мм
і. Ал
*
3
I **г
|ь Ч
'>Л
. .. V .
1 ‘	І . ' '
ЙЕЛЛРУСКУ
ІГ&РОДНЫ
АРП АіЛЕНТ


2?-ў- ' /
5^Ь

совет прамысловай кааперацыі
БССР
мінск
195 5г
.....-’-.....
БЕЛДРУСКІ
НДРОДНЫ
ДРНДМЕНТ
-------——

 й '
*	.Лб&.






Альбом склалі і аформілі:
Паўлава К. І., АнІсовіч А. Л., Ступіна Г. А.,
Гуткоўскі С. А., Галаўнін М. Г.
Адказны рэдактар Мацюшка В. Ф.
Тэхнічны рэдактар Каваленка В. В.
АТ 01914.	Падпісана да друку 26.1-55. Папера 84x62 >/<• Друк. арк. 36.
Тыраж 5000 экз. Заказ 519.
Літаграфія г. Гродна, вул. Будзённага, 56.
БЕЛАРУСКІ АРНАМЕНТ
Правадыр і настаўнік працоўных свету
В. I. Ленін указваў на вялікую ролю куль-
турнай спадчыны ў справе стварэння со-
вецкай культуры. ,,Пролетарская культура,—
гаварыў ён на III з‘ездзе комсамола,—павін-
на з‘явіцца законамерным развіццём тых за-
пасаў ведаў, якія чалавецтва выпрацавала
пад прыгнётам капіталістычнага грамадст-
ва, памешчыцкага грамадства, чыноўніцкага
грамадства“.
Культурная спадчына з‘яўляецца выдат-
най школай майстроў совецкага мастацтва,
невычарпальнай крыніцай ведаў і вопыту,
накопленага народам на працягу стагод-
дзяў. Без выкарыстання культурнай спад-
чыны нельга пабудаваць соцыялістычнай па
зместу і нацыянальнай па форме совецкай
культуры.
Адзначаючы вялікае значэнне мастацкай
спадчыны ў справе развіцця беларускага
совецкага мастацтва, неабходна падкрэс-
ліць, што совецкая культура ў сваім развіцці
апіраецца толькі на прагрэсіўны дэмакра-
тычны напрамак у культуры мінулага, на тыя
* яе элементы, якія садзейнічалі вызваленчай
барацьбе беларускага народа, ўмацоўвалі
нацыянальную самасвядомасць, узмацнялі
дружалюбныя сувязі з вялікім рускім наро-
дам, садзейнічалі паляпшэнню матэрыяльна-
га добрабыту народа, рухалі яго культуру
па шляху прагрэсу.
Вялікае месца ў беларускай культуры
мінулага належыць народнай мастацкай
творчасці.
Нягледзячы на цяжкі соцыяльны і нацы-
янальны прыгнёт працоўны беларускі народ
стварыў выдатнае мастацтва. Сваю цяжкую
працу, падзеі ў сваім жыцці ён апяваў у
песні і музыцы. Прылады працы, прадметы
хатняга ўжытку і адзенне ўпрыгожваў арна-
ментам. Сваю хату афармляў рознымі арна-
ментаванымі дэталямі. Ён ствараў гранды-
ёзныя палацавыя ансамблі для прадстаўні-
коў пануючага класа і ўпрыгожваў іх скульп-
турнай лепкай, разьбой, керамікай, жывапі-
сам і арнаментам.
Вялікае значэнне ў справе афармлення
прадметаў народнай творчасці мае арнамент.
У адрозненне ад іншых відаў мастацтва,
напрыклад архітэктуры, якая існуе сама-
стойна, арнамент існаваць самастойна не
можа. Ён заўсёды служыць мэтам упры-
гожвання або афармлення прадметаў ляп-
нОй, разной на дрэве і жывапіснай архітэк-
туры і прадметаў хатняга ўжытку; арнамент
ткацтва і вышыўкі—адзення; графічны арна-
мент—кніг, плакатаў, лозунгаў і г. д.
Арнамент розных відаў развіваецца ў
цеснай залежнасці пры пастаянным запа-
зычванні форм і матываў аднаго віду арна-
„ . . . Самым высокім відам мастацтва, самым
таленавітым, самым геніяльным з‘яўляецца народ-
нае мастацтва, г. зн. тое, піто ўвабрана народам,
захавана, што народ пранёс праз стагоддзі".
(Калінін М. I. Артыкулы і прамовы,
1936 г., стар. 212).
мента ў другога. У гісторыі беларускага
арнамента падобныя выпадкі запазычвання
сустракаюцца даволі часта. Напрыклад,
асобныя арнаментальныя матывы слуцкіх
паясоў былі запазычаны ад арнамента бе-
ларускага народнага ткацтва і кніжнай
графікі. Яркім прыкладам узаемасувязі арна-
ментальных матываў розных відаў мастац-
тва з‘яўляецца афармленне беларускай со-
вецкай друкаванай прадукцыі (кніг, часопі-
саў, плакатаў і лозунгаў) народнымі арна-
ментальнымі матывамі ткацтва і вышыўкі.
Характэрнай асаблівасцю беларускага
арнамента з‘яўляецца кампазіцыйная закон-
чанасць, дакладнасць пабудовы, багацтва і
гарманічнасць маляўнічай гамы, тонкае вар‘-
іраванне адных і тых-жа матываў у залеж-
насці ад прызначэння рэчы, стварэнне аб-
межаванымі сродкамі рознастайных колера-
вых і графічных кампазіцыйных спалучэн-
няў. Гэта дасягаецца ўмелым падборам арна-
ментальных матываў, групаваннем розных
па форме, велічыні і колеру фігур, рытміч-
ным паўтарэннем адных і тых-жа або некаль-
ні відазмененых дэталей. Вялікае значэнне
пры гэтым мае акцэнтыроўка пэўных месц
арнамента найбольш выразнымі геаметрыч-
нымі фігурамі і колернымі спалучэннямі, якія
аб‘едноўваюць вакол сябе менш выразныя
арнаментальныя матывы.
Беларускі арнамент дзеліцца на тры ас-
ноўныя віды: геаметрычны, арнаментыка яко-
га складваецца з прамых ліній, прамавуголь-
нікаў, квадратаў, ромбаў, трохвугольнікаў і
іншых геаметрычных фігур; раслінны, скам-
панаваны з малюнкаў парасткаў раслін, ліс-
ця, кветак, пладоў; жывёльны, створаны з
малюнкаў жывёл і птушак.
Арнамент цесна звязан з матэрыялам,
на які ён наносіцца; для кожнага віду прад-
метаў, будзь гэта адзенне ці кераміка, буды-
нак ці кніга, характэрны свае арнаменталь-
ныя матывы, свае стылістычныя асаблівасці.
Гэтая асаблівасць арнамента мае вялікае
значэнне, яна склалася ўпрацэсеяго гіста-
рычнага развіцця і з'явілася вынікам цес-
най сувязі арнамента з упрыгожваемай ім
рэччу.
Прадметы мастацкага ткацтва і вышыўкі
па свайму прызначэнню і характару ўпры-
гожвання дзеляцца на два віды: тэматычныя
творы (габелены і партрэты) і вырабы, упры-
гожаныя арнаментам (адзенне, абрусы, руч-
нікі, дываны, пасцілкі і г. д.).
Па арнаментыроўцы і каларыту ткацкі і
вышывальны арнаменты маюць многа агуль-
ных рысаў. У радзе выпадкаў абодва віды
арнамента дапаўняюць адзін другога. Разам
з тым паміж гэтымі відамі арнамента ёсць
істотная розніца.
Асноўным элементам вышыўкі з‘яўляец-
ца лінія, рознастайная па свайму начартан-
ню ў залежнасці ад прымяняемага ў даным
выпадку шва—-крыжам, квадратам, насцілам.
Гэтыя лініі ўтвараюць контуры фігур, пало-
сы, а таксама геаметрычныя фігуры: квад-
раты, ромбы, прамавугольнікі, крыжы, зігза-
гі, ломаныя лініі, многавугольнікі і г. д. Калі
ў мастацкім ткацтве арнаментальныя маты-
вы складаюцца з геаметрычных, у пераваж-
насці прамавугольных фігур, то ў вышыўцы,
дзякуючы шырокай магчымасці вар‘іравання
шва, адкрываецца магчымасць для стварэн-
ня больш складаных арнаментальных спля-
ценняў і фігур.
Акрамя таго, лінія (шво) дае магчымасць
больш мякка звязваць пераходы адной фар-
бы або фігуры да другой, больш свабодна
вар‘іраваць адны і тыя-ж арнаментальныя
матывы і кампазіцыйныя спалучэнні. Шво,
якое складаецца з адрэзкаў прамых ліній
рознастайнага напрамку (гарызантальных,
вертыкальных і двух дыяганальных), дае маг-
чымасць ствараць цудоўныя па сваёй прыга-
жосці арнаментальныя матывы з незлічонай
колькасцю варыяцый.
Тэхніка мастацкага ткацтва таксама да-
волі рознастайная. У Беларусі найбольш
шырокае распаўсюджанне маюць браная і
многарамізная тэхніка ткацтва. У абодвух
выпадках узоры атрымліваюцца геаметрыч-
най формы, скампанаваныя з квадрата, пра-
мавугольніка, трохвугольніка, крыжа, ромба
і лініі. 3 гэтых прасцейшых фігур і складва-
юцца арнаментальныя ткацкія матывы. У
адным выпадку гэтыя фігуры ў рюзных кам-
бінацыях запаўняюць усю паверхню палатна.
Паўтараючыся праз пэўныя прамежкі, яны
ствараюць роўнамерны рытм для ўсёй павер-
хні палатна. У другім выпадку гэтыя геамет-
рычныя формы групуюцца ў гнёзды з цэнт-
ральнай плямай. Больш складаныя мастацкія
вырабы маюць па некалькі такіх гнёздаў. Як
і ў першым выпадку, гэтыя матывы перыядыч-
на паўтараюцца з той толькі розніцай, што
ў першым выпадку арнамент ствараецца з
прасцейшых геаметрычных элементаў, у дру-
гім —са складаных па сваёй кампазіцыйнай
будове фігур.
Вялікае значэнне ў стварэнні ткацкага
арнамента мае колер. Групоўка геаметрыч-
ных фігур, афарбаваных у розныя колеры,
дае магчымасць ствараць выдатныя па кала-
рыту арнаментаваныя тканіны. Колеры, пры-
мяняемыя ў народным ткацтве, не маюць
танальных пераходаў. Напрыклад, чырвоны
колер адной і той-жа фігуры ва ўсіх паўта-
рэннях, незалежна ад таго, з якім колерам
ён мяжуе, заўсёды мае адны і тыя-ж адцен-
ні. Гэтая асаблівасць ткацкага арнамента,
здавалася-б, павінна прывесці да рэзкасці і
стракатасці. На самай-жа справе гэта не так.
Народныя майстры ўмеюць падбіраць такія
колеры, так іх скампанаваць, што яны дапаў-
няюць адзін другога, узмацняюць асноўныя
або аб‘едноўваюць сабой суседнія колеры.
Дзякуючы гэтаму ў колерных адносінах бе-
ларускі ткацкі арнамент выглядае танальна
насычаным, гарманічным па свайму гучанню.
Шырокае распаўсюджанне ў Беларусі
атрымалі слуцкія паясы. Вырабляліся яны ў
розных месцах Беларусі—у Слуцку, Нясвіжы
і Ружанах. Ствараліся слуцкія паясы прыгон-
нымі сялянамі, асвоіўшымі ўжо ў хатніх умо-
вах вытворчасць мастацкіх тканых і вышыў-
ных вырабаў. Гэтая акалічнасць аказала вялі-
кі ўплыў на тэхніку вытворчасці і на мастац-
кае афармленне слуцкіх паясоў. Народныя
майстры ўносілі ў іх арнамент матывы, харак-
тэрныя для беларускага народнага маста-
цтва або бачаныя імі ў акружаючай бела-
рускай прыродзе. Імкненне народных майс-
троў уносіць у арнамент слуцкіх паясоў маты-
вы і ўзоры, любімыя і зразумелыя ім, уласці-
выя народнай дэкаратыўнай творчасці, апеты
беларускім паэтам Максімам Багдановічам у
вершы „Слуцкія ткачыхі“:
і тчэ, забыўшыся, рука
Заміж персідскага ўзору
Цвяток радзімы васілька.
Многія з гэтых майстроў, як, напрыклад,
Дубіцкі і Канановіч, атрымалі шырокую вядо-
масць, а асобныя з іх, як Васіль Барсук,
працавалі ў якасці галоўных майстроў Слуц-
кай фабрыкі паясоў. Арнамент слуцкіх па-
ясоў, як правіла, раслінны і складаецца з
ізабражэння парасткаў кветак і лісцяў роз-
ных раслін. Асобыя з іх блізкія да беларус-
кіх ткацкіх геаметрычных матываў, а такса-
ма да беларускага кніжнага графічнага ар-
намента. У арнаменце слуцкіх паясоў шыро-
ка выкарыстоўваюцца беларускія раслінныя
формы: васількі, незабудкі, дубовыя лісты,
жалуды і інш. Ткаліся слуцкія паясы з шоў-
кавых і часткова залатых і сярэбраных ні-
так. Высокамастацкія і тонкія па майстэр-
ству слуцкія паясы атрымалі сусветную вя-
домасць. Яны захоўваюцца ў многіх музеях
Расіі, Беларусі, Украіны, Літвы і ў краінах
Заходняй Еўропы.
У многіх населеных месцах Беларусі
існавалі майстэрні па вытворчасці дываноў
і габеленаў. Найбольш вядомымі з іх былі
фабрыкі габеленаў у мястэчку Карэлічы і
Нясвіжы, фабрыка дываноў у Альбертыне
Гродзенскай вобласці, пазументная фабры-
ка ў Дуброўне, арганізаваная князем Г. Па-
цёмкіным. На гэтых фабрыках працавалі
прыгонныя сяляне і сялянкі. Многія з іх
набывалі высокую кваліфікацыю і былі
кіраўнікамі дывановай і габеленнай вытвор-
часці.
★ ★ ★
Вялікая Кастрычніцкая соцыялістычная
рэволюцыя адкрыла неабмежаваныя магчы-
масці для развіцця народнай беларускай
творчасці. Змяніліся адносіны да народнага
мастацтва. Буржуазія, памешчыкі і царскія
чыноўнікі з пагардай глядзелі на народ і яго
мастацкую творчасць, па-варварску эксплуа-
тавалі народных майстроў. Толькі ва ўмовах
совецкай улады народная творчасць была
ацэнена па дастоінству і стала разглядацца
як адзін з важнейшых відаў культурнай
дзейнасці. Партыя і ўрад удзяляюць выключ-
на вялікую ўвагу народнай творчасці, аказ-
ваюць ёй паўсядзённую дапамогу. Вьжлючна
многа для развіцця народнага мастацтва зра-
білі В. І. Ленін, І. В. Сталін, Н. К. Крупская,
М. І. Калінін і А. М. Горкі. Сваім паўсядзён-
ным кіраўніцтвам, парадай і практычнай да-
памогай яны садзейнічалі хуткаму яе раз-
віццю.
Дзякуючы гэтаму ўжо з першых дзён-
існавання совецкай улады ўсюды пачалі ўзні-
каць гурткі народнай творчасці: тэатраль-
ныя, музыкальныя, танцавальныя, разьбы па
дрэву, жывапісныя, скульптурныя, вышыўкі
і ткацтва. Было праведзена аб‘еднанне адзі-
ночак народных майстроў у арцелі. Для па-
казу твораў народнай творчасці ўсюды па-
чалі наладжвацца выстаўкі для выяўлення
лепшых майстроў, арганізоўваліся конкур-
сы. Усё гэта ўзняло народную творчасць
на больш высокую ступень, адкрыла перад
ёй найшырэйшыя магчымасці ўдасканаль-
вання і росту.
Калі ў дарэволюцыйнай народнай твор-
часці працоўны народ выражаў свае мары
аб шчасці і свабодзе, укладваючы ў яе свае
імкненні да лепшага і свабоднага жыцця, то
совецкае народнае мастацтва адлюстроўвае
сабой ажыццяўленне гэтай мары ў рэальнай
рэчаіснасці. У ёй апяваецца шчаслівае і сва-
боднае жыццё совецкага чалавека, яго ба-
рацьба за пабудову комуністычнага грамад-
ства, за ўмацаванне абароназдольнасці на-
шай краіны. Народная творчасць Совецкай
Беларусі прысвячаецца стварэнню вобразаў
правадыроў і кіраўнікоў совецкага народа,
перадавікам вытворчасці, героям Вялікай
Айчыннай вайны і Героям Соцыялістычнай
Працы. Яна адлюстроўвае героіку нашых
дзён, совецкі патрыятызм і гераізм нашага
народа.
Асноўную ўвагу ў сучасны момант мас-
тацкія арцелі Белпромсовета ўдзяляюць ства-
рэнню тканых і вышываных прадметаў хат-
няга ўжытку (пасцілак, абрусоў, дываноў) і,
перш за ўсё, мужчынскага і жаночага адзен-
ня. У гэтым-жа напрамку праводзіць сваю
работу эксперыментальная лабараторыя
Белпромсовета.
3 паляпшэннем матэрыяльнага добра-
быту, павышэннем культурнага ўзроўню
растуць патрабаванні працоўных да адзен-
ня. Адзенне совецкіх грамадзян павінна
быць, перш за ўсё, зручным для работы і
адпачынку і ў той-жа час яно павінна быць
прыемным на выгляд, прыгожым. Добра
сшыты, упрыгожаны народным арнаментам
касцюм па сваёй прыгажосці і высокарод-
насці абрысаў не ўступае касцюмам з дара-
гой фабрычнай матэрыі. Аднак значэнне
народнага арнамента гэтым не абмяжоў-
ваецца.
Высокамастацкі па выкананню, тонкі па
майстэрству, багаты па кампазіцыйных спа-
лучэннях беларускі народны ткацкі і вышы-
вальны арнамент мае выключна вялікае зна-
чэнне не толькі для ўпрыгожання адзення,
але і для афармлення прадметаў хатняга
ўжытку, твораў мастацтва і друкаванай пра-
дукцыі. Ім упрыгожваюцца партрэты пра-
вадыра совецкага народа В. І. Леніна і яго
саратнікаў, выданні беларускіх народных
паэтаў Янкі Купалы, Якуба Коласа і другіх
пісьменнікаў Беларусі, плакаты, лозунгі, уноў
пабудаваныя архітэктурныя збудаванні. На-
родным беларускім арнаментам упрыгожан
флаг Беларускай Совецкай Соцыялістычнай
Рэспублікі.
Нягледзячы, аднак, на яго такое вялікае
значэнне, да гэтага часу яшчэ не напісана
ні аднаго даследвання, не выдана ілюстра-
ванага выдання, у якіх былі-б сабраны леп-
шыя ўзоры народнага беларускага арна-
мента і якія маглі-б служыць падсобным
матэрыялам для мастакоў, архітэктараў,
скульптараў і графікаў, для майстроў мас-
тацка-кааператыўных арцелей, а таксама
фабрык і заводаў, якія выпускаюць прадметы
хатняга ўжытку, мануфактуру і прадметы
ўпрыгожання, і, нарэшце, для розных відаў
самадзейнай народнай творчасці.
Мэта гэтага выдання —паказаць лепшыя
ўзоры беларускага народнага арнамента,
зрабіць яго больш даступным для работні-
каў розных прафесій. Улічваючы, што най-
больш шырокае распаўсюджанне ў Совец-
кай Беларусі атрымаў ткацкі і вышывальны
геаметрычны арнамент, у прапануемым аль-
боме асноўная ўвага ўдзелена геаметрычна-
му народнаму арнаменту ткацтва і вышыўкі.
Выпускаючы ў свет альбом, Белпромсо-
вет не ставіць перад сабой навукова-дас-
ледчай задачы. Альбом мае чыста практыч-
ную мэту дапамагчы работнікам розных пра-
фесій азнаёміцца і больш глыбока вывучыць
народны беларускі арнамент.
Выданне альбома беларускага арнамен-
та будзе садзейнічаць паляпшэнню вытвор-
часці прадметаў мастацкай прамысловасці,
больш глыбокаму асваенню вопыту народ-
ных майстроў у справе стварэння мастац-
кіх вырабаў.
Асвайваючы і выкарыстоўваючы народ-
ную творчасць, мы ў той-жа час павінны
развіваць яе. А развіваць народнае мас-
тацтва—гэта значыць не толькі ўдасканаль-
ваць яго майстэрства, але і ўзбагачаць яго
новымі арнаментальнымі матывамі, совецкімі
эмблемамі, якія адлюстроўваюць працоўныя
подзвігі совецкага народа.
Доктар мастацтвазнаўчых навук
М. С. КАЦАР.

— 1 —
— 2 —
—3 —
4
5
— 9 —

— 8 —

нііі
ш» в
Ші@
ХПІЗ
ОІЗІ
1111 ®*1:
ЖІІЖІ
к
'мш
I
ЖЖЖІЖ
111»
ІШІ
Г8»В
ІЖЖІЖ
ШІІ
ІМ»
«і^
і
оЖЖЖ
»П&
ІЖ’3«
мжнжж;
ВІШвВ^Ж
ВВМ8
11118
ммя
»мж
№5
а»ж
аюн
111
111.»
<»»
5
ЗІЗІЗ
®йК®В 1ОЖ1І»ВВД.
»^»«8
В»М® 5В/шМ
9
— 10—
—11 —
— 12 —
-ііііі:іііі іііснніі".
ЙІ’
I
мта™.
:*	||_|»І_ІММ«
'

1111
МІІІІІ

ІІІІІ

ІІІІІ
мі'
лт
!!


-II
ІІІІІ
 _
ІІІІІІ
I
№
 I шірСі,аЧ||ІІі!!1
—13 —
лЬ ЛЬ ЯЬ ЛЬ
—14 —

---16----
~ 17 —
— 18 —
19 ~—
в ««« (Н|| Шіі ш« 4111 (ііпі в
««! мп т«і іі ті н« «««
і !!«! !«« «!« ««! ІІІІІ !!!«! КЖ
ІПІ! «!«! Ш!!! ІІП)! 111« ІІІІІІ
| ! |
х Цві  шР |
РтіЧНМНІгЧ
11!« 111« «!!! 11«! 1!1І| І!ІІ(
I 11111 «!« 1«« 11НІ II!!! !!Н! ІМ
— 20 —
----21 —

»«*!	Л 
Г ЦЙ	іт
м "Пш м	ш
^лня
І*ІО8
ні м"’*жі МЦ
®®ЯЯ«	ЛІЛМІ
ВМ&ММЯІІММЯМГ^ ДІЦаа	діШМДЙйФйШІДВіМШп^*
мтШмІПнЯІ _ ЛІВ .,Ш
м
ЛйійМвММММйНМММЁЙ
ЗДчўВіШр НН™М*мяі л
ЙМШНМ
«ітіііг “”ш іГ
м
ш „__________
МйМІІШвм	Й&МлМЬМНМ
м "□» мо
Н» ”
л
ІМІММММІМ*
□пг т
_  іг~ I»
М^^МАШі
“II
н
м
II»
ня»
ш
м тш
яі шГ” ія "
ІГ	жжжг	шгл
ш"*	мпмшіі	ні	ші
*****ЖЙЙЙЙ '®'*^’' “=;і	«! ЛЖІйЙі*™
длЯПМмВ	ллллЛ	^аЛлл а/МчРГоФчЯ®
Г"	памші		іа
V
~ь л
Ж 8ЙН
іііуй ІІ’МЙ^С
«Ль “міііШГ
ЙЙМ
’ммі
ЖійМ ЙМШ/ Жй»
шгаші "П«в ініі мтш
------ **- ..... н цйшйдійй
МІШМІ
,мг
ШНІМІМІІ,
ж...I
НШМІШ ШЙ ш»
маммішв^ мж
і 	
ш цр
 Яй ж**0
  чмммш
вЙЙМйЙЙПМ §^99
мм
МІ
т
м
М
ммт іі
ша шц	іці ш
МЫНІ мадыйг ныг
ЯЯ ІЯ ІВ^ МІ
ШіШІ III
тййЙЙЙ Й!ЙГ*ВД Г-
««шДІ* **-.....
Ш	ІШІ
й&яіЙВАмйа»'™*^ ”*^^вМі1НІЧ№ЙД8і *®М|даМ
ІНЬІ»	1»!
ІН
інммнімі
|ІРчЯйЯІ^ іаіАЙвЛНВвІ
уедмму .
I _. ю
ш
шг ашшнмі
м
Л	Чі	I
Ві	ІНІ
’анці ш"	ОШІЙ
‘ ІГ Я	1І1ІІЯ
Вн	яЯ
М і Ш
О
.„ІяІІ
— 22
_!*(кЦцШ^||)іЦ|Ц
НІІМНІІІІі
,^_’»'»))»>пшнііі* __
. > ,11. II, < «» >••»» »“’1,|»І»»» ІІ (Лі”М
Ь»,:»ш,,'”,“......
»Л»|»^ ІШІ.ПІІШ ” %».»IЙ»»*’,‘*’‘““,
...,'”*»»л,„ І’Н.-"”,
...'»;ГТ”;КЖ
' ’ ’ »|>»'»>»*|’,1_1 , „,„».»««•
*.>»>’”',мнп.»>і.»’’ ”* »^^»»"',"
““X,,..	.......
іннііі>ііійіі,1і)і л *ш>І1|Ці111)|1>ц1
,»»»'»’” •”«1»і”'”’"””’.т»я...»
<||НН>»> >’„>»„>»»>
т»’’>»»>»»»адш»>л.»’''''ч»)>/,„„і^"'л"’’'''’
цМІМЛ
«0)1111!
«<<<«(<
іц»»»іі
.»>»»
•адг.
МНКННп'*'”"’”7 *	„,^11
«лмііііы ««) ••»>»»„
,ч4ніінлііп	»»»
_ ,'‘>>>
мш»л»»>II п>»}>» ’’}{,')>„» >»лГ'"'”
»>.».'»> ,„„„,>»’»>»'»»’
»НІ»ЧІПІ»І
„» »» »>Л	)„, ' ІНІІ »<»>»»»«
’ ’”,»>„» •»’„ Л’’”’’»',,»»»„>.||
|,’’'”••’'1%|||1»I)|»|•’'"шII«|||»п.,”,',““,
>>п>»
1«ІІ»
»»>>•
ііХМіі
III
|ЦН
•1)11)11
.ч
ПНПНІ
,<»>
>>»))


...»„>»»і’,‘",”””4о<іі'’“ш’м‘,^ч»м
....""<,.,	,мміш’*»»тмн,іМ*
«„» '•"’’’л, *%)Ш”’"”,>ціЛІі|
ІМІАІІД	нмін.і

КІІШЧ МШН »|>>|>)
*»>»»•»»»
>1Н»Н)І
НІНВМ
яЦі»,»,»>»»' Ш,»„„„,.»даІ
.і»»)..».____.»»»»«»
>»»|
тннп
»1. ))|ЛКІ
•III 'ІЦІІІЧ
ітнпн 11\»>»і ,1””1)»і)»*”,”.п»лп
<і »чі ’*•	ад»і». ।».
*1*,І^»»в«І1Івда»’(>ВІпІ,«''*І»’
)!)»•!» І)»1 *’•'»"»
»>№„ Л»' »•"10
'іц/аднн
ІІНІІМІІІ »ін»»»ш

м»н
' іпш .. іпч) ш».і>м.(
НН«. «ііМі ЧШ|»))
«І«|І<І<І||М» (»>»	іцНн.»
. .	•,'»>>Ці
й.	І'"»	>*"Н,'”*,*,4іі1.„а
*‘“‘"*<("н ,»11|""'/1І11)))І;,,«,,в

«..«.<	......	<<
•*<««<<>	«(	«».<»<<
<п«<	<»•
<««<«><	<п«
'Л»	/Шпі.
««<« ІІ»ІІ» >(..(/ (’ЧЧІТІ
ін„«',,,""'т...<і,"”„„„й,1 >«•<"
шігі
пчіт
««><«* „<<<<<<< <
!»«<««
/„««
яіт іМмі н»
іп <<<«<„
»і, пі.іііп
ь...
Н<!<.ІІН(»
««<• ’
"""""‘«ІНІ...../”*’”
|«««<о|<.,«,<»,"«|(|1 «....
"‘"‘'«‘-.Ш.н....""" .«<«..
(.(.(<«(« "““,,”,<„(,<<ч‘’,в*
Л V1!-.
НЦІПІЧІ «)інгі„в "
НГ
1	ІІІКІІН
•<"'(I(1«(Л,(,,,(,"
•	|<й.||»
М(«ІІ(||«»'”'‘"'
в<««|>
<«'(<•
•	" ІІІ.ІІ.О
ікннч.
<ЦІ( ><(«((
Л(ШК
ІІІІ'НШШі ’•((«•,
ІШіШРІІІ I
ННШЦН
пнгіііі-”"’4’.
ІІШШШ "'”""}<<<(«	<
’«'"|<|«(
ІЦНШЦІі ((„(,(
'ш’'((*^<к(««іІ1, “•‘”,,“<’шн«<
Н”''"',*«««<«..тП"ц“<,«».»•((((
т<«МІ«і«<*<<*""Чі««» '•
,',"^^««т||,",',,(>««<««,
— 23 —

25
— 26 —

................І ІІ,і.,..ф,,^І. І^^	І'М",«НуН|'Н"'|І^|«.„»11 II II ІІЦДІІІНІІЛ I ІЦІІ .......................     „	.. .........., ,  , , рруі
««««««« <««
' ••• —пвтг--і—1--——--•т--- ''--—^г-ігітгттмтдтпжігішмгштігаі'іпіпі,,^ гіі ш іі.іттмтгпггптіітміітм>.тішшв»шгші.Ш«шшмштммі..іі.шяліітііШі»ій>"імііііі>ііі«іі»іііі!шііпті'і'«т-іг:т,«іта“----гт-і-і"т:‘іія»«с.іі іяц.і.г.ілп.і.іг. л-.і;..і ..:л.
<««< «<«<««<«
..  і .іія^ііі	 і««жі.ііняііііпмтммжпкмяммтіяіт.т,тіііН>Ііі.і6МЯДОЯг1ІШтюІ«ЛіН№.мМй,МжПмШвШОІМ,МІЛЯІ№й1.1Я0ШШ1.тЫМШСШ"М>ОД0*ЯДОМЯМвп4*.дег*к>ЭДЯЛі«Яіна -•.>.•'. <•>•>.*.
\шшпшпптпг>
о
— 28 —
сь
сч
г ч

—30 —
Й
— 31 —
Д"
л,«5;
—32 —
— 33 —
—34 —


— 36

3 7 —
I
— ве
II
II
I»
II
I
іііввж'
яншшпіпіш
— 39 —

— 1 —
1
2

к:ч
 
 
—3 —
2
кккккккккккккккккк
— 6 —
*м*м*м*м*м*м<
Ль Н <! 4к Н 41* ' Лк Н <! “- 4к Н -I
.1?'
7
— 8 —
— 9 —
2
«ккгмкшім» <1	—
1
2
— 11 —
1
3
1 2
1
ЖХХХхХХХЖХЖХжХХХ^ХХХХХжХжХ^ХЖХ^ХжХ^Х^ХЖХХХХХЖХЖХЖХЖХ^Х
йжзм ййяэме

— 14 —
— 15 —
1
2
3
—16 —
1
2
3
— 17
1
2
— 18 —
— 19 —
1
2
3
4
20
— 21 —
— 22 —
 .«     
г
 н    а
 »!
ФіБаі$іБ9іФііаіФіБдіФівді
I
— ЕС —
— 24 —
1
2
3
— 25 —
2
— 27 —
1
Ч о @\ @Ч@Ч @\@\ 0\0\ 0
Ч0\ 0\0\ 0\0\ 0\0\ 0\0\
40% ОЧО 0 І0Ч 0 0 0\0Ч
2
— 28 —
2
3
— 29 —
1
—30—
1
ЕЗЕ3Е 3Е 3 Е 3 Е 3 Е 3 Е 3 Е 3 Е 3 Е 3 Е 3
4
—31 —
2
о\о\охо\о\.о\о\о\о\о\о*
33 —
2
3
— 34 —
1
2
3
3
е

— 99—
1
2
—37 —
1
□іхлхзг^
'^ТГІГТГТГІГІГІГІГІ
V////////////////////////////////////////////////////-
2
—38 —
1

2
3
ШШ ЬШгі КЫШ ЬММ кМЫ ЮТ ЬЗШ кШН КЧШ АМШ кВД
к Л ВьЧлІ НкіЯІ & «вМ № іЛІ мк лі Вк «мі м« Л мь лі Вь Л № Л



— 40—
1
— 41 —

1
2
шгагагаганвамяммпямммнмагаганмгагагамявмннвві

1
2
3
—3 —
2
3
4
5
со
2
3
4
7
2
3
— 8 —
1
2
3
4
111 Гй  I V	   I Д’ТП’ІІІІ НГГ1ІІЯТТТ 1111!  ГІІІГ1^Н^ІІІТОГНІ1НГ
— 9 —

4
—11 —
1
—— 1 2
—13 —
1
3
 р          ’
4
14
— 91 —

2
3
ГЯ»-
 Т Т Т Т Т Т Т Т Т Т	=Г ? °Г “Г V «Г’Г'Г Т Т Т* *Г * Т 1
2
ЫЬйАйАйАйййАй&АзййАйШЬз&
ІІ-Ф-ІІ-«>П-Ф-ІІ-Ф-ІІ-Ф-ІІ
і
— /Л —
— 18 —
ОІОІОІОІОІОІОІОІОІ-
ІІІІІІІІІІІІМІМІІІІІІМІІІІІІІІІІІІІІІІІІМІІІІІІІМІ
2
— 19 —
1
<><><><><><><><><>< ><><><>«а
дмвмшнмнвннтіммнннмннннжмнмтнннвнввашанвмшвнмншваннншвмі
А А й А А А А А А А А А А А А А А А А А А А А А А А А
2
эдятдаявдямдате

3
20 —
1
ііі 11іі іі:-: іііі п:-: і	п

— 21 —
1
2
3
;" > '<фэж«>і#»®*>і#э«+>і#>
>л ІМйМІ ЧЧ&МІ
?лА I /мЯМ ДОЗкМ I /х
я 
— 22 —

— 24 —
1
2
3
— 25“
1


—26 —
• <8» < ««Н «Ф 	 <8» I
— 27 —
— 28 —
1
з
5
» <К-Й> <ХФ>	<№> <ЙЗМ> <Х&> <ХФ> <1
"вЧГТЯ1ТТРММРЧПОМГТТТЧ1ТТТЧ?ЧГТТЧГЧГЯЧЧ1в1РЧР^І7ГТТТЧГЧМНІ>ЧНГГ8*вв8і
30—

2
3


—32 —
з

3

9
€

г
е
і
е
г
— 2С —
2
5
—37 —
2
^Х^Х-Ф-Х-Ф-Х-Ф-Х-Ф-Х-Ф-Х-Ф-Х-Ф-Х-^Х-Ф
—38 —
1

— 1 —
2

—3 —
— ў —

— 6 —
............. -
— ь —
— 8 —
— 9 —
— 10—
ЗМЕСТ
1.	УступнЬі аргпЬікул «Беларускі арнаменш» —
Докгпар мастацтвазнаўчЬіх навук М. С. Кацар.
2.	Народнае ткацтва — лісгпоў 39.
3.	Народная вЬішЬіўка — лістоў 41.
4.	ВЬішЬіўка, распрацаваная лабараторЬіяй
Ьелпромсовета — ліспюў 36.
5.	Слуцкія паясЬі — лісгпоў 10.
НАРОДНАЕ ТКАЦТВД
Стар.					Стар.		
1.	1 Іакрывала.	Брэсцкая			18. Абрус.	Пінская	Тэхніка	
		вобласць	Тэхніка	перабор.	вобласць		на рамізках
2.	Пакрывала.	Брэсцкая			19. Абрус.	Тэхніка	на рамізках
		вобласць	Тэхніка	перабор.	20. Абрус.	Брэсцкая	Тэхніка	
3.	Пакрывала.	Магілёўская			вобласць		на рамізках
		вобласць	Тэхніка	перабор.	21. Тканіна.	Тэхніка	на рамізках
4.	Пакрывала.	Магілёўская вобласць	Тэхніка	перабор.	22. Тканіна. 23. Тканіна.	Гродзенская	Тэхніка Тэхніка	на рамізках перабор.
5.	1 Іакрывала.				вобласць		
		Магілёўская вобласць	Тэхніка	перабор.	24. Пакрывала. 25. Дарожка.	Тэхніка- Тэхніка	-перабор. перабор.
6.	Пакрывала.	Мінская					
		вобласць	Тэхніка	на рамізках.	26. Канец ручніка. Гомельская вобласць	Тэхніка	перабор.
7.	Пакрывала.	Гродзенская вобласць	Тэхніка	на рамізках.	27. Канец ручніка.	Тэхніка	-перабор.
8.	Пакрывала.	Віцебская			28. Тканіна.	Тэхніка	перабор.
		вобласць	Тэхніка	на рамізках.	29. Канец ручніка. Гомельская	Тэхніка	перабор.
9.	Пакрывала.	Мінская			вобласць		
		вобласць	Тэхніка	на рамізках.	30. Канец ручніка.	Тэхніка	-перабор.
10.	Пакрывала.	Гродзенская вобласць	Тэхніка-	-на рамізках.	31. Канец ручніка. Гомельская вобласць	Тэхйіка	-перабор.
11.	Абіўная тканіна.	Мінская			32. Падол спадніцы. Гомельская	Тэхніка	
		вобласць	Тэхніка	на рамізках.	вобласць		перабор.
12.	Абіўная тканіна.	Полацкая			33. Канец ручніка.	Тэхніка	перабор.
		вобласць	Тэхніка-	перабор.	34. Тканіна для		
13.	Пакрывала.	я	Тэхніка	перабор.	фартуха.	Тэхніка	перабор.
14.	1 Іакрывала.	Магілёўская			35. Тканіна.	Тэхніка	на рамізках
		вобласць	Тэхніка-	перабор.	36. Тканіна для	Тэхніка	перабор.
15.	Абрус.	Гомельская			фартуха.		
		вобласць	Тэхніка	перабор.	37. Тканіна для		
16.	Пакрывала.	Мінская вобласць	Тэхніка	на рамізках.	спадніцы	Брэсцкая (андарак).	вобласць	Тэхніка	перабор.
17.	Тканіна для				38. Тканіны.	Тэхніка	перабор.
	спадніцы	Брэсцкая			39. Тканіна.	Магілёўская		
	(андарак).	вобласць	Тэхніка	перабор.	вобласць	Тэхніка-	перабор.
НАРОДНДЯ ВЫШЫЎКД
Стар. 1.	мал. 1 2	Ар намент »	ДЛ! »	я жаночага плацця. дарожкі.	Стар. 12.	мал. 1,2,3	Арнамент для	мужчынскай сарочкі- касавароткі.
2.	1	»	»	ручніка.		4	» »	фартуха.
3.	1	»	»	»	13. 14.	1,2,3,4 1,2	» » » »	» ручніка.
4.	1,2,3	Арнамент для жаночага плацця, плацця-касцюма, плацця-паліто.			15.	1,3 2	,» » » »	» плацця.
5.	1	Арнаментдля фартуха.			16.	1,2,3	Арнамент для	ручніка.
6.	1	»	»	блузкі.	17.	1,2	» »	»
	2	»	»	плацця.	18.	1	» »	»
	3	»	»	сарочкі-касавароткі.	19.	1,2,3,4	» »	»
7.	1	»	»	ручніка.	20.	1	» »	рукава жаночай сарочкі.
8.	1	»	»	канапнай падушкі.		2	» »	ручніка.
	2,3 4	» »	» »	жаночай блузкі. ручніка.	-21.	1 2	» » » »	абруса. блузкі.
9.	1,2	»	»	»	22.	1	» »	хлапчуковай сарбчкі.
10.	1	»	»	блузкі.		2	» »	ручніка.
	2,3	»	»	ручніка.	23.	1,2	» »	»
II.	1 2	» »	» »	дзіцячага плацця. жаночага плацця.	24.	1,2 3	» » » »	» мужчынскай сарочкі.
	3	»	»	ручніка.	25.	1,2	» »	ручніка.
Стар 26.	маЛ.			муЖчынскай сарочкі. плацця падлеткавага. ручніка.	Стар. .34. 35.	маЛ.			
	1 2,3 4	Арнамент » »	ДЛЯ » »			1,2,3 1,2,3 4	Арнамент Для жаночага іілаЦця.		
							» »	» »	мужчынскай сарочкі. плацця дзіцячага.
27.	Г	»	»	блузкі жаночай.		5	»	»	плацця жаночага.
	2	»	»	ручніка.	36.	1	»	»	» »
28.	1,2,3	»	»	плацця дзіцячага.		2	»	»	ручніка.
	4	»	»	ручніка.	37.	1	»	»	плацця жаночага.
29.	1	»	»	плацця жаночага.		2	»	»	ручніка.
	2	»	»	ручніка.	38.	1	»	»	мужчынскай сарочкі.
30.	1,2,3	»	»	блузкі жаночай.		2	»	»	блузкі жаночай.
	4	»	»	фартуха.		3	»	»	ручніка.
31.	1,2,3,4,5	»	»	плацця жаночага.	39.	1,2	»	»	блузкі жаночай.
32.	1,3,4	»	»	ручніка.		3	»	»	фартуха.
	2	»	»	плацця дзіцячага.	40.	1	»	»	ручніка.
33.	1,2,3,4	Арнамент д.'ія		мужчынскай сарочкі.	41.	1	»	»	»
В Ы Ш Ы Ў К А,
РАСПРАЦАБАНАЯ ЛАБАРАТОРЫЯЙ БЕЛПРОМСОВЕТА
Стар 1.	. мал.				Стар. 21.	мал. 1	Арнамент	для дзіцячага плацця.	
	1,2	Арнамент для жаночага плацця.							
2.	1	»	»	мужчынскай сарочкі.		2	»	»	мужчынскай сарочкі.
	2,3	»	»	жаночага плацця.		3	»	»	жаночага плацця.
3.	1,2	»	»	» »	22.	1,2,3,4	»	»	мужчынскай сарочкі.
4.	1,2,3,4,5	»	»	мужчынскай сарочкі.	23.	1,2	»	»	жаночага плацця.
5.	1,2,3	»	»	» »	24.	1,2,3	»	»	мужчынскай сарочкі.
	4,5,6,7	»	»	жаночага плацця.		4	»	»	ручніка.
6.	1,2,3	»	»	мужчынскай сарочкі.	25.	1,2,3	»	»	жаночага плацця.
	4	»	»	жаночага плацця.	26.	1,4	»	»	мужчынскай сарочкі.
7.	1,2	»	»	дзяіцячай сарочкі.		2,3	»	»	жаночага плацця.
	3	»	»	жаночага плацця.	27.	1	»	»	ручніка.
	4	»	»	мужчынскай сарочкі.		2	»	»	жаночата плацця.
8.	1,2,3,4,5	»	»	» »	28.	1	»	»	жаночай блузкі.
9.	1,3,6,8	»	»	» »		2,3,4	»	»	мужчынскай сарочкі.
	2	»	»	дзіцячага плацця.		5	»	»	жаночага плацця.
	4	»	»	жаночай блузкі.	29.	1	»	»	ручніка.
	5,7	»	»	жаночага плацця.		2	»	»	жаночай блузкі.
10.	1,2,3	»	»	мужчынскай сарочкі.	30.	1	Арнамент для		жаночага плацця.
	4	»	»	жаночага плацця.		2	»	»	жаночай блузкі.
11.	1,2	»	»	жаночай блузкі.		3	»	»	ручніка.
	3,5	»	»	мужчынскай сарочкі.	31.	1	»	»	дзіцячай сарочкі.
	4	»	»	дзіцячага плацця.		2,3	»	»	жаночага плацця.
12.	1,7	»	»	жаночага плацця.	32.	1,4	»	»	жаночай блузкі.
	2,4,6	»	»	мужчынскай сарочкі.		5,6	»	»	дзіцячай сарочкі.
	3	»	»	жаночага паліто.		2,3	»	»	мужчынскай сарочкі.
	5	»	»	хлапчуковай сарочкі.	33.	1	»	»	» »
13.	1	Арнамент для		дзіцячага плацця.		2,3	»	»	ручніка.
	2,3,4	»	»	мужчынскай сарочкі.	34.	1,2,4,5	»	»	мужчынскай сарочкі.
14.	1,2,3,4	»	»	» »		3,6,7	»	»	жаночага плацця.
1 5	5 1,2,3,4 1	»	»	дзіцячага плацця. жаночага плацця. жаночай блузкі.	35.	1	»	»	мужчынскай сарочкі.
1 <9. 16.		// »	// »		36.	2,3,4	»	»	жаночага плацця.
17.	2,3 1,2	» »	» »	мужчынскай сарочкі. жаночага паліто.		1 4	» »	» »	дзіцячай сарочкі. мужчынскай сарочкі.
18.	1	»	»	жаночай блузкі.		2,3,5	»	»	жаночага плацця.
	2	»	»	жаночага плацця.	37.	1	»	»	мужчынскай сарочкі.
19.	1,2,3,4	»	»	» »		2,3	»	»	жаночага плацця.
20.	1	»	»	дзіцячай сарочкі.	38.	1,2	»	»	жаночай блузкі.
	2,3,4,5	»	»	мужчынскай сарочкі.		3	»	»	жаночага плацця.
СЛУЦКІЯ
Стар.
3 1 да 5
6
Слуцкія паясы.
Фрагменты слуцкіх паясоў.
ПАЯСЫ
Стар.
7,8,9	Слуцкія паясы.
10	Фрагменты слуцкіх паясоў.