, цъиу
bird [ЬэкЦ
пугать
тæрсын кæнын
frighten [fraitn]
пустой
афтид
empty ['empti]
путешествие
балц
travel [traevl]
путешествовать
балц кæнын, балцы цæуын,
балцы уын
travel [trasvl]
путь
фæндаг
way [wei]
пчела
мыдыбындз
Я прочел эту книгу.
Ацы чиныг æз бакастæн.
I have read this book.
- Уходи прочь! - крикнул он.
- Ауай иуварс! - ныхъхъæр кодта уый.
- Go away! - he shouted.
- В центре парка был красивый пруд.
- Парчы астæу уыд рæсугьд цад.
There was a beautiful pond in the centre of the
park.
Твой щенок прыгает через палку?
Дæ къæбыла лæдзæджы сæрты гæпп кæны?
Does your puppy jump over the stick?
Где он прячет ключи?
Уый кæм æмбæхсы дæгьæлтæ?
Where does he hide the keys?
Орел ~ это хищная птица.
Цæргæс у тугдзых маргъ.
The eagle is a bird of prey.
Этот шум не пугает нас.
Уыцы уынæр мах нæ тæрсын кæны.
This noise doesn't frighten us.
Эта бочка пустая?
Ацы боцкъа афтид у?
Is this barrel empty?
Вам нравится книга «Путешествия Гулливера»?
Уæ зæрдæмæ цæуы чиныг «Гулливеры балц»?
Do you like the book «Gulliver Travels»?
£го родители сейчас путешествуют по Европе.
Иæ ныййарджытæ ныртæккæ балцы сты Евро-
пæйы.
His parents are travelling about the Europe now.
Наш путь был очень долгим и трудным.
Нæ фæндаг уыд тынг дард æмæ зын.
Our way was very long and difficult.
Пчела сидит на цветке.
Мыдыбындз бады дидинæгыл.
108

пшеница
пятьдесят
bee [bi:]
A bee is sitting on a flower.
пшеница
мæнæу
wheat [wi:t]
пылесос
пылесос, рыгцъирæн
vacuum cleaner ['vaekjum'klima]
пыль
рыг
dust [ckst]
На этой земле выращивают только пшеницу.
Ацы зæххыл тауынц æрмæстдæр мæнæу.
They grow only wheat on this land.
Альбина чистит ковер пылесосом.
Альбинæ гауыз сыгьдæг кæны рыгцъирæнæй.
Albina is cleaning the carpet with a vacuum cleaner.
Позади машины поднялось облако пыли.
Машинæйы фæстæ сыстад рыджы мигь.
A cloud of dust rose behind the car.
C7TOT стол такой пыльный!
Ацы стьол ахæм рыгæйдзаг у!
This table is so dusty!
Вам нравится эта пьеса?
Уæ зæрдæмæ цæуы ацы пьесæ?
Do you like the play?
Он спрыгнул с дерева и повредил пятку.
Уый бæласæй æргæпп кодта æмæ йæ зæвæт
ныццавта.
He jumped off the tree and hurt his heel.
Я получил пятерку по русскому языку.
Æз райстон фондз уырыссаг æвзагæй.
I've got five for Russian.
Эльбрусу пятнадцать лет.
Элбрусыл цæуы фынддæс азы.
Elbrus is fifteen.
Я видел его в прошлую пятницу.
Æз æй федтон ивгьуыд майрæмбоны.
I saw him last Friday.
Он вернется через пять дней.
Уый æрбаздæхдзæн фондз боны фæстæ.
Не will be back in five days.
пыльный
рыгæйдзаг, рыг, рыгджын
dusty ['dASti]
пьеса
пьесæ
play [plei]
пятка
зæвæт
heel [hi:l]
пятёрка
фондз
five [faiv]
пятнадцать
фынддæс
fifteen ['fif ti:n]
пятница
майрæмбон
Friday ['fraidi]
пять
фондз
five [faiv]
пятьдесят Моему дяде пятьдесят лет.
фæндзай, дæс æмæ дыууиссæдзыМæ мады (фыды) æфсымæрыл цæуы фæндзай
(дæс æмæ дыууиссæдз) азы.
fifty ['fifti] My uncle is fifty.
109

пятьсот
разговаривать
пятьсот
фондз сæдæ
five hundred ['faiv'hAndrid]
- Сколько это стоит? - Пятьсот рублей.
- Цас у уый аргь? - Фондз сæдæ сомы.
- How much does it cost? - Five hundred roubles.
работа
куыст
work [work]
работать
кусын
work [wa:k]
рабочий
кусæг
worker ['works]
радость
цин, циндзинад
joy [d30i]
радуга
арвырон, арвæрдын
rainbow ['reinbou]
разбитый
саст
broken [Ъгоикэп]
разбить
асæттын
break [breik]
разбудить
райхъал кæнын
wake up [weik]
развлекать
ирхæфсын
amuse [s'mjuiz]
разговаривать
ныхас кæнын
110
Вам нравится ваша новая работа?
Дæ зæрдæмæ цæуы дæ (уæ) ног куыст?
Do you like your new work?
Мама Фатимы работает в школе.
Фатимæйы мад кусы скъолайы.
Fatima's mother works at school.
Отец Марины - рабочий.
Мæринæйы фыд у кусæг.
Marina's father is a worker.
Когда ребенок увидел нас, он запрыгал от
радости.
Сывæллон нæ куы федта, уæд фыр цинæй гæп-
пытæ кодта.
When the child saw us he jumped for joy.
После дождя на небе появилась красивая радуга.
Уарыны фæстæ арвыл фæзынд рæсугьд арвæр-
Дын.
After the rain a beautiful rainbow appeared in the
sky.
Я увидел на полу разбитую чашку.
Æз пъолыл ауыдтон саст къус.
I saw a broken cup on the floor.
Кто разбил окно?
Чи асаста рудзынг?
Who has broken the window?
Разбуди меня, пожалуйста, в семь часов.
Дæ хорзæхæй, 7 сахатыл мæ-иу райхъал кæн.
Wake me up at seven o'clock, please.
Он развлекал детей.
Уый сывæллæтты ирхæфста.
He amused the children.
Зарема разговаривает с подругой по телефону.
Заремæ йе ’мбалимæ ныхас кæны телефонæй.

разговор
раньте
talk [to:k]
разговор
ныхас
talk [to:k]
разделить
адих кæнын, байуарын
divide [divaid]
разница
хъауджы, хицæндзинад
difference ['difrsns]
разорвать
аскъуынын, аскъуыдтæ
кæнын, атонын
tear [tea]
разрезать
алыг кæнын, адих кæнын
cut [kAt]
разрешать
бар дæттын
allow [s'lau]
район
район
district ['distrikt]
рама
фæлгæт, рамæ
frame [freim]
рана
хъæдгом, цæф
wound [wund]
рано
раджы
early ['aili]
раньше
раздæр
Zarema is talking with her girl-friend over the
telephone.
Об этой книге было много разговоров.
Ацы чиныгыл цыдис бирæ ныхæстæ.
There was much talk about this book.
Разделите двенадцать на три.
Дыууадæс æртæйыл байуарут.
Divide twelve by three.
В чем разница между этими двумя рисунками?
Ацы дыууæ нывы ’хсæн цы хицæндзинад ис?
What's the difference between these two drawings?
Он быстро прочел письмо и разорвал его.
Уый тагьд бакаст фыстæг æмæ йæ аскъуыдтæ
кодта.
He read the letter quickly and tore it up.
Мальчик разрезал яблоко.
Лæппу фæткъуы алыг кодта (адих кодта).
The boy cut the apple.
Мама не разрешает нам гулять далеко от дома.
Нæ мад нын бар нæ дæтты хæдзарæй дард тез-
гьо кæнынæн.
Mother doesn't allow us to walk far from our
house.
В нашем городе три района.
Нæ горæты ис æртæ районы.
There three districts in our town.
Нам нужна новая рама для картины.
Мах хъæуы нывæн ног фæлгæт (рамæ).
We need a new picture frame.
У него тяжелая рана.
Уымæн йæ цæф у тæссаг (уæззау).
He has a bad wound.
Ира всегда встает очень рано.
Ирæ æппынæдзух дæр тынг раджы сысты.
Ira always gets up very early.
Завтра мы должны встать раньше всех.
Райсом мах хъуамæ сыстæм сеппæтæй раздæр.
in

расписание
ребёнок
earlier ['э:1ю]
расписание
ранывæзт, расписали
time-table ['taimteibl]
рассвет
бонивайæн, боныцъæх
dawn [do:n],
daybreak ['deibreik]
рассказ
радзырд
story ['ston]
рассказывать
дзурын, таурæгь кæнын
tell [tel]
расстояние
дæрддзæг
distance ['distons]
растаять
стайын, атайын, батайын
thaw [9э:]
растение
зайæгой
plant [plaint]
расти
рæзын, зайын
grow [grou]
расчёска
сæрвасæн
comb [koum]
расчёсывать
фасын
comb, [koum]
ребёнок
Tomorrow we must get up earlier than the others.
Давай посмотрим расписание.
Расписанимæ æркæсæм.
Let's have a look at the time-table.
Они выехали перед рассветом.
Уыдон ацыдысты, бон нæма ’рбацъæх, афтæ.
They left before dawn (daybreak).
Арсен читает рассказ Сека Гадиева «Азау».
Арсен кæсы Гæдиаты Секъайы радзырд «Азау».
Arsen is reading the story «Azay» by Seka Gadiev.
Виктор рассказал нам вчера интересную историю.
Виктор нын знон радзырдта диссаджы тау-
рæгь.
Yesterday Victor told us an interesting story.
Каково расстояние между этими двумя
станциями?
ас дæрддзæг ис уыцы дыууæ станцæйы ’хсæн.
" at's the distance between these two stations?
Снег скоро растает.
Мит тагьд атайдзæн.
Soon the snow will thaw.
Как называется это растение?
Куыд хуыйны ацы зайæгой?
What's the name of this plant?
В нашем саду растут яблони и груши.
Нæ цæхæрадоны (дыргьдоны) зайынц фæткъуы
æмæ кæрдо бæлæстæ.
Apple-trees and pear-trees grow in our garden.
Можно взять твою расческу?
Дæ сæрвасæн дын райсон?
May I take your comb?
Зарема расчесывает волосы.
Заремæ фасы йæ сæрыхъуынтæ.
Zarema is combing her hair.
Она каждое утро отводит ребенка в
музыкальную школу.
112

редиска
ресница
сывæллон, саби
child [tjaild]
редиска
мæймæбулкъ
radish ['raedij]
редко
стæмхатт, гæзæмæ
seldom ['selcbm]
рёзать
лыг кæнын, кæрдын
cut [kAt]
резйнка
фыстхалæн
rubber [’глЬэ]
река
дон, цæугæдон, фурд
river [’пуэ]
ремёнь
н
elt [belt]
ремонтировать
цалцæг кæнын
repair [п’реэ]
рёпа
булкъ
turnip ['toinip]
ресница
цæстыхау
eyelash ['ailaej]
Уый алы райсом дæр акæны сывæллоны музы-
калон скъоламæ.
Every morning she takes her child to the music
school.
Мы посадили в огороде немного редиски.
Цæхæрадоны мах иугыццыл ныссагьтам мæй-
мæбулчъытæ.
We have planted some radish in our kitchen -
garden.
Я редко встречаю его на улице.
Æз ыл уынджы стæмхатт сæмбæлын.
I seldom meet him in the street.
Мама режет хлеб.
Мад лыг кæны дзул.
Mother is cutting the bread.
Герман стирает резинкой карандашные пометки.
Гермæн фыстхалæнæй хафы кърандасæй конд
нысантæ.
Herman is rubbing some pencil warks with the
rubber.
Мальчики и девочки купаются в реке.
Лæппутæ æмæ чызджытæ сæхи найынц цæутæ-
доны.
Boys and girls are bathing in the river.
Мальчик надевает ремень.
Лæппу рон бæтты (йæ астæуыл).
The boy is putting on his belt.
Урузмаг ремонтирует магнитофон.
Уырызмæг цалцæг кæны магнитофон.
Uruzmag is repairing the tape-recorder.
У вас в огороде репа растет?
Уæ цæхæрадоны булкъ зайы?
Have you any turnip in your kitchen-garden?
Мне нравятся ее голубые глаза и длинные
ресницы.
Мæ зæрдæмæ цæуынц йæ цъæх цæстытæ æмæ
йæ сау цæстыхаутæ.
I like her blue eyes and long black eyelashes.
8 Заказ №
113

речь
родитель
речь
æвзаг, ныхас
speech [spi:tf]
решить
сфæнд кæнын, бауынаффæ
кæнын
decide [di'said]
рис
пырындз
rice [rais]
рисовать
ныв кæнын
draw [dro:]
рисунок
ныв
drawing ['dro:irj]
робкий
нæуæндаг, æнæныфсхаст
shy [jai]
ровный
лæгьз
flat [flaet]
рог
сыкъа
horn [ho:n]
родина
райгуырæн бæстæ
native land ['neitiv'laend]
родитель
ныййарæг
parent ['pssrsnt]
Чтобы речь стала богатой и свободной, надо
много работать.
Цæмæй æвзаг (ныхас) уа хъæздыг æмæ сæри-
бар, уый тыххæй хъæуы бирæ кусын.
You must work hard to make your speech rich and
free.
Они решили отложить собрание.
Уыдон сфæнд кодтой (бауынаффæ кодтой) æм-
бырд аргьæвын.
They decided to postpone the meeting.
Рис выращивают в Китае.
Пырындзы куыст кæнынц Китайы.
Rice is cultivated in China.
Девочка рисует яблоко.
Чызг ныв кæны фæткъуы.
The girl is drawing an apple.
Вам нравится этот рисунок?
Дæ зæрдæмæ цæуы ацы ныв?
Do you like this drawing?
Умар ~ очень робкий мальчик.
Умар у тынг нæуæндаг (æнæныфсхаст).
Umar is a very shy boy.
«Поверхность доски должна быть ровная», -
сказал учитель.
«Фæйнæджы уæлцьар хъуамæ уа лæгьз», -загь-
та ахуыргæнæг.
«The surface of the board must be flat», - the
teacher said.
У козы большие рога.
Сæгьæн ис стыр сыкъатæ.
A goat has large horns on its head.
Осетия - наша родина.
Ирыстон у нæ райгуырæн бæстæ.
Ossetia is our native land.
Родители Аслана работают на заводе.
Асланы ныййарджытæ кусынц заводы.
Asian's parents work at a plant.
114

родной
русский
родной (город)
райгуырæн
native ['neitiv]
родственник
хæстæг, æрвад,
relative ['relstiv]
рожь
цъой, сылмæнæу
rye [rai]
роза
розæ, уарди
rose [rouz]
розовый
розæхуыз
pink [pink]
роман
роман
novel ['novel]
роса
æртæх
dew [dju:]
рот
дзых, ком
mouth [mau0]
рукоделие
къухми, ми кæнын
needlework ['niidlwaik]
русский
уырыссаг
Расскажите, пожалуйста, что-нибудь о вашем
родном городе.
Уæ хорзæхæй, исты радзурут уæ райгуырæн
горæты тыххæй.
Will you tell us some words about your native
town?
Сармат и Хазби - родственники.
Сæрмæт æмæ Хазби сты хæстæджытæ (æрва-
дæлтæ).
Sarmat and Khazby are relatives.
Ученики нашей школы помогают взрослым
убирать рожь.
Не скъолайы ахуырдзаутæ хистæртæн цъой баф-
снайынмæ æххуыс кæнынц.
The pupils of our school help the grown-ups to
harvest the rye.
На столе стоит ваза с красными розами.
Стъолыл лæууы вазæ сырх розæтимæ.
There is a vase with red roses on the table.
На Фатиме было новое розовое платье.
Фатимæйыл уыд ног розæхуыз къаба.
Fatima had her new pink dress on.
Харитон читает роман М.Твена.
Харитон кæсы М.Твены роман.
Khariton is reading the novel by M.Twain.
Утром трава была мокрая от росы.
Райсомæй кæрдæг уыди æртæхæй хуылыдз.
In the morning the grass is wet with dew.
Он открыл рот, чтобы сказать что-то, но его
перебили.
Уый йæ дзых байгом кодта цыдæр зæгьыны
тыххæй, фæлæ йын йæ дзырд айстой.
He opened his mouth to say some thing, but was
interrupted.
Фариза очень любит рукоделие.
Фаризæ тынг уарзы къухми кæнын.
Fariza is fond of needlework.
В разных странах изучают русский язык.
Алы бæстæты ахуыр кæнынц уырыссаг æвзаг.
115

ручка
рыжий
Russian ['гл|эп]
ручка
фыссæн, ручкæ
fountain-pen ['fauntinpsn]
рыба
кæсаг
fish дал
рубашка
хæдон
shirt [ja:t]
рубль
сом
rouble [ru:bl]
ругать
хæцын, хыл кæнын,
загьд кæнын
scold [skould]
ружьё
топп
rifle [raifl]
рука
къух
hand [hasnd]
рукав
дыс
sleeve [sli:v]
рукавицы
æрмхудтæ, æрмкъух
mittens [mitnz]
рыбак
кæсагахсæг
fisherman ['frjamsn]
рыжий
бур, бурхил, бурдзалыг
red [red]
116
The study Russian in different countries of the
world.
He пиши карандашом, возьми ручку.
Кърандасæй ма фысс, ручкæ райс.
Don't write with a pencil, take your fountain-pen.
Однажды он поймал очень большую рыбу.
Иухатт уый æрцахста тынг дынджыр кæсаг.
One day he caught a very large fish.
На Саше была белая рубашка.
Сашæйыл уыд урс хæдон.
Sasha had a white shirt on.
Эта игрушка стоит четыре рубля.
Ацы хъазæны аргь у цыппар сомы.
This toy costs four roubles.
За что учитель ругал его?
Цæй тыххæй йæм хæцыд ахуыргæнæг?
What did the teacher scold him for?
Таймураз взял ружье и пошел на охоту.
Таймураз райста топп æмæ ацыд цуаны.
Taimuraz took his rifle and went hunting.
Эврик моет руки.
Эврик йæ къухтæ æхсы.
Evrik is washing his hands.
На нем была рубашка с короткими рукавами.
Ууыл уыдис цыбырдыс хæдон.
Не was wearing a snirt with short sleeves.
Надень рукавицы, сегодня холодно.
Æрмхудтæ скæн, абон уазал у.
Put on your mittens, it's cold today.
Таймураз и его брат - рыбаки.
Таймураз æмæ йе ’фсымæр сты кæсагахсджытæ.
Taimuraz and his brother are fishermen.
Они пошли в лес охотиться на рыжих лис.
Уыдон хъæдмæ ацыдысты бур рувæстыл цуан
кæнынмæ.
They went to the woods to hunt red foxes.

рынок
самолет
рынок
базар
market [ma:kit]
рыть
къахын
dig [dig]
рычать
хъырнын, богь-богь кæнын
roar [ro:]
ряд
рæнхъ, рæгь
row [rou]
Сходи, пожалуйста, на рынок, купи фруктов и
овощей.
Дæ хорзæхæй, базармæ ауай, балхæн дыргьтæ
æмæ халсартæ.
Please go to the market and buy some fruit and
vegetables.
Казбек роет яму, чтобы посадить деревце.
Хъазыбег дзыхъхъ къахы бæлас ныссадзыны
тыххæй.
Kazbek is digging a hole to plant a young tree.
Где-то в лесу рычал медведь.
Кæмдæр хъæды богъ-богъ кодта аре.
A bear was roaring somewhere in the forest.
Залина и Марина сидели в пятнадцатом ряду.
Зæлинæ æмæ Мæринæ бадтысты фынддæсæм
рæнхъыл.
Zalina and Marina were sitting in the fifteenth row.
сад
дыргьдон
garden [ga:dn]
садовник
дыргьдонгæс
gardener [’дсиёпэ]
сажать
садзын
plant [plaint]
салфетка
салфеткæ
napkin [’пæркш]
самолет
хæдтæхæг
В нашем саду много фруктовых деревьев.
Нæ дыргьдоны зайы (ис) бирæ дыргьбæлæстæ.
There are many fruit-trees in our garden.
Ребята часто помогают садовнику ухаживать за
растениями.
Сывæллæттæ дыргъдонгæсæн арæх æххуыс кæ-
нынц дидинджытæм зилынмæ.
The children often help the gardener to look after
the plants.
Урусхан и Агунда сажают цветы.
Уырысхан æмæ Агундæ садзынц дидинджытæ.
Uruskhan and Agunda are planting flowers.
Лида сложила салфетку и положила ее на стол
возле тарелки.
Лидæ салфеткæ бадыдæгьтæ кодта æмæ йæ стьо-
лыл тæбæгьы цур сæвæрдта.
Lida folded her napkin and put it on the table by
her plate.
Над нашим городом часто пролетают самолеты.
Нæ горæты сæрты арæх тæхынц хæдтæхджытæ.
117

plane [plein], aeroplane ['esplein] Planes (aeroplanes) often fly over our town.
санки
дзоныгь
sledge [sled3]
сапог
цырыхъхъ
boot [bu:t]
сарай
capa
shed [Jed]
сахар
сæкæр
sugar ['Jugs]
сахарница
сæкæрдон
sugar-basin ['sugobeisn]
свежий
ног, нæуæг
fresh [frej*]
свёкла
цæхæра
beet [bi:t]
свёрток
тыхтон
package [’рæШз]
свет
рухс
light [lait]
светить
рухс кæнын, æрттивын
shine [Jam]
рухс, раидзаст, ирд
118
Арсену подарили на день рождения санки.
Арсенæн йæ гуырæнбонмæ дзоныгъ балæвар
кодтой.
Arsen got a sledge for his birthday.
На Саше резиновые сапоги.
Сашæйыл ис резинæ цырыхъхъытæ.
Sasha has rubber boots on.
Мой дядя хранит дрова в сарае.
Мæ фыдыфсымæр (мадыфсымæр) сугтæ дары
сарайы.
My uncle keeps wood in the shed.
Казбек любит чай без сахара.
Казбек цай уарзы æнæ сæкæрæй.
Kazbek likes tea without sugar.
На столе стояли три чашки и сахарница.
Стъолыл (лæууыдысты) уыдис æртæ чашкæйы
æмæ сæкæрдон.
There were three cups and a sugar-basin on the
table.
Боюсь, что этот хлеб несвежий.
Тæрсын, ацы дзул ног куы нæ уа, уымæй.
I'm afraid the bread is not fresh.
Девочка режет свеклу.
Чызг лыгтæ кæны цæхæра.
The girl is cutting beets.
Мальчик держит в руках сверток.
Лæппуйы къухы ис тыхтон.
The boy is holding a package in his hands.
Включи, пожалуйста, свет.
Дæ хорзæхæй, рухс ссудз.
Turn on the lignt, please.
В это время солнце светит ярко.
Ацы рæстæг хур тынг (рухс кæны) æрттивы.
At this time the sun shines brightly.
Утро было светлое.
Уыд раидзаст райсом.

свеча
север
light [lait]
The morning was light.
свеча
цырагь
candle [’кæпсИ]
свинья
хуы
pig [pig]
свистеть
æхситт кæнын, къуызитт
кæнын
whistle [wist]
свисток
уасæн, æхситгæнæн
whistle [wisl]
свобода
сæрибар, сæрибардзинад
freedom ['fri:de:m]
свободный
сæрибар, уæгьдибар, æвдæлон
free [fri:]
связать
сбæттын
tie together [Ъ^э’дæбэ]
связка
бает
bunch [bAntJ]
сделать
саразын, скæнын, бакæнын
do [du:]
сдержать (обещание)
сæххæст кæнын
keep [ki:p]
север
цæгат
В комнате было темно, свеча давала мало света.
Агьуысты уыд талынг, цырагь кодта мынæг рухс.
It was dark in the room, the candle gave little light.
He пускай свинью в огород.
Хуыйы цæхæрадонмæ ма уадз.
Don't let the pig go into the kitchen-garden.
Перестань свистеть!
Мауал æхситт кæн!
Stop whistling!
Махар подарил мне этот свисток.
Махар мын балæвар кодта ацы æхситгæнæн.
Makhar gave me this whistle.
Свобода и независимость необходимы для
счастливой жизни всех народов.
Сæрибардзииад æмæ хæдбарад хъæуынц æппæт
адæмты амондджын цардæн.
Freedom and independence are necessary for the
happy life of all peoples.
У тебя есть сегодня свободное время?
Абон дын ис æвдæлон рæстæг?
Have you any free time today?
Мурат аккуратно связал все вещи.
Мурат бæстон сбаста иууыл дзаумæттæ.
Murat tied all the things together carefully.
Мальчик держал в руке связку ключей.
Лæппу йæ къухы дардта дæгьæлты бает.
The boy was holding a bunch of keys in his hand.
Ты сделал уроки?
Дæ урочытæ скодтай?
Have you done your lessons?
Я должен сдержать свое слово.
Æз хъуамæ мæ дзырд сæххæст кæнон.
I must keep my word.
Этот город находится на севере России.
Уыцы горагт ис Уæрæсейæн йæ цæгаты.
119

северный
семьсот
north [no:0]
северный
цæгат, цæгатаг
north [пэ:0], northern [по:бэп]
сегодня
абон
today [ta'dei]
седло
саргь
saddle ['saedl]
седой
урсхил, урссæр, урс
grey [grei]
седьмой
æвдæм
seventh ['sevsnG]
сейчас
ацы сахат, ныртæккæ
now [паи]
село
хьæу
village [Vilid3]
семнадцать
æвддæс
seventeen ['seven'tim]
семь
авд
seven [sevn]
семьдесят
æвдай, дæс æмæ æртиссæдзы
seventy ['sevnti]
This town is in the north of Russia.
Брат Махара три года жил и работал на
Северном полюсе.
Махары æфсымæр æртæ азы цард æмæ куыста
Цæгат полюсы.
Mahar's brother lived and worked in the North
Pole for three years.
Сегодня пятница.
Абон у майрæмбон.
Today it is Friday.
Сослан принес новое седло для своего коня.
Сослан æрбахаста йæ бæхæн ног саргь.
Soslan brought a new saddle for his horse.
У того человека были седые волосы.
Уыцы адæймагæн йæ сæрыхъуынтæ уыдысгы урс.
That man had grey hair.
Алла и Толик учатся в седьмом классе.
Аллæ æмæ Толик ахуыр кæныныц æвдæм къла-
сы.
Alia and Tolik are in the seventh form.
Моя сестра сейчас в отпуске.
Мæ хо ныртæккæ ис отпусчы.
My sister is on holiday now.
В нашем селе две школы.
Нæ хъæуы ис дыууæ скъолайы.
There are two schools in our village.
В нашем классе семнадцать учеников.
Нæ къласы ис æвддæс ахуыргæнинаджы.
There are seventeen pupils in our class.
Саниат вернется через семь дней.
Сæниат æрбаздæхдзæн авд боны фæстæ.
Saniat will be back in seven days.
Моему дедушке семьдесят лет.
Мæ фыды фыдыл (мады фыдыл) цæуы дæс
æмæ æртиссæдз азы.
My grandfather is seventy years old.
семьсот
В
нашей школе учатся семьсот человек.
120

семья
серьезный
авдсæдæ
seven hundred ['sevn'hAndnd]
семья
бинонтæ
family ['faemili]
сёмя
мыгтаг, тауинаг
seed [si:d]
сено
хос
hay [hei]
сенокос
хосгæрдæн
haymaking ['heimeikirj]
сердитый
тызмæг, мæсты, карз,
мæстыгæр
angry [’æпдп]
сердиться
мæсты кæнын
angry [’æпдп]
сердце
зæрдæ
heart [ha:t]
серебро
æвзист
silver ['silvs]
серебряный
æвзист
silver ['silvo]
серый
цъæх, фæныкхуыз
grey [grei]
серьёзный
бæстон, вазыгджын,
лæмбынæг, ахсджиаг
Не скьолайы ахуыр кæнынц авдсæдæ адæймаджы.
Seven hundred pupils study at our school.
Мурат - самый младший в их семье.
Мурат у бинонтæн сеппæты кæстæр.
Murat is the youngest in their family.
Давай посадим эти семена в нашем огороде.
Цæй æмæ ныссадзæм ацы мыггæгтæ нæ цæхæ-
радоны.
Let's plant these seeds in our kitchen-garden.
Давайте сложим сено в сарай.
Цæй æмæ хос сарайы самайæм.
Let's store the hay in the barn.
После сенокоса мы будем свободны.
Хосгæрдæны фæстæ мах уыдзыстæм сæрибар.
We shall be free after haymaking.
Почему он сегодня такой сердитый?
Абон цæуыл афтæ тынг мæсты у?
Why is he so angry today?
He сердитесь на Хадизу, она не виновата.
Хадизæмæ ма мæсты кæнут, уый аххосджын нæу.
Don't be angry with Hadiza, it's not her fault.
У Давида очень доброе сердце.
Давидæн ис тынг фæлмæн зæрдæ.
David has a very kind heart.
Все эти вещи сделаны из серебра.
Ацы дзаумæттæ иууылдæр сты æвзистæй.
All these things are made of silver.
У Розы серебряное кольцо.
Розæйæн ис æвзист къухдарæн.
Roza has a silver ring.
Тебе нравится этот серый костюм.
Дæ зæрдæмæ цæуы ацы фæныкхуыз костюм?
Do you like this grey suit?
Это очень серьезный вопрос.
Уый у тынг ахсджиаг фарста.
121

сестра
сказка
serious ['sianos]
It's very serious question.
сестра
xo
sister ['sists]
сеять
тауын
sow [sou]
сжечь
басудзын
bum [Ьэ:п]
сзади
фæстейæ
behind [bi'hamd]
сидеть
бадын
sit [sit]
сила
тых, хъару
strength [stren0]
сильный
тыхджын
strong [stron]
синий
цъæх, æрвхуыз
blue [blu:]
сирота
сидзæр
orphan [*o:fn]
сказать
зæгьын
say [sei]
сказка
аргьау
tale [teil]
Марина и Залина - сестры.
Мæринæ æмæ Зæлинæ сты хотæ.
Marina and Zalina are sisters.
Пора сеять пшеницу.
Афон у мæнæу тауынæн.
It' time to sow wheat.
Давай сожжем сухие листья на костре.
Цæй æмæ хус сыфтæ арты басудзæм.
Let's burn the dead leaves in the fire.
Когда мы шли в лес, собака бежала сзади.
Мах хъæдмæ куы цыдыстæм, уæд куыдз фæс-
тейæ тахти.
When we were walking to the forest, our dog was
running behind us.
Тасолтан и Зарина сидят на диване.
Тасолтан æмæ Зæринæ бадынц диваныл.
Tasoltan and Zarina are sitting on the sofa.
У тебя хватит силы забраться на эту гору?
Дæумæ уый бæрц тыхтæ (хъару) ис æмæ уыцы
хохмæ схизай?
Have you enough strength to climb this hill?
Мой брат - человек сильный и мужественный.
Me ’фсымæр у тыхджын æмæ æхсарджын.
My brother is a strong and courageous man.
У Инессы красивые синие глаза.
Инессæйæн ис рæсугьд цъæх цæстытæ.
Inessa has beautiful blue eyes.
Этот мальчик - сирота.
Ацы лæппу сидзæр у.
This boy is an orphan.
«Давайте дружить», - сказала Люда.
«Цæйут æмæ лымæнæй цæрæм», -загьта Людæ.
«Let's be friends,» - Ljuda said.
Вы любите народные сказки?
Сымах адæмон аргъæуттæ уарзут?
Do you like folk tales?
122

скала
сладкий
скала
къæдзæх
rock [rok]
скамейка
даргъ бандой
bench [bentj]
скатерть
фынгæмбæрзæн,
стьолæмбæрзæн
table-cloth ['teiblkb9]
сквозь
æхсæнты
through [0ru:]
сковорода
тебæ
frying-pan ['frairjpaen]
скблько
цас, цал, цæйбæрц
how many (much) ['hau'meni]
скоро
тагьд
soon [su:n]
скот
фос
cattle [kaetl]
слабый
æдых, мæллæг, лæмæгь
weak [wi:k]
слава
кад, ном
glory [gbn]
сладкий
адджын
Самолет летит над скалами.
Хæдтæхæг тæхы къæдзæхты сæрты.
The plane is flying over the rocks.
У дома поставили скамейку.
Хæдзары цур сæвæрдтой даргъ бандой.
They put a bench by the house.
На столе была красивая белая скатерть.
Стьолыл уыд рæсугьд урс стъолæмбæрзæн.
There was a beautiful white table-cloth on the
table.
Мы с трудом протиснулись сквозь толпу.
Мах зынтæй ацыдыстæм адæмы æхсæнты.
We pushed through the crowd with difficulty.
Сковорода стоит на плите.
Тебæ ис плитайыл.
The frying-pan is on the stove.
Сколько книг на этой полке? Сколько сахара
положить тебе в кофе?
Цал чиныджы ис ацы тæрхæгыл? Цас сæкæр
ныккæнын хъæуы къофийыл?
How many books are there on the shelf? How
much sugar shall I put in your coffee?
Мы очень скоро вернемся.
Мах тагъд фездæхдзыстæм.
We shall be back very soon.
Кто ухаживает за скотом на ферме?
Фермæйы фосмæ чи зилы?
Who looks after the cattle?
He надо много ходить, ты еще очень слаб.
Бирæ цæуын нæ хъæуы дæу, нырма тынг лæ-
мæгъ дæ.
Don't walk much, you are still very weak.
Этот героический поступок принес ему славу.
Ацы сгуыхтдзинад ын скодта ном.
This heroic deed brought him glory.
Чай
сладкий?
1
Цай адджын у?
123

слева
сложить
sweet [swi:t]
Is the tea sweet?
слева
галиуырдыгæй, галиу фарс
on the left [left]
след
фæд
trace [treis]
следующий
иннæ
next [nekst]
слеза
цæстысыг
tear [пэ]
слепой
куырм
blind [blamd]
слива
чылауи
plum [plum]
словарь
дзырдуат
dictionary ['dikjbnn]
слово
дзырд
word [ws'.d]
слог
уæнг
syllable ['silobi]
сложить
баиу кæнын, бафтауын
fold [fould]
Он появился слева.
Уый фæзынд галиуæрдыгæй.
Не appeared on our left.
Вдруг они увидели следы человека.
Æвиппайды уыдон ауыдтой адæймаджы фæдтæ.
Suddenly they saw (the) traces of a man.
Когда мы поедем туда в следующий раз?
Иннæ хатт мах уырдæм кæд ацæудзыстæм?
When shall we go there next time?
Девочка вытерла слезы и улыбнулась.
Чызг йæ цæстысыгтæ асæрфта æмæ бахудтис.
The girl wiped her tears and smiled.
Ацамаз помог слепому перейти через дорогу.
Ацæмæз куырмæн баххуыс кодта уынджы ацæ-
уын.
Atsamaz helped the blind man to cross the street.
Вы любите красные сливы?
Сымах уарзут сырх чылауитæ?
Do you like red plums?
Марина переводит стихотворение с помощью
словаря.
Мæринæ æмдзæвгæ тæлмац кæны дзырдуаты
æххуысæй.
Marina is translating the poem with the help of the
dictionary.
Найдите это слово в осетинско-русском словаре.
Ацы дзырд ссарут ирон-уырыссаг дзырдуаты.
Look up this word in your Ossetian-Russian
dictionary.
Сколько слогов в этом слове?
Нал уæнджы ис ацы дзырды?
ow many syllables are there in this word?
Сложи газеты и журналы и отнеси в библиотеку.
Газеттæ æмæ журналтæ баиу кæн æмæ сæ биб-
лиотекæмæ ахæсс.
Fold up the newspapers and magazines and take
them to the library.
124

сломать
смелость
сломать
асæттын
break [breik]
слон
пыл
elephant ['elifsnt]
слуга
æххуырст
servant ['ssivsnt]
служба
службæ, куыст
service ['saivis]
служить
службæ кæнын, кусын
serve [ssiv]
случай
цау, хабар
case [keis]
случайно
æнæнхъæлæджы
by chance [bai'tjains]
случиться
æрцæуын
happen [Ъæрэп]
слушать
хъусын
listen [lisn]
слушаться
хъусын
obey [a'bei]
слышать
фехъусын
hear [his]
смелость
Мурат согнул ветку, но не сломал ее.
Мурат бæласы къалиу æртасын кодта, фæлæ йæ
нæ асаста.
Murat bent the branch, but didn't break it.
Слон - большое и сильное животное.
Пыл у дынджыр æмæ тыхджын цæрæгой.
The elephant is a large and strong animal.
Он работал слугой в богатом доме.
Уый куыста æххуырстæй хъæздыг хæдзары.
Не worked as a servant in a rich house.
Борис готовит себя к военной службе.
Барис йæхи цæттæ кæны æфсæддон службæмæ.
Boris prepares himself for military service.
Мой старший брат сейчас служит в армии.
Мæ хистæр æфсымæр ныртæккæ службæ кæны
æфсады.
My elder brother serves in the army now.
Это был очень печальный случай.
Уый уыдис тынг æнкъард хабар.
It was a very sad case.
Я встретил его случайно.
Æз ыл фембæлдтæн æнæнхъæлæджы.
I met him by chance.
Когда это случилось?
Кæд æрцыд уый?
When did it happen?
Ребята внимательно слушали рассказ.
Сывæллаеттæ лæмбынæг хъуыстой радзырдмæ.
The children were listening attentively to the story.
Дети должны слушаться своих родителей.
Сывæллæттæ хъуамæ хъусой сæ ныййарджы-
тæм.
Children must obey their parents.
Вы
слышали шум в соседней комнате:3
Сымах фехъуыстат уынæр сыхаг уатæй?
Did you hear any noise in the next room?
B.
се восхищались его смелостью.
125

ныфсхаст, уæндондзинад
courage [’клпсЩ
смелый
ныфсхаст, уæндон, хъæбатыр,
æхсарджын
courageous [кэ’гею’зэБ]
ивд, иваг, сменæ
shift [Jift]
смерть
мæлæт, адзал
death [de9]
сметана
хъаймагь, æхсыры сæртæ
sour cream f'saus]
смех
худт, худын
laugh [la:f]
смешной
худæг
funny [’глш]
смеяться
худын
laugh [la:f]
смородина
хъæлæрдзы
currant ['kArant]
смотреть
кæсын i
look [luk]
сначала
фыццаг, раздæр
Иууылдæр дис кодтой йæ уæндондзинадыл
(ныфсыл).
Everybody admired his courage.
Это был смелый поступок.
Уый уыдис ныфсхаст ми.
It was a courageous act.
На следующей неделе мы будем работать в
первую смену.
Иннæ къуырийы мах кусдзыстæм фыццаг сме-
нæйы.
Next week we shall work in the first shift.
А.Матросов погиб смертью героя.
А.Матросов фæмард хъæбатыры мæлæтæй.
A.Matrosov died the death of a hero.
Он очень любит этот салат со сметаной.
Уый тынг уарзы ацы салат æхсыры сæртимæ.
Не is fond of the salad with sour cream.
Вдруг мы услышали чей-то смех.
Æнæнхъæлæджы мах айхъуыстам кæйдæр
худын.
Suddenly we heard somebody's laugh.
Он знает много смешных историй.
Уый зоны бирæ худæг таурæгьтæ.
Не knows a lot of funny stories.
Над чем они смеются?
Уыдон цæуыл худынц?
What are they laughing at?
Зураб и Эврик посадили два куста красной
смородины.
Зураб æмæ Эврик ныссагьтой сырх хъæлæр-
дзыйы дыууæ къутæры.
Zurab and Evrik have planted two red currant.
Смотри! Марина пришла.
Кæс-ма! Мæринæ æрбацыдис.
Look! Marina has already come.
Сначала этот фильм нам не понравился.
Раздæр ацы киноныв нæ зæрдæмæ нæ фæцыдис.
126

снег
собрать
at first [st'fsist]
At first we didn't like the film.
снег
мит
snow [snou]
снеговик
митын дада
snow-man ['snoumasn]
снегурочка
митын чызг
Snow-Maiden ['snoumeidn]
снежинка
миты тьыфыл
snow-flake ['snoufleik]
снежок
миткъуыбар
snowball [snouboil]
снимать
раласын
take off [teik'of]
снова
ногæй, ноджы
again [э’деш]
собака
куыдз
dog [dog]
собираться
æмбырд кæнын
gather [’дæбэ]
собрание
æмбырд, æмбырдгонд
meeting [mi:tirj]
собрать
æрæмбырд кæнын
gather [дæбэ]
Прошлой зимой было много снега.
Фарон зымæджы уыдис бирæ мит.
We had much snow last winter.
Когда потеплело, снеговик растаял.
Куы ’рбатæвд кодта, уæд митын дада атадис.
When it got warn the snow-man melted.
Кто исполнял роль снегурочки?
Чи хъазыд митын чызджы ролы?
Who played the part of Snow-Maiden?
Снежинки медленно падали на землю.
Миты тъыфылтæ сабыргай зæхмæ хаудысты.
Snow-flakes were falling slowly on the ground.
Мальчики играют в снежки.
Лæппутæ хъазынц миткъуыбартæй.
The boys are playing snowballs.
Он снял пальто и повесил его в шкаф.
Уый йæ палто раласта æмæ йæ скъаппы сауыгьта.
Не took off his coat and hung it in the wardrobe.
Чтобы запомнить новые слова, повторяйте их
снова и снова.
Цæмæй ног дзырдтæ зæрдыл бадарай, уый тых-
хæй сæ хъæуы ногæй æмæ ногæй фæлхатын.
To remember the new words repeat them again
and again.
У него очень умная собака.
Уымæ ис тынг зондджын куыдз.
Не has a very clever dog.
По вечерам все собирались в клубе.
Изæры иууылдæр сæмбырд сты клубы.
In the evenings everyone gathered in the club.
Собрание состоится завтра в пять часов.
Æмбырд уыдзæн райсом фондз сахатыл.
The meeting will be held tomorrow at five o'clock.
Таира собрала полную корзинку грибов.
Тæирæ æрæмбырд кодта чыргьæды дзаг зокъотæ.
Taira has gathered a full basket of mushrooms.
127

событие
солома
событие
цау, хабар
event [iVent]
сова
уыг
owl [aul]
совет
уынаффæ
advice [ad'vais]
советовать
уынаффæ кæнын
advise [sd'vaiz]
совсем
бынтон, æппын
quite [kwait]
согласиться
сразы уын
agree [s'gri:]
содержание
мидис
content ['kontsnt]
созреть
срæгьæд уын
ripen [’гагрэп]
сок
дон
juice [d3uis]
солнечный
хур, хуры, хурон
sunny [’блш]
соловей
булæмæргь
nightingale ['naitirjgeil]
солома
Он рассказал о главных событиях года.
Уый дзырдта афæдзы ахсджиагдæр цауты тыххæй.
Не was telling about the major events of the year.
Сова летает только ночью.
Уыг тæхы æрмæстдæр æхсæвы.
The owl flies only at night.
Тереза дала мне хороший совет.
Терезæ мын бакодта хорз уынаффæ.
Tereza gave me some good advice.
Алхаз посоветовал нам прочесть этот роман.
Алхаз нын бауынаффæ кодта уыцы роман ба-
кæсын.
Alhaz advised us to read this novel.
Вы не совсем правы.
Сымах бынтон раст не стут.
You are not quite right.
Я не могу согласиться с тобой, ты не прав.
Mas бон нæу демæ сразы уæвын, ды раст нæ дæ.
I can't agree with you, you are not right.
Ты знаешь содержание этой книги?
Ды уыцы чиныджы мидис зоныс?
Do you know the contents of the book?
Сливы созреют очень скоро.
Чылауитæ тагьд срæгъæд уыдзысты.
The plums will ripen very soon.
Хотите выпить стакан апельсинового сока?
Фæнды уæ апельсины дон баназын?
Will you have a glass of orange juice?
Был жаркий солнечный день, и мы пошли
купаться.
Уыдис тæвд хур бон, æмæ мах ацыдыстæм нæхи
найынмæ.
It was a hot sunny day and we went bathing.
Соловьи сидят на ветке.
Булæмæргътæ бадынц бæласы къалиуыл.
The nightingale are sitting on the branch.
M
ы держим солому в сухом месте.
128

солонка
сосна
хъæмп
straw [stro:]
солонка
цæхдарæн
salt-cellar ['sDilfseta]
соль
цæхх
salt [so:lt]
сонный
фынæй, хуыссæгхъæлдзæг
sleepy ['sh:pi]
сообщить
фехъусын кæнын
let somebody know ['sAmbsdi]
соревнование
ерыс
competition [kompi'tijn]
соревноваться
ерыс кæнын
compete [ksm'piit]
сорок
цыппор, дыууиссæдзы
forty ['fo:ti]
сорока
дзæгьындзæг
magpie ['maegpai]
сосёд
сыхаг
neighbour f'neiba]
соседний
сыхаг
next [nekst]
сосна
Нæ хъæмп (ис) вæййы хус ран.
We keep the straw in the dry place.
Поставь солонку на стол.
Цæхдарæн стьолыл сæвæр.
Put the salt-cellar on the table.
Передайте мне соль, пожалуйста.
Цæхх ма мын радæттут, уæ хорзæхæй.
Will you pass me the salt, please?
Почему у тебя сегодня такой сонный вид?
Цæмæн дын ис абон ахæм хуыссæгхъæлдзæг
цæстæнгас?
Why are you so sleepy today?
Мы должны сообщить ей об этом.
Мах ын хъуамæ фехъусын кæнæм уый тыххæй.
We must let her know about it.
Кто выиграл соревнование по плаванию?
Чи рамбылдта ленк кæнынæй ерысты?
Who won the swimming competition?
Мы соревновались с тремя волейбольными
командами и выиграли первый приз.
Мах ерыс кодтам æртæ волейболон командæи-
мæ æмæ рамбылдтам фыццаг приз.
We competed with three volley-ball teams and
won the first prize.
r^e отцу сорок лет.
Иæ фыдыл цæуы дыууиссæдз азы.
Her father is forty years old.
Перестань трещать, как сорока.
Мауал къæр-къæр кæн дзæгъындзæгау.
Stop chattering like a magpie.
Мы с вами соседи.
Мах сымахимæ сыхæгтæ стæм.
You and I are neighbours.
Таймураз живет в соседней квартире.
Таймураз цæры сыхаг фатеры.
Taimuraz lives in the next flat.
Около нашего дома растут три сосны.
9 Заказ №
129

состоять
спешить
нæзы, нæзы бæлас
pine-tree ['paintri:]
состоять
уын
consist of [ksn'sist]
сотня
сæдæ, сæдæгай
hundred ['hAndrsd]
сохнуть
хус кæнын
dry [drai]
сохранять
бафснайын, бавæрын
keep [ki:p]
спальня
хуыссæн уат
bedroom [bedrum]
спасибо
бузныг
thank you ['Gaerjkju]
спасти
фервæзын кæнын
save ['seiv]
спать
фынæй кæнын, хуыссын
sleep [sli:p]
спелый
рæгьæд, цæттæ
ripe [raip]
сперва
?>ыццаг, разæй
at) first [st'fsist]
спешить
тагьд кæнын
Нæ хæдзары цур рæзынц æртæ нæзы бæласы.
Three pine-trees grow near our house.
Этот роман состоит из двух частей.
Ацы романы ис дыууæ хайы.
The novel consists of two parts.
Сотни людей ежедневно приходят на эту площадь.
Уыцы фæзмæ алы бон дæр æрбацæуы сæдæгай
адæймæгтæ.
Hundreds of people come to this square every day.
Эта краска быстро сохнет.
Ацы ахорæн тагьд хус кæны.
This paint dries quickly.
Сохрани эти тетради до окончания школы.
Ацы тетрæдтæ бафснай скъола фæуынмæ.
Keep these copy-books till you finish your school.
- Где Марина? - Она в спальне.
- Мæринæ кæм ис? - Хуыссæнуаты.
- Where is Marina? - She is in the bedroom.
Спасибо вам за помощь.
Бузныг ye ’ххуысы тыххæй.
Thank you for your help.
Ирбек прыгнул в воду и спас утопающего.
Ирбег донмæ ныггæпп кодта æмæ фервæзын
кодта донласты.
Irbek jumped into the water and saved the
drowning man.
Аминат спит в своей кроватке.
Аминæт фынæй кæны йæ сынтæджы.
Aminat is sleeping in her bed.
Эти яблоки спелые?
Ацы фæткъуытæ рæгъæд сты?
Are the apples ripe?
Сперва подумай, потом говори.
Фыццаг уал ахъуыды кæн, стæй дзур.
First think, then speak.
He спеши, у нас достаточно времени.
Ma тагъд кæн, рæстæг нын ис.
130

спина
спрашивать
hurry [Ълп]
спина
чъылдым, фæсонтæ
back [Ьæк]
списать
сфыссын, рафыссын
copy [kopi]
список
номхыгьд
list [list]
спичка
спичкæ
match [maetj]
спокойный
сабыр, æнцад
quiet [kwaist]
спорить
быцæу кæнын
argue Ogju:]
спортивный
спортивон
sporting (sports) [spo:ts]
справа
рахизырдыгæй, мæ рахизфарс,
дæ рахизфарс
on the right [rait]
способный
зæрдæргьæвд, курдиатджын
clever (at) ['klevo]
справедливый
раст, рæстаг
just [d3Ast]
спрашивать
фæрсын
ask [a:sk]
Don't hurry, we have enough time.
He поворачивайся спиной к товарищу.
Дæ чъылдым ма здах де ’мбалмæ.
Don't turn your back to your friend.
Я бы хотел списать текст этой песни.
Мæн фæнды рафыссын ацы зарæджы текст.
I'd like to copy the text of this song.
Моя фамилия стоит седьмой в списке.
Мæ мыггаг у номхыгъды æвдæм.
My name stands seventh on the list.
На подоконнике лежит коробка спичек.
Рудзынджы тарвазыл ис спичкæты къопп.
There is a box of matches on the window-sill.
Хетаг был очень спокойным ребенком.
Хетæг уыд тынг сабыр сывæллон.
Khetag was a very quiet child.
О чем они спорят?
Уыдон цæуыл быцæу кæнынц?
What are they arguing about?
Когда начнутся спортивные состязания?
Кæд райдайдзысты спортивон ерыстæ?
When will the sports (sporting) competitions begin?
Тамара сидела справа от меня.
Тамарæ бадти мæ рахиз фарс.
Tamara was sitting on my right.
Алан очень способный ученик.
Алан у тынг зæрдæргъæвд (курдиатджын)
ахуыргæнинаг.
Alan is a very clever pupil.
Каждый из нас должен быть справедливым.
Алчидæр нæ хъуамæ уа раст адæймаг.
Each of us must be just.
Я никогда не спрашивал тебя об этом.
Æз дæ уымæй никуы фарстон.
I've never asked you about it.
131

спрятать
старик
спрятать
бамбæхсын
hide [haid]
сразу
æвиппайды, уайтагьд, æваст
at once [stWns]
среда
['wenzdi]
среди
æхсæн, астæу
among [э’тлп]
ссора
хыл, загьд, хъæлæба
quarrel ['kworsl]
ссориться
хыл кæнын, загьд кæнын,
хъаугьа кæнын
quarrel ['kworsl]
ставить
æвæрын
put [put]
стадо
хъом, рæгьау
herd [hdid]
стакан
агуывзæ
glass [gla:s]
сталь
æндон, болат
steel [sti:l]
стараться
тырнын
try [trai]
старик
зæронд (лæг)
Где он спрятал свою одежду?
Уый кæм бамбæхста йæ дзаумæттæ?
Where did he hide his clothes?
Я сразу узнал этого человека.
Æз уайтагъддæр базыдтон уыцы адæймаджы.
I recognised this man at once.
Я встретился с Тамерланом в среду утром.
Æз Тамерланыл фембæлдтæн æртыццæджы.
I met Tamerlan on Wednesday morning.
He беспокойтесь, вы среди друзей.
Ma тыхсут, сымах стут уæ хæлæртты æхсæн.
Don't worry, you are among your friends.
Кто из мальчиков начал эту ссору?
Чи райдыдта лæппутæй уыцы хыл?
Which of the boys started the quarrel?
Из-за чего они вчера ссорились?
Знон уыдон цæуыл загъд кодтой?
What were they quarrelling about yesterday?
Фуза ставит цветы в вазу.
Фузæ æвæры дидинджытæ вазæйы.
Fuza is putting the flowers in the vase.
На лугу пасется стадо коров.
Сæрвæты хизы хъуццыты рæгъау.
The herd of cows are grazing in the meadow.
Хотите стакан молока?
Æхсыры агуывзæ уæ хъæуы?
Will you have a glass of milk?
Этот нож сделан из нержавеющей стали.
Ацы кард арæзт у, згæ чи нæ кæны, ахæм æн-
донæй.
This knife is made of stainless steel.
Я старался закончить работу в срок.
Æз тырныдтон куыст афоныл фæуынмæ.
I tried to finish the work in time.
Жили-были старик со старухой.
Цардысты-уыдысты зæронд лæг æмæ зæронд ус.
132

старинный
стихотворение
old man ['ould'maen]
Once there lived an old man and an old woman.
старинный
рагон, фыццагон, зæронд
ancient f'einjbnt]
старший
хистæр
elder [’еШэ]
старый
зæронд, рагон
old [ould]
стать
суын
become [Ы'клт]
статья
уац, фыстуац, статья
article ['a:tikl]
ствол
зæнг, хъæд (бæласы)
trunk [trArjk]
стебель
зæнг, хьæд (кæрдæджы)
stem [stem]
стекло
авг
glass [gla:s]
стена
къул, сие
wall [wd:1]
стенгазета
къулыгазет
wall-newspaper ['woil'njuisperps]
стирать
æхсын
wash [woj]
стихотворение
æмдзæвгæ
Кто жил в этом старинном замке?
Чи царди ацы рагон мæсыджы?
Who lived in this ancient castle?
Моему старшему брату 17 лет.
Мæ хистæр æфсымæрыл цæуы 17 азы.
My elder brother is seventeen years old.
Это дерево очень старое.
Ацы бæлас у тынг зæронд.
This tree is very old.
Зарема хочет стать врачом.
Заремæйы фæнды дохтыр суæвын.
Zarema wants to become a doctor.
Ты прочитал эту статью?
Ды бакастæ ацы уац?
Have you read the article?
У этого дерева очень толстый ствол.
Ацы бæласæн ис тынг ставд зæнг.
This tree has a very thick trunk.
Мне нравятся розы с длинными стеблями.
Мæ зæрдæмæ цæуынц розæтæ даргь хъæдтимæ.
I like roses with long stems.
Эта ваза сделана из стекла.
Ацы вазæ у авгæй.
This vase is made of glass.
Карта висит на стене.
Картæ ауыгьд у къулыл.
The map hangs on the wall.
Ребята читают стенгазету.
Сывæллæттæ кæсынц къулыгазет.
The children are reading a wall-newspaper.
Марат сам стирает свои рубашки.
Марат йæ хæдæттæ йæхæдæг æхсы.
Marat washes his shirts himself.
Я должен выучить это стихотворение.
Æз хъуамæ ацы æмдзæвгæ сахуыр кæнон.
133

сто
странный
poem [’рошт]
сто
сæдæ
hundred ['hAndrod]
стол
стьол
table [teibl]
столб
телыхъæд, цæджындз
pole [poul]
столица
сæйраг горæт
capital ['kaspital]
столько
уыйас
so many [’теш], much [rriAtJ]
сторож
гæс, хъахъхьæнæг
watchman ['wotjman]
сторожить
хьахъхьæнын
guard [ga:d]
стоять
лæууын
stand [staend]
страна
бæстæ
country [’клппт]
I must learn this poem by heart. *
В соревнованиях приняли участие сто человек.
Ерысты архайдтой сæдæ адæймаджы.
One hundred people took part in the competition.
Девочка сидит за столом и пишет.
Чызг стъолы цур бады æмæ фыссы.
The girl is sitting at her table and writing.
Прямо перед нашим домом стоит телеграфный
столб.
Раст нæ хæдзары цур ис (лæууы) телыхъæд.
There is a telegraph pole just in front of our house.
Владикавказ - столица Северной Осетии.
Дзæуджыхъæу у Цæгат Ирыстоны сæйраг го-
рæт (сахар).
Vladikavkaz is the capital of North Ossetia.
У меня не столько книг, сколько у вас.
Мæнмæ уыйас чингуытæ нæй, сымахмæ цас ис.
I have not so many books as you have.
Этот человек работает сторожем.
Уыцы адæймаг кусы хъахъхъæнæгæй.
This man works as a watchman.
Собака сторожит дом.
Куыдз хъахъхъæны хæдзар.
The dog guards the house.
Игорь стоит у доски и решает задачу.
Игорь фæйнæджы раз лæууы æмæ хынцинаг
кæны.
Igor is standing at the blackboard and solving the
problem.
На Кавказ приезжают туристы из разных стран.
Кавказмæ æрцæуынц туристтæ алы бæстæтæй.
Tourists from different countries come to the Cau-
страница
ФаРс,
page [peid3]
странный
Откройте книгу на тридцатой странице.
Байгом кæнут чиныджы æртынæм фарс.
Open your books at page thirty.
Тот человек показался нам очень странным.
134

страх
суббота
зенахуыр, диссаг
strange ['streind3]
страх
тас
fear [пэ]
стрелка (часов)
фатæг, фат
hand [haend]
строить
аразын
build [bild]
строчка
рæнхъ
line [lam]
стук
гуыпп-гуыпп,
къуырцц-къуырцц, хост
knock [пэк]
стул
бандон
chair [tjes]
ступенька
къæпхæн, къахæвæрæн
step [step]
стучать
хойын, гуыпп-гуыпп кæнын,
къуырцц-къуырцц кæнын
knock [nok]
стыд
худинаг, æфсарм
shame [Jeim]
суббота
сабат
Уыцы адæймаг нæм фæкаст тынг æнахуыр.
That man seemed very strange to us.
Исса Плиев был человеком, не знавшим страха.
Плиты Иссæ уыд ахæм адæймаг, тас чи нæ зыдта.
Issa Pliev was a man who knew no fear.
Стрелки часов показывают четверть пятого.
Сахаты фæттæ æвдисынц фынддæс минуты
фæндзæмæй.
The hands of the clock point to the figures a
quarter past four.
Они собираются строить новый дом.
Уыдонæн сæ зæрды ис ног хæдзар саразын.
They are going to build a new house.
Спишите первую строчку текста.
Рафыссут тексты фыццаг рæнхъ.
Copy the first line of the text.
Вдруг он услышал стук в дверь.
Æвиппайды уый айхъуыста дуары къуырцц-
къуырцц.
Suddenly he heard a knock at the door.
Принесите, пожалуйста, еще один стул.
Дæ хорзæхæй, иу бандон ма æрбахæсс.
Bring one more chair, please.
Он поднялся по ступенькам и остановился
перед дверью.
Уый къæпхæнтыл схызтис æмæ дуары цур æр-
лæууыдис.
Не walked up the steps and stopped before the
door.
Мальчик стучит в дверь.
Лæппу дуар хойы.
The boy is knocking at the door.
Он покраснел от стыда.
Уый æфсæрмæй асырх ис.
Не turned red with shame.
Давайте в субботу поедем на экскурсию.
Цæйут æмæ сабаты экскурсийы ацæуæм.
135

сугроб
сцена
Saturday ['saetsdi]
сугроб
хъæпæн, митобау
snow-drift ['snou'drift]
суд
суд, тæрхон
trial ['traisl]
судьба
хъысмæт, амонд
fate [feit]
сумка
хызын
bag [Ьæд]
судья
тæрхонгæнæг
judge [ёзлёз]
суп
хьæрмхуыпп
soup [su:p]
сухой
хус
dry [drai]
сушить
хус кæнын
dry [drai]
существительное
номдар
noun [naun]
схватить
фæлæбурын, фæхæцын
seize [si:z]
сцена
сценæ
scene [si:n]
Let's go on an excursion on Saturday.
Утром около дома были большие сугробы.
Райсомæй хæдзары цур уыдис стыр хъæпæнтæ.
In the morning there are large snow-drifts near the
house.
Наконец, суд начался.
Кæдæй-уæдæй, тæрхон райдыдта.
At last the trial began.
Его судьба в твоих руках.
Уый хъысмæт ис дæ къухты.
His fate is in your hands.
Лида взяла сумку и пошла в магазин.
Лидæ хызын райста æмæ дуканимæ ацыдис.
Lida took her bag and went to the shop.
Александр Иванович - хороший судья.
Александр Иванович у хорз тæрхонгæнæг.
Alexander Ivanovich is a good judge.
Хазби очень любит суп.
Хазби тынг уарзы хъæрмхуыпп.
Hazby is fond of any soup.
Дул сухой ветер.
Кодта хус дымгæ.
A dry wind was blowing.
Где вы сушите сено?
Хос кæм хус кæнут?
Where do you dry your hay?
Слово «хлеб» - это имя существительное.
Дзырд «дзул» у номдар.
The world «bread» is a noun.
Он схватил меня за рукав, и я остановился.
Уый мын мæ дысыл фæхæцыд, æмæ æз æрлæ-
ууыдтæн.
He seized me by the arm and I stopped.
Мы сидели недалеко от сцены.
Мах бадтыстæм сценæмæ æввахс.
We were sitting not far from the scene.
136

снастливый
таз
счастливый
амондджын
happy ['haepi]
счастье
амонд
luck [1лк]
счёт
хыгьд
bill [bil]
считать
нымайын
count [kaunt]
сын
фырт, лæппу
son [блп]
сыр
цыхт
cheese [tsji:z]
сырой
уымæл, лæхъир
damp [daemp]
сырость
уымæл
dampness [daempnes]
сюда
ардæм
here [his]
Я так счастлив.
Æз дæн тынг амондджын!
I am so happy!
Желаю счастья!
Мæ зæрдæ дын зæгьы амонд!
I wish you good luck.
Мы оплатили этот счет вчера.
Мах знон бафыстам уыцы хыгьд.
We paid the bill yesterday.
Залина считает утят.
Зæлинæ нымайы бабызы лæппынты.
Zalina is counting the ducklings.
Сколько лет вашему сыну?
Уæ лæппуйыл цал азы цæуы?
How old is your son?
Какой сыр вы любите?
Цавæр цыхт уарзыс ды?
What kind of cheese do you like?
Какая сырая погода!
,ы уымæл рæстæг у!
at damp weather!
Сырость вредит здоровью.
Уымæл æнæниздзинадæн зиан у.
Dampness does harm to our health.
Подойди сюда, пожалуйста.
Ардæм-ма рауай, дæ хорзæхæй.
Come here please.
таблица
таблицæ
table [teibl]
табуретка
бандон
stool [stu:l]
таз
Ты выучил таблицу умножения?
Сахуыр кодтай хатгæнæн таблицæ?
Have you learned the multiplication table?
Сослан сделал несколько табуреток.
Сослан цалдæр бандоны скодта.
Soslan made several stools.
Налей в таз горячей воды и постирай свою
рубашку.
137

тайна
твёрдый
тас
basin [beisn]
тайна
сусæгтаг, сусæгдзинад
secret ['sikrit]
тайный
сусæг
secret ['sikrit]
так
афтæ, афтæмæй
so [sou]
такой
ахæм
such [sAtJ]
там
уым
there [5еэ]
танец
кафт
dance [dams]
танцевать
кафын
dance [darns]
тарелка
тæбæгь
plate [pleit]
таять
тайын
melt [melt]
твёрдый
хьаебæр
Тасы тæвд дон ныккæн æмæ дзы дæ хæдон ныхс.
Pour out some hot water in the basin and wash
your shirt.
Верьте ему, он умеет хранить тайну.
Дæ зæрдæ йыл дар, уый зоны сусæгдзинад
хьахьхьæнын.
Believe him, he can keep a secret.
Она никому не рассказывала о своей тайной
мечте.
Уый никæмæн дзырдта йæ сусæг бæллицы тых-
хæй.
She didn't tell anybody about her secret dream.
Вы доберетесь туда за час. Это не так далеко.
Сымах уырдæм бахæццæ уыдзыстут сахатмæ. Уый
афтæ дард нæу.
You will get there in an hour. It's not so far.
Я никогда не видел таких красивых роз.
Æз никуы федтон ахæм рæсугьд розæтæ.
I've never seen such beautiful roses!
В субботу я поеду в село, там живет моя бабушка.
Сабаты æз цæуын хъæумæ, уым цæры мæ мады
(фыды) мад.
1*11 go to the village on Saturday, my grandmother
lives there.
Тебе нравится этот танец?
Дæ зæрдæмæ цæуы ацы кафт?
Do you like this dance?
Ребята танцуют под музыку.
Сывæллæттæ кафынц музыкæмæ.
The children are dancing to music.
Марина ставит тарелки на стол.
Мæринæ æвæры стьолыл тæбæгътæ.
Marina is putting plates on the table.
Весной снег тает.
Уалдзæджы мит тайы.
Snow melts in spring.
Здесь земля очень твердая.
Ам зæхх у тынг хъæбæр.

твой
тепло
hard [ha:d]
твои
дæУ
your [jo:]
театр
театр
theatre ['9i9te]
телега
уæрдон
cart [ka:t]
телёнок
род
calf [ka:f]
тема
темæ
theme [0i:m]
темнеть
талынг кæнын
get dark [da:k]
темнота
талынг
darkness ['daiknss] .
тёмный
тар
dark [da:k]
температура
тæвд, температурæ
temperature ['tempntja]
тень
аууон
shade [jeid]
теперь
ныр
now [паи]
тепло
хьарм
The ground is very hard here.
Можно взять твою книгу?
Бар ис дæ чиныг райсынæн?
May I take your book?
Давайте сегодня вечером пойдем в театр.
Цæй аизæр театрмæ ацæуæм.
Let's go to the tneatre tonight.
Сложите сено в телегу.
Хос уæрдоны самайут.
Put the hay into the cart.
На этой ферме много телят.
Ацы фермæйы ис бирæ родтæ.
There are many calves at the farm.
Какова тема твоего сочинения?
Дæ сочиненийы темæ куыд у?
What's the theme of your composition?
Начинает темнеть.
Талынг кæнын райдыдта.
It's getting dark.
Мы не боимся темноты.
Мах талынгæй нæ тæрсæм.
We are not afraid of darkness.
He надевай это темное платье.
Ацы тар къаба ма скæн.
Don't put on this dark dress.
Я хотел измерить себе температуру.
Мæн фæнды мæ тæвд сбарын.
I'd like to take my temperature.
Давай посидим немного в тени.
Цæй æмæ аууоны иугыццыл абадæм.
Let's sit a little in the shade.
А теперь давайте отдохнем.
Ныр та нæ фæллад суадзæм.
Ana now let's have a rest.
Сегодня довольно тепло на улице.
Абон фаг хъарм у.
139

тёплый
ткань
warm (ly) ['wo:mli]
тёплый
хъарм
warm [wo:m]
терпеливый
быхсаг
patient ['peijsnt]
терпеть
быхсын, фæразын
bear [Ьеэ]
терять
сафын
lose [lu:z]
тетрадь
тетрад
copy-book ['kopibuk]
тетя
мады хо, фыды хо
aunt [a:nt]
тигр
стай, тигр
tiger ['taiga]
тихий
сабыр
quiet [kwaist]
тихо
сабыр, æнцад
quietly ['kwaiatli]
тишина
сабыр, æнæ сым,
сабырдзинад, æдзæм
silence ['saltans]
хъуымац
cloth [кЬ9]
It's rather warm out of doors.
Этот жакет очень теплый.
Ацы жакет у тынг хъарм.
This jacket is very warm.
Ирина — очень терпеливая девочка.
Иринæ у тынг быхсаг чызг.
Irina is a very patient girl.
Я не могу больше терпеть эту боль.
Мæ бон нал у быхсын ацы рыстæн.
I can't bear the pain any more.
Мы не должны терять время даром.
Мах хъуамæ нæ рæстæг дзæгьæлы ма сафæм.
We mustn't lose our time.
Откройте тетради и запишите предложение.
Уæ тетрæдтæ байтом кæнут æмæ хъуыдыйад
ныффысут.
Open your copy-books and write down the
sentence.
Моя тетя живет в деревне.
Мæ мады хо (фыды хо) цæры хъæуы.
My aunt lives in the village.
У тигра полосатая шкура.
Стайæн ис хъулон (дæргьытæ) царм.
The tiger has a striped skin.
Был тихий летний вечер.
Уыдис сабыр сæрдыгон изæр.
It was a quiet summer evening.
Дети тихо сидели в своей комнате.
Сывæллæттæ æнцад бадтысты сæ уаты.
The children were sitting quietly in their room.
В классе была полная тишина.
Къласы уыдис бынтон сабыр.
There was complete silence in the classroom.
Эта ткань очень красивая.
Ацы хъуымац у тынг рæсугьд.
This cloth is very beautiful.
140

тогда
точить
тогда
уæд
then [den]
тоже
дæр
also Olsou]
толкнуть
фесхойын
push [puj]
толпа
адæмы къорд
crowd [kraud]
толстый
ставд, бæзджын
thick [6ik]
только
æрмæст, айдагь
only ['ounli]
тонкий
тæнæг, лыстæг
thin [9in]
топор
фæрæт
axe [aeks]
торопиться
тагьд кæнын
hurry [’Ьлп]
торт
торт
cake [keik]
тот
уыцы
that [5aet]
точить
Цыргь кæнын
sharpen Ца:рэп]
Нас тогда не было в городе.
Уæд мах горæты нæ уыдыстæм.
We weren't in town then.
Я тоже хочу изучать английский язык.
Мæн дæр фæнды англисаг æвзаг ахуыр кæнын.
I also want to study English.
Толкни дверь, и она откроется.
Дуар фесхой, æмæ уый байтом уыдзæн.
Push trie door and it will open.
На площади собралась толпа людей.
Фæзы сæмбырд ис адæмы къорд.
A crowd of people gathered in tne square.
Пол покрыт красивым толстым ковром.
Пъолыл ис рæсугьд бæзджын гауыз.
The floor was covered with a beautiful thick carpet.
У меня только один карандаш.
Мæнмæ ис æрмæст иу кърандас.
I have only one pencil.
Я не люблю писать на тонкой бумаге.
Æз нæ уарзын тæнæг гæххæттыл фыссын.
I don't like to write on a thin paper.
Возьми топор и наколи немного дров.
Фæрæт райе æмæ суг ныссæтт иугыццыл.
Take an axe and chop some wood.
He торопись, у нас еще много времени.
Ма тагъд кæн, нырма нын бирæ рæстæг ис.
Don't hurry, we have plenty of time.
Зарина разрезала торт и положила на тарелку.
Зæринæ торт ныллыгтæ кодта æмæ йæ тæбæгьы
сæвæрдта.
Zarina cut the cake and put it on the plate.
На том дереве много плодов.
Уыцы бæласыл ис бирæ дыргьтæ.
There are a lot of fruit on that tree.
Батраз точит нож.
Батрадз кард цыргь кæны.
Batradz is sharpening his knife.
141

точно
тринадцатый
точно
раст
exactly [ig'zaektli]
точный
раст
exact [ig'zaskt]
трава
кæрдæг
grass [gra:s]
тратить
хардз кæнын
spend [spend]
тревога
катай, сагъæс
alarm [э'1а:т]
тревожный
сагьæссаг, æнæнцой, катайы,
катайаг
anxious ['aerjkfas]
треснуть
афадын, аскъуыйын,
атьæпп уын
crack [kraek]
третий
æртыккæгæм, æртыккаг
third [09:d]
три
æртæ
three [9ri:]
тридцать
дæс æмæ ссæдз, æртын
thirty ['0э:й]
тринадцатый
142
Он абсолютно точно объяснил значение этого
слова.
Уый тынг раст бацамыдта уыцы дзырды ныса-
ниуæг.
Не explained the meaning of the word quite
exactly.
Каков точный перевод этого выражения?
Куыд у ацы ныхасы раст тæлмац.
What is the exact translation of this expression?
Утром трава бывает мокрая от росы.
Райсомæй кæрдæг вæййы хуылыдз æртæхæй.
In the morning the grass is wet with dew.
Ты тратишь слишком много времени на
телефонные разговоры.
Ды æгæр бирæ рæстæг хардз кæныс телефонæй
ныхæстыл.
You spend too much time on talking by telephone.
Это известие вызвало у нас большую тревогу.
Уыцы хабар нæ стыр сагъæсы бафтыдта.
We felt much alarm at the news.
Я помню его тревожный взгляд.
Мæ зæрдыл лæууы йæ катайаг каст.
I remember his anxious look.
Я уронил чашку, и она треснула.
Мæ къухæй чашкæ æрхауд æмæ афасти.
I dropped the cup and it cracked.
Мой брат приедет третьего января.
Me ’фсымæр æрцæудзæн æртыккæгæм январы.
My brother will come on the third of January.
Их дочери три года.
Сæ чызгыл цæуы æртæ азы.
Their daughter is three years old.
В нашем классе тридцать учащихся.
Нæ къласы ис æртын ахуыргæнинаджы.
There are thirty pupils in our class.
Сегодня тринадцатое апреля.

тринадцать
тряпка
æртындæсæм
thirteenth ['Goi'tiinG]
тринадцать
æртындæс
thirteen ['0э:'й:п]
трогать
æвналын
touch [UtJ]
тропинка
къахвæндаг
path [pa:0]
тротуар
тротуар
pavement ['peivmsnt]
труба
труба, хæтæл
pipe [paip]
труд
куыст, фæллой
work [ws:k]
трудиться
кусын, фæллой кæнын
work [ws:k]
трудный
зын, зынвадат
difficult ['difikslt]
трус
тæппуд, нæуæндаг
coward ['kausd]
трусливый
тæрсаг, тæппуд
cowardly [’каиэсШ]
тряпка
Абон у æртындæсæм апрель.
Today it is the thirteenth of April.
Руслану тринадцать лет.
Русланыл цæуы æртындæс азы.
Ruslan is thirteen.
He трогайте эти книги.
Ma ’внал ацы чингуытæм.
Don't touch these books.
Куда ведет эта тропинка?
Кæдæм цæуы ацы къахвæндаг?
Where does the path lead?
«Иди по тротуару, не сходи с него,» - сказала
Сима младшей сестре.
«Тротуарыл ацу, ма дзы æрхиз», -загьта Симæ
йæ кæстæр хойæн.
«Go along the pavement, don't step it off», Sima
said to her younger sister.
Вода идет по трубе.
Дон цæуы трубайы (хæтæлы).
Water goes through a pipe.
Компьютер облегчает труд человека.
Компьютер рогдæр кæны адæймаджы куыст.
The computer makes man's work easier.
Ты любишь трудиться?
Уарзыс фæллой кæнын?
Do you like to work?
Задача была трудная, но я решил ее.
Хынцинаг уыд зын, фæлæ йæ æз скодтон.
The problem was difficult, but I solved it.
В нашем отряде не было трусов.
Нæ къорды нæ уыдис тæппудтæ.
There were no cowards in our detachment.
Он трусливый человек.
Уый у тæппуд адæймаг.
He is a cowardly person.
Пожалуйста, возьми тряпку и сотри с доски.
143

трясти
тьма
хæцъил, бызгьуыр
rag [гæд]
трясти
тилын, уигьын
shake [Jeik]
туда
уырдæм
there [без]
туловище
гуыр
body ['bodi]
туман
мигь
fog [fog]
тут
ам
here [his]
туфля
туфли
shoe [Ju:]
туча
мигь
cloud [klaud]
ты
дм
you [ju:]
тысяча
мин
thousand ['Gauzand]
тьма
талынг
dark [da:k]
Дæ хорзæхæй, хæцъил айс æмæ дзы фæйнæг
ныссæрф.
Please, take the rag and clean the blackboard.
He тряси дерево.
Ma уигъ бæлас.
Dont shake the tree.
Мы сходим туда после обеда.
Мах уырдæм бауайдзыстæм фæссихорыл.
We shall go there after dinner.
У этого животного маленькая голова и большое
туловище.
Уыцы (ацы) цæрæгойæн ис гыццыл сæр æмæ
дынджыр (стыр) гуыр.
This animal has a little head and a large body.
Улица была скрыта в тумане.
Уынг уыд мигъæй æхгæд.
The street was hidden in the fog.
Тут никого нет.
Am ничи ис.
There is nobody here.
Вам нравятся эти туфли?
Ацы туфлитæ уæ зæрдæмæ цæуынц.
Do you like these shoes?
Небо было покрыто серыми тучами.
Арв уыд æхгæд цъæх мигътæй.
The sky was covered with grey clouds.
Ты пойдешь с нами в кино?
Ды немæ киномæ цæуыс?
Will you go to the cinema with us?
В городских соревнованиях участвовали две
тысячи учеников.
Горæты ерысты архайдтой дыууæ мин скъола-
дзауы (ахуырдзауыУ
Two thousand pupils took part in the town
competition.
В этой тьме трудно было что-либо разглядеть.
Уыцы талынджы зын уыд исты фенын.
It was difficult to make out anything in the dark.
144

тяжёлый
убивать
тяжелый
уæззау
heavy ['hevi]
тяжесть
уæз
heaviness ['hevmis]
тянуть
ивазын, рахæцын
pull [pul]
Я не могу нести эту сумку. Она очень тяжелая.
Мае бон нæу ацы хызын хæссын. Тынг уæззау у.
I can't carry this bag. It's too heavy.
Она шла быстро, будто не чувствовала тяжести
сумок.
Уый цыдис тагьд, цыма не ’мбæрста йæ хызын-
ты уæз.
She was going fast as if she didn't feel the
heaviness of her bags.
Потяни за веревочку, и дверь откроется.
Бæттæн райваз (бæттæныл рахæц), æмæ дуар
байтом уыдзæн.
Pull the rope and the door will open.
убавить
фæкъаддæр кæнын
reduce [n'djuis]
убаюкать
алолайтæ кæнын
lull [lul]
убегать
лидзын
run away ['rAno'wei]
убедиться
бауырнын, бæлвырд базонын
make sure ['meik'jua]
уберечь-
бахъахъхъæнын, бавæрын
safeguard ['seifgaid]
уберечься
хи бахъахъхьæнын
guard oneself ['faidwAn'self]
убивать
марын
kill [kil]
10 Заказ №
Это очень Aoporo.JBbi не убавите цену?
Тынг зынаргъ у. Иæ аргь ын нæ фæкъаддæр
кæндзыстут?
It's too expensive. Will you reduce the price?
Мать убаюкала ребенка.
Мад сывæллонæн алолайтæ фæкодта.
Mother lulled her child.
Он стал убегать от собаки.
Уый куыдзæй лидзын райдыдта.
Не started running away from the dog.
Алан убедился в правоте друга.
Аланы бауырныдта йæ хæлары рæстдзинад.
Alan made himself sure that his friend was right.
Мальчик не смог уберечь котенка.
Лæппуйæн йæ бон нæ баци гæдыйы лæппыны
бахъахъхъæнын (бавæрын).
The boy couldn't safeguard the kitten.
Дети убереглись от пожара.
Сывæллæттæ сæхи сыгьдæй бахъахъхъæдтой.
The children have guarded themselves against the
fire.
В этом лесу нельзя убивать зверей.
Ацы хъæды сырдтæ марæн нæй.
You mustn't kill any beasts in this forest.
145

убирать
удивиться
убирать
айсын, æфснайын
take away ['teiks'wei]
уважать
аргь кæнын, цыт кæнын
respect [ns'pekt]
увидеть
фенын
see [si:]
угол
къуым, тигъ
corner [’кэтэ]
уголь
æвзалы
coal {koul]
угостить
суазæг кæнын, хорз фенын
treat (to) [tri:t]
удар
цæф
blow [blou]
ударить
ныццæвын
strike [straik]
удача
æнтыст, уæлахиз уæвын
luck [1лк]
удивительный
диссаг, диссаджы
wonderful ['wAndeful]
удивить
дисы бафтауын
surprise [ss'praiz]
удивиться
фæдис кæнын
to be surprised [so'praizd]
He убирай те книги.
Уыцы чингуытæ ма айс.
Don't take those books away.
Мы все очень уважаем его.
Мах ын не ’ппгет дæр стыр аргъ кæнæм.
All of us respect him very much.
Я огляделся вокруг, но никого не увидел.
Æз алырдæм акастæн, фæлæ никæй федтон.
I looked around but saw nobody.
На углу находится магазин.
Тигъыл ис дукани.
There is a shop at the corner of the street.
Вы топите печку дровами или углем?
Арт сугæй кæнут æви æвзалыйæ?
Do you burn wood or coal in your stove?
Хетаг угостил девочек мороженым.
Хетæг хорз федта чызджыты сæлдæгæй.
Khetag treated the girls to an ice-cream.
Это был тяжелый удар для них.
Уый уыдонæн уыд тыхджын цæф.
It was a great blow to them.
Он рассердился и ударил кулаком по столу.
Уый смæсты ис æмæ сгьол къухæй ныццавта.
Не grew angry and struck his fist on the table.
Желаю удачи.
Уæлахиз у.
I wish you good luck.
Погода стояла удивительная.
Боныхъæд уыд диссаг.
The weather was wonderful.
£ro поступок очень удивил меня.
Иæ раконд мае дисы бафтыдта.
His deed surprised me greatly.
Я удивился, когда встретил его там.
Æз фæдис кодтон, уым ыл куы амбæлдтæн,
уæд.
I was surprised to meet him there.
146

удить
удить
кæсаг ахсын
fish [fij]
удочка
æнгуыр
fishing-rod ['fijirjrod]
уезжать
цæуын
leave [li:v]
уж
бурхъус калм
grass-snake ['grassneik]
ужас
тас
terror ['ters]
ужасный
тæссаг, æбуалгь
terrible [ЧегэЫ]
уже
ныр, ныридæгæн
already [oil'redi]
ужин
æхсæвæр
supper [’Блрэ]
ужинать
æхсæвæр кæнын
have supper ['haev'sAps]
узел
æлхынцъ
knot [not]
узкий
Мальчики удят рыбу.
Лæппутæ кæсаг ахсынц.
The boys are fishing.
Мы с братом взяли удочки и пошли на речку.
Me ’фсымæримæ райстам æнгуыртæ æмæ ацы-
дыстæм донмæ.
My brother and I took our fishing-rods and went
to the river.
Мы завтра уезжаем в село.
Мах райсом цæуæм хъæумæ.
We are leaving for the village tomorrow.
Мы видели ужа возле речки.
Мах доны цур федтам бурхъус калм.
We've seen a grass-snake near the river.
Она так испугалась, что дрожала от ужаса.
Уый афтæ фæтарстис, æмæ зыр-зыр кодта фыр
тæссæй.
She was so frightened that trembled with terror.
Стояла ужасная жара, и мы не выходили из
дома. :
Уыд æбуалгъ тæвд, æмæ мах хæдзарæй æддæмæ
нæ цыдыстæм.
The heat was terrible and we didn't leave the
house.
Я уже подготовил свой велосипед.
Æз ныр бацæттæ кодтон мæ велосипед.
I've already prepared my bicycle.
Марина помогает маме готовить ужин.
Мæринæ æххуыс кæны йæ мадæн æхсæвæр кæ-
нынмæ.
Marina is helping her mother to make supper.
Пора ужинать.
Æхсæвæр кæнын афон у.
It's time to have supper.
Аслан завязывает узел на веревке.
Аслан æлхынцъ кæны бæттæн.
Asian is making a knot in the string.
Коридор был длинный и узкий.
147

узнать
ум
нарæг
narrow [’пæгои]
узнать
базонын
learn [1э:п]
уйтй
ацæуын
leave [li:v]
указать
бацамонын
point [point]
украшать
фæлындын, рæсугьд кæнын
decorate ['dekareit]
улей
мыдычыргьæд
bee-hive ['biihaiv]
улитка
сæтæлæг
snail [sneil]
улица
уынг
street [striit]
улыбка
мидбылты худт
smile [smail]
улыбнуться
мидбылты худын
smile [smail]
ум
зонд, хъуыды
mind [maind]
Къалидор уыд даргь æмæ нарæг.
The corridor was long and narrow.
Я только что узнал об этом. '
Æз ныртæккæ базыдтон уый тыххæй.
I have just learned about it.
Я уйду через два часа.
Æз ацæудзынæн дыууæ сахаты фæстæ.
I shall leave in two hours.
Он указал на мальчика за первой партой.
Уый бацамыдта, фыццаг партæйыл цы лæппу
бады, уымæ.
Не pointed to the boy at the first desk.
Залина и Марина украшают елку.
Зæлинæ æмæ Мæринæ рæсугъд кæнынц Ног-
боны наз.
Zalina and Marina are decorating the New Year
tree.
У нас в саду несколько ульев.
Нæ цæхæрадоны ис цалдæр мыдычыргъæды.
We have bee-hives in our garden.
Тамик нашел в траве улитку.
Тамик кæрдæджы ссардта сæтæлæг.
Tamik found a snail in the grass.
Улицы были украшены флагами и цветами.
Уынгтæ фæлыст уыдысты тырысатæй æмæ ди-
динджьггæй.
The streets were decorated with flags and flowers.
Я видел счастливую улыбку на ее лице.
Æз ын федтон амондджын мидбылты худт йæ
цæсгомыл.
I saw a happy smile on her face.
Девочка посмотрела на меня и улыбнулась.
Чызг мæнмæ æрбакаст æмæ йæ мидбылты ба-
худт.
The girl looked at me and smiled.
He знаю, что у него на уме.
Нæ зонын, йæ хъуыдыйы цы ис, уый.
I don't know what he has in mind.
148

умение
уронить
умение
арæхстдзинад
skill [skil]
умереть
амæлын
die [dai]
умный
зондджын
clever ['kleva]
умываться
хи æхсын
wash [wofl
упасть
ахауын
fall [foil]
употреблять
пайда кæнын
use [ju:z]
упражнение
фæлтæрæн
exercise ['eksesaiz]
упрямый
хивæнд
stubborn ['strAban]
урожай
тыллæг
harvest [hcuvost]
урок
урок
lesson [lesn]
уронить
æрæппарын, къухтæй
феуæгьд кæнын
drop [drop]
Он показал удивительное умение петь.
Уый равдыста диссаджы арæхстдзинад зарын-
мæ.
Не showed а wonderful skill of singing.
К.Л. Хетагуров умер в 1906 году.
Хетæгкаты Къоста амард 1906 азы.
K.L. Khetagurov died in 1906.
Урузмаг - очень умный мальчик.
Уырызмæг у тынг зондджын лæппу.
Uruzmag is a very clever boy.
Где Альбина? Она^умывается в ванной.
Альбинæ кæм ис? Иæхи æхсы ваннæйы.
Where is Albina? She is washing in the bathroom.
Он потряс дерево, и яблоки упали на землю.
Уый бæлас бауыгьта, æмæ фæткъуытæ зæхмæ
æрхаудысты.
He shook the tree and apples fell on the ground.
Йемент употребляют в строительных работах,
ементæй пайда кæнынц арæзтады куысты.
Cement is used in building.
Это упражнение очень трудное.
Ацы фæлтæрæн у тынг зын.
This exercise is very difficult.
He будь таким упрямым.
Ахæм хивæнд ма у.
Don't be so stubborn.
В этом году у нас хороший урожай картофеля.
Ацы аз махмæ ис картофы тынг хорз тыллæг.
We have a good harvest of potatoes this year.
Урок закончился, и ученики выходят из класса.
Урок фæцис, æмæ ахуыргæнинæгтæ рацæуынц
къласæй.
The lesson is over and the pupils are leaving the
classroom.
Он уронил чашку, и она упала на пол.
Уымæн йæ къухтæй чашкæ феуæгьд ис æмæ
уый æрхаудта пъолмæ.
He dropped the cup and it fell on the floor.
149

услышать
ухаживать
услышать
фехъусын
hear [his]
уснуть
бафынæй уын
fall asleep ['foib'sliip]
успех
æнтыст, æнтыстдзинад
success [ssk'ses]
усталый
фæллад, фæлмæцыд
tired [taiad]
устать
бафæллайын
get tired ['get'taisd]
устно
дзургæ (йæ)
orally [’эгэи]
устный
дзургæ, дзыхæй
oral [oral]
утка
бабыз
duck [ёлк]
утро
райсом, сæумæрайсом
morning ['morning]
утюг
иту
iron [’аюп]
ухаживать
зилын, кæсын
look after ['luk'aifb]
Когда ты услышал эту новость?
Кæд фехъуыстай уыцы ног хабар?
When did you hear the news?
Ребенок лег в постель и скоро уснул.
Сывæллон хуыссæны æрхуыссыд æмæ уайтагьд
бафынæй.
The child went to bed and soon fell asleep.
Oh достиг в работе больших успехов.
Уымæн йæ къухы бафтыд куысты мидæг стыр
æнтыстдзинæдтæ.
Не is a great success in his work.
Он приходит домой очень усталым.
Уый хæдзармæ æрбацæуы тынг фæлладæй.
Не comes home very tired.
Я вчера много работал и очень устал.
Æз знон бирæ бакуысгон æмæ тынг бафæлладтæн.
I worked hard yesterday and got tired.
Это упражнение мы должны выполнить устно.
Ацы фæлтæрæн мах хъуамæ скæнæм дзургæйæ.
We must do this exercise orally.
У нас будет устный экзамен по русскому языку.
Махæн уыдзæн дзургæ фæлварæн уырыссаг æв-
загæй.
We shall have an oral exam in Russian.
В пруду плавало несколько уток.
Ауæзты ленк кодтой цалдæр бабызы.
A few ducks were swimming in the pond.
Когда мы выехали из города, было раннее утро.
Мах горæтæй куы рацыдыстæм, уæд уыд сæу-
мæрайсом.
When we left the town it was early morning.
Сергей ремонтирует утюг.
Сергей цалцæг кæны иту.
Sergey is repairing the iron.
Кто будет летом ухаживать за цветами?
Сæрды чи кæсдзæн (зилдзæн) дидинджытæм.
Who will look after the flowers in summer.

ухо
уютный
ухо
хъус
ear [ю]
уходить
цæуын
leave [li:v]
участвовать
архайын, хайад исын
take part (in) ['teik'pait]
учащийся
ахуырдзау, ахуыргæнинаг
pupil ['pjuipl]
учебник
ахуыргæнæн чиныг,
ахуыры чиныг
textbook ['tekstbuk]
учебный
ахуыры, ахуыргæнæн
school [sku:l]
ученик
скъоладзау, ахуыргæнинаг
pupil ['pjuipl]
учёба
ахуыр
studies ['stAdiz]
учитель
ахуыргæнæг
teacher ['tiitjs]
учиться
ахуыр кæнын
study [sUdi]
ущелье
ком
gorge [дэ:ёз]
уютный
«Почему у тебя такие большие уши?» -
спросила девочка.
«Ахæм стыр хъустæ дын цæмæн ис?» - бафар-
ста чызг.
«Why are your ears so large?» - asked the girl.
He уходите, давайте пообедаем вместе.
Ma ацæут, иумæ сихор бахæрæм.
Don't leave us, let's have dinner together.
Кто будет участвовать в соревновании?
Ерысты чи архайдзæн?
who will take part in the competition?
В нашем классе 35 учащихся.
Нæ къласы ис 35 ахуырдзауы.
There are thirty-five pupils in our class.
Откройте учебники на странице 16.
Уæ ахуыргæнæн чингуыты æхсæрдæсæм фарс
рафæлдахут.
Open your textbooks at page 16.
В учебном году девять месяцев.
Ахуыры азы ис фараст мæйы.
There are nine months in a school-year.
Он лучший ученик в нашем классе.
Уый у нæ къласы хуыздæр скъоладзау.
Не is the best pupil in our class.
Когда вы закончите учебу?
Кæд фæуыдзыстут ахуыр?
When will you complete your studies?
Мой дядя - учитель.
Мæ мады (фыды) ’фсымæр у ахуыргæнæг.
My uncle is a teacher.
£го брат учится в Москве.
Ие ’фсымæр ахуыр кæны Мæскуыйы.
His brother studies in Moscow.
Мы провели выходные дни в горном ущелье.
Мах арвыстам нæ улæфты бонтæ комы.
We spent our weekend in the mountain gorge.
У вас очень уютная комната.
151

фабрика
фонтан
хæрзæфснаид
comfortable ['kAmfstobl]
фабрика
фабрикæ
factory ['faektsti]
фамилия
мыггаг
name [neim]
фартук
раздарæн, куатæ
apron ['eipran]
фасоль
хъæдур
haricot [Ъæпкои]
ферма
фермæ
farm [farm]
фиалка
фиалкæ
violet [vaiaht]
фигура
фигурæ
figure [’пдэ]
фокус
фокус, цæстфæлхатæн ми
trick [trik]
фонарь
фанар
lantern [ЧæШэп]
фонтан
фонтан
fountain ['fauntin]
Сымахæн ис тынг хæрзæфснайд уат.
You have a very comfortable room.
/
Ф
Моя старшая сестра работает на фабрике. '
Мæ хистæр хо кусы фабрикæйы.
My elder sister works at a factory.
Я не помню его фамилии.
Æз ын йæ мыггаг нæ хъуыды кæнын.
I don't remember his name.
Ира надела фартук и стала мыть посуду.
Ирæ раздарæн бакодта æмæ райдыдта тæбæгьтæ
æхсын.
Ira put on her apron and began to wash dishes.
Вы будете сажать фасоль в огороде?
Уæ цæхæрадоны хъæдур садздзыстут?
Will you plant baricot in your kitchen-garden?
Моя мама работает на ферме.
Мае мад кусы фермæйы.
My mother works at a farm.
На столе стоит ваза с букетом фиалок.
Стьолыл лæууы вазæ фиалкæтимæ.
There is a vase with a bunch of violets on the table.
Какие геометрические фигуры вы знаете?
Цавæр геометрион фигурæтæ зонут?
What geometrical figures do you know?
Детям очень понравились фокусы клоуна.
Сывæллæтты зæрдæмæ тынг фæцыдысты
клоуны фокустæ.
The children enjoy the clown's tricks.
В руке у мальчика был фонарь.
Лæппуйы къухы уыдис фанар.
The boy had a lantern in his hand.
В середине площади находится большой
красивый фонтан.
Фæзы астæу ис дынджыр рæсугьд фонтан.
There is a large beautiful fountain in the middle
of the square.
152

форма
ха
форма
формæ
shape [jeip]
фотоаппарат
хуызисæн аппарат
camera [’кæтэгэ]
фотографировать
къам исын, хуыз исын
take somebody's photo(graph)
['foutsgraif)
фотография
къам
photo ['foutou]
photograph ['foutsgraif]
фрукт
дыргь
fruit [fru:t]
фруктовый
дыргьы
fruit [fruit]
фуражка
худ
cap [кæр]
фуфайка
фуфайкæ (хъарм хæдон)
sweater ['sweta]
халат
халат
dressing-gown ['dresirj-даип]
характер
характер
character ['kaenktd]
Их люстра имеет форму груши.
Сæ люстрæйæн ис кæрдойы формæ.
Their lustre is in the shape of a pear.
У Тамика новый фотоаппарат.
Тамикмæ ис ног хуызисæн аппарат.
Tamik has a new camera.
Руслан принес свой фотоаппарат. Он будет
фотографировать нас.
Руслан æрбахаста йæ хуызисæн аппарат. Уый
нын нæ къам (хуыз) исдзæн.
Ruslan has brought his camera. He will take our
photos (photographs).
Вот лучшая из его фотографий.
Мæнæ йæ къамты хуыздæр.
This is one of his beat photos (photographs).
Летом тебе надо есть много фруктов.
Сæрды дæу хъæуы бирæ дыргътæ хæрын.
You must eat much fruit in summer.
В нашем саду много фруктовых деревьев.
Нæ цæхæрадоны ис бирæ дыргьбæлæстæ.
There are many fruit trees in our garden.
Он надел фуражку и вышел.
Уый худ ныккодта æмæ ацыд.
Не put his cap and went out.
Ты надел фуфайку?
Хъарм хæдон скодтай?
Have you put on your sweater?
x
На Марине новый шелковый халат.
Мæринæйыл ис ног зæлдаг, цыллæ халат.
Marina has a new silk dressing-gown on.
Я хорошо знаю Хазби. Он человек с сильным
характером.
Æз хорз зонын Хазбийы. Уымæн ис тыхджын
характер.
I know Khazbi well, he is a man of strong
character.
153

хвалить
холм
хвалить
æппæлын, стауын
praise [preiz]
хвост
къæдзил
tail [teil]
хитрый
хинæйдзаг, хин
sly [slai]
хищник
скъæфæг, лæбурæг, тугдзых
beast of prey ['bistsf prei]
хлеб
дзул
bread [bred]
хлопать
æмдзæгьд кæнын
clap [klaep]
хлопок
бæмбæг
cotton [kotn]
хобот
пылы бырынкъ, хæтæлфындз
trunk [гглпк]
ходить
цæуын
walk [wo:k]
хозяин
хицау
master ['maists]
хозяйка
хæдзары æфсин
mistress ['mistris]
холм
къуыпп; обау, къуылдым, .
къуыбыр
hill [hil]
Учительница похвалила сочинение Фатимы.
Ахуыргæнæг раппæлыд Фатимæйы сочиненийæ.
The teacher praised fatima's composition.
У нашего котенка пушистый хвост.
Нæ гæдыйы лæппынæн ис хъуынджын къæдзил.
Our kitten has a bushy tail.
Он хитрый как лисица.
Уый хин (хинæйдзаг) у рувасау.
Не is as sly as a fox.
Львы, тигры, медведи - хищники.
Домбайтæ, тигртæ, æрсытæ сты тугдзых сырдтæ.
The lions, tigers, bears are beasts of prey.
Девочка режет хлеб.
Чызг дзул лыг кæны.
The girl is cutting the bread.
Ребята хлопают в ладоши от радости.
Сывæллæттæ (фырцинæй) æмдзæгъд кæнынц.
The children are clapping for joy.
Собирать хлопок очень трудно.
Бæмбæг тонын тынг зын у.
It's very difficult to pick up cotton.
У слона длинный хобот.
Пылæн ис даргь хæтæлфындз.
The elephant has a long trunk.
Мой младший брат еще не умеет ходить.
Мæ кæстæр æфсымæр нырма цæуын нæ зоны.
My younger brother cannot walk yet.
Кто хозяин этой собаки?
Чи у ацы куыдзы хицау?
Who is the dog's master?
Хозяйка готовит обед.
Хæдзары æфсин цæттæ кæны сихор.
The hostess is cooking her dinner.
На краю деревни есть холм.
Хъæугæрон ис обау (къуылдым, къуыбыр).
There is a hill on the edge of the village.
154

холод
цапля
холод
уазал, ихæн
cold [could]
холодильник
уазалгæнæн
refrigerator [n'fnd39reit9]
хор
зарджыты къорд
chorus ['koiros]
хороший
хорз, дзæбæх
good [gud]
хорошо
хорз, дзæбæх
well [wel]
хотеть
фæндын
want [wont]
храбрый
хьæбатыр, æхсарджын
brave [breiv]
хранить
æвæрын, хъахъхъæнын, дарын
keep [ki:p]
худой
мæллæг, къæсхуыр, цола
thin [9m]
художник
нывгæнæг
artist ['artist]
Они дрожали от холода.
Уыдон зыр-зыр кодтой уазалæй.
They were shivering with cold.
Поставь молоко в холодильник.
Æхсыр уазалгæнæны бавæр.
Put the milk into the refrigerator.
Мальчики и девочки нашего класса поют в
школьном хоре.
Нæ къласы лæппутæ æмæ чызджытæ зарынц
скъолайы зарджыты къорды.
The boys and girls of our class sing in the school
chorus.
Сослан - хороший спортсмен.
Сослан у хорз спортсмен.
Soslan is a good sportsman.
Ты хорошо знаешь осетинский язык?
Ды хорз зоныс ирон æвзаг?
Do you know Ossetian well?
Я хочу провести каникулы в селе.
Мæн фæнды мæ каникултæ хъæуы арвитын.
I want to spend my holidays in the village.
Аланы были храбрыми воинами.
Алантæ уыдысты æхсарджын хæстонтæ.
The Alans were brave warriors.
Где вы храните сыр?
Сымах цыхт каем дарут?
Where do you keep your cheese?
Мальчик был очень худой.
Лæппу уыдис тынг мæллæг.
The boy was very thin.
И. Репин был великим художником.
И.Репин уыд стыр нывгæнæг.
I. Repin was a great artist.
цапля
кæсаглас
heron [Ъегэп]
Ц
Цапля - это птица.
Кæсаглас у маргъ.
The heron is a bird.
155

царапина
цена
царапина
тынд, цъæррæмыгьд
scratch [skraetj]
царь
паддзах
tsar [za:]
цвести
дидинæг калын, дидинæг
æфтауын
bloom [blu:m]
цвет
хуыз
colour [Чсл1э]
цветной
хуызджын
coloured [’клЫ]
цветок
дидинæг
flower [Ааиэ]
целовать
пъа кæнын, ба кæнын
kiss [kis]
целый
æнæхьæн
whole [houl]
целиться
хъавын
aim [eim]
цель
нысан
aim [eim]
цена
аргь
price [prais]
У него была царапина на щеке.
Уымæн йæ рус уыд тынд (цъæррæмыгьд).
Не had a scratch on his cheek.
Иван Грозный был царем.
Иван Грозный уыд паддзах.
Ivan Grozny was the tsar.
В саду цветут прекрасные розы.
Цæхæрадоны дидинæг калынц диссаджы розæтæ.
Beautiful roses bloom in the garden.
Вам нравится этот цвет?
Уæ зæрдæмæ цæуы ацы хуыз?
Do you like this colour?
Я бы хотел цветную фотографию.
Мæн хъæуы хуызджын къам.
I'd like to have a colour photo.
Он вчера подарил мне цветы.
Уый мын знон балæвар кодта дидинджытæ.
Не gave me a bunch of flowers.
Она всегда целовала дочку перед сном.
Уый æдзухдæр ба кодта йæ чызгæн фынæйы
размæ.
She always kissed her daughter before going to
bed.
Мы ждали тебя целую неделю.
Мах дæм æнхъæлмæ кастыстæм æнæхьæн къуыри.
We were waiting for you for a whole week.
Мальчик целится в мишень.
Лæппу хъавы мысанмæ.
The boy is aiming (his gun) at the target.
Йель нашей команды - выиграть матч,
æ командæйы нысан у рамбулын хъазты.
Our team's aim is to win the match.
Я не могу купить этот фотоаппарат: цена
слишком высока.
Мæнæн мæ бон нæу ацы къамисæн балхæнын:
аргъ бирæ у.
I can't buy this camera: the price is too high.
156

цепь
часы
цепь
рæхыс
chain [tjem]
церковь
аргьуан
church [tj3:tj]
цирк
цирк
circus ['ssiksis]
цифра
нымæц
figure ['figs]
цыплёнок
карчы цьиу
chicken [’фкэп]
Памятник обнесен бронзовой цепью.
Цырты алыварс ис бронзæйæ рæхыс.
The monument is enclosed with a bronze chain.
Моя бабушка живет недалеко от церкви.
Мæ нана цæры аргъуаны цур.
My grandmother lives not far from the church.
В нашем городе строится новый цирк.
Нæ горæты арæзт цæуы ног цирк.
A new circus is being built in our town.
Дети учатся писать цифры.
Сывæллæттæ ахуыр кæнынц нымæцтæ фыссы-
ныл.
The children team to write figures.
Марина кормит цыплят.
Мæринæ дæтты хæринаг карчы цъиутæн.
Marina is feeding the chickens.
чаи
цай
tea [ti:]
чайник
цайдан
kettle ['keitl]
час
сахат
hour [’аиэ]
часто
арæх
often ['o:fn]
часть
хай
part [part]
часы
сахат
Хотите чашку чая?
Цай дæ хъæуы?
Will you have a cup of tea?
Чайник стоит на плите.
Цайдан лæууы пецы сæрыл.
The kettle is on the stove.
Я вернусь через час.
Æз сахаты фæстæ фездæхдзынæн.
I'll be back in an hour.
Вы часто ходите в театр?
Сымах театрмæ арæх цæут?
Do you often go to the theatre?
Я прочел только первую часть книги.
Æз бакастæн æрмæстдæр чиныджы фыццаг хай.
I've read only the first part of the book.
У Давида на руке часы. Я видел на стене
красивые круглые часы.
Давидæн йæ къухыл ис сахат. Æз къулыл ауыд-
тон рæсугьд тымбыл сахат.
157

чей
черта
clock [kbk] watch [wotj]
чей
кæй
whose [hu:z]
человек
адæймаг
man [тæп]
человеческий
адæймагон, адæймаджы
human ['hjuanan]
чемодан
чумæдан
suitcase ['sjuitkeis]
червяк
уаллон, зулкъ, къуыдыргалм
worm [ws:m]
черешня
бал, гуырдзиаг бал
cherries ['tjenz]
черника
саунæмыг
bilberries ['bilbonz]
чернила
чернилæ
ink [irjk]
чернильница
чернилæдон
inkstand ['irjkstaend]
чёрный
cay
black [blsek]
черта
158
David has a watch on his hand. I saw a beautiful
round clock on the wall.
Чья это книга?
Ацы чиныг кæй у?
Whose book is it?
Доброго человека все любят.
Зæрдæхæлар адæймаджы алчидæр уарзы.
Everyone loves a kind man.
Человеческий разум не знает предела.
Адæймаджы зонд арæнтæ нæ зоны.
The human mind has no limit.
Он оставил свой чемодан в коридоре и вошел
в комнату.
Уый ныууагъта йæ чумæдан къæлидоры æмæ
уатмæ бацыд.
He left his suitcase in the corridor and entered the
room.
В земле было много червей.
Зæххы уыд бирæ уаллæттæ.
There were a lot of worms in the soil.
Я очень люблю белую черешню.
Æз тынг уарзын урс бал.
I am fond of white cherries.
Идите сюда! Здесь очень много черники.
Ардæм рацæут! Am ис бирæ саунæмыг. (Ам
саунæмыг зад у).
Come here! There are a lot of bilberries here.
Я пролил чернила на письменный стол.
Æз чернилæ акалдтон фыссæн стьолыл.
I've spilled some ink on my writing table.
В чернильнице совсем мало чернил.
Чернилæдоны бынтон гыццыл ис чернилæ.
There is quite little ink in the inkstand.
Тебе нравится тот черный костюм?
Дæ зæрдæмæ цæуы уыцы cay костюм?
Do you like that black suit?
Проведите черту от А до В.

чертить
чистый
хахх
line [lain]
чертить
хахныв кæнын
draw [dro:]
честный
цæсгомджын, æууæнкджын
honest ['omst]
четверг
пыппæрæм
Thursday ['09:zdi]
четвёртый
цыппæрæм
fourth [fo:9]
четыре
цыппар
four [fo:]
четыреста
цыппар сæдæ
four hundred ['foi'riAndrod]
четырнадцатый
цыппæрдæсæм
fourteenth ['fo:'ti:n9]
четырнадцать
цыппæрдæс
fourteen ['foi'tim]
чинить
кæнын, аразын
repair [п’реэ]
число
нымæц
number [’плшЬэ]
чистить
сыгьдæг кæнын
clean [kli:n]
чистый
Хахх скæнут А-йæ В~мæ.
Draw a line from A to B.
Казбек очень хорошо чертит.
Хъазыбег тынг хорз хахныв кæны.
Kazbek draws very well.
Дзамболат - честный мальчик.
Дзамболат у цæсгомджын лæппу.
Dzambolat is an honest boy.
Мой брат приезжает в четверг.
Me ’фсымæр æрцæудзæн цыппæрæмы.
My brother is coming on Thursday.
Он четвертый в этом списке.
Уый у номхыгьды цыппæрæм.
Не is the fourth in the list.
У нас сегодня только четыре урока.
Махмæ абон ис æрмæстдæр цыппар урочы.
We have only four lessons today.
В нашем учебнике четыреста упражнений.
Нæ чиныджы ис цыппар сæдæ фæлтæрæны.
There are four hundred exercises in our textbook.
Сегодня четырнадцатое августа.
Абон у цыппæрдæсæм август.
Today it is the fourteenth of August.
Инессе четырнадцать лет.
Инессæйыл цæуы цыппæрдæс азы.
Inessa is fourteen years old.
Борис чинит утюг.
Барис иту (кæны) аразы.
Boris is repairing the iron.
Один, два, три, пять, семь - это числа.
Иу, дыууæ, æртæ, фондз, авд сты нымæцтæ.
One, two, three, four, five, seven, etc. are numbers.
Азамат чистит свои туфли.
Азæмæт йæ туфлитæ сыгъдæг кæны.
Azamat is cleaning his shoes.
П
ол чистый.
159

читальня
шарф
сыгьдæг
clean [kli:n]
читальня
кæсæндон
reading-room ['riidirjruim]
читатель
кæсæг
reader [’гМэ]
читать
кæсын
read [ri:d]
что
цы
what [wot]
чувствовать
æнкъарын
feel [fid]
чудесный
диссаджы
wonderful [Wndaful]
чужой
æцæгæлон, искæй, искæйон
strange [stremd3]
чулок
цьында
stocking ['stokirj]
Пъол у сыгъдæг.
The floor is clean.
В вашей библиотеке есть читальня?
Уæ библиотекæйы кæсæндон ис?
Is there a reading-room in your library?
У газеты «Растдзинад» много читателей.
Газет «Рæстдзинад»-æн ис бирæ кæсджытæ.
The «Rashtdzinad» newspaper has a lot of readers.
Тамара читает поэму К. Хетагурова «Фатима».
Тамарæ кæсы Хетæгкаты Къ. поэмæ «Фатимæ».
Tamara is reading the poem «Fatima» by K.
Khetagurov.
Что ты делаешь?
Цы кусыс ды?
What are you doing?
Я не чувствую холода.
Æз уазал не 'нкъарын.
I don't feel cold.
Это был чудесный фильм.
Уый уыд диссаджы киноныв.
It was a wonderful film.
Наша собака лает только на чужих людей.
Нæ куыдз рæйы æрмæстдæр æцæгæлæттыл.
Our dog barks only at strangers.
Я купила две пары чулок.
Æз балхæдтон цъындатæ дыууæ фæлысты.
I've bought two pairs of stockings.
ш
шаг
къахдзæф
step [step]
шапка
худ
cap [кæр]
шарф
хъуырбæттæн
Он сделал несколько шагов вперед.
Уый акодта цалдæр къахдзæфы размæ.
Не made a few steps forward.
Надень шапку.
Худ ныккæн.
Put on your cap.
У Залины на шее красный шарф.
Зæлинæйы хъуырыл ис сырх хъуырбæттæн.
160

шахматы
шестой
scarf [ska:f]
Zalina has a red scarf round her neck.
шахматы
шахмæттæ
chess [tjes]
шахта
æрзæткъахæн, шахтæ
mine [main]
шахтёр
æрзæткъахæг
miner [mams]
шашки
шашкæтæ
draughts [drains]
шёлк
зæлдаг
silk [silk]
шёпот
сусу-бусу
whisper ['wisps]
шептать
хъусы дзурын
whisper ['wisps]
шерсть
къуымбил
wool [wul]
шерстяной
фæсмын, къуымбилæй
woollen ['wulon]
шестнадцатый
æхсæрдæсæм
sixteenth [siks'ti:n0]
шестнадцать
æхсæрдæс
sixteen ['siks'tiin]
шестой
Алан и Игорь играют в шахматы.
Алан æмæ Игорь хъазынц шахмæттæй.
Alan and Igor are playing chess.
Мой отец работает в шахте.
Мæ фыд кусы æрзæткъахæны.
My father works in the mine.
Мой дядя шахтер.
Мæ фыды (мады) æфсымæр у æрзæткъахæг.
My uncle is a miner.
Мальчики играют в шашки.
Лæппутæ хъазынц шашкæтæй.
The boys are playing draughts.
Это платье сшито из шелка.
Ацы къаба у зæлдагæй.
This dress is made of silk.
Вдруг я услышал чей-то шепот.
Æвиппайды æз айхьуыстон кæйдæр сусу-бусу.
Suddenly I heard somebody's whisper.
Он что-то шептал своему брату.
Уый цыдæртæ дзырдта йе ’фсымæры хъусы:
Не was whisper something to his brother.
Котенок играет с клубком шерсти.
Гæдыйы лæппын хьазы къуымбилы къуыбылойæ.
The kitten is playing with a ball of wool.
Надень шерстяной свитер, сегодня холодно.
Фæсмын свитер скæн, абон уазал у.
Put on your woollen sweater, it is cold today.
Собрание состоится шестнадцатого сентября.
Æмбырд уыдзæн æхсæрдæсæм сентябрь!.
The meeting will be held on the sixteenth of
September.
Они пробыли в Москве шестнадцать дней.
Уыдон Мæскуыйы фесты æхсæрдæс боны.
They stayed in Moscow for sixteen days.
Сегодня шестой день, как они уехали.
11 Заказ №
161

шесть
шкура
æхсæзæм
sixth [sikG]
шесть
æхсæз
six [siks]
шестьдесят
æхсай, æртиссæдз
sixty ['siksti]
шестьсот
æхсæз сæдæ
six hundred ['siksWridrsd]
шёя
къубал, бæрзæй, хъуыр
neck [nek]
широкий
фæтæн
broad [bro:d]
шить
хуыйын
sew [sou]
шкаф
скъапп
bookcase ['bukkeis]
школа
скъола
school [sku:l]
школьник
скъоладзау
schoolboy ['skuilboi]
школьница
скъоладзау
schoolgirl ['skuikpl]
шкура
царм
Абон у æхсæзæм бон, кæдæй ацыдысты, уæдæй.
Today it's the sixth day since they left.
Когда тебе будет шесть лет, ты пойдешь в школу.
Æхсæз азы дыл куы цæуа, уæд скъоламæ ба-
цæудзынæ.
When you are six, you will go to school.
В часе шестьдесят минут.
Сахаты ис æхсай (æртиссæдз) минуты.
There are sixty minutes in an hour.
В нашей школе шестьсот учащихся.
Не скъолайы ис æхсæз сæдæ скъоладзауы (ахуы-
рдзауы).
There are six hundred pupils in our school.
У нее на шее были красивые бусы.
Уымæн йæ хъуырыл уыдис рæсугьд фæрдгуытæ.
She had beautiful beads round her neck.
В центре города улицы широкие и красивые.
Горæты астæу уынгтæ сты фæтæн æмæ рæсугьд.
The streets are broad and Deautiful in the centre
of the town.
Что ты шьешь?
Цы хуыйыс?
what are you sewing?
Сколько полок в этом книжном шкафу?
Нал тæрхæджы ис ацы чингуыты скъаппы?
ow many shelves are there in this bookcase?
Новая школа находится недалеко отсюда.
Ног скъола ис ардæм æввахс.
The new school is not far from here.
Давид - школьник.
Давид у скъоладзау.
David is a schoolboy.
Марина и Залина - школьницы.
Мæринæ æмæ Зæлинæ сты скъоладзаутæ.
Marina and Zalina are schoolgirls.
На полу в комнате была медвежья шкура.
Уаты пъолыл уыдис арсы царм.
162

шляпа
щетка
skin [skin]
There was a bear-skin on the floor in the room.
шляпа
шляпæ, худ
hat [haet]
шоссе
сосавæндаг
highway ['haiwei]
штопать
æмггьузын
darn [da:n]
шуба
кæрц
fur coat ['fs:kout]
шум
уынæр, хъæр, хъæлæба
noise [noiz]
шутить
хьазын, хынджылæг кæнын
joke [ёзоик]
шутка
хьазæн ныхас
joke [ёзоик]
щека
рус, уадул
cheek [tji:k]
щель
зыхьхъыр
chink [tjiink]
щенок
къæбыла
puppy ['рлр1]
щётка
щеткæ
brush [ЬглЯ
Тебе нравится эта шляпа?
Дæ зæрдæмæ цаеуы ацы шляпæ?
Do you like this hat?
Наш огород находится недалеко от шоссе.
Нæ цæхæрадон ис сосавæндагмæ æввахс.
Our kitchen-garden is not far from the highway.
Девочка штопает чулки.
Чызг æмпъузы цьындатæ.
The girl is darning her stockings.
Мне совсем не нравится эта шуба.
Мæ зæрдæмæ æппындæр нæ цæуы ацы кæрц.
I don't like this fur coat at all.
Вдруг шум прекратился.
Æвиппайды уынæр фæмынæг.
Suddenly the noise stopped.
Он любит шутить.
Уый уарзы хъазын (хынджылæг кæнын).
Не likes to joke.
Мне не нравятся твои шутки.
Мæ зæрдæмæ нæ цæуынц дæ хъазæн ныхæстæ.
I don't like your jokes.
Щ
У девочки красные щеки.
Чызгæн ис сырх уадултæ.
The girl has red cheeks.
В щель проникал свет.
Зыхъхъырæй рухс калд.
The light was coming through a chink.
Этого щенка зовут Джек.
Ацы къæбылайы хонынц Джек.
The puppy's name is Jack.
Где моя зубная щетка?
Мæ дæндæгты щеткæ кæм ис?
Where is my tooth-brush?
163

щипцы
юбка
щипцы
аркъау
pincers f'pmssz]
щупать
сгарын
feel [fi:l]
Брат долго искал щипцы.
Me ’фсымæр бирæ рæстæг агуырдта аркъау.
My brother was looking for his pincers for a long
time.
Доктор щупает пульс у больного мальчика.
Дохтыр сгары рынчыны тугдадзинты цавд
(пульс).
The doctor is feeling the sick boy's pulse.
экзамен
фæлварæн
examination [igjZasmi'neijh]
экономить
ауæрдын
save [seiv]
экскурсия
экскурси, балц
excursion [iks'ksijh]
электрический
электрон
electric [I'lektrik]
электричество
электрон тых
electricity [ilek'tnsiti]
электростанция
электростанцæ
electric power station
[i'lektrik'paus'steijh]
этаж
уæладзыг
floor [fb:]
юбка
ибкæ, юбкæ
Вчера он сдал последний экзамен.
Знон уый радта фæстаг фæлварæн.
Не passed his last examination yesterday.
Он не любит экономить деньги.
Уый нæ уарзы æхцайыл ауæрдын.
Не doesn't like to save money.
В воскресенье мы идем на экскурсию.
Хуыцаубоны мах цæуæм экскурсийы (балцы).
We are going on an excursion on Sunday.
Мама готовит обед на электрической плите.
Мæ мад сихор цæттæ кæны электрон пецыл.
Mother cooks dinner on an electric stove.
Эта машина приводится в движение
электричеством.
Ацы машинæйы кусын кæны электрон тых.
This mashine is run by electricity.
Недалеко от нашего села находится
электростанция.
Нæ хъæуæй гыццыл дарддæр ис электростанцæ.
There is an electric power station not far from our
village.
Мы живем на первом этаже.
Мах цæрæм фыццаг уæладзыджы.
We live on the ground floor.
ю
Агунда была в белой блузке и черной юбке.
Агуындæйыл уыдис урс блузæ æмæ cay ибкæ.
164

юг
яйцо
skirt [ska:t]
юг
хуссар
south [sau0]
юла
цъил
whirligig [Wligig]
юность
æвзонгбонтæ
youth [ju:0]
юноша
лæппу
youth [ju:0]
я
æз
I [ai]
яблоко
фæткъуы
apple [æр1]
яблоня
фæткъуы бæлас
apple-tree ['aepltri:]
ягнёнок
уæрыкк
lamb [1æт]
ягода
гагадыргъ
berry [Ъеп]
язык
æвзаг
language ['laerjwid3]
яйцо
айк
Agunda had her white blouse and black skirt on.
Мы провели лето на юге.
Мах сæрд арвыстам хуссары.
We spent the summer in the south.
Юла - его любимая игрушка.
Цъил у йæ уарзондæр хъазæн.
The whirligig is his favourite toy.
Он провел юность в родном городе.
Уый йæ æвзонгбонтæ арвыста йæ райгуырæн
горæты.
He spent his youth in his native town.
В комнату вошел юноша лет пятнадцати.
Агьуыстмæ æрбацыд иу-фынддæсаздзыд лæппу.
A youth of about fifteen entered the room.
я
Я очень люблю путешествовать.
Æз тынг уарзын балцы цæуын.
I am fond or travelling.
Это яблоко красное.
Ацы фæткъуы у сырх.
The apple is red.
Сколько яблонь в вашем саду?
Нал фæткъуы бæласы ис уæ дыргьдоны?
ow many apple-trees are there in your garden?
Ягненок спускается к реке.
Уæрыкк донмæ фæцæуы.
The lamb is going down to the river.
Я видел в саду много разных ягод.
Æз цæхæрадоны федтон бирæ алыхуызон гага-
дыргьтæ.
I saw a lot of different berries.
Какой иностранный язык вы изучаете?
Цавæр фæсарæйнаг æвзаг ахуыр кæнут сымах?
What foreign languages do you study?
В гнезде было несколько яиц.
Ахстоны уыдис цалдæр айчы.
165

яма
ящик
egg [eg]
яма
уæрм, дзыхъхъ
hole [houl]
январь
январь, тьæнджы мæй
January [’ёзаетуиэп]
яркий
æрттиваг, ирд, сах
bright [brait]
ярко
æрттиваг, ирд, сах, тæмæн
brightly [With]
ясли
рæвдауæндон
day nursery ['nsisri]
ясный
ирд, райдзаст
clear [kite]
ячмень
хъæбæрхор
.barley ['baih]
ящерица
гæккуыри
lizard ['lizsd]
ящик
асыкк
box [boks]
There were some eggs in the nest.
Мы прошли мимо большой ямы.
Мах ацыдыстæм стыр дзыхъхъы рæзты.
We've passed by a large hole.
Январь - зимний месяц.
Январь (тъæнджы мæй) у зымæгон мæй.
January is a winter month.
Было яркое летнее утро.
Уыдис ирд (æрттиваг) сæрдыгон райсом.
It was a bright summer morning.
Солнце светит ярко.
Хур тæмæнтæ калы.
The sun is shining brightly.
Ацамаз ходит в ясли.
Ацæмæз цæуы рæвдауæндонмæ.
Atsamaz attends day nursery.
Небо было ясное.
Арв уыд ирд.
The sky was clear.
Ячмень - это злаковое растение.
Хъæбæрхор у зайæгой.
The barley is a cereal.
Мы видели ящерицу около озера.
Мах цады цур федтам гæккуыри.
We've seen a lizard near the lake.
Положи все вещи в этот ящик.
Дзаумæттæ иууылдæр сæвæр уыцы асыччы.
Put all the things into that box.
166

ДЛЯ ЗАПИСЕЙ
167

Учебное издание
Джиоева Айна Руфиновна
Тедтоева Зинаида Хасанбековна
РУССКО-
ОСЕТИНСКО-
АНГЛИЙСКИЙ
СЛОВАРЬ
Редактор М.А.Будаева
Художественный редактор Г.З.Чеджемты
Технический редактор А.В.Ядыкина
Корректор ТА.Казбекова
Компьютерная верстка Э.А.Лавровская
Сдано в набор 09.02.99. Подписано к печати 01.09.99. Формат бумаги 60x84 У16. Бум.
тип. № 1. Гарн. шрифта Литературная. Печать офсетная. Усл. п. л. 9,76. Учетно-изд. л.
9,89. Тираж 2000 экз. Заказ № 1157. С 64.
Комитет по печати и информации РСО—Алания.
Издательство «Ир», 362040, г. Владикавказ, проспект Мира, 25.
Республиканское издательско-полиграфическое предприятие им. В. А. Гассиева.
362011, г. Владикавказ, ул. Тельмана, 16.